(Mytour) Dù là thời xưa hay ngày nay, ai cũng mong muốn đạt tới đẳng cấp của một người quân tử đạo đức được người đời khen ngợi. Tuy nhiên, để đạt được điều đó không phải là điều dễ dàng.
1. Quân tử muốn tu dưỡng, trước tiên phải tu tâm
Một trong những cách tu dưỡng của các cổ nhân là nếu muốn trở thành người quân tử, trước hết phải tu tâm. Quan trọng không phải là phải cố gắng thể hiện bản thân bằng cách làm những điều lớn lao, mà là có tâm hồn an lạc. Tu tâm từ trong ra ngoài, từ suy nghĩ, từ lời nói đến hành động mới là cách cần làm trước hết. Hãy tự kiểm soát suy nghĩ, lời nói và hành động của mình, tránh xa những hành vi xấu để tâm hồn trở nên thanh thản, luôn cảm thấy nhẹ nhõm và tạo ra năng lượng tích cực xung quanh.
Quân tử biết cách tu tâm sẽ sống một cuộc sống trung thực, không tranh đấu với người khác để giành lấy quyền lợi, sống một cách thanh bình, không cần phải sử dụng chiêu trò để leo lên trong xã hội. Dù cuộc sống của họ có phát triển như thế nào, dù giàu có hay nghèo khó, dù có vị thế cao quan hay không, họ vẫn giữ được tâm hồn tự do và hạnh phúc.
Cách dưỡng tâm của cổ nhân qua những câu nói sâu sắc, ý nghĩa
2. Trên thế gian này, của cải tồn tại khắp nơi, một phần là kết quả của lao động, một phần là nguồn gốc của thức ăn
Trên trái đất này, tài sản đã tồn tại ở khắp mọi nơi, và nếu bạn tìm cách, bạn chắc chắn có thể trở nên giàu có. Tuy nhiên, cổ nhân đã nhắc nhở rằng: 'Một phần là kết quả của lao động, một phần là nguồn gốc của thức ăn'. Điều này có nghĩa là bạn chỉ nên đón nhận phần thưởng phản ánh mức độ lao động của bạn. Nghĩa là, bạn nên hưởng thụ tài sản mà bạn đã tạo ra thông qua lao động của mình, và tránh xa khỏi lòng tham lam, không nên cố gắng chiếm lấy nhiều hơn mức bạn đã lao động. Một người không có ý thức về việc nuôi dưỡng tâm hồn thường có xu hướng đòi hỏi nhiều hơn những gì họ đã làm, điều này là tham lam, gây ra sự mất cân bằng trong xã hội. Khi lòng tham xuất hiện, nó làm mờ đi lý trí, và họ sẽ tìm mọi cách để lợi dụng, thậm chí sẵn lòng sử dụng mưu mẹo để thu thập tài sản. Những người này sẵn lòng phạm tội, sẵn sàng làm mọi thứ để đạt được mục đích của mình.
Ngược lại, những người thật thà và trung thực, không tham lam hay cầu toàn, tự tin vào khả năng của bản thân và không phụ thuộc vào người khác. Chỉ có như vậy, họ mới có thể đối diện với mọi tình huống một cách tự tin. Khi loại bỏ được lòng tham trong lòng mình, cho dù đó là về tiền bạc, tình yêu hay vị trí xã hội, tâm hồn của chúng ta sẽ trở nên yên bình. Ví dụ như Đào Uyên Minh đã nói: 'Trong quan trường không yên bình, việc tốt nhất là rút về ẩn dật trong nông trại, vẫn có thể thưởng thức những bông hoa cúc dưới hàng rào, một cách thoải mái nhìn về núi phía xa'.
3. Phạm tội với những người xứng đáng kính trọng sẽ gây ra tai họa
Cổ nhân dạy rằng, việc tôn trọng là để chúng ta sống khiêm nhường, hiếu thảo, biết tôn trọng người khác và bản thân mình. Nếu không, chúng ta dễ rơi vào hoàn cảnh đau khổ.
