7 Bài Văn Hay Về Tâm Trạng Tản Đà Trong Bài Thơ 'Muốn Làm Thằng Cuội' (Lớp 9)

Bài thơ cuốn hút với ngôn từ mộc mạc và hình ảnh lấy từ folklore và điển tích. Tâm trạng buồn chán của tác giả được thể hiện rõ trong hai câu mở đầu:

Đêm thu vắng vẻ, chị Hằng ơi!
Trần thế, em đã chán rồi.

Tâm trạng buồn chán của nhà thơ càng nặng nề hơn khi phải đối diện với đêm thu. Ông không chỉ chán cuộc sống hiện tại mà còn toàn bộ thế gian. Vì thế, ông muốn rời bỏ cuộc đời để lên cung trăng cùng chị Hằng, nhưng vẫn giữ thái độ khinh bỉ với cuộc đời:

Hàng năm vào rằm tháng tám
Cùng nhau nhìn xuống thế gian cười.

Câu hỏi về ý nghĩa nụ cười của tác giả cho thấy thái độ châm biếm đối với cuộc sống. Ông chọn rằm tháng tám để thể hiện sự bất cần của mình, thể hiện rõ cái “ngông” trong thơ của Tản Đà:

Ngay từ đầu, ý tưởng “Muốn làm thằng Cuội” đã nổi bật và lạ thường. Dù Cuội nổi tiếng với việc nói dối, Tản Đà vẫn muốn hóa thân thành nhân vật này, thể hiện sự coi thường mọi thứ. Ông gọi Hằng Nga là chị và xưng em một cách ngọt ngào, nhưng lại có phần lả lơi trong các câu thơ tiếp theo:

Cung quế đã có người ngồi chưa?
Cành đa, xin chị nhấc lên chơi
Có bạn có bầu, không còn tủi
Cùng gió mây, mới vui vẻ.

Câu “Cành đa, xin chị nhấc lên chơi” vừa thể hiện sự đặc biệt của cách lên cung trăng, vừa có ý cười cợt giống Xuân Hương. Chất cười đùa ẩn hiện trong thơ tạo nên sự cân bằng, không chỉ xoáy sâu vào nỗi buồn chán. Tư thế của nhà thơ và chị Hằng cùng nhìn xuống thế gian cười cũng thể hiện sự ngông nghênh, phản ánh cá tính phóng túng của ông.

Bài thơ gây ấn tượng với sự tự nhiên và giản dị trong lời thơ, vừa như một tiếng thở dài, vừa như một câu hỏi, không thấy dấu vết của sự chạm trổ nhưng rất tinh tế.

Tản Đà có một giấc mộng đặc biệt thể hiện phong cách ngông nghênh của ông, đó là giấc mộng 'Muốn làm thằng Cuội'. Giấc mộng này phản ánh sự chán ngán cảnh đời và khao khát thoát khỏi thực tại, nơi ông cảm thấy xã hội đầy sự hỗn loạn và nhố nhăng. Trong bài thơ 'Năm hết hữu cảm', Tản Đà đã nói:

Sự nghiệp nghìn thu đã xa vời
Tài tình chỉ là gánh nặng trên vai.

Mở đầu bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội', Tản Đà bày tỏ tâm trạng của mình một cách thẳng thắn:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!

Dù câu thơ có vẻ như là tự hào, nhưng thực ra chứa đựng nỗi buồn sâu thẳm của Tản Đà. Ông đối diện với những mâu thuẫn lớn trong cuộc đời, giữa 'tài cao' và 'phận thấp', giữa khát vọng và thực tại trì trệ. Tản Đà đã chua chát trong một bài thơ khác:

Văn chương hạ giới rẻ như bèo

Những mâu thuẫn này đè nặng trong tâm trạng ông, dẫn đến giấc mộng buồn bã:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em đã chán rồi.

