6 Bài soạn xuất sắc về 'Đất rừng phương Nam' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo)

* Trước khi đọc:

Câu hỏi (trang 63 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Câu 1 (trang 63 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Bạn hình dung thế nào về thiên nhiên và đời sống con người ở vùng Nam Bộ gần một thế kỉ trước? Hãy chia sẻ với lớp về điều này.

Trả lời:

Trong trí tưởng tượng của tôi, Nam Bộ cách đây gần một thế kỉ là một vùng đất nguyên sơ, xanh tươi với nhiều cây cối và hệ thống sông nước phong phú.

Câu 2 (trang 63 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Dựa vào tiêu đề Đất rừng phương Nam, bạn dự đoán văn bản dưới đây sẽ kể về những điều gì?

Trả lời:

Dựa vào tiêu đề “Đất rừng phương Nam”, tôi dự đoán văn bản sẽ miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống của con người tại nơi đây.

* Đọc văn bản:

1. Theo dõi: Bạn hiểu thế nào về khái niệm 'ăn ong'?

Trả lời:

- Theo hiểu biết của tôi, 'ăn ong' có nghĩa là thu thập mật ong.

2. Theo dõi: Hãy chú ý đến lời thoại và tính cách của hai nhân vật An và Cò.

Trả lời:

- Lời thoại của An và Cò:

+ “Chim đẹp quá, Cò ơi!”

+ “Chim cỏ mà cũng khen đẹp!”

+ “Chim ở đây nhiều quá. Một ngày nào đó chúng ta nên đi bắn một lần”

+ “Loại chim này chẳng có gì đặc biệt. Mày sẽ thấy nếu gặp “sân chim”...”

=> Qua lời thoại, chúng ta có thể thấy:

+ An: Tinh tế, nhạy bén và quan sát kỹ lưỡng.

+ Cò: Thoải mái, tốt bụng và quan tâm đến mọi người.

Suy luận: Việc làm kèo ong được kể từ góc nhìn của ai?

Trả lời:

- Việc làm kèo ong được kể lại từ góc nhìn của má nuôi An.

Suy luận: Tại sao tía nuôi khuyên An “không nên giết ong”?

Trả lời:

- Tía nuôi khuyên An “không nên giết ong” để khuyến khích các con ứng xử hòa hợp với thiên nhiên, đồng thời ông đã có cách đuổi ong mà không cần phải giết chúng.

Suy luận: Việc so sánh các phương pháp nuôi ong và thu mật có tác dụng gì?

Trả lời:

- Việc so sánh các phương pháp nuôi ong và thu mật giúp làm nổi bật sự khác biệt về kiểu tổ ong hình nhánh kèo đặc trưng của vùng U Minh.

* Sau khi đọc:

Nội dung chính: Rừng Phương Nam vẽ lên một bức tranh đầy màu sắc về cuộc sống ở vùng đất phương Nam với những biến đổi kỳ diệu, từ đó càng thêm yêu cuộc sống, đất nước và con người Việt Nam.

Trả lời câu hỏi:

Câu 1 (trang 68 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Tóm tắt nội dung câu chuyện trong văn bản trên.

Trả lời:

Vào buổi sáng hôm đó, tía nuôi dẫn Cò và An vào rừng để thu mật. An rất háo hức vì đây là lần đầu tiên cậu thấy cảnh “ăn ong” mà cậu đã nghe kể. Trong chuyến đi, Cò chia sẻ nhiều kinh nghiệm đi rừng với An như cách quan sát đàn ong và vẻ đẹp của các loài chim. An quan sát cách thu mật của tía nuôi qua câu chuyện gác kèo ong mà má nuôi đã kể. Cuối buổi, Cò bị ong đốt, nhưng tía nuôi đã đuổi ong bằng cách nhẹ nhàng mà không giết chúng. Ba người trở về với hai đùi mật đầy.

Câu 2 (trang 68 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam được cảm nhận qua góc nhìn của những nhân vật nào trong câu chuyện “đi lấy mật”? Các góc nhìn này có tác dụng gì và góc nhìn nào quan trọng nhất? Tại sao?

Trả lời:

- Cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam được cảm nhận qua góc nhìn của An, Cò, tía và má nuôi.

- Các góc nhìn này hỗ trợ nhau, cung cấp cái nhìn toàn diện về cuộc sống và thiên nhiên phương Nam.

- Theo tôi, góc nhìn của An là quan trọng nhất vì An là người kể chuyện và có cái nhìn khách quan nhất về mảnh đất.

Câu 3 (trang 68 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Lời đối thoại giữa An và các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) có tác dụng gì trong văn bản?

Trả lời:

- Lời đối thoại làm cho câu chuyện trở nên chân thực và gần gũi hơn.

- Thể hiện sắc thái của cuộc sống Nam Bộ trong tác phẩm.

Câu 4 (trang 68 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Phân tích một đoạn trong lời kể có sự kết hợp giữa kể và miêu tả, thể hiện phong vị riêng của cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam.

Trả lời:

- Đoạn văn có sự kết hợp giữa kể sự việc và miêu tả cảnh vật thể hiện phong vị riêng của cuộc sống phương Nam:

“Chim hót líu lo. Nắng tỏa hương hoa tràm thơm nồng. Gió mang mùi hương ngọt ngào, lan tỏa khắp rừng. Những con kì nhông nằm phơi nắng trên gốc cây mục, màu da biến đổi từ xanh sang vàng, đỏ, tím xanh... Con Luốc cử động cánh mũi, rón rén tiếp cận. Nghe tiếng chân chó săn, những con bò sát to hơn ngón chân cái vội vã chạy tứ tán. Con trốn ở gốc cây thì đổi màu thành xám vỏ cây. Con đeo trên lá ngái thì chuyển sang màu xanh lá.”

- Phân tích:

+ Kể: Mô tả hoạt động của các loài vật và hương hoa tràm lan tỏa khắp rừng.

+ Miêu tả: Chi tiết về tiếng chim, màu sắc da kì nhông, hành động của con Luốc,...

+ Phong vị cuộc sống: Thiên nhiên: phong phú, sinh động; Con người: tự do, phóng khoáng.

Câu 5 (trang 68 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Xác định chủ đề của văn bản và chỉ ra các căn cứ xác định chủ đề.

Trả lời:

- Chủ đề của văn bản: Vẻ đẹp của thiên nhiên vùng phương Nam.

- Các căn cứ xác định chủ đề: Dựa vào nội dung của văn bản.

