7 cuốn sách sẽ thay đổi cái nhìn của bạn về thế giới

Tôi biết đó không phải là điều mà những đứa trẻ đáng yêu thường thích làm, nhưng tôi lại thích đọc sách viễn tưởng. Nhiều cuốn sách viễn tưởng có vẻ khác biệt. Và khoảnh khắc mà tôi yêu thích mỗi khi đọc chúng là khi một cuốn sách 'đập vào' não tôi và reset lại toàn bộ kiến thức của tôi về thực tại cũng như về bản thân con người.

Tôi thích điều đó. Nó giống như một trạng thái 'cực khoái' của tâm trí vậy.

Tôi nhận được nhiều email yêu cầu tôi gợi ý danh sách sách nên đọc. Tôi không biết phải trả lời ra sao vì có quá nhiều cuốn ảnh hưởng tới tôi mà tôi chưa đọc xong, không phải vì chúng quá hay mà đa phần vì chúng gây ra các vấn đề khiến tôi phải suy nghĩ khi đọc.

Thay vì tiết lộ những cuốn sách yêu thích của mình, tôi muốn tặng bạn một thứ tốt hơn: 7 cuốn sách sẽ xoáy vào tâm trí bạn, giúp bạn định hình lại kiến thức về thế giới và đầy cảm hứng mà tôi đã từng đọc.

Lưu ý rằng danh sách dưới đây không theo một thứ tự cụ thể nào.

'1. Sảy Chân Vào Hạnh Phúc - Daniel Gilbert '

Sách này nói về điều gì?

Gilbert là một nhà tâm lý học nổi tiếng từ Đại học Harvard, chuyên về việc thực hiện những thử nghiệm 'điên rồ' để phản ánh những lỗ hổng và định kiến của tâm trí con người. Trong cuốn sách này, ông nhiều lần chỉ ra rằng, với tư cách là con người, chúng ta thường đánh giá không chính xác về những thứ làm chúng ta hạnh phúc ở quá khứ, tương lai và thậm chí cả hiện tại.

Cuốn sách 'Stumbling on Happiness' giống như 'đứa con riêng với cái đầu đỏ' của 'bà mẹ' là những cuốn sách về hạnh phúc. Nó không phù hợp với phần lớn sách trong tủ sách này vì cố gắng thuyết phục bạn rằng, khi sinh ra, bạn không biết hạnh phúc là gì. Vậy nên, tại sao lại phải lo lắng về nó?

Lý thuyết của Gilbert là mỗi người chúng ta đều có một 'hệ thống miễn dịch tâm lý', tức là một cỗ máy ngu ngốc - nơi tâm trí tìm ra mọi lí do để bảo vệ cho những trải nghiệm quá khứ, dự đoán về tương lai và hiện tại theo cách chúng ta luôn giữ một ranh giới về sự hài lòng. Khi 'hệ thống miễn dịch' này không hoạt động, chúng ta sẽ rơi vào trạng thái thất vọng kéo dài và/hoặc khủng hoảng tồn tại.

Những trích dẫn đáng chú ý:

'Chúng ta đối xử với tương lai của chính mình như chúng là con cái của chúng ta, dành phần lớn thời gian trong ngày để xây dựng những ngày mai mà chúng ta hy vọng sẽ khiến chúng hạnh phúc... Tuy nhiên, 'đứa con thời gian' này thường rất vô ơn. Chúng ta làm việc và cố gắng cho những thứ mà chúng ta nghĩ rằng chúng sẽ thích, và chúng bỏ việc, thay đổi hoặc rời bỏ San Francisco và sau đó lại tự hỏi, tại sao chúng ta lại ngu ngốc đến mức nghĩ rằng chúng sẽ thích điều đó. Chúng không đạt được những phần thưởng và thành tích mà chúng nghĩ là quan trọng cho một cuộc sống viên mãn và tự mãn, kết thúc bằng việc hài lòng với những thứ mà không thực hiện được theo kế hoạch ngắn hạn và sai lầm của chúng ta.'