Tâm trạng buồn chán của Tản Đà còn kèm theo nỗi cô đơn không ai chia sẻ. Ông tìm đến chị Hằng để giãi bày, thể hiện cả nỗi cô đơn và sự ngông nghênh của mình. Sự ngông của Tản Đà phản ánh cá tính của một kẻ 'sinh bất phùng thời'. Ông bày tỏ:

Cung quế đã có ai ngồi chưa?
Cành đa xin chị nhấc lên chơi.

'Nhắc lên chơi' thể hiện ước muốn của Tản Đà là 'lên chơi' trên cung quế, một cách ví von cuộc đời như những trò chơi. Dù ước muốn có được thực hiện, Tản Đà sẽ không lâu ở cung quế. Tính cách phóng khoáng của ông sẽ tìm kiếm nơi khác. Ông nói với chị Hằng: 'Xin chị nhấc lên chơi', thể hiện sự hóm hỉnh và thái độ ngông nghênh, phản ánh sự phản kháng với cuộc đời. Tuy nhiên, giấc mộng của Tản Đà chỉ là một cách phản ứng của một kẻ sĩ trước cuộc đời, thể hiện sự chân thành và bất lực trước vận mệnh. Dù ở cung quế, ông vẫn hướng về cuộc đời trần thế:

Rồi mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau nhìn xuống thế gian cười.

Tản Đà muốn tìm một góc nhìn khác từ trên cao để cười cợt thế gian. Cái nhìn này thể hiện sự khinh bỉ đối với cuộc đời. Đọc bài thơ, ta cảm nhận được tâm trạng buồn chán của Tản Đà trước cuộc sống, dù muốn trốn chạy, nhưng ông vẫn sống với tâm trạng giằng xé.

Ánh trăng là nguồn cảm hứng vô tận trong thơ ca, mang đến cho chúng ta những cảm xúc và ước vọng về một thế giới đẹp đẽ, thanh cao. Tản Đà, với bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội', đã thể hiện sâu sắc khát vọng ấy. Theo Hoài Thanh, đây là bước khởi đầu của khát vọng lãng mạn, mở đường cho phong trào 'Thơ mới' sau này. Qua bài thơ, ta có cơ hội khám phá tâm trạng của nhân vật trữ tình:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.
Cung quế đã ai ngồi đó chừa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.
Có bầu có bạn, can chi tủi,
Cùng gió cùng mây, thế mới vui.
Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Tản Đà sống trong một xã hội thực dân nửa phong kiến, dưới sự cai trị của thực dân Pháp, văn hóa và tư tưởng đa dạng dần hình thành. Tản Đà và các hoạt động văn chương của ông đóng một vai trò quan trọng trên văn đàn công khai. Thơ văn của ông phản ánh tinh thần yêu nước và những lo âu về đất nước, vũ trụ, nhân sinh, tác động tích cực đến xã hội. Tuy nhiên, điều nổi bật nhất trong thơ Tản Đà chính là bản sắc thi sĩ, cái tôi cá nhân. Tản Đà khẳng định vai trò cá nhân trong văn học nghệ thuật bằng tác phẩm và lối sống của mình, điều chưa từng có trong văn học Việt Nam trước ông, mà người đời gọi là 'ngông'.

Theo lời tự thuật của Tản Đà trong cuốn 'Giấc mộng lớn', hai câu mở đầu của bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội' được in sau này, nhưng cảm xúc thực sự xuất phát từ mối tình đầu của ông ở phố Hàng Bồ - Hà Nội. Sau nhiều năm trải nghiệm cuộc đời, Tản Đà mới thấm thía sự chán chường của cuộc sống. Tâm sự của ông, đầy buồn bã và thất vọng, được gửi gắm lên vầng trăng, bạn tri kỷ của những kẻ cô đơn:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Lời tâm sự chân thành và hóm hỉnh của Tản Đà khiến ai cũng phải cảm thông. Ông tự nhận mình là nhà thơ đã được 'hầu trời', nên có quyền thân mật với chị Hằng. Ông còn hỏi có ai trên cung quế chưa, một câu hỏi khéo léo, thường thấy trong văn học dân gian: hỏi trăng, tâm sự cùng trăng... Ông đã hỏi khéo và sau đó nói xin chị nhắc lên chơi:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Cách lên trăng của Tản Đà rất lạ, như một đứa trẻ - thằng Cuội. Dù đã lên trăng, ông vẫn chỉ là một đứa trẻ, vui cùng mây gió với chị Hằng. Hai câu đầu thể hiện sự buồn chán, nhưng sau đó nỗi chán đời chỉ còn qua việc miêu tả niềm vui trên cung trăng:

