Buzz
1. Bài soạn mẫu số 4
Bố cục
3 phần
+ P1: Từ đầu đến “chứng giám”: Hoàn cảnh, ý định, phương thức chọn người kế vị
+ P2: Tiếp theo “hình tròn”: Các chuẩn bị của các lang và sự báo mộng của thần cho Lang Liêu.
+ P3: Phần còn lại: Lang Liêu được chọn làm vua
Giá trị nội dung
Truyền thuyết về Lang Liêu, người đã tạo ra hai loại bánh và được chọn làm vua, giải thích nguồn gốc của bánh chưng và bánh giầy, phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp và sự kính trọng Trời, Đất, Tổ tiên, đồng thời thể hiện ước mong về một đất nước được lãnh đạo bởi một vị vua trí thức.
Trả lời câu hỏi
Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12):
Vua Hùng chọn người kế vị dựa trên:
- Hoàn cảnh: đất nước hòa bình, vua đã già, nhiều con.
- Ý định: người kế vị phải có khả năng thực hiện chí vua, không cần phải là con trưởng
- Phương thức: câu đố thử tài.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12):
Trong số các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp vì:
+ Là người thiệt thòi nhất khi mồ côi mẹ và thật thà
+ Chăm chỉ làm nông, quý trọng hạt gạo => Gần gũi với nhân dân
Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12): - Hai loại bánh Lang Liêu làm được chọn vì:
+ Ý nghĩa thực tế: thể hiện sự tôn trọng nghề nông, quý giá của hạt gạo - sản phẩm do con người tạo ra.
+ Ý nghĩa sâu xa: biểu tượng của Trời, Đất và muôn loài
- Lang Liêu được chọn làm vua vì biết dâng hiến sản phẩm quý nhất của trời đất do chính tay mình làm ra để kính dâng Tiên vương => người con tài giỏi, hiếu thảo => hội tụ đủ phẩm chất của một vị vua tương lai có tài đức.
Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12): Ý nghĩa truyền thuyết:
+ Giải thích nguồn gốc của bánh chưng và bánh giầy.
+ Phản ánh sự phát triển của nền văn minh nông nghiệp trong thời kỳ đầu của quốc gia.
+ Đề cao lao động, nông nghiệp và sự tôn kính Trời, Đất, Tổ tiên
+ Khao khát về một đất nước được dẫn dắt bởi một vị vua sáng suốt
Luyện tập
Bài 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12): (HS trao đổi về phong tục làm bánh ngày Tết)
- Phong tục làm bánh chưng, bánh giầy thể hiện sự tôn trọng nghề nông, kính trọng Trời, Đất và tổ tiên.
Bài 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12): (HS trình bày chi tiết yêu thích nhất)
- Chi tiết Lang Liêu nằm mơ thấy thần chỉ dẫn
- Ý nghĩa:
+ Tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện.
+ Nêu bật giá trị của hạt gạo, thể hiện sự trân trọng sản phẩm do con người làm ra.
2. Bài soạn tham khảo số 5
Tóm tắt
Nhà vua Hùng Vương thứ sáu muốn tìm một người con trai có tài đức để kế thừa ngôi vua, nên đã đưa ra một thử thách: không cần là con trưởng, ai làm vừa lòng vua trong lễ Tiên vương sẽ được chọn làm người kế vị.
Các lang đều chuẩn bị lễ vật rất tươm tất và phong phú. Lang Liêu, con trai thứ mười tám, vì nghèo khó, chỉ biết trồng lúa, trồng khoai nên không có điều kiện làm lễ vật như các lang khác. Sau một giấc mơ, được thần chỉ bảo, Liêu đã dùng gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn để làm ra hai loại bánh: bánh hình tròn và bánh hình vuông. Vua thấy bánh vừa ngon lại vừa có ý nghĩa sâu sắc, nên đã dùng chúng để tế Trời, Đất và lễ Tiên vương, đặt tên bánh hình tròn là bánh giầy và bánh hình vuông là bánh chưng, sau đó đã truyền ngôi cho Lang Liêu.
Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Vua Hùng đã chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào, với ý định ra sao và bằng hình thức gì?
Lời giải chi tiết:
- Hoàn cảnh vua Hùng chọn người nối ngôi: Quốc gia đã yên ổn, vua có thể tập trung chăm lo cho đời sống nhân dân; vua về già muốn truyền ngôi.
- Ý định của vua: Người nối ngôi cần có tài đức, không nhất thiết phải là con trưởng.
- Hình thức: Vua yêu cầu một câu đố đặc biệt để thử tài: Trong ngày lễ Tiên vương, các lang phải dâng lễ vật sao cho vừa lòng vua.
Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Vì sao trong số các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ?
Lời giải chi tiết:
Lang Liêu được thần giúp đỡ vì:
- Lang Liêu là người thiệt thòi nhất: nghèo, chỉ biết làm nông, trồng lúa, trồng khoai. Mặc dù là con vua, nhưng Liêu rất gần gũi với đời sống dân dã.
- Hơn nữa, chàng là người duy nhất hiểu được ý nghĩa của thần ('Trong trời đất không có gì quý bằng hạt gạo [...] Các thứ khác đều ngon, nhưng hiếm, và con người không làm ra được') và thực hiện theo lời thần: 'Hãy dùng gạo làm bánh để dâng lễ Tiên vương.' Trong khi các lang khác chỉ biết dâng lễ vật sơn hào hải vị - những món ăn ngon nhưng không phải do con người làm ra.
Trả lời câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Tại sao hai loại bánh của Lang Liêu được vua chọn để tế Trời, Đất, Tiên vương và Lang Liêu được chọn làm người nối ngôi?
Lời giải chi tiết:
- Hai loại bánh có ý nghĩa thực tiễn: trân trọng nghề nông, quý trọng hạt gạo nuôi sống con người và là sản phẩm do chính tay con người làm ra.
- Hai loại bánh mang ý tưởng sâu xa: tượng trưng cho trời, đất và muôn loài.
- Hai loại bánh vì thế phù hợp với ý vua, chứng tỏ tài đức của người con có thể kế thừa chí vua. Đem cái quý nhất từ trời đất, từ đồng ruộng, do chính tay mình làm ra để dâng lên Tiên vương, thể hiện sự hiếu thảo và thông minh của người con, thật sự xứng đáng được chọn làm người kế vị.
Trả lời câu 4 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Ý nghĩa của truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy là gì?
Lời giải chi tiết:
- Truyện giải thích nguồn gốc của hai loại bánh truyền thống: Bánh chưng và bánh giầy.
- Truyện tôn vinh lao động và nghề nông.
- Giải thích phong tục làm bánh và chưng bánh giầy để thờ cúng tổ tiên vào dịp Tết.
⟹ Truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy mang nhiều ý nghĩa, nổi bật nhất là: giải thích nguồn gốc của bánh chưng và bánh giầy – hai món ăn biểu trưng cho văn hóa ẩm thực truyền thống của người Việt vào dịp Tết cổ truyền, đồng thời ca ngợi trí thông minh và lòng hiếu thảo của người lao động, tôn vinh nghề nông. Qua cách vua Hùng chọn Lang Liêu làm người nối ngôi, truyện còn đề cao sự tôn kính tổ tiên, xây dựng phong tục tập quán dựa trên những giá trị sáng tạo thiêng liêng của nhân dân và ca ngợi truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Trao đổi ý kiến: ý nghĩa của phong tục ngày Tết khi nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy.
Trả lời:
Ý nghĩa của phong tục ngày Tết khi nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy là để tôn vinh nghề nông, thể hiện sự kính trọng đối với Trời, Đất và tổ tiên. Ông cha ta đã tạo ra phong tục tập quán từ những điều giản dị nhưng đầy ý nghĩa. Cảnh tượng ngày Tết khi nhân dân ta gói hai loại bánh này còn mang ý nghĩa gìn giữ truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc và làm sống lại câu chuyện Bánh chưng, bánh giầy trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam.
Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Đọc truyện Bánh chưng bánh giầy, em thích chi tiết nào nhất? Tại sao?
Trả lời:
Các em có thể nêu ý kiến của mình, đây chỉ là một ví dụ:
- Chi tiết Lang Liêu nằm mơ thấy thần đến bảo: 'Trong trời đất, không có gì quý hơn hạt gạo...'. Đây là chi tiết thần thoại làm tăng sức hấp dẫn của câu chuyện. Trong các con vua, chỉ có Lang Liêu mới nhận được sự giúp đỡ của thần. Chi tiết này còn làm nổi bật giá trị của hạt gạo trong một đất nước có nền nông nghiệp và gạo là thực phẩm chính; đồng thời thể hiện sâu sắc giá trị đáng quý của sản phẩm do con người tạo ra.
3. Bài soạn tham khảo số 6
Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Vua Hùng đã lựa chọn người kế vị trong hoàn cảnh nào, với mục đích gì và bằng phương pháp nào?
- Hoàn cảnh lựa chọn người kế vị của vua Hùng: đất nước đã hòa bình, vua đã cao tuổi.
- Ý định của vua Hùng: người kế vị cần phải hiểu và nối tiếp được tâm nguyện của vua, không nhất thiết phải là con trưởng.
- Phương pháp lựa chọn người kế vị: “Nhân dịp lễ Tiên vương năm nay, ai làm vừa lòng ta, ta sẽ truyền ngôi cho, có Tiên vương làm chứng.”
⟹ Đây là một câu đố nhằm kiểm tra khả năng của các lang trong việc dâng lễ vật sao cho được vua cha hài lòng.
Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Tại sao trong số các con của vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ?
- Lang Liêu là người con nghèo nhất, sống bằng nghề nông, trồng lúa, khoai.
- Chàng hiểu được ý của thần, sử dụng nguyên liệu sẵn có từ nghề nông để tạo ra hai loại bánh.
Trả lời câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Tại sao hai loại bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để dâng lễ Trời, Đất, Tiên vương và Lang Liêu được chọn làm người kế vị vua?
Trả lời:
- Lang Liêu biết quý trọng hạt gạo và dùng những sản phẩm do chính tay mình làm ra để dâng lên Tiên vương.
- Nguyên liệu làm bánh đều dễ kiếm và có thể tự tay làm ra, không phân biệt giàu nghèo, ai cũng có thể thực hiện. Việc làm hai loại bánh này thể hiện lòng thành kính của mình đối với tổ tiên.
Trả lời câu 4 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Ý nghĩa của truyền thuyết “Bánh chưng, bánh giầy” là gì?
- Giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy và hình ảnh con người trong công cuộc xây dựng đất nước.
- Truyền thuyết phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp thời kỳ đầu dựng nước, đề cao lao động, nghề nông và thể hiện sự tôn kính đối với Trời, Đất và tổ tiên.
Luyện tập
II. LUYỆN TẬP:
Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Ý nghĩa phong tục làm bánh chưng, bánh giầy trong ngày Tết của nhân dân ta là gì?
- Tôn vinh nghề nông truyền thống từ xa xưa.
- Là một nét văn hóa đặc sắc của người Việt và phong tục cổ truyền của nước ta.
- Giúp con cháu nhớ về tổ tiên, thể hiện lòng kính trọng đối với những người đã sinh thành và nuôi dưỡng mình.
Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Em thích chi tiết nào nhất trong truyện và lý do?
Em thích chi tiết Lang Liêu gặp thần vì:
- Chi tiết này mang tính thần thoại và cổ tích, tạo thêm sự hấp dẫn cho câu chuyện.
- Thần giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn hơn người khác, miễn là họ có tài năng, tâm huyết và đức độ.