'Các nền kinh tế sẽ phát triển khi cá nhân phát triển, nhưng vì cá nhân thường chỉ phát triển vì hạnh phúc của riêng họ, nên thực chất, họ thường hiểu sai rằng sản xuất và tiêu thụ là hai con đường dẫn tới một cuộc sống hạnh phúc cho mỗi người.'

Nếu cuốn sách này được mô tả bằng một hình ảnh, hình ảnh đó sẽ là: Một con chó tên là 'khiêm nhường' không ngừng đuổi theo chính đuôi của mình với nụ cười và nước dãi chảy liên tục trên miệng.

Hãy đọc cuốn sách này nếu....

• Bạn thích những chuyên gia từ Harvard - những người thường dùng The Beatles làm ví dụ minh họa trong từng chương và thích đùa cợt.
• Bạn quan tâm đến việc ra quyết định một cách không hợp lý và hành vi kinh tế học.
• Bạn luôn cảm thấy mình không biết gì nhưng lại thích đọc 400 trang sách tâm lý chỉ để xác nhận điều đó cho mình.
• Bạn muốn đọc một cuốn sách giải thích về hạnh phúc mà không bị thần thoại hóa hay tôn thờ nó.
  
  

'2. Về Giống Hạt Morals - Friedrich Nietzsche'

Sách nói về điều gì?

Trong bất kỳ cộng đồng nào, bạn cũng sẽ gặp phải một nhóm người có tài năng hơn/thông minh hơn/giỏi giang hơn so với bình thường. Họ được gọi là 'The Strong' (Kẻ mạnh). Ngoài ra, cũng có một nhóm người kém tài năng/thông minh/giỏi giang hơn so với bình thường, gọi là 'The Weak' (Kẻ yếu). Đằng sau vẻ văn vẻ tỏi khoa trương, lối nói hoa mỹ đầy giận dữ, lời châm biếm sắc sảo và bộ ria mép dài loằng ngoằng, Nietzsche viết 'Về Giống Hạt Morals' với lý luận mạnh mẽ và lạnh lùng.

1. 'The Strong' rõ ràng có nhiều sức mạnh và quyền lực trong xã hội vì khả năng và tài năng hơn những người khác.
2. Vì 'The Strong' có sức mạnh và ảnh hưởng lớn hơn thông qua sự thông minh hoặc làm việc hiệu quả hơn, họ nuôi dưỡng 'Đạo lý làm chủ', chứng minh vị trí của họ là đúng.
3. Vì 'The Weak' mất sức mạnh và ảnh hưởng do thiếu thông minh và làm việc kém hiệu quả, họ nuôi dưỡng 'Đạo lý nô lệ', cho rằng họ xứng đáng giúp đỡ và nhận sự từ thiện.
4. Đạo lý chủ/nô là một xung đột tồn tại trong mọi xã hội, với nhiều mâu thuẫn chính trị/xã hội là kết quả của cuộc đấu tranh giữa 'Đạo lý làm chủ' và 'Đạo lý nô lệ'.
5. Nietzsche tin rằng các khái niệm về tội lỗi, sự trừng phạt và 'lương tâm độc ác' được 'The Weak' xây dựng và sử dụng để làm giảm sự chi phối và sức mạnh của 'The Strong'.
6. 'Đạo lý nô lệ' đã đàn áp các phẩm chất tốt nhất của con người, bao gồm sự sáng tạo, đổi mới, hoài bão và thậm chí là hạnh phúc.

Những trích dẫn đáng chú ý:

Điểm nổi bật của Trên Dòng Lịch Sử của Đạo Lý: nó tuyên bố rằng người yếu sẽ phải 'tạo ra một vị Chúa' để họ có thể tin rằng sự đau khổ mà họ trải qua thực sự mang một ý nghĩa. Nietzsche thực sự là một 'anh chàng' rất cứng rắn.

