Buzz
1. Mẫu bài soạn về 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) - phiên bản 4
Chuẩn bị
- Dương Trung Quốc, sinh năm 1947 tại Bến Tre, là một nhà nghiên cứu lịch sử nổi tiếng với nhiều tác phẩm giá trị.
Đọc hiểu
Câu 1. Tại sao tác giả đề cập đến Đại cáo bình Ngô?
Để giới thiệu và dẫn dắt vào chủ đề chính của bài viết.
Câu 2. Mục đích của việc nhắc đến các câu chuyện lịch sử là gì?
Nhằm khẳng định niềm tự hào về quốc gia Việt Nam.
Câu 3. Vấn đề tác giả đưa ra trong phần 3 là gì?
Những yếu tố nào khiến công cuộc đổi mới 20 năm không đủ để nước ta tránh khỏi nguy cơ tụt hậu?
Câu 4. Đại tướng nào được nhắc đến và ông muốn nhấn mạnh điều gì?
Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhấn mạnh sự hy sinh cao cả của thế hệ anh hùng để bảo vệ đất nước.
Câu 5. “Quốc danh” là gì? Ví dụ cụ thể.
- “Quốc danh” là tên gọi của một quốc gia.
- Ví dụ: Việt Nam, Nhật Bản, Pháp,...
Trả lời câu hỏi
Câu 1. Em hiểu nhan đề văn bản “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?” như thế nào? Xác định luận đề và các luận điểm của bài viết.
- Nhan đề là một câu hỏi nhằm kích thích suy nghĩ về nội dung bài viết.
- Luận đề: Kích thước của nước Việt Nam.
- Luận điểm:
- Những nỗ lực để tồn tại và phát triển của dân tộc Việt Nam tạo nên niềm tự hào dân tộc.
- Dân tộc ta đã chứng minh sức mạnh qua các cuộc chiến bảo vệ đất nước.
- Nguyên nhân dẫn đến nguy cơ tụt hậu.
- Tâm thế vĩ đại sẽ dẫn đến hành động vĩ đại, làm cho nước ta trở nên lớn mạnh.
Câu 2. Phần 1 và 2 của bài viết nhắc lại lịch sử nhằm mục đích gì? Điều gì tạo nên sức mạnh dân tộc trong các giai đoạn quan trọng?
- Nhắc lại lịch sử để chứng minh Việt Nam là một dân tộc anh hùng, giàu truyền thống văn hóa. Người Việt có quyền tự hào về đất nước của mình.
- Sức mạnh dân tộc được tạo nên từ lòng tự hào và tự tôn dân tộc.
Câu 3. Theo tác giả, nguyên nhân nào dẫn đến sự tụt hậu của đất nước trong thời kỳ mới? Dẫn ra ý kiến chủ quan và các lí lẽ, bằng chứng khách quan trong văn bản.
- Nguyên nhân dẫn đến sự tụt hậu trong thời kỳ đổi mới là:
- Chiến tranh tàn phá tài sản và gây ra tổn thất nặng nề.
- Thói quen và cách hành xử của con người.
- Ý kiến chủ quan của người viết: 'Cách hành xử và tâm thế của chúng ta dường như luôn cảm thấy Việt Nam là nước nhỏ, và không ít quan chức phát biểu khiến chúng ta nghĩ rằng Tổ quốc mình giống như những vùng nghèo, vùng sâu, vùng xa của thế giới, không thấy sự nhục nhã của một nước nghèo và tụt hậu.'
- Lí lẽ:
- Chúng ta phải chiến thắng nghèo hèn mỗi ngày để xứng đáng với dân tộc.
- Nếu chỉ dừng lại ở những ước muốn nhỏ bé, thì việc thoát khỏi nguy cơ tụt hậu là vô vọng.
- Bằng chứng khách quan trong văn bản:
- Lời nhắc nhở của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
- Hai doanh nghiệp đặt tên cho công trình và thương hiệu của mình theo các quốc danh cổ đại.
Câu 4. Ý nghĩa của vấn đề tác giả đưa ra đối với thế hệ trẻ hiện nay là gì? Theo em, làm thế nào để vượt qua tâm lý tự ti của “một nước nhỏ”?
Vấn đề tác giả đưa ra rất quan trọng với thế hệ trẻ hiện nay. Để vượt qua tâm lý tự ti của “một nước nhỏ”, cần:
- Nhận thức đúng đắn về tình hình đất nước và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
- Tự hào về truyền thống lịch sử và sức mạnh của lòng yêu nước để xây dựng đất nước độc lập, tự chủ và mạnh mẽ.
Câu 5. Viết một đoạn văn (8 – 10 dòng) về quan điểm của em về vấn đề “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”.
“Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?” là vấn đề gây nhiều tranh cãi. Một số người cho rằng Việt Nam yếu kém so với các quốc gia lớn như Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc mà không xem xét lịch sử và những đau thương mà Việt Nam đã trải qua. Sau chiến tranh, Việt Nam bước vào phát triển muộn hơn nhưng nhanh chóng khẳng định vị thế trên trường quốc tế và nhận được sự tôn trọng từ nhiều quốc gia. Việt Nam không nhỏ, có lịch sử hào hùng và những con người đáng tự hào đang ngày đêm xây dựng và bảo vệ đất nước.