Câu 6 (trang 68 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt giữa Cò và An. Việc làm nổi bật những nét này có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?

Trả lời:

Nhân vật

Tiêu chí

Nhân vật Cò

Nhân vật An

Điểm tương đồng

- Tuổi trẻ: Cả hai đều còn nhỏ.

- Tâm hồn: Ngây thơ, vui vẻ.

- Ý thức: Nghe lời tía má, ngoan ngoãn.

- Hành động: Thân thiện với nhau.

Điểm khác biệt

Thẳng thắn, bộc trực và dễ chịu.

Tinh tế, nhạy cảm và sâu sắc.

=> Tác dụng: Việc làm nổi bật những nét tương đồng và khác biệt này giúp khắc họa tính cách con người trong tác phẩm. Con người phương Nam hiện lên qua sự kết hợp giữa tính thẳng thắn và tinh tế, tạo nên hình ảnh chân thực và phong phú.

Câu 7 (trang 68 SGK Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):

Câu chuyện về việc thu mật ong giúp bạn hiểu thêm điều gì về thiên nhiên, cuộc sống và tính cách của người Nam Bộ?

Trả lời:

- Câu chuyện về thu mật ong giúp tôi hiểu thêm về thiên nhiên, cuộc sống và tính cách của người Nam Bộ:

+ Thiên nhiên: Hoang sơ, phong phú và đa dạng.

+ Cuộc sống: Đơn giản, mộc mạc và chân thành.

+ Con người: Vui vẻ, hòa đồng và gần gũi với thiên nhiên.

* Trước khi đọc

Câu hỏi 1 (trang 63 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bạn hình dung thế nào về thiên nhiên và cuộc sống của con người ở vùng đất Nam Bộ cách đây gần một thế kỉ? Chia sẻ cảm nhận của bạn với các bạn trong lớp.

Trả lời:

- Em tưởng tượng rằng thiên nhiên và cuộc sống ở Nam Bộ vào khoảng một thế kỉ trước rất hoang sơ, với rừng cây rậm rạp, nhiều sông suối và kênh rạch. Con người sống chủ yếu trên sông và có làn da đen do nắng nóng. Cuộc sống của họ rất giản dị và gần gũi với thiên nhiên.

Câu hỏi 2 (trang 63 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Dựa vào nhan đề Đất rừng phương Nam, bạn dự đoán phần văn bản dưới đây sẽ kể về điều gì?

Trả lời:

- Theo nhan đề Đất rừng phương Nam, em dự đoán văn bản sẽ kể về thiên nhiên, địa hình, cây cối và cuộc sống của con người ở miền Nam.

* Đọc văn bản

Theo dõi: Bạn hiểu thế nào về 'ăn ong'?

Trả lời:

- 'Ăn ong' là hành động theo dấu của ong để tìm tổ và thu mật từ đó.

Theo dõi: Chú ý lời thoại và đặc điểm của hai nhân vật An và Cò.

Trả lời:

- Lời thoại của An và Cò cho thấy:

+ Cò là người dày dạn kinh nghiệm trong việc đi rừng, am hiểu sâu về khu vực này, đường ong bay và các sân chim.

+ An là nhân vật hồn nhiên, ham học hỏi nhưng cũng có phần nhút nhát.

Suy luận: Việc làm kèo ong được kể lại từ góc nhìn của ai?

Trả lời:

- Việc làm kèo ong được kể lại từ góc nhìn của An, thông qua những gì An kể lại từ má nuôi.

Suy luận: Tại sao tía nuôi khuyên An 'không nên giết ong'?

Trả lời:

- Tía nuôi khuyên An 'không nên giết ong' vì ông dùng mẹo thuốc để đuổi ong đi mà không muốn làm hại chúng.

Suy luận: Việc liên hệ và so sánh các phương pháp nuôi ong và thu mật có tác dụng gì?

Trả lời:

- Việc so sánh các phương pháp nuôi ong và thu mật nhấn mạnh sự đặc biệt của cách làm ở U Minh, thể hiện niềm tự hào và tình yêu quê hương của tác giả.

* Sau khi đọc

Nội dung chính của văn bản Đất rừng phương Nam: Đoạn trích kể về chuyến đi của ba cha con An và Cò vào rừng để lấy mật ong. Trong chuyến đi, An học được cách nhận diện tổ ong, cách thu mật và khám phá vẻ đẹp của núi rừng U Minh.

Câu 1 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Tóm tắt câu chuyện trong văn bản trên

Trả lời:

Tóm tắt:

Sáng sớm, tía nuôi dẫn An và Cò vào rừng để lấy mật. An háo hức vì lần đầu tiên thấy việc 'ăn ong'. Trong khi đi, Cò hướng dẫn An nhiều kinh nghiệm, như cách tìm tổ ong, phát hiện các loài chim và quan sát cách lấy mật của tía nuôi. Cuối buổi, Cò bị ong đốt và tía nuôi dùng thuốc để đuổi ong. Sau khi thu được hai gùi mật ong, ba cha con trở về.

Câu 2 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Trong câu chuyện 'đi lấy mật', cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam được cảm nhận qua điểm nhìn của những nhân vật nào? Các điểm nhìn này hỗ trợ, bổ sung cho nhau ra sao? Theo bạn, điểm nhìn nào là quan trọng nhất và tại sao?

Trả lời:

- Cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam trong câu chuyện được cảm nhận qua góc nhìn của các nhân vật: An, Cò và tía nuôi An.

- Các điểm nhìn này hỗ trợ và bổ sung cho nhau: Góc nhìn của An giúp mở rộng câu chuyện với sự háo hức và tò mò lần đầu vào rừng, trong khi Cò và tía nuôi giải đáp thắc mắc và cung cấp kiến thức.

- Theo em, điểm nhìn của An là quan trọng nhất vì sự hứng thú và tò mò của An khi lần đầu trải nghiệm việc đi lấy mật tạo nên sự hấp dẫn cho câu chuyện.

Câu 3 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Trong văn bản, lời đối thoại giữa An và các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) có tác dụng gì?

Trả lời:

Lời đối thoại của An với các nhân vật

Các đoạn đối thoại

Tác dụng

Cò

“Thứ đồ bỏ, không ăn thua gì đâu. Mày mà gặp “sân chim” thì mày sẽ biết...”

Thể hiện sự gần gũi, hồn nhiên, đôi khi có chút giễu cợt và hiếu thắng của trẻ con.

Tía nuôi

“Đừng! Không nên giết ong, con à!”

Thể hiện sự khoan dung và tình cảm của tía nuôi đối với các sinh vật.

