1. Bài soạn mẫu số 4
Câu 1 (trang 144 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Ba hình ảnh chính tạo nên không gian trong bài thơ:
+ Lầu Hoàng Hạc (thắng cảnh nổi tiếng, biểu trưng cho sự chia tay)
+ Thành Dương Châu (nơi người bạn sắp đến - một thắng cảnh đô thị sầm uất)
+ Dòng Trường Giang rộng lớn và xa tít.
⇒ Không gian này gợi lên nỗi buồn của sự chia ly và khoảng cách
- Mối quan hệ thời gian: vào mùa xuân tháng ba, sông Trường Giang nhộn nhịp với hoa và khói
⇒ Mặc dù có vẻ nhộn nhịp, nhưng không làm mờ nhạt nỗi buồn của cuộc chia tay.
- Mối quan hệ con người: từ 'cố nhân' gợi lên sự gắn bó lâu dài giữa nhà thơ và người bạn
Những mối quan hệ này giúp ta cảm nhận sâu sắc tình cảm tinh tế của nhà thơ.
Câu 2 (trang 144 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Tâm trạng chia ly khiến người tiễn chỉ thấy cánh buồm đơn độc của bạn mờ dần vào nước xanh rộng lớn
- Tấm lòng hướng về bạn khiến người tiễn chỉ nhìn theo bóng thuyền cho đến khi khuất hẳn
- Cả người ra đi và người tiễn đều cảm thấy cô đơn và luyến tiếc.
Câu 3 (trang 144 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Khi người ra đi đã khuất, người tiễn vẫn đứng lặng lẽ trên lầu Hoàng Hạc
+ Cánh buồm của bạn chỉ còn là hình ảnh mờ nhạt như ảo ảnh
+ Dòng sông như hòa vào cõi trời - một không gian xanh rộng lớn.
+ Những hình ảnh này diễn tả sự dõi theo và luyến tiếc của người ở lại với người ra đi.
- Bài thơ thể hiện tình cảm chân thành và sâu sắc giữa hai nhà thơ
- Bài thơ cũng nhấn mạnh việc trân trọng tình bạn đối với người đọc
LUYỆN TẬP
1, Những hình ảnh và từ ngữ thể hiện vẻ đẹp “ý tại ngôn ngoại” của bài thơ.
- Thuyền rẽ về Dương Châu giữa mùa xuân tháng ba.
- Bóng cánh buồm xa dần vào khoảng không xanh biếc
- Từ 'cố nhân'
- Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu (Chỉ thấy sông Trường Giang hòa vào cõi trời)
⇒ Bài thơ chứa đựng những hình ảnh gắn bó với tình cảm nhớ nhung và buồn bã của nhà thơ.
2, Ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống hiện đại
- Trong thời đại ngày nay, tình bạn vẫn giữ vai trò quan trọng,
+ Là động lực giúp vượt qua khó khăn và thử thách
+ Giúp hoàn thiện nhân cách, trưởng thành và thêm nghị lực
+ Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng tình cảm chân thành và vị tha để bền lâu
- Ý nghĩa giáo dục của bài thơ mang thông điệp thời đại
2. Bài soạn tham khảo số 5
Trả lời câu 1 trang 144 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Mối quan hệ giữa không gian – thời gian – con người:
- Không gian vĩ đại và rộng lớn: lầu Hoàng Hạc như một cảnh tiên, Dương Châu là một thắng cảnh đô thị sầm uất, được nối kết bởi dòng Trường Giang huyền ảo, nơi mà dòng sông dường như hòa vào trời, khiến cố nhân như bay vào cảnh tiên, như cánh hạc vàng rời xa.
- Thời gian vào tháng ba mùa hoa khói, là thời điểm tuyệt đẹp.
- Con người có cố nhân (bạn cũ gắn bó lâu dài) rất thân thiết và quyến luyến.
=> Cảnh vật đẹp, thời gian đẹp, tình bạn đẹp nhưng lại gắn liền với hoàn cảnh chia ly. Sự hài hòa của không gian, thời gian, và con người càng làm nổi bật nỗi tiếc nuối, luyến tiếc của nhà thơ khi phải chia xa bạn hiền.