2. Mẫu bài soạn 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) - phiên bản 5
I. Giới thiệu tác giả văn bản “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”
- Dương Trung Quốc (sinh ngày 2/6/1947) là một nhà nghiên cứu lịch sử và chính trị gia nổi bật của Việt Nam. Ông từng là đại biểu Quốc hội và là một trong 21 người ngoài Đảng Cộng sản Việt Nam trúng cử.
- Vào năm 2016, ông được Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội.
- Ông nổi bật với các phát biểu thẳng thắn trong các kỳ họp Quốc hội, có bằng cử nhân lịch sử, là Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Tổng Biên tập tạp chí Xưa & Nay và Chủ tịch Hiệp hội Câu lạc bộ UNESCO Hà Nội.
- Ông còn là đại biểu Quốc hội nhiều khóa: XI, XII, XIII, XIV, đại diện tỉnh Đồng Nai.
II. Phân tích tác phẩm “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”
Thể loại:
- Văn bản thuộc thể loại nghị luận.
Xuất xứ và hoàn cảnh:
- Được trích từ diễn đàn “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ” tổ chức bởi báo Thanh Niên từ ngày 27/3 đến 30/6/2006.
Phương thức biểu đạt:
- Phương thức biểu đạt là nghị luận.
Bố cục tác phẩm “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”
- Bố cục bài viết:
+ Phần 1 (từ đầu đến “niềm tự hào đó”): Trình bày sự tồn tại và phát triển của dân tộc Việt Nam.
+ Phần 2 (tiếp theo đến “Tổ quốc quyết sinh”): Cung cấp bằng chứng về sức mạnh của đất nước qua các cuộc chiến tranh trong hơn bốn thập kỷ.
+ Phần 3 (tiếp theo đến “dân tộc của mình”): Phân tích nguyên nhân dẫn đến nguy cơ tụt lùi của đất nước.
+ Phần 4 (phần còn lại): Đề cập tâm thế lớn và cái nhìn về đất nước.
Giá trị nội dung
- Văn bản khám phá vấn đề “Việt Nam là nước nhỏ hay không nhỏ?”, giúp người đọc có cái nhìn khách quan và toàn diện về vấn đề này trong xã hội hiện tại.
Giá trị nghệ thuật:
- Lập luận rõ ràng, lí lẽ sắc bén với những dẫn chứng thuyết phục.
III. Phân tích chi tiết tác phẩm “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”
Sự tồn tại và phát triển của dân tộc Việt Nam cùng các minh chứng trong bốn thập kỷ
- Phần (1) và (2) của bài viết nhắc lại lịch sử (như Đại cáo Bình Ngô của Nguyễn Trãi và công lao của các anh hùng xưa) nhằm giúp người đọc hiểu về quá trình đấu tranh và hy sinh của các thế hệ để có được một đất nước như hôm nay, từ đó tạo nên sức mạnh dân tộc qua các giai đoạn lịch sử quan trọng, đó chính là niềm tự hào và tự tôn dân tộc.
Nguyên nhân dẫn đến nguy cơ tụt lùi của đất nước
- Nguyên nhân: Chiến tranh đã tàn phá tài sản và gây tổn thất nặng nề, cùng với cách suy nghĩ và hành xử của con người. “Cách hành xử và tâm thế của chúng ta dường như luôn cảm thấy Việt Nam hiện tại là nước nhỏ. Không ít phát biểu của các quan chức khiến chúng ta nghĩ rằng Tổ quốc của mình giống như những vùng nghèo, vùng sâu, vùng xa, chỉ mong nhận được ưu tiên và trợ giúp, mà không thấy sự nhục nhã của một nước nghèo và tụt hậu.”
- Lí lẽ và bằng chứng khách quan:
+ Hiện tại, nếu chúng ta cùng nỗ lực mỗi ngày để chiến thắng nghèo hèn và phát triển xứng đáng với dân tộc, thì nếu chỉ giữ mình trong những ước muốn hạn hẹp, việc thoát khỏi nguy cơ tụt hậu là vô vọng. Bằng chứng bao gồm lời nhắc nhở của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và các doanh nghiệp.
Tâm thế lớn và cách nhìn nhận về đất nước
- Tâm thế lớn sẽ dẫn đến hành động lớn, làm cho nước ta trở nên lớn mạnh, như cha ông đã suy nghĩ và hành động.
=> Ý nghĩa đối với thế hệ trẻ hiện nay: Tác động đến nhận thức và hành động để giúp đất nước phát triển.
- Để vượt qua tâm lý và cách hành xử tự ti của “một nước nhỏ”, cần nhìn vào lịch sử, học hỏi từ cha ông, nỗ lực học tập và tu dưỡng đạo đức để trở thành công dân có ích, góp phần xây dựng một đất nước mạnh mẽ hơn.