Má nuôi

“Rừng thì mênh mông, biết bao nhiêu cây! Một cây còn biết bao nhiêu nhánh! Biết con ong sẽ đóng tổ ở cây nào, nhánh nào?”

Thể hiện sự trìu mến của cha mẹ dành cho con cái và khuyến khích lòng hiếu học.

Câu 4 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích một đoạn trong lời của người kể chuyện có sự kết hợp giữa việc kể và miêu tả, thể hiện phong vị riêng của cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam.

Trả lời:

- Đoạn văn kết hợp kể và miêu tả: “Chim hót líu lo, nắng tỏa hương hoa tràm thơm ngát, gió đưa mùi hương ngọt lan tỏa khắp rừng. Kỳ nhông nằm phơi mình trên gốc cây mục, sắc da luôn biến đổi từ xanh sang vàng, rồi đỏ, rồi tím. Con Luốc động đậu cánh mũi, rón rén tiến tới. Nghe tiếng chân con chó săn, các loài bò sát liền quật đuôi dài chạy tứ tán. Những con vật núp dưới gốc cây đổi màu xám, còn những con trên lá ngái biến thành xanh.”

- Đoạn văn vừa miêu tả cảnh vật sinh động, vừa kể lại các sự việc như chim hót, nắng, kỳ nhông và con Luốc. Điều này cho thấy sự hòa quyện của thiên nhiên và sự thích ứng của các loài trong môi trường rừng phương Nam.

Câu 5 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Xác định chủ đề của văn bản và chỉ ra các căn cứ xác định chủ đề.

Trả lời:

- Chủ đề của văn bản:

+ Một chuyến đi thu mật ong;

+ Những trải nghiệm của An trong chuyến đi thu mật ong từ rừng.

- Căn cứ xác định chủ đề: dựa vào

+ Nhân đề chương 'Đi lấy mật'

+ Các chi tiết, câu chuyện và sự kiện trong chương đều xoay quanh việc 'ăn ong'.

Câu 6 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): So sánh một số điểm giống và khác nhau giữa hai nhân vật Cò và An. Theo bạn, việc làm nổi bật những điểm giống và khác nhau đó có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?

Trả lời:

An

Cò

Giống nhau: Đều là những đứa trẻ vô tư, hồn nhiên sống ở vùng sông nước.

Ngoại hình

Không miêu tả chi tiết.

Có cặp chân gầy như giò nai, đi bộ nhanh nhẹn.

Ngôn ngữ

- An thường đặt câu hỏi và thắc mắc.

- Nói năng đúng mực.

Hài hước, thân mật, có phần thô lỗ.

Tính cách

Ham học hỏi, có kiến thức nhưng chưa thực tế.

Vui vẻ, hóm hỉnh, am hiểu về thiên nhiên.

→ Việc miêu tả chi tiết An và Cò làm cho chủ đề “đi lấy mật” thêm phần hấp dẫn và có nhiều chi tiết đáng nhớ.

Câu 7 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Câu chuyện đi lấy mật giúp bạn hiểu thêm điều gì về thiên nhiên, cuộc sống, tính cách con người Nam Bộ?

Trả lời:

- Câu chuyện giúp hiểu thêm về:

+ Thiên nhiên Nam Bộ: phong phú, hoang sơ và giàu có.

+ Cuộc sống ở Nam Bộ: tận dụng sự phong phú của thiên nhiên để sinh sống, ngoài việc khai thác, còn trồng trọt và chăn nuôi.

+ Tính cách con người Nam Bộ: chất phác, thật thà, thực tiễn, quan sát tinh tế về thiên nhiên, hào sảng và phóng khoáng.

I. Thông tin về tác giả 'Đất rừng phương Nam'

- Đoàn Giỏi (1925 - 1989)

- Quê quán: Tiền Giang

- Phong cách nghệ thuật: Đơn giản, gần gũi

- Các tác phẩm nổi bật: 'Cá bống mú', 'Đất rừng phương Nam', ...

II. Phân tích tác phẩm 'Đất rừng phương Nam'

1. Thể loại: Tiểu thuyết
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Tác phẩm được viết năm 1957, đoạn trích lấy từ chương 9.
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự
4. Người kể chuyện: Ngôi thứ nhất
5. Tóm tắt:

Đoạn trích mô tả một ngày lấy kèo ong của An, Cò và người tía nuôi của An. Trong hành trình, An quan sát quá trình tía nuôi và Cò thu hoạch mật ong. An học được cách mà tía dẫn ong về làm tổ và thu thập mật ong. Cảnh vật rừng U Minh và quy trình lấy mật khiến An liên tục ngạc nhiên và bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với công việc nuôi ong của người dân nơi đây.

Bố cục:

- Từ đầu ... bụi cây: Chuẩn bị cho chuyến đi lấy mật ong

- Tiếp theo ... im ắng đi tới: Con đường đến nơi thu hoạch mật

- Trên đường lấy mật ... trở về: Quy trình thu hoạch mật ong

- Còn lại: Trên đường trở về nhà

Giá trị nội dung:

- Miêu tả quy trình thu hoạch mật ong của người dân vùng rừng U Minh

- Ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và đất trời vùng U Minh

Giá trị nghệ thuật:

- Nghệ thuật miêu tả sinh động

- Nghệ thuật khắc họa tâm lý nhân vật

III. Phân tích chi tiết tác phẩm 'Đất rừng phương Nam'

Nhân vật An

- An là người yêu thiên nhiên, trong chuyến đi thu hoạch mật, An cảm nhận được vẻ đẹp trong trẻo, mát mẻ của rừng U Minh.

