7 Bước Thực Hiện Nội Soi Dạ Dày Hiệu Quả

Nội soi dạ dày là kỹ thuật thăm dò phần đầu của hệ thống tiêu hóa, liên quan đến thực quản, dạ dày và tá tràng. Phương pháp này được thực hiện bằng cách sử dụng một ống nội soi nhỏ có đèn và camera nhỏ được đưa qua đường mũi hoặc miệng đến thực quản, dạ dày và tá tràng của bệnh nhân. Hình ảnh được camera ghi lại, giúp bác sĩ dễ dàng phát hiện các tổn thương không bình thường trong hệ tiêu hóa, từ đó chẩn đoán sớm và đánh giá chính xác các bệnh lý của dạ dày và hệ tiêu hóa mà bệnh nhân đang phải đối mặt.

Trong quá trình nội soi, bác sĩ cũng có thể sử dụng một số công cụ đặc biệt để cắt polyp, thực hiện sinh thiết, kiểm tra máu, lấy các vật thể lạ trong ống tiêu hóa, loại bỏ các phần bị hẹp, mở rộng tĩnh mạch thực quản…

Chẩn đoán các bệnh lý của hệ tiêu hóa bằng nội soi dạ dày có độ chính xác cao hơn so với siêu âm hay chụp X-quang. Ngoài việc chẩn đoán bệnh, nội soi dạ dày còn được sử dụng để xử lý các trường hợp xuất huyết tiêu hóa, lấy các vật thể lạ trong ống tiêu hóa, thực hiện lấy mẫu mô sinh thiết (để kiểm tra mô bệnh học trong những trường hợp nghi ngờ về ung thư hoặc đánh giá xem bệnh nhân có nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori không).

Hiện nay, có 3 kỹ thuật nội soi dạ dày được áp dụng. Mỗi phương pháp đều mang đến ưu điểm và nhược điểm riêng, được lựa chọn tùy thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể.

Nội Soi Qua Đường Miệng

Bệnh nhân sẽ được uống một loại thuốc để loại bỏ dịch nhầy trên niêm mạc, sau đó được xịt thuốc tê ở miệng để giảm cảm giác khó chịu khi đưa ống nội soi vào.

Bác sĩ đưa ống nội soi mềm từ hầu họng qua thực quản xuống dạ dày. Hình ảnh từ camera trên đầu thiết bị nội soi sẽ truyền tải về màn hình, giúp bác sĩ theo dõi và đưa ra các chẩn đoán. Trong quá trình nội soi, bệnh nhân không thể nói chuyện nhưng vẫn duy trì hơi thở bình thường.

Ưu nhược điểm của nội soi dạ dày qua đường miệng:

• Ưu điểm: Thực hiện dễ dàng, độ chính xác cao, chi phí hợp lý, phù hợp với nhiều đối tượng.
• Nhược điểm: Một số người có cảm giác khó chịu, cảm giác nôn mửa hoặc nghẹn. Đối với trường hợp này, chỉ cần thở sâu và thở ra chậm để giảm các triệu chứng.

Nội Soi Qua Đường Mũi

Bác sĩ sẽ nhỏ thuốc tê vào mũi để gây tê, sau đó xịt thuốc tê vào miệng để làm tê cổ họng của bệnh nhân. Ống nội soi được bôi thuốc tê và được đưa qua mũi xuống phần sau của miệng, bệnh nhân cần nhẹ nhàng nuốt xuống. Ống nội soi tiếp tục đi qua thực quản và xuống dạ dày, hình ảnh được truyền đến màn hình bên ngoài, giúp bác sĩ theo dõi và kiểm tra.

Ưu nhược điểm của nội soi dạ dày qua đường mũi:

• Ưu điểm: Thực hiện dễ dàng, độ chính xác cao, ống nội soi nhỏ nên ít gây cảm giác nôn, không thoải mái.
• Nhược điểm: Không thực hiện được đối với bệnh nhân có các vấn đề mũi, hẹp mũi và có chi phí cao hơn so với nội soi dạ dày qua đường miệng.