3. Phiên bản bài soạn 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) - mẫu 6
Tóm tắt bài viết 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' - Phiên bản 1
Bài viết tập trung vào câu hỏi: 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' và trình bày các luận điểm, dẫn chứng, và lý lẽ để cung cấp cho người đọc cái nhìn toàn diện và chính xác nhất về vấn đề này trong bối cảnh xã hội hiện tại. Bài viết đề cập đến sự tồn tại và phát triển của dân tộc Việt Nam, các bằng chứng khẳng định sức mạnh của quốc gia trong các cuộc chiến tranh kéo dài hơn bốn thập kỷ, nguyên nhân dẫn đến nguy cơ tụt hậu, và tầm quan trọng của việc có một tầm nhìn và thái độ lớn đối với đất nước.
Tóm tắt bài viết 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' - Phiên bản 2
Bài viết được trích từ diễn đàn “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ” do báo Thanh Niên tổ chức từ ngày 27/3 đến 30/6/2006, bàn luận về câu hỏi này. Trong bài, tác giả xem xét lịch sử hình thành và phát triển của dân tộc Việt Nam, đồng thời chỉ ra các vấn đề đang dẫn đến nguy cơ tụt lùi trong xã hội hiện tại. Bài viết cũng đề xuất một tầm nhìn về việc nâng cao vị thế của đất nước.
Tóm tắt bài viết 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' - Phiên bản 3
Bài viết “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ” được trích từ diễn đàn tổ chức bởi báo Thanh Niên từ ngày 27/3 đến 30/6/2006, do ông Dương Trung Quốc phát biểu. Tác giả đưa ra các dẫn chứng và lập luận thuyết phục, bắt đầu với lịch sử dài lâu và sự phát triển của đất nước. Ông tiếp tục nêu ra các nguyên nhân ảnh hưởng đến sự phát triển và nguy cơ tụt lùi hiện nay. Cuối cùng, Dương Trung Quốc kết thúc với tầm nhìn và cách nhìn nhận về đất nước, nhằm thúc đẩy sự phát triển trong tương lai.
Đoạn văn nêu quan điểm của bạn về câu hỏi 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?'
Phiên bản 1
Câu hỏi “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?” vẫn là điều nhiều người Việt quan tâm. Dù diện tích đất nước không lớn và nền kinh tế còn đang phát triển, với người dân có ngoại hình và mức thu nhập còn hạn chế, rõ ràng vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế không hề nhỏ bé. Trong lịch sử, chúng ta đã đánh bại nhiều kẻ thù xâm lược để giành lại độc lập cho đất nước, từ các vương triều phong kiến phương Bắc, đến thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Việt Nam cũng có nền văn hóa phong phú và lâu đời, cùng nhiều thành tựu đáng tự hào. Hiện tại, Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trên thế giới, như việc duy trì tăng trưởng kinh tế dương trong bối cảnh toàn cầu đang khủng hoảng sau đại dịch Covid-19. Do đó, chúng ta có quyền tự hào về một đất nước kiên cường và đang trên đà phát triển mạnh mẽ.
Phiên bản 2
Câu hỏi “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?” là một vấn đề khó giải đáp. Dù nhiều người vẫn nghĩ rằng Việt Nam là một quốc gia nhỏ bé với nền kinh tế đang phát triển và người dân có ngoại hình và mức thu nhập chưa cao, thực tế vị thế của Việt Nam trên thế giới không hề nhỏ bé. Lịch sử chứng minh rằng nhân dân Việt Nam đã chiến thắng nhiều kẻ thù xâm lược, bao gồm cả các cường quốc lớn như thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Việt Nam còn sở hữu nền văn hóa đa dạng và đậm đà bản sắc, cùng nhiều di sản văn hóa và thiên nhiên quý giá. Đất nước cũng có sự đóng góp đáng kể vào công cuộc chung của thế giới, và người dân đã đạt nhiều thành tựu trong các lĩnh vực khoa học, thể thao, nghệ thuật. Vì vậy, chúng ta có thể tự hào về một Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ và ngày càng sánh vai với các quốc gia lớn trên thế giới.
Phiên bản 3
(1) So với nhiều quốc gia khác, Việt Nam có diện tích nhỏ, nhưng không vì thế mà nước ta là một quốc gia nhỏ bé. (2) Dù diện tích không lớn, nhưng Việt Nam chưa bao giờ là một nước nhỏ. (3) Với lịch sử hơn hai ngàn năm, đất nước đã trải qua nhiều biến động và phát triển. (4) Việt Nam có nền văn hóa phong phú và độc đáo, không nhầm lẫn với bất kỳ dân tộc nào trên thế giới. (5) Mặc dù vóc dáng nhỏ bé, người Việt có ý chí kiên cường và dũng cảm, đã làm nên nhiều kỳ tích, đánh bại những cường quốc lớn. (6) Trong hơn hai nghìn năm qua, Việt Nam chưa bao giờ khuất phục trước kẻ thù, nhờ tinh thần yêu nước mạnh mẽ và sức mạnh tinh thần vĩ đại của nhân dân. (7) Do đó, chúng ta có thể tự hào rằng Việt Nam là một quốc gia lớn và không thua kém bất kỳ nước nào trên thế giới. (8) Thế hệ hiện tại và tương lai cần tiếp bước cha ông để làm cho đất nước ngày càng vững mạnh và phát triển hơn nữa.