+ Không khí trong lành

+ Cái lạnh của không khí sông ngòi thấm vào đất và lan tỏa từ bình minh

+ Ánh sáng trong veo chiếu lên cành hoa tràm

+ Khi nhìn thấy tổ ong, An quên đi những bực dọc trong lòng

=> Chỉ có một cậu bé tinh tế mới có thể cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên như vậy

- An ham học hỏi và thông minh

+ An tìm hiểu cách làm kèo cho ong từ má nuôi và ghi nhớ cẩn thận từng lời

+ An đưa mồi cho tía khi Cò bị ong đốt, giúp tía xử lý tình huống

+ An hiểu biết về việc nuôi ong ở nhiều nơi khác

=> Phải là một đứa trẻ ham học hỏi mới có thể ghi nhớ và hiểu biết về loài ong như vậy

- An có lòng tự trọng cao, không hỏi Cò về 'sân chim' vì sợ Cò cười mình

Nhân vật Cò

- Cò là một cậu bé khỏe mạnh

+ Đùi cứng cáp như đùi nai, đi khắp rừng

+ Khi An mệt, Cò vẫn có thể tiếp tục

=> Cò là hình ảnh của một đứa trẻ sống gắn bó với núi rừng, có thể lực dẻo dai

- Cò am hiểu về rừng U Minh

+ Cò nhắc An về cách làm kèo ong theo má

+ Cò chỉ cần lắng nghe cũng có thể dự đoán nơi ong sắp đến

+ Cò hỗ trợ tía thu hoạch mật ong

=> Tuổi thơ gắn bó với rừng U Minh giúp Cò hiểu biết sâu sắc về khu rừng này

Trước khi đọc

Câu 1 (trang 63, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

     Em hình dung về thiên nhiên và cuộc sống ở Nam Bộ cách đây gần một thế kỷ, tuy có phần hoang sơ và khó khăn nhưng rất đẹp và trù phú.

Câu 2 (trang 63, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

     Dựa vào nhan đề 'Đất rừng phương Nam', em dự đoán rằng văn bản sẽ kể về những đặc điểm liên quan đến thiên nhiên và nét đặc trưng của vùng Nam Bộ.

Đọc văn bản

Câu 1 (trang 63, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

     'Ăn ong' có nghĩa là thu hoạch mật ong từ các kèo đã được chuẩn bị trước đó.

Câu 2 (trang 65, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Qua cuộc trò chuyện giữa An và Cò, có thể thấy sự khác biệt rõ rệt giữa hai nhân vật:

– An: Tinh tế, nhạy cảm.

– Cò: Tốt bụng, thẳng thắn, là người bản địa, đã quen với mọi thứ nơi đây, đôi khi có phần kiêu hãnh với An.

Câu 3 (trang 66, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Việc làm kèo được miêu tả qua góc nhìn của má nuôi An.

Câu 4 (trang 67, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Tía nuôi khuyên An 'không nên giết ong' vì ông muốn các con ứng xử tốt với tự nhiên và có cách khác để đuổi ong nhằm bảo vệ An, vì cậu chưa có kinh nghiệm xử lý hợp lý.

Câu 5 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Việc so sánh các phương pháp nuôi ong và thu hoạch mật khác nhau cho thấy kiểu tổ ong hình nhánh kèo là đặc trưng riêng của vùng U Minh.

Sau khi đọc

Câu 1 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Câu chuyện miêu tả chuyến đi thu hoạch mật của An, tía nuôi và Cò. Trên đường đi, An cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên: bình minh, bầy ong, đàn chim. Khi nghỉ ngơi, tía nuôi và Cò đã chỉ cho An tổ ong mật. Sau đó, họ tiếp tục thu hoạch mật và thu được nhiều. Cò bị ong đốt, tía nuôi đã xử lý vết đốt và chỉ đuổi ong đi để lấy mật. Trước khi ra về, họ ăn cơm và dự định hôm sau sẽ mang gùi lớn hơn để thu được nhiều mật hơn. Khi ăn cơm, An đã suy ngẫm về cách nuôi ong trên thế giới và nhận thấy không nơi nào giống cách đặt kèo ở rừng U Minh.

Câu 2 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

– Qua câu chuyện “đi lấy mật”, cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam được tái hiện qua các điểm nhìn của An, Cò, tía và má nuôi.

– Các góc nhìn của Cò, tía và má nuôi bổ sung cho điểm nhìn của An, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện về thiên nhiên và con người Nam Bộ.

– Theo em, điểm nhìn của An là quan trọng nhất vì cậu là người kể chuyện trong đoạn trích.

Câu 3 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Trong văn bản, các đối thoại giữa An và các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) giúp câu chuyện trở nên chân thực hơn; thể hiện rõ tính cách của từng nhân vật; người đọc có cái nhìn cụ thể về thiên nhiên, con người Nam Bộ, và những đặc điểm riêng biệt của vùng đất này.

Câu 4 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

– Đoạn văn chọn:

“Chim hót líu lo. Nắng tỏa hương hoa tràm thơm ngào ngạt. Gió lan tỏa mùi hương ngọt, phảng phất khắp rừng. Những con kỳ nhông vươn mình phơi lưng trên gốc cây mục, màu da thay đổi từ xanh sang vàng, từ vàng sang đỏ, từ đỏ sang tím xanh… Con Luốc cử động cánh mũi, lén lút đến gần. Khi nghe tiếng chân con chó săn, những loài bò sát bốn chân lớn hơn ngón chân cái lập tức quẫy đuôi chạy tán loạn. Con núp ở gốc cây hóa thành màu xám của vỏ cây, con trên lá ngái hóa thành màu xanh lá ngái.”

– Phân tích:

+ Yếu tố tự sự: Kể về hành động của các loài vật và hương thơm của hoa tràm lan tỏa khắp rừng.

+ Yếu tố miêu tả: Miêu tả âm thanh của chim, màu sắc của kỳ nhông, hành động của con Luốc,…

+ Phong vị của thiên nhiên và con người phương Nam:

Thiên nhiên: phong phú, sinh động.

Con người: phóng khoáng, tự do.

Câu 5 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

– Chủ đề của văn bản: Công việc thu hoạch mật ong của người dân Nam Bộ.

– Căn cứ để xác định chủ đề: Dựa trên nội dung chính của văn bản.

Câu 6 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

So sánh một số điểm tương đồng và khác biệt giữa Cò và An:

– Tương đồng: Đều nhỏ tuổi, ngây thơ, nghe lời tía và má, đối xử tốt với nhau.

– Khác biệt:

+ Cò: Vô tư, thẳng thắn, tốt tính và không để bụng.

+ An: Tinh tế, nhạy cảm, có chiều sâu.

– Việc làm nổi bật các nét tương đồng và khác biệt này giúp khắc họa rõ nét tính cách nhân vật trong tác phẩm.

Câu 7 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Câu chuyện thu hoạch mật giúp em mở rộng kiến thức về thế giới bên ngoài; cảm nhận vẻ đẹp hoang sơ và trù phú của thiên nhiên; cuộc sống giản dị và con người gần gũi, phóng khoáng và tình cảm.

Đề cương nội dung

Đoạn văn miêu tả một ngày thu hoạch mật ong của An, Cò và tía nuôi của An.