Có bầu có bạn, can chi tủi,
Cùng gió cùng mây, thế mới vui.

Đó chính là thế giới mà Tản Đà mơ ước, một cõi đời trong sáng thanh khiết. Ông muốn làm thằng Cuội không chỉ để chạy trốn đời, mà để tìm một nơi lâu dài, dù bài thơ không mang giọng điệu buồn chán nặng nề. Ước vọng của ông thể hiện lãng mạn của tâm hồn thi nhân, khao khát vượt ra ngoài cuộc đời hữu hạn. Nhà thơ muốn ở nơi thật xa mà nhìn về thế gian, để thấy sự khổ đau, chật hẹp của cuộc sống trần thế.

Ước vọng thoát tục thể hiện tâm trạng của nhân vật trữ tình, muốn ngồi trên cung trăng để cười chế nhạo thế gian. Trong tưởng tượng, khi đã thoát tục, nhà thơ thấy rõ cái chật hẹp của cuộc đời và mong được làm tiên mãi mãi để:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Cười cho những lo toan, giành giật nhỏ bé của kiếp người, và vui sướng vì cuộc sống thần tiên thoát tục. Đây là niềm vui, hạnh phúc tinh thần mà Tản Đà tự tạo cho mình trong cõi mộng, cũng như trong đời thực, ông thường tìm những thú vui thanh cao. Ông không bi quan mà làm phong phú đời sống tinh thần của mình.

Bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội' của Tản Đà thể hiện tâm trạng buồn chán của nhân vật trữ tình, gợi cho chúng ta những suy tư man mác và nỗi buồn trong sáng. Trong hàng loạt tác phẩm về trăng, bài thơ của Tản Đà vẫn nổi bật với dấu ấn riêng biệt của một tâm hồn thi sĩ, lãng mạn và tha thiết với trần gian, một trần gian thanh cao của ước mơ!

Tản Đà, tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu, sinh ra trong một gia đình văn học lâu đời, đã tạo nên một phong cách thơ độc đáo với sự đa tình và ngông nghênh của một nghệ sĩ tài ba. Điều này rõ nét nhất trong bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội'.

Bài thơ này được viết vào năm 1916 và xuất hiện trong tập thơ 'Khối tình'. Dù theo thể thơ cổ thất ngôn bát cú Đường luật, bài thơ lại mang dấu ấn sáng tạo riêng của tác giả. Ngay từ câu đầu tiên, tác giả đã bày tỏ nỗi buồn sâu thẳm, chỉ có thể chia sẻ với trời cao.

'Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi !

Trần thế em nay chán nửa rồi.'

Mùa thu, với ánh trăng rực rỡ, thường mang đến cảm giác đẹp đẽ, nhưng đối với tác giả, nó chỉ khiến nỗi buồn thêm nặng nề. Sự kết hợp giữa 'buồn' và 'chán' trong thơ đã thể hiện sự cô đơn và chán ngấy của tác giả với cuộc sống ngột ngạt. Tản Đà muốn thoát khỏi thực tại và trở thành một nhân vật như Cuội, sống tự do. Xã hội lúc bấy giờ, dưới ách thực dân Pháp, còn đầy bất công và đau khổ. Tản Đà, không tìm thấy ánh sáng cách mạng, cảm thấy lạc lõng giữa trần gian và muốn tìm một thế giới thần tiên, nơi không còn sự tồi tệ của hiện thực xã hội. Hai câu thơ tiếp theo tiếp tục thể hiện sự khao khát này.