4. Bài soạn 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) - Phiên bản 1
Yêu cầu (trang 120 sách Ngữ văn 8 Tập 1):
- Nghiên cứu trước văn bản 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' và tìm hiểu về tác giả Dương Trung Quốc.
- Diễn đàn 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' do báo Thanh Niên tổ chức từ ngày 27/3 đến 30/6/2006, mở đầu bằng bài viết của nhà nghiên cứu lịch sử Dương Trung Quốc. Diễn đàn này đã thu hút hàng triệu ý kiến từ độc giả trong và ngoài nước, thể hiện sự quan tâm của người Việt Nam về việc nâng cao vị thế quốc gia, khắc phục tình trạng tụt hậu và tiến tới trở thành một quốc gia hùng mạnh.
Trả lời:
- Tác giả Dương Trung Quốc (1947)
Quê quán: Bến Tre
- Diễn đàn 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' do báo Thanh Niên tổ chức từ ngày 27/3 đến 30/6/2006, mở đầu bằng bài viết của nhà nghiên cứu lịch sử Dương Trung Quốc.
Đọc hiểu
* Nội dung chính: Văn bản nghị luận hiện đại này đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để nước Việt Nam mãi trường tồn và ngày càng phát triển mạnh mẽ?
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 120 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Tại sao tác giả lại nhắc đến Đại cáo bình Ngô?
Trả lời:
- Tác giả nhắc đến Đại cáo bình Ngô để dẫn dắt vào nội dung chính của bài viết.
Câu 2 (trang 120 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Mục đích của việc nêu những câu chuyện lịch sử là gì?
Trả lời:
- Tác giả nêu những câu chuyện lịch sử nhằm chứng minh rằng Việt Nam là một quốc gia đáng tự hào từ lâu. Chúng ta là một dân tộc anh hùng, có độc lập, chủ quyền, lịch sử và văn hóa phong phú, và người Việt Nam luôn tự hào về lòng yêu nước.
Câu 3 (trang 121 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Những yếu tố nào tạo nên sức mạnh dân tộc?
Trả lời:
- Các yếu tố tạo nên sức mạnh dân tộc bao gồm lòng yêu nước, tự hào về lịch sử và truyền thống dựng nước, giữ nước của tổ tiên, cùng nỗi nhục mất nước.
Câu 4 (trang 121 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Vấn đề tác giả đặt ra trong phần (3) là gì?
Trả lời:
- Tác giả đặt ra vấn đề: Tại sao những thành tựu của công cuộc đổi mới trong 20 năm, dù được công nhận, vẫn không giúp nước ta thoát khỏi nguy cơ tụt hậu so với các cường quốc?
→ Lý do nằm ở sự tụt hậu và nghèo nàn so với sự phát triển của thế giới và sự thiếu ý chí vươn lên.
Câu 5 (trang 122 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Vị Đại tướng được nhắc đến là ai và ông nhắc nhở điều gì?
Trả lời:
- Vị Đại tướng đó là Võ Nguyên Giáp. Ông nhắc nhở rằng: “Có một thế hệ mỗi ngày nhìn vết đạn của kẻ thù trên thành Cửa Bắc để nuôi chí rửa sạch nỗi nhục mất nước.” Thế hệ đó là những anh hùng đã đấu tranh vì độc lập và tự do. Đại tướng nhấn mạnh sự hi sinh của họ và khuyến khích chúng ta tiếp tục phát triển đất nước để tri ân những hy sinh đó.
Câu 6 (trang 122 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Em hiểu “quốc danh” là gì? Cho ví dụ.
Trả lời:
- Quốc danh là tên gọi của quốc gia.
Ví dụ: Đại Việt, Văn Lang, Âu Lạc...
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 123 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Em hiểu nhan đề văn bản “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?” như thế nào? Xác định luận đề và các luận điểm của bài viết.
Trả lời:
- Nhan đề văn bản không phải tranh luận về diện tích của nước ta so với các quốc gia khác mà là về vị thế của Việt Nam trong thời kỳ hội nhập toàn cầu, và việc thay đổi cách nghĩ tự ti để hướng tới một quốc gia mạnh mẽ hơn.
- Luận đề của bài viết là vấn đề được nêu ngay từ đầu và tiêu đề của văn bản “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”. Toàn bộ bài viết tập trung vào vấn đề này.
- Các luận điểm:
- Phần 1: Sự phấn đấu của dân tộc Việt Nam là cơ sở cho niềm tự hào dân tộc.
- Phần 2: Sức mạnh từ nỗi nhục mất nước và chiến thắng kẻ thù ngoại xâm.
- Phần 3: Nguyên nhân và nỗi nhục của sự tụt hậu, nghèo nàn trước sự phát triển của nhân loại và ý chí vươn lên.
- Phần 4: Tâm thế tự hào và ước vọng lớn sẽ định hình tầm vóc dân tộc.