Tóm tắt nội dung

Câu chuyện xoay quanh chuyến đi lấy mật của An, tía nuôi và thằng Cò. Trong hành trình, An được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thiên nhiên như ánh bình minh, bầy ong và đàn chim. Khi nghỉ ngơi, tía nuôi và Cò chỉ cho An thấy đàn ong mật. Họ tiếp tục thu hoạch mật với thành công, mặc dù Cò bị ong đốt. Tía nuôi đã xử lý vết đốt của Cò và tiếp tục công việc lấy mật. Trước khi rời đi, họ ăn cơm để lấy sức và dự định mang theo gùi lớn hơn vào ngày hôm sau để thu hoạch nhiều mật hơn. An suy nghĩ về cách làm tổ nuôi ong trên thế giới và nhận thấy rằng không nơi nào giống như cách đặt kèo ở rừng U Minh.

Trước khi đọc

Câu 1 (trang 63, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Bạn đã hình dung thế nào về thiên nhiên và cuộc sống ở vùng Nam Bộ gần một thế kỷ trước? Chia sẻ với các bạn trong lớp về quan điểm của bạn.

Phương pháp giải:

Chia sẻ cảm nhận cá nhân của bạn.

Lời giải chi tiết:

Em tưởng tượng rằng thiên nhiên và cuộc sống ở Nam Bộ gần một thế kỷ trước rất hoang sơ, một số khu vực còn thiếu thốn vật chất nhưng vẫn mang vẻ đẹp và sự phong phú.

Câu 2 (trang 63, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Dựa vào nhan đề Đất rừng phương Nam, bạn dự đoán văn bản dưới đây sẽ kể những câu chuyện gì?

Phương pháp giải:

Chia sẻ dự đoán của bạn dựa trên nhan đề.

Lời giải chi tiết:

Em dự đoán rằng văn bản dưới đây sẽ kể về những câu chuyện liên quan đến thiên nhiên và những đặc điểm nổi bật của Nam Bộ.

Đọc văn bản

Câu 1 (trang 63, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Bạn hiểu thế nào về thuật ngữ “ăn ong”?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn văn trong phần 1 (Theo dõi).

Lời giải chi tiết:

“Ăn ong” có nghĩa là đi thu hoạch mật ong từ các kèo ong đã được đặt trước đó.

Câu 2 (trang 65, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Chú ý đến lời thoại và tính cách của hai nhân vật An và Cò.

Phương pháp giải:

Chú ý đến cuộc đối thoại giữa An và Cò trong đoạn văn phần 2 (Theo dõi).

Lời giải chi tiết:

Lời đối thoại giữa An và Cò thể hiện sự khác biệt rõ rệt giữa hai nhân vật:

- An: Tinh tế, quan sát.

- Cò: Thân thiện, thẳng thắn, là người bản địa nên có phần “lên mặt” với An.

Câu 3 (trang 66, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Việc làm kèo ong được kể lại qua góc nhìn của ai?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn văn mô tả cảnh làm kèo ong.

Lời giải chi tiết:

Việc làm kèo ong được kể lại từ góc nhìn của má nuôi An.

Câu 4 (trang 67, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Tại sao tía nuôi khuyên An “không nên giết ong”?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn văn đầu trang 67.

Lời giải chi tiết:

Tía nuôi khuyên An “không nên giết ong” vì ông muốn các con có cách ứng xử tốt với thiên nhiên. Ông cũng có phương pháp khác để đuổi ong, tránh gây nguy hiểm cho An vì cậu chưa biết cách xử lý hiệu quả.

Câu 5 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Việc liên hệ và so sánh các phương pháp nuôi ong và thu hoạch mật có tác dụng gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn văn cuối.

Lời giải chi tiết:

Việc liên hệ và so sánh các phương pháp nuôi ong và thu hoạch mật giúp chỉ ra rằng không có nơi nào có kiểu tổ ong hình nhánh kèo như vùng U Minh.

Sau khi đọc

Câu 1 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Tóm tắt câu chuyện được kể trong văn bản trên.

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ văn bản.

- Đánh dấu những sự kiện chính có trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Câu chuyện miêu tả một lần thu hoạch mật ong của An, tía nuôi và thằng Cò. Trong chuyến đi, An cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên như bình minh, bầy ong và đàn chim. Khi nghỉ ngơi, tía nuôi và Cò chỉ cho An thấy đàn ong mật. Họ tiếp tục thu hoạch mật và có nhiều thành công, mặc dù Cò bị ong đốt. Tía nuôi đã xử lý vết đốt của Cò và tiếp tục công việc. Trước khi về, họ ăn cơm để lấy sức và dự định mang gùi lớn hơn vào ngày hôm sau. An suy nghĩ về cách làm tổ nuôi ong trên thế giới và nhận thấy không nơi nào giống như cách đặt kèo ở rừng U Minh.

Câu 2 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Qua câu chuyện “đi lấy mật”, cuộc sống của thiên nhiên và con người Nam Bộ được thể hiện qua điểm nhìn của những nhân vật nào? Các điểm nhìn này hỗ trợ và bổ sung cho nhau như thế nào? Theo bạn, điểm nhìn nào là quan trọng nhất và tại sao?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ văn bản.

- Chú ý đến các đoạn miêu tả cảnh đi lấy mật, cuộc sống thiên nhiên và con người nơi đây.

Lời giải chi tiết:

Cuộc sống thiên nhiên và con người Nam Bộ trong câu chuyện được cảm nhận qua điểm nhìn của các nhân vật: An, thằng Cò, tía và má nuôi. Các điểm nhìn của thằng Cò, tía và má nuôi bổ sung cho điểm nhìn của An, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện về cuộc sống thiên nhiên và con người Nam Bộ. Theo em, điểm nhìn của An là quan trọng nhất vì An là người kể chuyện.

Câu 3 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Trong văn bản trên, vai trò của lời đối thoại giữa An với các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ các đoạn đối thoại giữa An và các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi).

Lời giải chi tiết:

Lời đối thoại giữa An và các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) giúp câu chuyện trở nên chân thực hơn; thể hiện rõ tính cách của từng nhân vật; cung cấp cái nhìn cụ thể và đầy đủ về thiên nhiên, con người Nam Bộ, và những đặc điểm độc đáo của nơi đây.

Câu 4 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Phân tích một đoạn trong lời của người kể chuyện có sự kết hợp giữa việc kể sự việc và miêu tả cảnh vật, thể hiện phong vị riêng trong cuộc sống thiên nhiên và con người Nam Bộ.

Phương pháp giải:

Chọn một đoạn văn bản yêu thích và phân tích.