- Người được thần giúp phải hiểu được ý nghĩa của thần, vì thần đại diện cho nhân dân.
4. Bài soạn mẫu số 7
I. Giới thiệu về tác phẩm
1. Tóm tắt
Vua Hùng thứ sáu muốn chọn người nối ngôi từ số các con trai của mình và đã đưa ra điều kiện: “Không cần phải là con trưởng, miễn là người đó làm vua hài lòng trong lễ Tiên vương thì sẽ được chọn.” Các hoàng tử đều chuẩn bị những lễ vật quý hiếm dâng lên vua, riêng Lang Liêu chỉ quen với công việc đồng áng và không biết chuẩn bị gì. Một đêm, Lang Liêu mơ thấy thần báo rằng: “Trong trời đất, hạt gạo là quý giá nhất.” Chàng dùng gạo nếp quen thuộc để làm hai loại bánh, hình vuông và hình tròn, dâng lên vua. Bánh vuông tượng trưng cho Trời, gọi là bánh chưng, còn bánh tròn tượng trưng cho Đất, gọi là bánh giầy. Vua rất hài lòng và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu. Ngày nay, bánh chưng và bánh giầy là món ăn không thể thiếu trong Tết cổ truyền của dân tộc.
2. Bố cục
Bài viết được chia thành ba phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “… chứng giám”. Vua Hùng đưa ra điều kiện truyền ngôi.
- Phần 2: Từ phần tiếp theo đến “… hình tròn”. Các hoàng tử chuẩn bị lễ vật để dâng vua.
- Phần 3: Phần còn lại. Ý nghĩa và phong tục của bánh chưng và bánh giầy trong văn hóa Việt.
II. Phân tích văn bản
- Điều kiện để truyền ngôi
- Hoàn cảnh: Vua Hùng đã cao tuổi và có tới hai mươi con trai nên không biết chọn ai.
- Điều kiện: Người nối ngôi phải phù hợp với trí của vua: “… người nối ngôi ta phải nối được trí ta, không nhất thiết phải là con trưởng.”
- Hình thức: Thực hiện lễ cùng Tiên vương.
- Lang Liêu và các hoàng tử chuẩn bị lễ vật
- Các hoàng tử đi khắp nơi tìm lễ vật quý để dâng vua.
- Lang Liêu, dù là con vua, nhưng sống giản dị và quen với công việc đồng áng.
- Một đêm, Lang Liêu mơ thấy thần bảo hãy dùng gạo nếp để làm lễ vật.
- Chàng dùng gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn làm nhân, gói bằng lá dong thành hình vuông và luộc một ngày một đêm.
- Cũng dùng gạo nếp, giã nhuyễn và nặn thành hình tròn.
- Ý nghĩa và phong tục của bánh chưng và bánh giầy
- Lang Liêu dâng hai loại bánh cho Tiên vương và được vua chọn làm người nối ngôi.
- Ý nghĩa của bánh chưng và bánh giầy:
- Bánh tròn tượng trưng cho Trời, gọi là bánh giầy.
- Bánh vuông tượng trưng cho Đất, gọi là bánh chưng.
- Lá bọc bánh thể hiện sự đùm bọc lẫn nhau, giống như truyền thống thương người của dân tộc.
- Tục lệ: Bánh chưng và bánh giầy là món ăn không thể thiếu trong Tết cổ truyền.
Soạn văn Bánh chưng bánh giầy:
I. Trả lời câu hỏi:
Câu 1.
- Hoàn cảnh: Đất nước hòa bình, nhân dân ấm no, vua tuổi cao không thể trị vì tiếp.
- Ý định: Người nối ngôi phải phù hợp với trí vua, không cần phải là con trưởng.
- Hình thức: Thử tài các hoàng tử (dâng lễ vật, nếu vua hài lòng sẽ được chọn).
Câu 2.