'   3. Khả năng Cải Thiện Tình Hình Bất Lợi   '

Sách nói về điều gì?

Taleb mang đến nhiều ý tưởng đáng chú ý. Tôi đề cập đến những ý tưởng có tiềm năng thay đổi và ảnh hưởng đến thế giới. Chúng có thể được diễn giải chi tiết trong khoảng 50 trang. 450 trang còn lại, ông dường như cố gắng thể hiện mình là một người có văn hóa và điềm tĩnh trong khi giải thích mức độ thông minh của mình so với các nhóm khác nhau như: giáo sư đại học, chính trị gia, những người đoạt giải Nobel, các chuyên gia phân tích tại Wall Street, nhà kinh tế, nhà báo, nhà thống kê, nhà sử học, những người mẹ hiếu thảo, giáo viên, bất kỳ ai sử dụng đường cong chuông, bất kỳ ai làm việc trong lĩnh vực khoa học xã hội và bất kỳ ai không đồng ý với quan điểm của ông.

Vậy thì những góc nhìn đột phá trong tác phẩm này là gì? Dưới đây là một số điểm khởi đầu:

1. Theo định nghĩa, những sự kiện có tác động lớn nhất trong lịch sử thường ít được dự đoán. Chúng được gọi là 'thiên nga đen' (Black Swan).
2. Do là con người, chúng ta thường không muốn nhận ra nhiều sự kiện và ảnh hưởng của chúng trong cuộc sống.
3. Bởi vì sự phát triển bất thường của công nghệ, những sự kiện 'thiên nga đen' trở nên phổ biến hơn và gây ra tác động lớn chưa từng có.
4. Vì vậy, chúng ta cần xây dựng các hệ thống (và phát triển bản thân) để có khả năng cải thiện những tình huống bất lợi, cụ thể là xây dựng cuộc sống và xã hội của chúng ta như thể chúng ta có lợi từ những sự kiện không thể đoán trước được.

Những trích dẫn đáng chú ý:

Nếu phải tóm gọn cuốn sách này trong một hình ảnh, thì đó sẽ là: Những cuộc trò chuyện lố bịch bên tách cà phê về cuộc sống ở Pháp và hình ảnh Umberto Eco hút thuốc cùng một số anh chàng giàu có, béo ú khiến bạn chán chường. Thỉnh thoảng, bạn lại tự đau lòng bằng một thìa đường chỉ để dừng họ nói chuyện.

Nếu bạn muốn tự cảm thấy thông minh hơn những người xung quanh.

Nếu bạn muốn thách thức khái niệm về thành công và tiến bộ.

'The True Believer - Eric Hoffer' nói về điều gì?

Đây có lẽ là một trong những tác phẩm triết học sâu sắc nhất.

Cuốn sách này đề cập đến việc tại sao mọi người lại trở nên cuồng tín, cơ yếu hay cực đoan.

Câu nói nổi bật:

'Trò chơi lịch sử thường được tham gia bởi những người có tài và cũng những người kém may mắn hơn thông thường, vượt ra ngoài sự hiểu biết của phần lớn những người khác'.

'Khi một người cảm thấy không có lý do đủ chính đáng để tự cho mình phải mất đi lỗi lạc, thì họ sẽ sẵn lòng chiến đấu để bảo vệ quyền lợi của họ, có thể là vì Tổ quốc, tôn giáo, dân tộc hoặc cả lòng trung thành với niềm tin của họ'.

'Tự do, ít nhất, cũng làm cho sự thất vọng trở nên trọng đại hoặc nhẹ nhàng với mức độ tương đương. Tự do lựa chọn đặt trách nhiệm của việc thất bại lên vai từng cá nhân. Và vì tự do thúc đẩy vô số nỗ lực, nó cũng tăng cường khả năng thất bại gấp đôi'.

Điểm đặc biệt của cuốn sách này là: Theo như được kể, The True Believer là một trong những tác phẩm được ưa thích nhất của Tổng thống Eisenhower.