Trả lời câu 2 trang 144 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Nhà thơ chỉ thấy cánh buồm đơn độc của cố nhân vì đối với Lí Bạch, chỉ có chiếc thuyền chở Mạnh Hạo Nhiên mới thật sự quan trọng và có ý nghĩa trên dòng Trường Giang.
=> Người ra đi cảm thấy cô đơn, người tiễn cũng cô đơn nhìn theo chiếc thuyền lẻ loi. Lí Bạch nhận rõ sự trống vắng trong lòng mình và cảm nhận nỗi cô đơn của Mạnh Hạo Nhiên khi phải xa người bạn tri kỷ.
Trả lời câu 3 trang 144 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Có thể hình dung người tiễn còn đứng lặng bên dòng sông, chăm chú dõi theo chiếc thuyền chở cố nhân, cho đến khi cánh buồm mờ dần vào không gian trời nước bao la, như đã hòa cùng dòng sông vào cõi trời xa xôi.
- Tứ thơ tuyệt đẹp diễn tả nỗi bịn rịn, luyến tiếc, và sự trống trải của nhà thơ khi chia xa người bạn thân thiết.
Luyện tập
Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
- “Ý tại ngôn ngoại” trong bài thơ thể hiện qua việc gợi cảnh mà không trực tiếp nói về tình cảm, nhưng tình bạn cao quý vẫn đầy ắp trong từng câu chữ.
+ Đó là nỗi buồn cô đơn, nỗi buồn chia tay và nỗi nhớ thương trong cuộc biệt ly => Tình bạn đẹp và cảm động.
+ Cấu trúc bài thơ dùng ngoại cảnh để biểu đạt nội tâm, với ngôn ngữ trang nhã, gợi cảm và hàm xúc.
Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Vai trò và ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống: Tình bạn có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống mỗi người.
- Tình bạn giúp ta hoàn thiện nhân cách và trưởng thành hơn
- Bạn bè luôn tin tưởng và động viên ta theo đuổi ước mơ và đam mê của mình.
- Tình bạn tạo nên sức mạnh tinh thần để vui sống, chia sẻ niềm vui và nỗi buồn, cùng nhau vượt qua thử thách.
- Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng chân thành => Đảm bảo sự bền vững của tình bạn.
3. Bài soạn tham khảo số 6
Giải đáp câu 1 trang 144 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Mối quan hệ giữa không gian – thời gian – con người:
- Không gian rộng lớn và hùng vĩ: lầu Hoàng Hạc như một cảnh tiên, Dương Châu là một nơi đô hội sầm uất, được kết nối bởi dòng Trường Giang quyến rũ, khiến cố nhân như bước vào cõi thần tiên, như cánh hạc vàng bay xa.
- Thời gian là tháng ba mùa hoa khói, là thời điểm hết sức đẹp đẽ.
- Con người có cố nhân (bạn cũ gắn bó lâu dài) thật sự thân thiết và quyến luyến.
=> Cảnh vật tuyệt vời, thời gian đẹp đẽ, tình bạn đáng quý nhưng lại gắn liền với cảnh biệt ly. Sự hòa quyện của không gian, thời gian và con người càng làm nổi bật nỗi tiếc nuối và sự luyến tiếc của nhà thơ khi phải chia xa bạn tri kỷ.
Giải đáp câu 2 trang 144 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Nhà thơ chỉ thấy cánh buồm cô đơn của cố nhân vì đối với Lí Bạch, chỉ có chiếc thuyền chở Mạnh Hạo Nhiên là điều quan trọng nhất trên dòng Trường Giang.
=> Người ra đi cảm thấy đơn độc, người tiễn cũng đơn độc nhìn theo chiếc thuyền lẻ loi. Lí Bạch cảm nhận được sự trống vắng trong lòng mình và nỗi cô đơn của Mạnh Hạo Nhiên khi xa người bạn tri kỷ.
Giải đáp câu 3 trang 144 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Hình dung người tiễn vẫn đứng lặng bên dòng sông, chăm chú dõi theo chiếc thuyền chở cố nhân, đôi mắt dõi theo cánh buồm mờ dần cho đến khi khuất hẳn vào không gian bao la của trời và nước, cánh buồm như hòa vào dòng sông chảy vào cõi trời xa xôi.
- Tứ thơ tuyệt đẹp miêu tả tâm trạng bịn rịn, luyến tiếc và sự trống vắng của nhà thơ khi chia xa người bạn thân thiết.