- Mẹ của Lang Liêu bị vua cha ghẻ lạnh và qua đời, để lại chàng một mình. Lang Liêu là người thiệt thòi nhất trong các anh em.
- Lang Liêu sống giản dị và quen với công việc đồng áng.
- Chàng hiểu ý nghĩa của thần: “Hạt gạo quý nhất” và sáng tạo ra hai loại bánh để dâng lễ vật.
Câu 3.
- Hai loại bánh của Lang Liêu được vua chọn để dâng cúng vì: Bánh giầy tượng trưng cho Trời, bánh chưng tượng trưng cho Đất, và lá bọc thể hiện sự đùm bọc.
=> Vua chọn Lang Liêu vì lễ vật của chàng thể hiện sự tôn kính Trời Đất và phát triển nông nghiệp, mang lại ấm no cho nhân dân.
Câu 4.
Ý nghĩa của truyền thuyết: Bánh chưng và bánh giầy tiêu biểu cho văn hóa ẩm thực Việt Nam trong Tết cổ truyền, đề cao trí thông minh và vai trò của nông dân, cùng phong tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.
II. Luyện tập
Câu 1.
Ý nghĩa phong tục gói bánh chưng bánh giầy:
- Nhấn mạnh vai trò lao động trong cuộc sống.
- Thể hiện sự tôn thờ Trời Đất của nhân dân.
- Thể hiện phong tục thờ cúng tổ tiên, truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc.
Câu 2.
Gợi ý:
Chi tiết yêu thích nhất: Lang Liêu giải thích ý nghĩa bánh chưng bánh giầy. Điều này không chỉ cho thấy sự sáng tạo mà còn lòng tôn kính tổ tiên của nhân dân.
5. Đề cương bài soạn mẫu số 1
Câu 1 (trang 12 SGK Ngữ văn 6, tập 1)
- Vua Hùng đã quyết định chọn người nối ngôi khi đất nước đang thanh bình và nhà vua đã tuổi cao sức yếu.
- Ý định của vua: Người kế vị cần phải thấm nhuần chí vua, không nhất thiết phải là con trưởng.
- Phương pháp: Thử tài các hoàng tử trong lễ cúng Tiên Vương. Ai làm vua hài lòng nhất sẽ được chọn làm người kế thừa.
Câu 2 (trang 12 SGK Ngữ văn 6, tập 1)
Trong số các con của vua, chỉ Lang Liêu được ưu ái vì:
- Mẹ Lang Liêu trước đây bị vua bỏ rơi, khiến Lang Liêu phải chịu nhiều thiệt thòi.
- Dù là hoàng tử, Lang Liêu sống một cuộc đời giản dị và làm việc chăm chỉ khi ra khỏi cung vua.
- Lang Liêu hiểu được ý nghĩa của giấc mơ và tự tay sáng tạo ra hình dáng của bánh.
Câu 3 (trang 12 SGK Ngữ văn 6, tập 1)
Hai loại bánh của Lang Liêu được chọn để dâng cúng Trời, Đất, Tiên Vương vì:
- Bánh thể hiện lòng tôn trọng nghề nông và giá trị của lao động.
- Bánh mang ý nghĩa tượng trưng cho sự hiện diện của trời và đất, bao gồm cả cây cỏ và muôn loài.
→ Vua Hùng chọn Lang Liêu làm người kế thừa vì chàng đã thể hiện tài năng, đạo đức và lòng hiếu thảo, đồng thời phản ánh sự công bằng.
Câu 4 (trang 12 SGK Ngữ văn 6, tập 1)
Ý nghĩa của truyền thuyết Bánh chưng và bánh giầy:
- Giải thích nguồn gốc của bánh chưng và bánh giầy, đồng thời phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp thời kỳ đầu dựng nước.
- Đề cao lao động và nghề nông, thể hiện sự thành kính đối với Trời, Đất và tổ tiên.
LUYỆN TẬP (SGK trang 12)
Câu 1 (phần Luyện tập trang 12): Thảo luận về ý nghĩa của phong tục làm bánh chưng và bánh giầy trong dịp Tết.