Câu 2 (trang 123 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Mục đích của việc nhắc lại lịch sử trong phần (1) và (2) của bài viết là gì? Yếu tố nào đã tạo nên sức mạnh dân tộc trong các giai đoạn lịch sử quan trọng?
Trả lời:
- Việc nhắc lại lịch sử trong phần (1) và (2) nhằm khích lệ tinh thần tự hào dân tộc, đây là nguồn gốc của sức mạnh dân tộc, giúp vượt qua nỗi nhục mất nước để đoàn kết trong các cuộc kháng chiến và bảo vệ tổ quốc.
- Lòng yêu nước, tự hào về lịch sử dựng nước và giữ nước của tổ tiên, cùng nỗi nhục mất nước đã tạo nên sức mạnh dân tộc.
Câu 3 (trang 123 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Theo tác giả bài viết, những nguyên nhân nào dẫn đến sự tụt hậu của đất nước trong thời kỳ mới? Dẫn chứng ý kiến chủ quan của người viết và các lý lẽ, bằng chứng khách quan trong văn bản.
Trả lời:
- Những nguyên nhân dẫn đến sự tụt hậu bao gồm:
+ Hậu quả của chiến tranh.
+ Nếp nghĩ và hành xử của chúng ta, cụ thể là tâm lý tự ti về sự nhỏ bé và nghèo nàn.
- Ý kiến chủ quan và các lý lẽ, bằng chứng khách quan: “Mục tiêu thoát khỏi nguy cơ tụt hậu ngày càng xa vời” mặc dù chúng ta đạt được nhiều thành tựu lớn và mức tăng trưởng GDP cao. Hai nguyên nhân chính là:
+ Chiến tranh đã tàn phá tài sản và để lại hậu quả nặng nề về mất mát và di chứng tinh thần.
+ Tâm lý nước nhỏ: Một số phát biểu của quan chức khiến chúng ta cảm thấy nước ta nhỏ bé và nghèo, cần sự trợ giúp từ thế giới mà không nhận ra sự nhục nhã của sự tụt hậu.
Câu 4 (trang 123 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Ý nghĩa của vấn đề tác giả đặt ra trong bài viết đối với thế hệ trẻ hiện nay là gì? Theo em, làm thế nào để thoát khỏi tâm lý tự ti của “một nước nhỏ”?
Trả lời:
- Vấn đề tác giả Dương Trung Quốc đặt ra trong bài có ý nghĩa lớn với thế hệ trẻ hiện nay vì tính thời sự và tác động đến nhận thức. Nhiều bạn trẻ thiếu hiểu biết về tình hình xã hội và vị thế của Việt Nam trên thế giới, dẫn đến tự ti hoặc thờ ơ. Việc hiểu đúng về tình hình và vị thế quốc gia là rất quan trọng.
- Nguy cơ tụt hậu sẽ kéo dài nếu không nhận ra và khắc phục những tồn tại, nhất là trong nhận thức của lớp trẻ.
- Niềm tự hào về truyền thống lịch sử và lòng yêu nước sẽ giúp vượt qua sự tự ti và nỗi nhục của sự tụt hậu, từ đó xây dựng một quốc gia mạnh mẽ hơn. Thế hệ trẻ cần tập trung vào học tập để có thể lãnh đạo đất nước phát triển, thoát khỏi tâm lý tự ti của “một nước nhỏ”.
Câu 5 (trang 123 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Viết đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) bày tỏ quan điểm về vấn đề “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”.
Trả lời:
Dù diện tích của nước ta không lớn, nhưng chúng ta có những truyền thống quý báu và lòng yêu nước vĩ đại. Đất nước nhỏ về diện tích nhưng tinh thần và lòng tự hào của chúng ta là vô cùng lớn. Việt Nam đang trên đà phát triển, mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng người Việt Nam luôn nỗ lực để xây dựng một đất nước thịnh vượng. Mặc dù chúng ta chưa đạt tới mức độ của các quốc gia phát triển, nhưng với tinh thần và ý chí, chúng ta đang từng bước hiện đại hóa đất nước. Chúng ta cần duy trì lòng tự hào và nỗ lực không ngừng để xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho đất nước.
5. Soạn bài 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) - mẫu 2
Chuẩn bị
(trang 120, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc trước văn bản Nước Đại Việt ta nhỏ hay không nhỏ?; tìm hiểu thêm về tác giả Dương Trung Quốc.
Phương pháp giải:
Xem lại phần Kiến thức ngữ văn, nghiên cứu thêm về tác giả Dương Trung Quốc và diễn đàn “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”
Lời giải chi tiết:
Tác giả Dương Trung Quốc (1947), quê: Bến Tre
Đọc hiểu 1
Câu 1 (trang 120, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tại sao tác giả lại nhắc đến Đại cáo bình Ngô?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Tác giả nhắc đến Đại cáo bình Ngô để dẫn dắt người đọc vào chủ đề chính của bài viết thông qua nhận định và hành động của các nhân vật lịch sử.