Luyện tập
Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
- “Ý tại ngôn ngoại” trong bài thơ thể hiện qua việc gợi cảnh mà không nói rõ tình cảm, nhưng tình bạn cao quý vẫn tràn đầy trong từng câu chữ.
+ Đó là nỗi buồn cô đơn, buồn chia tay và nỗi nhớ thương trong biệt ly => Tình bạn đẹp và cảm động.
+ Bài thơ cấu trúc bằng việc lấy cảnh vật bên ngoài để biểu đạt nội tâm, với ngôn ngữ trang nhã, gợi cảm và hàm súc.
Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Vai trò và ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống: Tình bạn có vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống mỗi người.
- Tình bạn giúp hoàn thiện nhân cách và trưởng thành hơn
- Bạn bè luôn tin tưởng và động viên ta theo đuổi ước mơ và đam mê của mình.
- Tình bạn tạo sức mạnh tinh thần để sống vui vẻ, chia sẻ niềm vui và nỗi buồn, cùng nhau vượt qua thử thách.
- Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng chân thành => Tạo nên tình bạn bền vững.
4. Bài soạn tham khảo số 7
Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Phân tích mối quan hệ giữa không gian, thời gian và con người trong bài thơ. Tác dụng của mối quan hệ này đối với việc thể hiện khung cảnh và tâm trạng của người tiễn đưa như thế nào?
Lời giải chi tiết:
Bài thơ của Lí Bạch chủ yếu miêu tả cảnh vật, nhưng trong đó vẫn tỏa sáng tình cảm sâu lắng. Điều này nhờ vào sự kết nối tinh tế giữa các hình ảnh và mối quan hệ giữa chúng:
- Mối quan hệ không gian được xây dựng qua ba hình ảnh: Lầu Hoàng Hạc (một thắng cảnh nổi tiếng, biểu trưng cho sự chia ly) - thành Dương Châu (nơi người bạn của nhà thơ sắp đến - một thắng cảnh đô hội phồn hoa). Dòng Trường Giang rộng lớn và xa vời ở giữa hai địa danh này khiến buổi chia tay thêm phần buồn bã. Lầu Hoàng Hạc gợi nỗi buồn chia ly, khoảng cách đến nơi bạn đến càng làm tăng thêm nỗi buồn.
- Mối quan hệ thời gian: Tháng ba - mùa hoa khói. Đây là thời điểm “xuân vừa chín”, sông Trường Giang nhộn nhịp hoa khói mùa xuân (hoa khói cũng biểu trưng cho sự phồn hoa của Dương Châu - nơi Mạnh Hạo Nhiên sắp đến). Dù cảnh vật có chút nhộn nhịp nhưng không làm giảm đi nỗi buồn chia ly.
- Mối quan hệ con người: Tác giả chỉ sử dụng hai từ “cố nhân” để gợi ra mối quan hệ gắn bó sâu sắc giữa nhà thơ và bạn mình.
Hai câu thơ đầu gợi lên nỗi bâng khuâng, xao xuyến và nỗi buồn của cuộc chia tay. Bạn xuôi dòng Trường Giang về Dương Châu, trong khi người ở lại cảm thấy lẻ loi, cô đơn. Cuộc chia tay diễn ra bên bờ sông, nhưng nhà thơ chọn điểm cao để nhìn theo bạn, tạo nên một chỉnh thể nghệ thuật hoàn chỉnh với nỗi lưu luyến và buồn biệt ly.
Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Mặc dù sông Trường Giang là tuyến giao thông chính của miền Nam Trung Quốc và vào mùa xuân có rất nhiều thuyền bè, tại sao Lí Bạch chỉ thấy “cánh buồm lẻ loi” của “cố nhân”?
Lời giải chi tiết:
- Sông Trường Giang là tuyến giao thông quan trọng, vào mùa xuân có nhiều thuyền bè qua lại. Thế nhưng, người tiễn chỉ thấy cánh buồm đơn chiếc của cố nhân dần khuất vào đại dương xanh thẳm. Điều này thể hiện sâu sắc tình cảm của Lí Bạch. Mặc dù nhiều thuyền bè, nhưng chỉ có hình bóng thuyền của bạn là nổi bật, điều này cho thấy sự tập trung và tình cảm sâu sắc của nhà thơ. Người ra đi cô đơn, người tiễn cũng cảm thấy đơn độc và luyến tiếc.