Hướng dẫn:
Ý nghĩa của phong tục làm bánh chưng và bánh giầy trong dịp Tết là:
+ Đề cao nghề nông, sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên. Phong tục này phản ánh sự tôn trọng truyền thống và ý nghĩa sâu sắc của cha ông ta.
+ Việc làm hai loại bánh vào dịp Tết cũng góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc và tái hiện câu chuyện Bánh chưng, bánh giầy trong kho tàng truyện cổ dân gian Việt Nam.
Câu 2 (phần Luyện tập trang 12): Chi tiết nào em ấn tượng nhất trong truyện? Vì sao?
Hướng dẫn:
Các em có thể chia sẻ chi tiết mình yêu thích theo cảm nhận cá nhân. Hai chi tiết nổi bật là:
- Chi tiết Lang Liêu nằm mơ thấy thần báo mộng: 'Trong trời đất, không có gì quý hơn hạt gạo...'.
→ Đây là chi tiết kỳ ảo làm tăng sức hấp dẫn của câu chuyện. Lang Liêu là người duy nhất nhận được sự giúp đỡ từ thần, nhấn mạnh giá trị của hạt gạo trong nền nông nghiệp.
- Lời vua nhận xét về hai loại bánh.
→ Đây là cách “đọc” và “thưởng thức” văn hóa, những điều bình dị lại chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về truyền thống và phong tục của nhân dân.
6. Bài soạn mẫu số 2
Cấu trúc
- Phần 1: Từ đầu → chứng giám (Quyết định truyền ngôi của nhà vua)
- Phần 2: Tiếp theo → hình tròn (các lang thi tài và sự ra đời của bánh chưng bánh giầy)
- Phần 3: Phần còn lại (ý nghĩa của bánh chưng bánh giầy)
Tóm tắt
Vua Hùng thứ 6 muốn tìm người xứng đáng để truyền ngôi, bèn ra một câu đố thử thách các lang trong lễ Tiên Vương. Các lang thi tài nhưng không hiểu ý vua để làm vừa lòng. Lang Liêu nhờ được thần mách bảo, đã làm bánh chưng bánh giầy trong Lễ Tiên Vương và được vua truyền ngôi. Từ đó, bánh chưng bánh giầy trở thành món không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán.
Soạn bài
Câu 1 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Hoàn cảnh, ý định, phương thức chọn người nối ngôi.
+ Hoàn cảnh: Đất nước hòa bình, vua già muốn truyền ngôi.
+ Ý định: Người kế thừa có chí, không nhất thiết là con trưởng.
+ Phương thức chọn: Một câu đố trong dịp lễ Tiên Vương → cách thử tài độc đáo.
Câu 2 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Lý do Lang Liêu được thần giúp đỡ.
+ Lang Liêu là người thiệt thòi: mẹ bị vua cha ghẻ lạnh → bệnh và qua đời.
+ Từ nhỏ sống cuộc sống dân thường dù là con vua.
+ Là người hiểu ý thần, sáng tạo: làm bánh từ gạo.
Câu 3 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Hai loại bánh của Lang Liêu được vua chọn để dâng lên trời đất vì:
+ Thể hiện ý tưởng sâu sắc: Hình ảnh trời, đất ⇒ phản ánh hương vị thiên nhiên và tinh thần đoàn kết
+ Thể hiện sự tôn trọng nghề nông và sản phẩm do con người tạo ra.
- Vua chọn Lang Liêu làm người kế thừa vì: Lang Liêu vừa có đức, tài và lòng hiếu thảo.
Câu 4 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Bánh chưng bánh giầy là truyền thuyết giải thích phong tục làm bánh chưng bánh giầy trong dịp Tết Nguyên Đán từ đó:
+ Đề cao lòng tôn kính đối với trời đất và lòng biết ơn tổ tiên.