Lời giải chi tiết:

- Đoạn văn chọn:

“Chim hót líu lo. Nắng tỏa hương hoa tràm thơm ngát. Gió mang mùi hương ngọt lan tỏa khắp rừng. Những con kì nhông nằm phơi lưng trên gốc cây mục, da lưng biến đổi màu sắc từ xanh sang vàng, từ vàng sang đỏ, từ đỏ sang tím xanh. Con Luốc cựa quậy cánh mũi, rón rén đến gần. Nghe tiếng chân con chó săn, những loài bò sát bốn chân, lớn hơn ngón chân cái, liền quất đuôi dài chạy tứ tán. Con núp dưới gốc cây thì hòa vào màu xám vỏ cây. Con đeo trên lá ngái thì biến thành màu xanh lá ngái”.

- Phân tích:

+ Yếu tố tự sự: Kể về hoạt động của các loài vật và hương thơm của hoa tràm lan tỏa khắp rừng.

+ Yếu tố miêu tả: Miêu tả âm thanh chim hót, màu sắc da kì nhông, hành động của con Luốc,…

+ Phong vị riêng trong cuộc sống của thiên nhiên và con người Nam Bộ:

Thiên nhiên: phong phú, sinh động.

Con người: tự do, phóng khoáng.

Câu 5 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Xác định chủ đề của văn bản và chỉ ra căn cứ để xác định chủ đề.

Phương pháp giải:

Đọc toàn văn bản.

Lời giải chi tiết:

Chủ đề của văn bản là: Công việc thu hoạch mật ong của người dân Nam Bộ.

Căn cứ xác định chủ đề: Dựa vào nội dung chính của văn bản.

Câu 6 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Chỉ ra một số điểm tương đồng và khác biệt giữa hai nhân vật Cò và An. Theo bạn, việc làm nổi bật những điểm tương đồng và khác biệt có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ các đoạn văn có sự xuất hiện của hai nhân vật Cò và An.

Lời giải chi tiết:

Điểm tương đồng và khác biệt giữa Cò và An:

- Tương đồng: Đều còn nhỏ tuổi, ngây thơ, nghe lời tía má và đối xử tốt với nhau.

- Khác biệt:

+ Cò: Vô tư, thẳng thắn, tốt bụng và không để bụng.

+ An: Tinh tế, nhạy cảm, có chiều sâu hơn.

Việc làm nổi bật sự tương đồng và khác biệt giúp khắc họa rõ nét tính cách nhân vật, qua đó làm nổi bật chủ đề của tác phẩm.

Câu 7 (trang 68, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Đề bài: Câu chuyện thu hoạch mật giúp bạn hiểu thêm điều gì về thiên nhiên, cuộc sống và tính cách con người Nam Bộ?

Phương pháp giải:

Chia sẻ cảm nhận cá nhân.

Lời giải chi tiết:

Câu chuyện thu hoạch mật giúp em hiểu thêm về vẻ đẹp hoang sơ, trù phú của thiên nhiên; cuộc sống giản dị; và tính cách con người Nam Bộ: gần gũi, tự do và đầy tình cảm.

I. Tác giả

- Đoàn Giỏi (17 tháng 5 năm 1925 – 2 tháng 4 năm 1989) là một nhà văn nổi bật của Việt Nam, gia nhập Hội Nhà văn Việt Nam vào năm 1957.

- Ông còn sử dụng các bút danh như Nguyễn Hoài, Nguyễn Phú Lễ, Huyền Tư.

- Các tác phẩm của Đoàn Giỏi chủ yếu miêu tả cuộc sống, thiên nhiên và con người vùng Nam Bộ.

II. Tác phẩm Đất rừng phương Nam

1. Thể loại: Truyện
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Được viết năm 1957, trích đoạn từ chương 9 của tác phẩm.
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự
4. Người kể chuyện: Ngôi thứ nhất
5. Tóm tắt tác phẩm Đất rừng phương Nam

Đoạn trích mô tả hành trình của An cùng tía và thằng Cò trong việc thu hoạch mật ong. Những trải nghiệm tại đây để lại những dấu ấn sâu sắc cho An.

Bố cục tác phẩm Đất rừng phương Nam

- Từ đầu ... bụi cây: chuẩn bị đi lấy mật ong

- Tiếp theo ... im im đi tới: con đường đến nơi lấy mật

- Trên đường lấy mật ... trở về: quá trình thu hoạch mật ong

- Còn lại: trên đường trở về nhà

• Giá trị nội dung tác phẩm Đất rừng phương Nam

- Miêu tả quá trình thu hoạch mật ong của người dân rừng U Minh

- Ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên rừng U Minh

• Giá trị nghệ thuật tác phẩm Đất rừng phương Nam

- Nghệ thuật miêu tả đặc sắc

- Nghệ thuật mô tả tâm lý nhân vật

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Đất rừng phương Nam

Nhân vật An và Cò

- Khác biệt:

+ Cò: Thẳng thắn, bộc trực, tốt bụng và không để bụng.

+ An: Tinh tế, nhạy cảm, có chiều sâu.

- Giống nhau:

Các nét tương đồng và khác biệt này giúp khắc họa tính cách con người trong tác phẩm. Con người phương Nam là phần quan trọng mà tác phẩm muốn phản ánh, họ là những người thẳng thắn, bộc trực nhưng cũng rất tinh tế và sâu sắc.

Thiên nhiên và cuộc sống của con người Nam Bộ

“Chim hót líu lo. Nắng tỏa hương hoa tràm thơm ngát. Gió mang mùi hương ngọt lan tỏa khắp rừng. Những con kỳ nhông nằm vươn mình trên gốc cây mục, da lưng luôn thay đổi màu sắc từ xanh sang vàng, từ vàng sang đỏ, từ đỏ sang tím xanh... Con Luốc cử động cánh mũi, lén lút tiếp cận. Nghe tiếng chân con chó săn, những loài bò sát bốn chân lớn hơn ngón chân cái, nhanh chóng quét đuôi dài và chạy tứ tán. Con núp ở gốc cây chuyển sang màu xám vỏ cây. Con bám trên lá ngái chuyển sang màu xanh lá.”

- Miêu tả hoạt động của các loài vật và hương thơm của hoa tràm lan tỏa khắp rừng.

- Miêu tả tính chất âm thanh của chim, màu sắc da kỳ nhông, hành động của con Luốc,...