'Cung quế đã ai ngồi đó chưa?

Cành đa xin chị nhắc lên chơi'

Với tình yêu cuộc sống, tác giả mong muốn thoát khỏi thực tại. Câu hỏi về việc 'Cung quế đã có ai ngồi chưa?' thể hiện ước mơ của ông, hỏi chị Hằng về cuộc sống một mình trên cung trăng, có buồn không. Câu 'Cành đa xin chị nhắc lên chơi' thể hiện mong muốn sâu sắc của tác giả: rời bỏ cuộc sống hiện tại để thoát khỏi xã hội tồi tệ.

Hai câu thơ sau thể hiện sự khao khát của tác giả về việc cùng chị Hằng trên cung trăng.

'Có bầu có bạn, cùng chi kỷ

Cùng gió cùng mây, thế mới vui'

Việc lặp lại từ 'có' và 'cùng' thể hiện mong muốn có bạn bè, cùng chia sẻ và khám phá thế giới, điều mà tác giả không tìm thấy ở trần gian. Hiện thực là sự đau khổ và bất công, nên Tản Đà muốn lên cung trăng để tận hưởng sự tự do, hòa mình với gió mây. Từ khát khao ngông cuồng này, người đọc có thể cảm nhận được nỗi niềm trĩu nặng của tác giả.

Cái ngông của Tản Đà không phải là sự ngạo mạn mà là ước mơ sâu sắc từ trái tim. Hai câu thơ cuối diễn tả mong muốn được sống cả đời trên cung trăng, hưởng cuộc sống thần tiên.

'Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,

Tựa nhau trông xuống thế gian cười.'

Tác giả tưởng tượng mình cùng chị Hằng cùng nhau ngắm nhìn thế gian từ cung trăng. Cái ngông của tác giả đã đạt đỉnh điểm khi xem chị Hằng như bạn tri kỷ. Hình ảnh 'cười' ở đây thể hiện sự thỏa mãn và sự khinh bỉ đối với cuộc sống trần gian tăm tối, nơi không có ánh sáng của chân lý và tình thương.

Bài thơ, dù theo thể thơ cổ, vẫn mang sự sáng tạo của Tản Đà, giữ được nét cổ điển nhưng cũng có sự mới lạ. 'Muốn làm thằng Cuội' được viết trong thời kỳ đất nước khó khăn, phản ánh sự thương xót của tác giả và khát vọng được thoát khỏi thế giới này. Qua bài thơ, ta thấy rõ cá tính mạnh mẽ và chất 'ngông' của Tản Đà, cũng như tâm sự thầm kín và lòng đẹp của một thi sĩ luôn trăn trở với cuộc sống và thực tại.

Tản Đà là một hình ảnh đặc biệt trong nền thơ lãng mạn Việt Nam, vừa là người mở đường cho thơ hiện đại, vừa kết nối giữa thơ cổ và thơ mới. Bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội' là một minh chứng cho điều đó. Thời đại của Tản Đà đang bị chi phối bởi tiền bạc và địa vị, khiến tài năng và tình cảm trở nên vô nghĩa. Trong bài thơ, Tản Đà thể hiện nỗi buồn sâu sắc của mình qua việc gửi lời kêu gọi đến chị Hằng:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Mở đầu bài thơ là một nỗi sầu thảm, phản ánh sự chán nản trước cuộc sống đầy bon chen và công danh không trọn vẹn. Tản Đà thể hiện sự không hài lòng với hiện thực, mong muốn thoát khỏi cảnh đời tầm thường:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?