Nội Soi Dạ Dày Dưới Tình Trạng Gây Mê - Không Đau

Thực tế, đây là phương pháp nội soi dạ dày qua đường miệng, nhưng bệnh nhân sẽ được gây mê, thường được bác sĩ chỉ định cho những trường hợp bệnh nhân có tâm lý sợ hãi hoặc yêu cầu khi thực hiện nội soi.

Ưu nhược điểm của nội soi dạ dày dưới tình trạng gây mê:

• Ưu điểm: Vì được gây mê nên bệnh nhân không cảm thấy không thoải mái, không có các hành động nguy hiểm như giật mình, cảm giác kích thích ống nội soi (đối với những người sợ hãi). Bác sĩ có thể thực hiện các thủ thuật như lấy vật thể, kiểm soát máu từ vết thương loét, mở rộng phần bị hẹp… một cách thuận lợi và an toàn.
• Nhược điểm: Chi phí cao, thực hiện phức tạp vì yêu cầu sự hỗ trợ của bác sĩ gây mê và có thể cần thực hiện một số xét nghiệm trước khi thực hiện nội soi. Một số trường hợp, bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ do tác động của thuốc mê… cần được giám sát chặt chẽ.

Bệnh nhân được đề xuất nội soi dạ dày với mục đích:

Chẩn Đoán: Nội soi dạ dày hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán bệnh lý, xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng như buồn nôn, nôn, đầy hơi, khó tiêu, khó nuốt, đau bụng… Khi cần thiết, bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm ngay trong quá trình nội soi:

• Làm Clo-test để kiểm tra nhiễm H.Pylori (HP): Lấy một mẫu mô nhỏ từ vùng viêm hoặc loét, đặt vào lọ thử Clo-test và theo dõi sự thay đổi màu của chất thử. Nếu chất thử chuyển sang màu hồng, chứng tỏ có vi khuẩn HP, kết quả Clo-test dương tính (+).
• Sinh thiết tìm ung thư: Bác sĩ lấy một mảnh mô nhỏ để kiểm tra dưới kính hiển vi và phát hiện tế bào ung thư nếu có. Quá trình này không gây đau đớn hay không thoải mái cho bệnh nhân.

Điều Trị: Sử dụng các dụng cụ chuyên biệt thông qua ống nội soi, bác sĩ có thể điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa như: xuất huyết đường tiêu hóa, lấy vật thể trong đường tiêu hóa, cắt polyp hoặc nong thực quản.

Nhớ những điều sau trước khi thực hiện nội soi dạ dày:

• Được ít nhất 6 giờ trống rỗng trước khi nội soi dạ dày. Có thể lên nội soi vào buổi sáng mà không ăn sáng trước đó.
• Trước nội soi, tránh uống nước có màu như cà phê, sữa, nước cam, nước có ga… Chỉ nên uống nước lọc một cách vừa đủ.
• Tạm biệt thuốc lá để giúp bác sĩ quan sát và nội soi dễ dàng hơn.
• Không sử dụng các loại thuốc làm sạch dạ dày (như Phosphalugel, thường gọi là gói thuốc chữ P; Gastropulgite,…) hoặc thuốc than trước khi nội soi.
• Nếu có dị ứng với thuốc tê, thuốc gây mê hoặc dụng cụ y tế nào đó, hãy thông báo cho bác sĩ trước khi thực hiện nội soi dạ dày.
• Với nội soi gây mê, hãy dành thời gian để tỉnh táo và đảm bảo rằng thuốc mê đã hết tác dụng (thường là khoảng 1 giờ). Trong vòng 24h sau nội soi, tránh tự lái xe để đảm bảo an toàn. Vì vậy, nên có người đi cùng và đưa về.
  

Nội soi dạ dày là quy trình tương đối an toàn. Do đó, hãy giữ tâm lý thoải mái và không quá lo lắng trước khi thực hiện nội soi. Tìm hiểu kinh nghiệm từ bác sĩ và những người đã trải qua để có cái nhìn rõ ràng về nội soi dạ dày.