Câu 3 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Nhận xét tâm trạng của thi nhân?
Lời giải chi tiết:
- Tâm trạng của thi nhân được thể hiện rõ trong câu thơ cuối:
Trông xa chỉ thấy dòng sông bên trời
Câu thơ chỉ gợi ra cảnh vật mà không miêu tả chi tiết: Dưới mắt nhà thơ, con sông như hòa vào bầu trời xanh, cảnh vật hiện ra cùng với tâm trạng của thi nhân.
Trong khi bạn đã đi xa, cánh buồm chỉ còn là “hình ảnh” mờ ảo. Tiếp theo là dòng sông chảy vào cõi trời xanh biếc. Những hình ảnh này phản ánh sự lưu luyến và bâng khuâng của người ở lại. Tâm trạng của nhà thơ trở nên bàng hoàng và hẫng hụt.
Bài thơ thể hiện tình cảm chân thành của các nhà thơ thời Đường và nhắc nhở chúng ta về giá trị của tình bạn trong mọi thời đại.
Luyện tập
Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Các hình ảnh và từ ngữ thể hiện vẻ đẹp “ý tại ngôn ngoại” của bài thơ.
Gợi ý:
- Thuyền đưa bạn về Dương Châu trong tháng ba mùa hoa khói.
- Bóng cánh buồm xa lẻ loi chìm vào khoảng không xanh biếc. Những hình ảnh này rất sống động, đặc biệt là hình ảnh trong câu thơ cuối tạo cảm giác “có thần”.
- Sử dụng từ “cố nhân”
- “Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu” (Chỉ thấy sông Trường Giang chảy vào cõi trời)
Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Vẻ đẹp của tình bạn
Gợi ý:
- Tình bạn được thể hiện rõ nét trong thơ Đường, và bài thơ này là một ví dụ tiêu biểu. Trong cuộc sống hiện tại, tình bạn vẫn giữ vai trò quan trọng, giúp con người vượt qua khó khăn và thử thách. Bài thơ mang ý nghĩa giáo dục bền vững qua các thời đại.
- Bạn bè là nơi ta có thể chia sẻ niềm vui và nỗi buồn, là chỗ dựa vững chắc trong cuộc sống.
- Tình bạn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống của mỗi người.
- Bạn bè giúp ta hoàn thiện nhân cách, trưởng thành và thêm nghị lực sống.
- Bạn bè hỗ trợ nhau trong lúc khó khăn và hoạn nạn.
- Tình bạn cần được xây dựng trên cơ sở chân thành và vị tha để bền vững.
5. Bài soạn tham khảo số 1
Bố cục
- Hai câu thơ đầu: Cảnh chia tay tại Lầu Hoàng Hạc
- Hai câu còn lại: Cảm xúc của tác giả trong phút chia li
Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Mối quan hệ không gian được thiết lập qua ba hình ảnh chính:
- Lầu Hoàng Hạc (biểu tượng của sự chia ly) - thành Dương Châu (nơi bạn nhà thơ đến, biểu trưng cho sự phồn hoa) - dòng Trường Giang rộng lớn, sâu thẳm
+ Lí Bạch tiễn bạn đến chốn đô hội nhưng vẫn không thể che giấu nỗi buồn
+ Lầu Hoàng Hạc càng làm nổi bật khoảng cách xa vời giữa nhà thơ và bạn
- Mối quan hệ thời gian: Tháng ba - mùa hoa khói
+ Dòng Trường Giang lúc ấy nhộn nhịp hoa khói mùa xuân
+ Hoa khói cũng đại diện cho sự phồn thịnh của Dương Châu nơi Mạnh Hạo Nhiên sắp tới
+ Dù có chút nhộn nhịp, nỗi buồn chia ly vẫn không giảm
- Mối quan hệ con người: “cố nhân” thể hiện sự gắn bó sâu sắc và thấu hiểu giữa bạn và nhà thơ
→ Qua những mối quan hệ này, ta cảm nhận được tình cảm sâu sắc và tinh tế của nhà thơ.
Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Tâm trạng trong phút chia ly ảnh hưởng lớn đến tình cảm và suy nghĩ của tác giả:
+ Trường Giang, mặc dù tấp nập, vẫn không làm giảm nỗi cô đơn của tác giả
+ Người tiễn thấy mình đơn độc khi hình ảnh của cố nhân dần khuất trong dòng nước xanh mênh mông
+ Tình cảm của Lí Bạch được thể hiện qua sự dõi theo của tác giả cho đến khi bóng dáng bạn hoàn toàn biến mất
→ Người ra đi cô đơn, người tiễn cũng cảm thấy luyến tiếc và cô đơn.
Câu 3 (trang 145 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Mặc dù người bạn đã khuất bóng, người tiễn vẫn đứng lặng trên Lầu Hoàng Hạc:
+ Tác giả kéo dài thời gian chia tay, thể hiện sự lưu luyến sâu sắc
+ Nhà thơ cố nán lại trong sự cô đơn của buổi biệt ly
- Lí Bạch không nhắc trực tiếp đến tình bạn, nhưng bài thơ vẫn đầy ắp tình cảm chân thành và tri kỉ.
Luyện tập
Bài 1 (Trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Cái đẹp của thơ Đường thể hiện “ý tại ngôn ngoại”:
- Thuyền đưa bạn về Dương Châu hoa lệ giữa tháng ba mùa hoa khói
- Lầu Hoàng Hạc liên tưởng ngay đến nỗi sầu chia ly
- Tác giả dõi theo cánh buồm lẻ loi, dần biến mất trong không gian xanh biếc, thể hiện sự bịn rịn và quyến luyến trong phút chia ly
→ Toàn bộ bài thơ chứa đựng những tín hiệu nghệ thuật, các hình ảnh đều gắn liền với tình cảm của nhà thơ đối với bạn và nỗi buồn khi phải chia xa “cố nhân”.
Bài 2 (Trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Vai trò và vị trí của tình bạn trong đời sống:
- Tình bạn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc sống của mỗi người.
- Tình bạn giúp ta hoàn thiện nhân cách, trưởng thành hơn và thêm nghị lực sống.
- Bạn bè luôn tin tưởng và động viên ta theo đuổi ước mơ, đam mê.
- Tình bạn tạo sức mạnh tinh thần, giúp ta chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và cùng nhau vượt qua nghịch cảnh.
- Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng chân thành và vị tha để bền vững.
- Phê phán tình bạn giả dối, lợi dụng lẫn nhau.
Câu 3 (Trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Học thuộc bài thơ
6. Bài soạn tham khảo số 2
I. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Mối quan hệ không gian được xây dựng qua ba hình ảnh: Lầu Hoàng Hạc – thành Dương Châu và dòng Trường Giang
- Mối quan hệ thời gian: Tháng ba – mùa hoa khói.
- Mối quan hệ con người: Tình cảm sâu sắc giữa nhà thơ và bạn, thể hiện qua từ “cố nhân”.
=> Các mối quan hệ này làm nổi bật tình cảm chân thành và sâu sắc của tác giả.
Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Tâm trạng trong phút chia ly ảnh hưởng đến tình cảm và suy nghĩ của tác giả:
- Trước cảnh sông nước, tác giả cảm thấy đơn độc và nhỏ bé trong vũ trụ rộng lớn.
- Tình cảm của tác giả được thể hiện qua sự dõi theo hình bóng bạn cho đến khi hoàn toàn khuất lấp.
=> Cả người ra đi lẫn người tiễn đều trải qua nỗi cô đơn và luyến tiếc trong phút chia ly.
Câu 3 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Tâm tình của thi nhân:
- Người tiễn vẫn đứng lặng lẽ trên Lầu Hoàng Hạc, dõi theo bóng bạn.
- Thời gian chia tay kéo dài, thể hiện sự ngậm ngùi.
=> Bài thơ không chỉ là cảnh mà cũng là tình – tình bạn của Đường thi và tình bạn của con người.
II. Luyện tập
Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
- “Ý tại ngôn ngoại” thể hiện qua việc bài thơ gợi cảnh mà không trực tiếp nói về tình bạn, nhưng tình cảm vẫn đầy ắp trong từng câu chữ.
+ Nỗi buồn chia ly, sự thương nhớ và cảm xúc trong phút biệt ly => Tình bạn trở nên đẹp và cảm động.