Nếu phải tóm tắt cuốn sách này trong một bức tranh, đó sẽ là: Một bàn tay lật ngược trực tiếp hướng vào khuôn mặt của bạn.

Hãy đọc cuốn sách này nếu:

• Bạn muốn hiểu vì sao mọi người thường từ bỏ bản thân vì những lý do hoàn toàn phi lý.
• Bạn đang nghi ngờ về khả năng xảy ra chiến tranh và các cuộc cách mạng?
• Bạn muốn đọc một cuốn sách mạnh mẽ nhưng không muốn đối mặt với hàng trăm trang sách đầy kiến thức chuyên ngành khó hiểu.

'   5. Civilization and Its Discontents (Văn minh và những bất mãn của nó) - Sigmund Freud   '

Đề cập đến nội dung của cuốn sách?

Cuốn sách chỉ đơn giản chỉ ra rằng con người tự nhiên có bản năng thú tính sâu sắc để ăn, giết hoặc phá hủy mọi thứ.

Freud lý giải rằng chỉ khi có đủ người học được cách ngăn chặn những ham muốn ngày càng đê tiện và khó hiểu này, nền văn minh mới có thể phát triển, đẩy chúng vào tiềm thức nơi chúng biến thành những thứ thối rữa và cuối cùng tạo ra các rối loạn tinh thần. Freud được coi là một 'hiện tượng học thuật' vào đầu thế kỷ 20.

Ông đã phát triển psychoanalysis (phân tâm, một hệ thống tâm lý ban đầu được sử dụng để điều trị một số rối loạn tinh thần, sau đó trở thành cơ sở cho một lý thuyết tâm lý chung) làm cho nghiên cứu tâm lý trở thành chủ đề chính và ông cũng được tôn trọng rất nhiều trong giới tri thức châu Âu.

Sau đó, Chiến tranh thế giới I phá hủy mọi thứ. Tinh thần của Freud giảm sút mạnh mẽ, ông rơi vào cuộc khủng hoảng và sống ly biệt với xã hội suốt những năm 1920. Điều này cũng góp phần tạo ra tác phẩm này.

Về cơ bản, Freud kết luận rằng con người, chúng ta có hai lựa chọn đối với cuộc sống: (1) kiểm soát bản năng để duy trì một nền văn minh vững chắc và hợp tác, khiến chúng ta trở nên nhạy cảm và đáng thương hoặc (2) để bản năng tự do và mất kiểm soát.

Đối với Freud, Hitler và Chiến tranh thế giới II là minh chứng sống cho quan điểm của ông chỉ vài năm sau đó. Là một người gốc Do Thái ở Áo, ông phải chạy trốn sang London cùng với vợ. Ông sống cuối đời tại một thành phố đã bị bỏ quên sau một vụ nổ bom.

Hãy đọc cuốn sách này nếu:

• Bạn muốn hiểu rằng vấn đề chính của mỗi người trong chúng ta là ham muốn phá hủy và/hoặc tiêu diệt những người khác dù không được phép làm điều đó.
  
  

'   6. The Singularity Is Near: Khi Con Người Vượt Qua Sinh Học (Đơn trạng đang đến gần) - Ray Kurzweil   '

Sách nói về cái gì?

Trong phần đầu của The Singularity is Near, Kurzweil đã chỉ ra rằng khả năng xử lý của máy tính và công nghệ đang tăng lên theo cấp số mũ trong lịch sử và có thể tiếp tục như vậy.

Tiếp theo, ông cũng lập luận rằng vào năm 2046, tất cả bộ não của chúng ta sẽ được mã hóa kỹ thuật số và được tải lên đám mây, tạo nên một ý thức bất tử, duy nhất và có thể kiểm soát toàn bộ sức mạnh tính toán trên hành tinh.

Những trích dẫn đáng chú ý:

'Một inch khối trong mạch điện của ống nano, khi được phát triển đầy đủ, sẽ mạnh hơn 1 triệu lần so với bộ não con người'.