Nhóm Cần Nội Soi Dạ Dày:

• Người có các dấu hiệu bất thường như: đau ngực, đau thượng vị, buồn nôn, nôn, ợ hơi, khó tiêu, phân đen, có máu trong phân…
• Bệnh nhân mắc viêm dạ dày mạn tính cần thực hiện nội soi định kỳ (2 lần/năm), đối với viêm dạ dày mức độ nhẹ và trung bình, nên nội soi 3 năm/lần.
• Những người có lối sống không lành mạnh, thường xuyên hút thuốc, uống rượu, bia.
• Người có người thân mắc các vấn đề về dạ dày, đặc biệt là ung thư dạ dày, và phát hiện các dấu hiệu bất thường ở vùng bụng trên.
• Tìm kiếm sớm để phát hiện ung thư dạ dày – thực quản.

Khi bác sĩ đề xuất nội soi, hãy hợp tác tích cực. Nội soi dạ dày là một thủ thuật an toàn và phổ biến, không cần lo lắng quá nhiều. Sau giai đoạn điều trị, nên tái khám nội soi để đánh giá kết quả.

Nhóm Không Nên Nội Soi Dạ Dày:
Hiện tại, nội soi dạ dày không có hạn chế tuyệt đối. Tuy nhiên, bác sĩ có thể hoãn nội soi nếu nghi ngờ bệnh nhân:

• Bị bỏng do uống axit
• Dạ dày hoặc ống tiêu hóa bị thủng
• Mắc các vấn đề về tim như suy tim, thiếu máu cơ tim, hoặc nhồi máu cơ tim
• Suy hô hấp
• Có túi phình lớn ở động mạch chủ hoặc túi thoát vị ở thực quản
• Mắc các vấn đề tâm thần không kiểm soát
• Mới ăn no

Nội Soi Dạ Dày và Sinh Thiết thường an toàn, hiếm gặp biến chứng.

Chảy máu hiếm gặp (1/1000), có thể do nôn nhiều hoặc sau khi sinh thiết, cắt polyp. Thường tự cầm máu hoặc cần can thiệp nếu máu không ngừng.

Thủ thuật thủng rất hiếm (1/5000), cần phẫu thuật nếu xảy ra. Nguy cơ về tim mạch hoặc sặc vào phổi hiếm, thường ở người già, có lịch sử bệnh tim mạch, phổi.

Bỏ sót tổn thương (polyp…) do người bệnh ứ đọng thức ăn, ăn khó tiêu, không hợp tác. Có thể ảnh hưởng đến quan sát và phát hiện tổn thương. Dị ứng, phản ứng phòng vệ với thuốc trong nội soi cũng có thể xảy ra. Những biến chứng này ít khi gây tử vong.

Tổng quan, Nội Soi Dạ Dày là thủ thuật an toàn. Quan trọng là bệnh nhân cần đến kiểm tra nếu có vấn đề sau nội soi (thậm chí sau nhiều ngày) để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Khuyến cáo sau Nội Soi Dạ Dày:

• Tránh ăn hoặc uống gì đó trong khoảng 1 – 2 giờ sau Nội Soi.
• Cảm giác buồn nôn có thể xuất hiện do ống nội soi đi sâu vào dạ dày, nhưng sẽ nhanh chóng giảm đi mà không cần dùng thuốc.
• Nội soi có thể gây ra một số triệu chứng như đau rát cổ họng, ho, … Súc miệng bằng nước muối có thể giảm cảm giác này. Hạn chế thực phẩm cay, nóng, có tính axit cao và đồ uống kích thích để tránh tình trạng khó chịu.
• Trong trường hợp khó nuốt, nghẹn, nên nghỉ ngơi và ngưng ăn uống. Nếu có dấu hiệu bất thường, hãy đến bác sĩ để được kiểm tra.
• Nếu xuất hiện dấu hiệu nhiễm trùng hoặc triệu chứng như xuất huyết, đi ngoài phân đen, nôn máu, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Kết quả Nội Soi sẽ có trong ngày, còn kết quả sinh thiết sẽ mất vài ngày để có.