- Phong vị đặc trưng trong cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam:

+ Thiên nhiên: Trù phú, sinh động, hoang sơ

+ Cuộc sống: Giản dị, gắn bó với thiên nhiên

+ Con người: Phóng khoáng, thẳng thắn, bộc trực nhưng cũng rất tình cảm, tinh tế và sâu sắc.

Trước khi đọc

Câu 1. Bạn hình dung thế nào về thiên nhiên và cuộc sống của con người ở vùng đất Nam Bộ cách đây gần một thế kỷ? Hãy chia sẻ với lớp về điều đó.

Hình dung: Thiên nhiên còn hoang sơ với những cánh rừng rộng lớn, sông nước mênh mông. Cuộc sống của con người đơn giản, gắn bó với thiên nhiên...

Câu 2. Dựa vào nhan đề Đất rừng phương Nam, bạn suy đoán phần văn bản dưới đây sẽ kể về những điều gì?

Suy đoán: Kể về thiên nhiên vùng đất Nam Bộ.

Đọc văn bản

Câu 1. Bạn hiểu thế nào là “ăn ong”?

“Ăn ong”: Thu hoạch mật ong.

Câu 2. Việc thu hoạch ong được kể lại qua điểm nhìn của ai?

Nhân vật má nuôi của An.

Câu 3. Vì sao tía nuôi khuyên An “không nên giết ong”?

Tía nuôi khuyên An “không nên giết ong”: Ong là loài vật có ích trong tự nhiên, liên quan đến cuộc sống của con người.

Câu 4. Việc so sánh các phương pháp nuôi ong, thu hoạch mật khác nhau có tác dụng gì?

Thể hiện phương pháp nuôi ong và thu hoạch mật đặc trưng của người dân vùng U Minh.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Tóm tắt câu chuyện được kể trong văn bản trên.

An đi thu hoạch mật cùng tía nuôi và thằng Cò. Trong hành trình, An ngắm cảnh núi rừng tuyệt đẹp. Khi dừng nghỉ, thằng Cò chỉ cho An xem tổ ong. Họ tiếp tục đến một cánh đồng rộng lớn. An hào hứng khi thấy nhiều loài chim. Đi qua những vùng lầy sâu, họ đến nơi thu hoạch mật. An xem tía nuôi làm việc và khi trở về, cậu suy nghĩ về phương pháp nuôi ong độc đáo của người dân U Minh.

Câu 2. Qua câu chuyện “đi thu hoạch mật”, cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam được cảm nhận và tái hiện qua điểm nhìn của các nhân vật nào? Các điểm nhìn này hỗ trợ và bổ sung cho nhau như thế nào? Theo bạn, điểm nhìn của ai quan trọng nhất? Vì sao?

Gợi ý:

• Điểm nhìn: An, thằng Cò, tía nuôi và má nuôi của An.
• Điểm nhìn của thằng Cò, tía nuôi và má nuôi bổ sung cho điểm nhìn của An.
• Điểm nhìn của An là quan trọng nhất, vì An là nhân vật chính và cũng là người kể chuyện.

Câu 3. Trong văn bản trên, lời đối thoại giữa An với các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) có tác dụng gì?

Lời đối thoại làm cho câu chuyện sinh động và chân thực hơn, giúp người đọc hiểu rõ tính cách và suy nghĩ của từng nhân vật trong truyện.

Câu 4. Phân tích một đoạn trong lời của người kể chuyện kết hợp giữa việc kể sự việc và miêu tả cảnh vật, thể hiện phong vị riêng trong cuộc sống của thiên nhiên và con người phương Nam.

- Đoạn văn: “Buổi sáng, đất rừng thật yên tĩnh… trong các bụi cây”.

- Phân tích:

• Yếu tố miêu tả: Khung cảnh thiên nhiên buổi sáng trong rừng yên tĩnh và thơ mộng.
• Yếu tố tự sự: Kể về hoạt động của tía nuôi, thằng Cò, An và cả con Luốc.

- Phong vị riêng trong cuộc sống của thiên nhiên và con người phương Nam: Thiên nhiên phong phú, tươi tốt; Con người sống phóng khoáng, gần gũi với thiên nhiên.

Câu 5. Xác định chủ đề của văn bản và chỉ ra một số căn cứ để xác định chủ đề.

• Chủ đề: Công việc nuôi ong và thu hoạch mật của người dân vùng U Minh.
• Căn cứ: Tựa đề và nội dung của văn bản...

Câu 6. Chỉ ra một số điểm tương đồng, khác biệt giữa hai nhân vật Cò và An. Theo bạn, việc làm nổi bật những nét tương đồng và khác biệt ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?

- Tương đồng: Nhỏ tuổi, hồn nhiên và ngoan ngoãn.

- Khác biệt:

• Cò: Vô tư, thẳng thắn và tốt bụng
• An: Tinh tế, nhạy cảm.

Câu 7. Câu chuyện đi thu hoạch mật giúp bạn hiểu thêm điều gì về thiên nhiên, cuộc sống và tính cách của con người Nam Bộ?

- Con người: Am hiểu nhiều kiến thức, sống giản dị, tự do và phóng khoáng...

- Rừng phương Nam: Hoang sơ, hùng vĩ với sự đa dạng sinh học.

* Trước khi đọc:

Câu 1 (trang 63 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Bạn hình dung thế nào về thiên nhiên và đời sống của con người ở vùng đất Nam Bộ cách đây gần một thế kỉ? Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp về những suy nghĩ của bạn.

Trả lời:

- Theo tôi, thiên nhiên và cuộc sống ở vùng Nam Bộ thời điểm đó còn rất hoang sơ, giữ nguyên vẻ đẹp hoang dã nhưng cũng đầy sức sống và trù phú.

- Vùng đất này nổi bật với những đặc điểm văn hóa độc đáo và riêng biệt.

Câu 2 (trang 63 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Dựa vào tiêu đề Đất rừng phương Nam, bạn đoán xem nội dung văn bản dưới đây sẽ kể về những gì?

Trả lời:

Với tiêu đề Đất rừng phương Nam, tôi dự đoán văn bản sẽ miêu tả về thiên nhiên vùng Nam Bộ, đặc biệt là các khu rừng ở phương Nam.

* Đọc văn bản:

• Theo dõi: Bạn hiểu thế nào về việc “ăn ong”?

Trả lời:

“Ăn ong” có nghĩa là thu hoạch mật ong từ các tổ ong đã được đặt trước đó, hay nói cách khác là lấy mật ong.

• Theo dõi: Chú ý đến các đối thoại và đặc điểm tính cách của hai nhân vật An và Cò.