Đọc hiểu 2
Câu 2 (trang 120, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tác giả kể lại những câu chuyện lịch sử này với mục đích gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Tác giả sử dụng những câu chuyện lịch sử để chứng minh rằng nước Việt Nam là một quốc gia tự hào từ lâu đời, với một dân tộc mạnh mẽ, có độc lập, truyền thống và văn hóa phong phú. Điều này thể hiện tình yêu nước sâu sắc của người Việt.
Đọc hiểu 3
Câu 3 (trang 121, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tác giả đề cập vấn đề gì trong phần (3)?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn thứ 3
Lời giải chi tiết:
Tác giả đặt ra vấn đề về lý do tại sao nhiều người so sánh thành tựu 20 năm đổi mới với các chiến công lịch sử nhưng vẫn không ngăn chặn được nguy cơ tụt hậu của đất nước.
Đọc hiểu 4
Câu 4 (trang 122, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Vị đại tướng nào được nhắc đến và ông nhấn mạnh điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn bản
Lời giải chi tiết:
Đại tướng được nhắc đến là Võ Nguyên Giáp. Ông nhắc nhở về thế hệ anh hùng đã chiến đấu vì độc lập và tự do của đất nước, khuyến khích mọi người nhớ đến sự hy sinh của họ và biết ơn vì nền hòa bình hiện tại, từ đó nỗ lực xây dựng đất nước phát triển.
Đọc hiểu 5
Câu 5 (trang 122, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
“Quốc danh” là gì? Cho ví dụ.
Phương pháp giải:
Trả lời theo ý hiểu
Lời giải chi tiết:
Quốc danh là tên gọi chính thức của một quốc gia.
Ví dụ: Đại Việt, Văn Lang, Âu Lạc...
CH cuối bài 1
Câu 1 (trang 123, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nhan đề văn bản Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ? mang ý nghĩa gì? Xác định luận đề và các luận điểm của bài viết.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và trả lời theo ý hiểu
Lời giải chi tiết:
- Từ nhỏ trong nhan đề không chỉ đề cập đến diện tích lãnh thổ mà còn thể hiện nhiều khía cạnh như tinh thần dân tộc, lịch sử, văn hóa, con người... Nhan đề đặt câu hỏi về việc Việt Nam là quốc gia hùng mạnh hay yếu kém, phát triển hay không phát triển. Bài viết sẽ trả lời câu hỏi này.
- Luận đề: Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?
- Luận điểm:
+ Luận điểm 1: Sự nỗ lực tồn tại và phát triển của dân tộc Việt Nam tạo nên niềm tự hào dân tộc.
+ Luận điểm 2: Dân tộc ta đã chứng minh sức mạnh qua các cuộc chiến bảo vệ đất nước.
+ Luận điểm 3: Nguyên nhân dẫn đến nguy cơ tụt hậu của đất nước.
+ Luận điểm 4: Tâm thế lớn tạo nên hành động lớn, giúp nước ta phát triển, theo tư duy và hành xử của cha ông.
CH cuối bài 2
Câu 2 (trang 123, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Mục đích của việc nhắc lại lịch sử trong phần (1) và (2) của bài viết là gì? Điều gì đã tạo nên sức mạnh dân tộc trong các giai đoạn lịch sử quan trọng?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần (1), (2)
Lời giải chi tiết:
Cách 1
- Phần (1) và (2) của bài viết nhắc lại lịch sử để chứng minh dân tộc ta là một dân tộc anh hùng, đất nước ta có truyền thống và văn hóa phong phú, người Việt Nam có quyền tự hào về lịch sử hào hùng của dân tộc.
- Sức mạnh dân tộc trong các giai đoạn lịch sử quan trọng được tạo nên từ niềm tự hào và tự tôn dân tộc.
CH cuối bài 3
Câu 3 (trang 123, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo tác giả, nguyên nhân nào dẫn đến sự tụt hậu của đất nước trong thời kỳ mới? Đưa ra ý kiến chủ quan của người viết và các lí lẽ, bằng chứng khách quan trong văn bản.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
- Nguyên nhân dẫn đến sự tụt hậu của đất nước trong thời kỳ đổi mới là:
+ Chiến tranh đã tàn phá của cải vật chất và để lại tổn thất nặng nề.
+ Nếp nghĩ và cách hành xử của con người.
- Ý kiến chủ quan của người viết: 'Tâm thế và cách hành xử của chúng ta dường như luôn mang tâm lý mặc cảm rằng Việt Nam là nước nhỏ. Nhiều phát biểu của quan chức khiến chúng ta cảm thấy như đất nước mình chỉ là một địa phương nghèo khó, không xứng đáng được coi trọng, thay vì cảm thấy nỗi nhục của sự nghèo nàn và tụt hậu.'
- Lí lẽ:
+ Nếu chúng ta tiếp tục giam mình trong những ước muốn hẹp hòi, thì mục tiêu thoát khỏi nguy cơ tụt hậu là điều không thể đạt được.
- Bằng chứng khách quan trong văn bản:
+ Lời nhắc nhở của Đại tướng Võ Nguyên Giáp
+ Các doanh nghiệp đặt tên công trình và thương hiệu theo quốc danh thời xưa...