Ông mơ ước một thế giới thanh bình, không bị vướng bận bởi thực tại khắc nghiệt. Hai câu thơ thể hiện khao khát được sống trong cõi cao xa, không phải chịu cảnh đời xô bồ. Nỗi sầu của Tản Đà là nỗi sầu của người cảm thấy mình bị giam cầm:

Có bầu có bạn, can chi tủi
Cùng gió cùng mây thế mới vui

Nhà thơ mơ đến cuộc sống trên cung trăng, nơi không còn nỗi buồn trần tục. Ông mơ về một cuộc sống cùng bạn bè, tận hưởng tự do và vui vẻ. Câu thơ:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông thấy thế gian cười

được viết với sự lãng mạn, thể hiện ước mơ về việc nhìn xuống trần thế từ cung trăng, cùng cười với chị Hằng. Cái ngông cuồng của Tản Đà thể hiện rõ nét trong ước muốn này. Ông tạo ra một bức tranh hoàn hảo của cuộc sống thần tiên, nơi mọi lo toan trần tục đều được bỏ lại sau lưng.

Tóm lại, bài thơ phản ánh sự thất vọng với cuộc sống hiện tại và mong ước một thế giới lý tưởng. Hình ảnh chị Hằng và cung quế trở thành biểu tượng của một cõi tiên hoàn hảo mà Tản Đà khao khát. Nỗi buồn và khát vọng trong thơ Tản Đà phần nào xuất phát từ lòng yêu nước và mong muốn tự do.

Sông Đà lấp lánh cá nhảy tung tăng
Mây phủ non Tản, diều bay lượn.

Tản Đà, tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu, đã kết hợp tên núi Tản và sông Đà để tạo nên bút danh, gắn liền với quê hương Sơn Tây. Vào đầu thế kỉ XX, Tản Đà nổi bật với sự sáng tạo phong phú, mang đến một làn gió mới cho thơ ca Việt Nam và khẳng định sức mạnh của trào lưu thơ Mới. Trong bối cảnh xã hội phân hóa nửa Tây nửa ta, thơ của Tản Đà phản ánh sự bất mãn với xã hội hỗn độn, đồng thời thể hiện tâm hồn lãng mạn và tự do của ông. Bài thơ 'Muốn làm thằng Cuội', lần đầu in trong tập 'Khối tình con' năm 1917, diễn tả khát vọng giải thoát khỏi thế giới bẩn thỉu để bước vào cõi tiên đẹp đẽ. Thơ Tản Đà, với phong cách lãng mạn và tinh thần 'ngông', được viết theo thể thơ Đường luật, có sự cân đối trong niêm luật và đối thanh. Hai câu thơ mở đầu:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Biểu lộ nỗi buồn của thi sĩ trong đêm thu trăng sáng, dù cảnh vật đẹp không thể làm nguôi ngoai nỗi u sầu. Tản Đà chán ngấy thực tại và cảm thấy cuộc sống như một nhà tù lớn, nơi tinh thần tự do của ông bị kìm hãm. Để trốn khỏi thế giới hỗn loạn, thi sĩ mong mỏi lên mặt trăng để thư giãn. Tản Đà gọi trăng là chị Hằng, tạo nên một sự kết nối êm ái và gần gũi. Ông mong mỏi được trở lại tuổi thơ vô lo với hình ảnh cây đa và chị Hằng, và tìm niềm vui trong mộng tưởng:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lẽn chơi.

Nhà thơ mơ ước trở lại thời thơ ấu, bỏ lại sau lưng những nỗi đau và buồn phiền của cuộc sống. Hai câu thơ là sự kết hợp giữa nỗi buồn và niềm vui khi tưởng tượng mình sống với tiên nữ trong cung trăng:

Có bầu có bạn can chi tủi
Cùng gió cùng mây thế mới vui.