Trả lời:

Tính cách của hai nhân vật An và Cò:

- An: Nhạy cảm và tinh tế.

- Cò: Tốt bụng, thẳng thắn và có phần tự mãn với An.

• Suy luận: Việc làm kèo ong được kể từ góc nhìn của ai?

Trả lời:

Việc làm kèo ong được kể từ góc nhìn của má nuôi An.

• Suy luận: Tại sao tía nuôi khuyên An “không nên giết ong”?

Trả lời:

Tía nuôi khuyên An “không nên giết ong” vì ông muốn bảo vệ sự cân bằng tự nhiên và cũng có phương pháp khác để đuổi ong mà không làm hại chúng.

• Suy luận: Việc so sánh các phương pháp nuôi ong và thu hoạch mật có ý nghĩa gì?

Trả lời:

So sánh các phương pháp nuôi ong và thu hoạch mật giúp nhận thấy sự độc đáo của cách làm tổ ong ở vùng U Minh.

* Sau khi đọc:

Nội dung chính: Nhờ sự sử dụng ngôn từ tinh tế và miêu tả chân thực của tác giả Đoàn Giỏi, văn bản đã giúp người đọc cảm nhận được sự phong phú và tươi đẹp của thiên nhiên Cà Mau.

Trả lời câu hỏi:

Câu 1 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Tóm tắt nội dung câu chuyện trong văn bản trên

Trả lời:

Câu chuyện miêu tả một lần đi thu hoạch mật ong của An cùng với tía nuôi và thằng Cò. Trong hành trình, An cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên: ánh sáng buổi sáng, đàn ong, đàn chim, v.v... Khi nghỉ ngơi, tía nuôi và thằng Cò chỉ cho An xem đàn ong mật. Họ tiếp tục thu hoạch mật và gặp một số sự cố như thằng Cò bị ong đốt. Tía nuôi đã xử lý vết đốt và chỉ đuổi ong đi. Trước khi về, cả nhóm ăn cơm và dự định dùng gùi lớn hơn hôm sau để thu được nhiều mật hơn. An nhận ra rằng phương pháp làm tổ ong ở U Minh thật đặc biệt và khác biệt so với các nơi khác.

Câu 2 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Trong câu chuyện “đi lấy mật”, cuộc sống của thiên nhiên và con người phương Nam được thể hiện qua những điểm nhìn nào? Các điểm nhìn này bổ sung và hỗ trợ nhau như thế nào? Theo bạn, điểm nhìn nào là quan trọng nhất? Tại sao?

Trả lời:

- Cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam trong câu chuyện “đi lấy mật” được thể hiện qua điểm nhìn của các nhân vật: An, thằng Cò, tía và má nuôi.

- Các điểm nhìn của thằng Cò, tía và má nuôi bổ trợ cho điểm nhìn của An, giúp người đọc hiểu rõ hơn về cuộc sống và thiên nhiên phương Nam.

- Theo tôi, điểm nhìn của An là quan trọng nhất vì An là người kể chuyện trong đoạn trích này.

Câu 3 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Lời đối thoại giữa An và các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) có vai trò gì trong văn bản?

Trả lời:

Lời đối thoại giúp câu chuyện thêm phần sinh động và gần gũi hơn với người đọc, làm rõ tính cách và suy nghĩ của các nhân vật.

Câu 4 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích một đoạn văn kết hợp giữa kể và miêu tả, thể hiện phong vị riêng của thiên nhiên và con người phương Nam.

Trả lời:

* Đoạn văn kết hợp giữa kể và miêu tả, thể hiện phong vị riêng của thiên nhiên và con người phương Nam:

“Chim hót líu lo. Nắng tỏa hương hoa tràm thơm ngát. Gió lan tỏa mùi hương ngọt ngào khắp rừng. Mấy con kì nhông nằm vươn mình trên gốc cây mục, màu da luôn thay đổi từ xanh sang vàng, từ vàng sang đỏ, từ đỏ sang tím xanh... Con Luốc động đậy cánh mũi, rón rén tiến lại gần. Nghe tiếng chân con chó săn, những con bò sát bốn chân, to lớn hơn ngón chân cái, lập tức quật đuôi dài chạy tứ tán. Con núp dưới gốc cây hòa vào màu xám vỏ cây. Con ở trên tấm lá ngái hóa thành màu xanh lá ngái.”

* Phân tích:

- Yếu tố tự sự: Kể về hành động của các loài vật và mùi hương của hoa tràm lan tỏa khắp rừng.

- Yếu tố miêu tả: Miêu tả âm thanh của chim, màu sắc da của kì nhông, hành động của con Luốc,...

- Phong vị riêng của thiên nhiên và con người phương Nam:

+ Thiên nhiên: phong phú, sinh động.

+ Con người: tự do, phóng khoáng.

Câu 5 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Xác định chủ đề văn bản và nêu căn cứ để xác định chủ đề.

Trả lời:

- Chủ đề văn bản: Công việc thu hoạch mật của người dân phương Nam.

- Căn cứ: Dựa vào nội dung và chủ đề chính của văn bản.

Câu 6 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt giữa hai nhân vật Cò và An. Theo bạn, việc làm nổi bật những nét tương đồng và khác biệt này có ảnh hưởng thế nào đến việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?

Trả lời:

Điểm tương đồng và khác biệt giữa hai nhân vật Cò và An:

- Tương đồng: Cả hai đều còn nhỏ tuổi, ngây thơ, biết nghe lời người lớn và đối xử tốt với nhau.

- Khác biệt:

+ Cò: Thẳng thắn, bộc trực, tốt tính và không để bụng.

+ An: Tinh tế, nhạy cảm, có chiều sâu hơn.

- Việc làm nổi bật những nét tương đồng và khác biệt này giúp khắc họa rõ nét tính cách của các nhân vật và thể hiện đặc trưng của con người phương Nam, điều mà tác phẩm muốn nhấn mạnh.

Câu 7 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Câu chuyện thu hoạch mật giúp bạn hiểu thêm điều gì về thiên nhiên, cuộc sống và tính cách của con người Nam Bộ?

Trả lời:

Câu chuyện thu hoạch mật giúp tôi hiểu rõ hơn về thiên nhiên, cuộc sống và tính cách của con người Nam Bộ:

- Thiên nhiên: Đầy sức sống và hoang sơ.

- Cuộc sống: Đơn giản, hòa quyện với thiên nhiên.

- Con người: Phóng khoáng, thẳng thắn, bộc trực nhưng cũng rất tình cảm và tinh tế.