CH cuối bài 4
Câu 4 (trang 123, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ý nghĩa của vấn đề tác giả nêu ra trong bài viết đối với thế hệ trẻ hiện nay là gì? Theo em, làm thế nào để vượt qua tâm lý và cách hành xử tự ti của “một nước nhỏ”?
Phương pháp giải:
Trả lời theo ý hiểu
Lời giải chi tiết:
Vấn đề trong văn bản phản ánh thực trạng đáng buồn của thế hệ trẻ hiện nay, khi họ cảm thấy tự ti về diện tích nhỏ của đất nước dù tinh thần dân tộc rất lớn. Chúng ta cần có lòng tự tôn dân tộc và tự hào về truyền thống của đất nước.
CH cuối bài 5
Câu 5 (trang 123, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) trình bày quan điểm của em về vấn đề “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”.
Phương pháp giải:
Viết đoạn văn theo yêu cầu
Lời giải chi tiết:
Mặc dù đất nước ta nhỏ về diện tích, nhưng dân tộc Việt Nam sở hữu những truyền thống và giá trị văn hóa quý báu. Đất nước có thể nhỏ về kích thước, nhưng lòng yêu nước và tinh thần của người Việt thì vô cùng lớn. Đất nước đang trên đà phát triển, mặc dù còn nhiều thử thách, nhưng người Việt Nam không ngừng nỗ lực xây dựng một tương lai tươi sáng hơn. Dù chưa sánh bằng các quốc gia phát triển, nhưng với ý chí và tinh thần kiên cường, Việt Nam đang dần hiện đại hóa và công nghiệp hóa. Chúng ta nên tự hào về dân tộc và phấn đấu để đất nước ngày càng phát triển hơn trong tương lai.
6. Bài soạn 'Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?' (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) - Phiên bản 3
Chuẩn bị
Các yêu cầu (trang 120 SGK Ngữ Văn lớp 8 Tập 1):
Đọc trước văn bản Nước Đại Việt ta nhỏ hay không nhỏ? và tìm hiểu thêm về tác giả Dương Trung Quốc.
Hướng dẫn trả lời
- Một số thông tin về tác giả Dương Trung Quốc:
+ Dương Trung Quốc (2/6/1947) là một nhà nghiên cứu lịch sử và chính trị gia nổi tiếng của Việt Nam. Ông từng là đại biểu Quốc hội và là một trong 21 người không thuộc Đảng Cộng sản Việt Nam trúng cử.
+ Vào năm 2016, ông được Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội.
+ Ông nổi tiếng với những phát biểu thẳng thắn trong các kỳ họp quốc hội. Ông có bằng cử nhân lịch sử, giữ chức Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Tổng Biên tập tạp chí Xưa & Nay và là chủ tịch Hiệp hội Câu lạc bộ UNESCO Hà Nội.
+ Ông còn là đại biểu Quốc hội thâm niên của Việt Nam qua các khóa XI, XII, XIII, XIV, thuộc đoàn đại biểu tỉnh Đồng Nai.
Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 120, SGK Ngữ Văn 8, Tập 1)
Tại sao tác giả nhắc đến Đại cáo bình Ngô?
Hướng dẫn trả lời
Tác giả đề cập đến Đại cáo bình Ngô để dẫn dắt người đọc vào chủ đề chính của bài viết thông qua việc nêu bật nhận định và hành động của các nhân vật lịch sử.
Câu 2 (trang 120, SGK Ngữ Văn 8, Tập 1)
Tác giả nêu những câu chuyện lịch sử này với mục đích gì?
Hướng dẫn trả lời
Tác giả đưa ra các câu chuyện lịch sử để khẳng định rằng nước Việt Nam luôn là một quốc gia vĩ đại và đáng tự hào từ lâu. Chúng ta là một dân tộc dũng cảm, với độc lập, chủ quyền và nền văn hóa phong phú. Người Việt Nam luôn tự hào về lòng yêu nước của mình.
Câu 3 (trang 121, SGK Ngữ Văn 8, Tập 1)
Tác giả bài viết đề cập đến vấn đề gì trong phần (3)?
Hướng dẫn trả lời
Tác giả nêu vấn đề về việc tại sao mặc dù công cuộc đổi mới trong 20 năm được ca ngợi như những thành tựu vĩ đại nhưng vẫn không thể giúp đất nước tránh khỏi nguy cơ tụt hậu.
Câu 4 (trang 122, SGK Ngữ Văn 8, Tập 1)
Vị đại tướng đó là ai và ông nhắc nhở điều gì?
Hướng dẫn trả lời
Vị đại tướng đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ông nhắc nhở về việc: “Có một thế hệ mỗi ngày nhìn vết đạn của kẻ thù trên thành Cửa Bắc để nuôi chí rửa sạch nỗi nhục mất nước.” Thế hệ đó là những anh hùng đã chiến đấu vì độc lập của đất nước. Đại tướng nhắc nhở mọi người về sự hy sinh của họ và sự biết ơn đối với họ, đồng thời kêu gọi cố gắng phát triển đất nước.