Nhà thơ mong muốn được thoát khỏi hiện thực, sống tự do trong thế giới thần tiên và cùng người đẹp Hằng Nga cười vào sự tầm thường của thế gian:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Bài thơ thể hiện tâm trạng của Tản Đà khi nhìn xuống trần gian từ cõi tiên, thấy cuộc sống trần tục đầy rẫy những điều buồn cười. Thi sĩ tìm kiếm sự tự do và hạnh phúc trong cõi mộng, với ảo tưởng về một cuộc sống lý tưởng. Tản Đà là một nhà thơ 'ngông', có phong cách độc đáo và đáng quý, với mong muốn thoát khỏi thế giới xô bồ để giữ cho mình sự trong sạch và tự do. Bài thơ không chỉ nổi bật về nội dung mà còn thể hiện sự sáng tạo nghệ thuật của Tản Đà, mang âm hưởng dân ca và thể hiện sự Việt hóa thành công.

'Muốn làm thằng Cuội' là một tác phẩm tiêu biểu cho tâm trạng của Tản Đà, phản ánh nỗi buồn chung của thời đại và khát vọng tự do của tầng lớp tri thức, nghệ sĩ trong xã hội bấy giờ.

Tản Đà, một nhà thơ nổi tiếng sớm, với những tác phẩm đầy cảm xúc lãng mạn và đậm đà bản sắc dân tộc, là cầu nối giữa thơ cổ điển và thơ hiện đại Việt Nam. 'Muốn làm thằng Cuội' là một bài thơ tiêu biểu của ông, viết theo thể thơ Đường luật thất ngôn bát cú. Mở đầu bài thơ là những dòng tâm sự chân thành và buồn bã:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nửa rồi.

Nhà thơ trải lòng với chị Hằng trong đêm thu, thể hiện sự chán chường với cuộc sống trần thế, có thể vì ông cảm thấy cuộc sống hiện tại bất công và ngột ngạt. Tuy vậy, ông vẫn trò chuyện thân mật với chị Hằng, thể hiện sự gắn bó giữa trần thế và vũ trụ. Vầng trăng vốn là nguồn cảm hứng cho thi sĩ, và trong bài thơ này, nó trở thành bạn đồng hành giúp nhà thơ bày tỏ nỗi lòng. Tản Đà bày tỏ mong muốn được thoát khỏi cuộc sống tầm thường để hòa mình vào thế giới của chị Hằng:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Ông hỏi liệu có ai đã ngồi trên cung quế chưa, rồi mới yêu cầu chị Hằng đưa ông lên cung trăng. Tản Đà mong muốn trở thành thằng Cuội để thoát ly cuộc sống trần tục và tìm đến sự thanh tĩnh trên cung trăng. Dù có vẻ ngông nghênh, nhưng đó là sự ngông nghênh thanh cao và đáng yêu, phản ánh ước muốn sống ẩn dật và sạch sẽ khỏi những tầm thường của thế gian.

Nhà thơ thể hiện rõ mục đích của mình khi lên cung quế, không chỉ để thoát khỏi cuộc sống thực tại mà còn để tìm sự hòa hợp với thiên nhiên:

Có bầu, có bạn, can chi tủi
Cùng gió, cùng mây, thế mới vui.

Tản Đà, với tâm hồn lãng mạn và ngông nghênh, muốn đổi mới cuộc sống và tìm đến cái đẹp, ý nghĩa. Kết thúc bài thơ, ông bày tỏ nguyện vọng mãi ở cung trăng:

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

Tiếng cười của Tản Đà khi ở cung trăng mang nhiều ý nghĩa: vui vẻ với các em nhỏ trong ngày Tết Trung Thu, cười vào sự bon chen trần thế, hay cười vào xã hội tăm tối của thời đại. Có thể là tiếng cười chua xót hay hài lòng vì đã đạt được ước muốn thoát khỏi xã hội. Tiếng cười ấy phản ánh sự châm biếm và ngạo mạn đối với thế giới trần tục.

Bài thơ thể hiện khát vọng lãng mạn sâu sắc. Với sự tưởng tượng phong phú và tinh tế, bài thơ thu hút người đọc, phản ánh tâm trạng của những người sống trong xã hội đầy biến động. Phong cách thơ lãng mạn pha chút ngông nghênh, kết hợp giữa cổ điển và hiện đại, tạo nên vẻ đẹp đặc biệt của bài thơ và của tác giả.