+ Ca ngợi khả năng sáng tạo và xây dựng văn hóa phong phú của dân tộc.
Luyện tập
Bài 1 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Phong tục làm bánh chưng bánh giầy trong dịp Tết Nguyên Đán mang ý nghĩa cao đẹp, thể hiện lòng tưởng nhớ và tôn kính tổ tiên, đồng thời thể hiện tinh thần coi trọng nghề nông.
Bài 2 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Đọc truyện, em thích nhất chi tiết: vua tập hợp mọi người rồi giải thích ý nghĩa của hai loại bánh và nhận xét về bánh chưng bánh giầy. Em thích vì nó thể hiện sự trân trọng khả năng sáng tạo của người lao động.
7. Bài soạn mẫu số 3
Cấu trúc:
- Phần 1 (Từ đầu ... chứng giám): Nhà vua quyết định truyền ngôi.
- Phần 2 (tiếp theo ... hình tròn): Lang Liêu và các hoàng tử chuẩn bị lễ vật.
- Phần 3 (phần còn lại): Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy.
Tóm tắt
Vua Hùng đặt ra điều kiện để chọn người kế vị trong số hai mươi con trai: Không nhất thiết là con trưởng, ai làm vua hài lòng trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi. Các Lang tranh nhau chuẩn bị lễ vật thật chu đáo. Có Lang Liêu – con trai thứ mười tám, mồ côi mẹ, chỉ lo làm ruộng, không biết làm lễ vật gì. Một đêm, Lang Liêu mơ thấy thần chỉ bảo cách làm bánh hình vuông tượng đất – bánh chưng, và bánh hình tròn tượng trời – bánh giầy để dâng lễ. Vua rất hài lòng và chọn hai loại bánh đó để dâng lên Trời, Đất, Tiên vương và truyền ngôi cho Lang Liêu. Từ đó, bánh chưng và bánh giầy trở thành phong tục không thể thiếu trong Tết Nguyên Đán của người Việt.
Đọc hiểu văn bản
Câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Vua Hùng chọn người kế thừa khi tuổi đã cao, đất nước yên ổn. Ý định của vua là tìm người nối chí, không nhất thiết phải là con trưởng, thông qua cuộc thi tài, ai làm vua hài lòng sẽ được truyền ngôi.
Câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Trong số các con vua, chỉ có Lang Liêu nhận được sự giúp đỡ của thần vì hoàn cảnh khó khăn hơn các anh em khác. Lang Liêu gần gũi với đời sống nông dân, làm ruộng, trồng lúa, khoai; chỉ có Lang Liêu mới hiểu được gợi ý của thần – làm bánh từ gạo để dâng lễ Tiên vương.
Câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Hai loại bánh của Lang Liêu được vua chọn dâng lễ vì chúng thể hiện sự quý trọng nghề nông (là nước nông nghiệp thời bấy giờ); đồng thời thể hiện ý tưởng sáng tạo sâu sắc (hình tượng Trời, Đất, và sự đùm bọc). Lang Liêu chứng tỏ mình là người có tài, đức, hiếu thảo, xứng đáng làm minh quân trong tương lai.
Câu 4 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Ý nghĩa truyền thuyết: Giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy và phong tục lễ Tết, là thành tựu của nền văn minh nông nghiệp; tôn vinh lao động, nghề nông, thể hiện sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta.
Luyện tập
Câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Ý nghĩa phong tục làm bánh chưng, bánh giầy trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt: Truyền thống đẹp đẽ thể hiện lòng nhớ ơn tổ tiên và tôn vinh vai trò của nghề trồng lúa nước.
Câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Có thể chọn chi tiết thần báo mộng cho Lang Liêu. Chi tiết này làm cho câu chuyện thêm phần kỳ bí, hấp dẫn, thể hiện Lang Liêu là người xứng đáng nhất để kế vị nhờ được thần phù trợ, hiểu được ý thần, quý trọng nghề nông và có tính sáng tạo.