Câu 5 (trang 122, SGK Ngữ Văn 8, Tập 1)
Em hiểu “quốc danh” là gì? Đưa ra một vài ví dụ.
Hướng dẫn trả lời
Theo em, quốc danh là tên gọi của quốc gia.
Ví dụ: Đại Việt, Văn Lang, Âu Lạc...
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 123 SGK Ngữ Văn lớp 8 Tập 1):
Em hiểu nhan đề văn bản Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ? như thế nào? Xác định luận đề và các luận điểm của bài viết.
Hướng dẫn trả lời
- Nhan đề đặt ra một câu hỏi để đánh giá kích thước và vị thế của đất nước Việt Nam.
- Luận đề: Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?
- Các luận điểm:
+ Luận điểm 1: Sự tồn tại và phát triển của dân tộc Việt Nam.
+ Luận điểm 2: Bằng chứng về sức mạnh của đất nước qua các cuộc chiến tranh kéo dài hơn bốn thập kỷ.
+ Luận điểm 3: Nguyên nhân dẫn đến nguy cơ tụt hậu của đất nước.
+ Luận điểm 4: Tầm nhìn và cách nhìn nhận về đất nước.
Câu 2 (trang 123 SGK Ngữ Văn lớp 8, Tập 1)
Phần (1) và (2) của bài viết nhắc lại lịch sử nhằm mục đích gì? Điều gì đã tạo nên sức mạnh dân tộc trong những giai đoạn lịch sử quan trọng?
Hướng dẫn trả lời
- Phần (1) và (2) nhắc lại lịch sử để giúp người đọc hiểu về thời kỳ và con người đã đấu tranh để có được đất nước hiện tại, đồng thời tự hào về lịch sử vĩ đại đó.
- Điều tạo nên sức mạnh của dân tộc trong các giai đoạn lịch sử quan trọng chính là niềm tự hào và lòng tự tôn dân tộc.
Câu 3 (trang 123 SGK Ngữ Văn lớp 8, Tập 1)
Theo tác giả bài nghị luận, những nguyên nhân nào dẫn đến sự tụt hậu của đất nước trong thời kỳ mới? Dẫn ra ý kiến chủ quan của người viết và các lý lẽ, bằng chứng khách quan trong văn bản.
Hướng dẫn trả lời
- Theo tác giả, sự tụt hậu của đất nước trong thời kỳ mới có nguyên nhân từ chiến tranh tàn phá tài sản và ảnh hưởng đến cách suy nghĩ cũng như hành xử của con người.
- Ý kiến chủ quan của người viết: “Cách hành xử và tâm lý của chúng ta dường như luôn cảm thấy Việt Nam là một nước nhỏ. Nhiều phát biểu của quan chức khiến ta nghĩ rằng Tổ quốc mình như những vùng nghèo nàn, cần trợ giúp, thay vì cảm nhận nỗi nhục của một nước nghèo và tụt hậu.”
- Các lý lẽ, bằng chứng khách quan:
+ Nếu mỗi ngày, chúng ta không chiến thắng nghèo hèn để xứng đáng với dân tộc mình, mà chỉ giới hạn trong những mong muốn nhỏ bé, thì mục tiêu thoát khỏi tụt hậu là vô vọng. Còn nếu không thay đổi cách hành xử...
+ Lời nhắc nhở của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, cùng với các nhà doanh nghiệp.
Câu 4 (trang 123 SGK Ngữ Văn lớp 8, Tập 1)
Vấn đề tác giả đặt ra trong bài viết có ý nghĩa như thế nào đối với thế hệ trẻ hiện nay? Theo em, làm thế nào để thoát khỏi tâm lý và cách hành xử tự ti của “một nước nhỏ”?
Hướng dẫn trả lời
- Vấn đề tác giả đặt ra rất quan trọng đối với thế hệ trẻ hiện nay, ảnh hưởng đến nhận thức và hành động để phát triển đất nước.
- Để thoát khỏi tâm lý tự ti của “một nước nhỏ”, chúng ta cần nhìn vào lịch sử, học hỏi từ cha ông, cố gắng học tập và tu dưỡng đạo đức, từ đó trở thành công dân có ích, góp phần xây dựng đất nước ngày càng phát triển.
Câu 5 (trang 123, SGK Ngữ Văn lớp 8, Tập 1)
Viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) trình bày quan điểm của em về vấn đề “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”.
Hướng dẫn trả lời
Đất nước ta, dù nhỏ bé về diện tích, nhưng chứa đựng những truyền thống quý báu của dân tộc. Tinh thần và lòng yêu nước của người Việt Nam chưa bao giờ nhỏ. Đất nước đang trên đà phát triển, mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng người dân vẫn nỗ lực xây dựng đất nước giàu đẹp. Mặc dù chưa so sánh được với các quốc gia phát triển, nhưng với ý chí và nghị lực, người Việt Nam đang trên con đường hiện đại hóa và công nghiệp hóa. Chúng ta nên tự hào về dân tộc mình và nỗ lực xây dựng đất nước ngày càng phát triển hơn.