'Tốc độ tiến bộ của công nghệ liệu có thể tiếp tục tăng mãi mãi? Sự khả năng của con người không thể nhanh như công nghệ liệu có phải là vấn đề quan trọng không? Với những người không được cải tiến, điều này là rõ ràng. Tuy nhiên, nếu có 1.000 nhà khoa học, mỗi người thông minh hơn 1.000 lần so với những nhà khoa học hiện tại và hoạt động nhanh hơn 1.000 lần so với con người hiện tại (do quá trình xử lý thông tin trong bộ não phi sinh học diễn ra nhanh hơn), họ sẽ làm được gì? Theo thời gian, mỗi năm trôi qua sẽ giống như một thiên niên kỷ. Họ sẽ khám phá ra điều gì?'

Hãy đọc cuốn sách này nếu:

• Bạn là một người mê máy tính, đơn giản và chất phác.
• Bạn muốn hiểu tại sao Internet và điện thoại thông minh chỉ là một phần nhỏ của những điều sắp xảy ra trong cuộc sống của chúng ta.

'   7. Sự Phủ Nhận Của Sự Chết - Ernest Becker   '

Đề cập đến cái gì trong sách?

Khi nói về nỗi sợ hãi của cái chết, đây là tóm tắt ngắn gọn về The Denial of Death:

Vì mỗi con người là một loài động vật có khả năng tưởng tượng về sự tồn tại của bản thân - suy nghĩ về cuộc sống, nghi ngờ nó, tưởng tượng về tương lai - do đó, mỗi người cũng là một loài động vật có khả năng tưởng tượng về sự không tồn tại của bản thân, như là cái chết của họ.

Nói một cách khác, con người tự nhiên có thể tưởng tượng về tương lai và người mình muốn trở thành, nhưng giá phải trả cho khả năng thiên bẩm này là nhận ra rằng chúng ta sẽ chết một ngày nào đó.

Một con chó không nhận ra nó sẽ chết. Một con cá hay con gián cũng vậy. Nhưng con người có thể.

Hiểu rõ về sự không thể tránh khỏi cái chết sẽ dẫn chúng ta tới một 'nỗi sợ hãi' luôn hiện hữu trong mọi hành động của chúng ta. Becker lập luận rằng nỗi sợ hãi này là nguồn cảm hứng cho mọi người tham gia vào những 'dự án anh hùng' - nơi mà mỗi người cố gắng trở thành bất tử qua hành động và chiến công của mình, để tạo ra điều vĩ đại mà sẽ sống mãi.

Đó là khi những 'dự án anh hùng' của mỗi người xung đột với nhau, dẫn đến xung đột, tin tưởng mù quáng và tội lỗi.

Đó là khi những dự án anh hùng thất bại, đẩy chúng ta vào cảm giác thất vọng và khủng hoảng vì một lần nữa, chúng ta lại đối mặt với cái chết không thể tránh khỏi và cuộc sống trở nên vô nghĩa.

Những trích dẫn đáng chú ý:

Nếu có thể tóm gọn cuốn sách này trong một hình ảnh thì hình ảnh đó là: một thần chết khắc nghiệt cười thầm khi bạn xây dựng một tượng Lego phức tạp mà bạn gọi là 'cuộc đời', và bạn quay đầu lại và nói 'dừng lại đi, điều này thật sự quan trọng'.

Hãy đọc cuốn sách này nếu:

• Bạn đã lên kế hoạch cho một ngày bạn sẽ chết.
• Bạn cảm thấy đôi khi cuộc sống quá nghiêm trọng và cần phải thư giãn một chút.
• Bạn muốn đọc lý do thuyết phục về việc tại sao chúng ta thường ôm chặt đau đớn và nỗi sợ thay vì tránh xa chúng.

Mytour (Trạm Đọc)

Người dịch: Vân Anh, Theo Quantrimang

Bản gốc: Mark Manson