+ Cấu trúc bài thơ là sự kết hợp giữa cảnh vật và nội tâm, ngôn ngữ trang nhã, gợi cảm và hàm xúc.
Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Vai trò và vị trí của tình bạn trong đời sống:
- Tình bạn có vai trò quan trọng trong cuộc sống của mỗi người.
- Tình bạn giúp ta hoàn thiện nhân cách và thêm nghị lực sống.
- Bạn bè tin tưởng và động viên ta tiếp tục theo đuổi ước mơ.
- Tình bạn tạo ra sức mạnh tinh thần, chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và cùng nhau vượt qua khó khăn.
- Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng chân thành để bền vững.
- Cần phê phán tình bạn giả dối và lợi dụng.
Câu 3 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Học thuộc bài thơ
7. Bài soạn tham khảo số 3
Hướng dẫn soạn bài
Bố cục:
- Hai câu thơ đầu: Cuộc chia tay và tiễn bạn đến Quảng Lăng của nhà thơ.
- Hai câu thơ sau: Cảm xúc của nhà thơ khi dõi theo bạn rời xa.
Câu 1 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Xác định mối quan hệ giữa không gian, thời gian và con người:
+ Không gian: Lầu Hoàng Hạc, thắng cảnh nổi tiếng, biểu tượng của sự chia ly. Thành Dương Châu - điểm đến của bạn nhà thơ là nơi phồn hoa. Giữa hai địa danh này là dòng Trường Giang rộng lớn, mênh mông, làm nổi bật sự xa cách và nỗi buồn chia ly của nhà thơ.
+ Thời gian: Tháng ba – mùa hoa khói, khi sông Trường Giang nhộn nhịp, cũng là lúc Dương Châu nổi bật với sự phồn thịnh. Dù cảnh sắc sôi động, nỗi buồn của nhà thơ vẫn không vơi bớt, trái lại càng thêm sâu sắc.
+ Con người: Hai chữ “cố nhân” đã bộc lộ sự thân thiết và gắn bó sâu sắc giữa nhà thơ và bạn.
- Những mối quan hệ này đã làm bài thơ nhuốm sắc thái buồn, thể hiện nỗi niềm thầm kín của nhà thơ.
Câu 2 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Sông Trường Giang, huyết mạch giao thông của miền nam Trung Quốc, mùa xuân có nhiều thuyền bè xuôi ngược. Nhưng Lí Bạch chỉ thấy “cánh buồm lẻ loi” của “cố nhân”. Ông dõi theo chiếc thuyền đưa bạn xa dần cho đến khi biến mất. Sự lưu luyến và bịn rịn của tác giả cho thấy tầm quan trọng của người bạn đối với ông.
Câu 3 (trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Dù người bạn đã khuất bóng, tác giả vẫn đứng trên Lầu Hoàng Hạc nhìn theo, thể hiện sự trân trọng đối với tình bạn này. Dù cánh buồm đã xa dần và mất hút vào không gian xanh, nhà thơ vẫn không nỡ rời đi. Mặc dù bài thơ không trực tiếp nhắc đến tình bạn, nhưng người đọc vẫn cảm nhận được giá trị đáng quý của tình bạn trong lòng Lí Bạch.
Luyện tập
Bài 1 (Trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Cái hay của thơ Đường thể hiện qua “ý tại ngôn ngoại”:
- Thuyền đưa bạn về Dương Châu phồn hoa giữa tháng ba mùa hoa khói
- Lầu Hoàng Hạc gợi ngay nỗi sầu chia ly
- Tác giả dõi theo cánh buồm xa lẻ loi, dần khuất bóng trong không gian xanh biếc, thể hiện sự bịn rịn và quyến luyến trong phút chia ly
→ Bài thơ ẩn chứa nhiều tín hiệu nghệ thuật, các hình ảnh gắn liền với tình cảm thương nhớ và nỗi buồn khi xa “cố nhân”.
Bài 2 (Trang 144 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1)
Vai trò và vị trí của tình bạn trong đời sống:
- Tình bạn có vai trò quan trọng trong cuộc sống mỗi người.
- Bạn bè giúp ta hoàn thiện nhân cách và thêm nghị lực sống.
- Tình bạn giúp đỡ và hỗ trợ nhau trong khó khăn.
- Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng chân thành và vị tha để bền vững.