Khổng Tử đã nói: “Quân tử sợ ba điều: sợ trời phán, sợ những người đứng đầu, sợ lời dạy của những người hiền thánh”. Ý nghĩa là, chúng ta phải kính sợ trời, tuân theo số phận, biết tôn trọng những người có phẩm hạnh cao, vị trí cao, và biết tôn trọng lời dạy của những người hiền thánh.
Khổng Tử đã nói: “Quân tử sợ ba điều: sợ trời phán, sợ những người đứng đầu, sợ lời dạy của những người hiền thánh”. Ý nghĩa là, chúng ta phải kính sợ trời, tuân theo số phận, biết tôn trọng những người có phẩm hạnh cao, vị trí cao, và biết tôn trọng lời dạy của những người hiền thánh.
Một người tự phụ, coi thường người khác, thiếu lòng kính sợ, sẽ mất đi nền tảng cơ bản nhất của đạo đức con người, và sẽ dám làm bất cứ điều gì xấu xa.
Không kính trọng cha mẹ, không phục tùng lãnh đạo tại nơi làm việc, không biết trân trọng những người tài năng. Những người như vậy sẽ gặp phải tai họa nguy hiểm, xã hội của họ sẽ không phát triển, quốc gia và dân tộc của họ sẽ lạc hậu.
Trong đó, việc kính trọng cha mẹ là điều cực kỳ quan trọng. Người xưa thường nói, gia đình như một cây cỏ, với ông bà là gốc, cha mẹ là cành, con cái là hoa trái. Để hoa trái nảy nở, cần phải chăm sóc từ gốc rễ.
Nếu không chăm sóc gốc rễ, cây sẽ héo úa và chết. Vậy nên, để trở thành con người có phẩm chất, chúng ta phải tuân theo đạo hiếu.
Không kính trọng cha mẹ, không phục tùng lãnh đạo tại nơi làm việc, không biết trân trọng những người tài năng. Những người như vậy sẽ gặp phải tai họa nguy hiểm, xã hội của họ sẽ không phát triển, quốc gia và dân tộc của họ sẽ lạc hậu.
4. Việc nhỏ không được đền đáp, thì việc lớn sẽ không được thực hiện; sự oán giận nhỏ không được tha thứ, thì sự oán giận lớn sẽ nảy sinh
Câu này ý nghĩa là công lao nhỏ không được đền đáp, thì sẽ không thể thực hiện được công lao lớn; Sự oán giận nhỏ mà không tha thứ, thì sự oán giận lớn sẽ nảy sinh.
Thưởng phạt là vấn đề quan trọng, không thể coi thường. Nếu không phân biệt rõ thưởng và phạt, mọi việc sẽ mập mờ, không ai biết nên tập trung vào điều gì hay tránh xa điều gì. Nếu không thưởng công lao nhỏ, thì cũng sẽ mất đi động lực để xây dựng công lao lớn. Nếu không phạt lỗi lầm nhỏ, rất có thể lỗi lầm lớn sẽ tái diễn. Do đó, phải căn cứ vào quyền hạn và vị trí của cấp dưới mà xem xét thước đo, mức độ thưởng và phạt. Đây không chỉ là cách sử dụng người mà còn là cách quản lý bản thân.
Không thể cùng con ếch ngồi dưới giếng bàn luận về biển cả; không thể cùng côn trùng mùa hè bàn luận về tuyết phủ; không thể cùng anh học trò ở quê xa xôi bàn luận về đạo lý. Câu nói nhắc nhở chúng ta không nên đánh giá hoặc kết luận về điều gì mà chúng ta chưa hiểu rõ, chưa trải qua. Người ta cần phải có tâm thái rộng mở đối với kiến thức và tránh sự tự mãn.
Sống trên đời cần nhớ rằng không phải mọi thứ đều biết và tỏ ra rõ ràng, do đó cần giữ thái độ khiêm nhường. Chỉ có kẻ ngu dại mới thích nói nhiều, làm nhiều, kết quả lại là nói dại. Một trong những cách dưỡng tâm của cổ nhân là luôn giữ thái độ học hỏi, tránh nói nhiều và tránh giao tiếp với những người 'nhiều chuyện' nhưng thiếu hiểu biết về sự đời.
Không thể xem thường việc thưởng và phạt vì nếu không phân biệt rõ thưởng và phạt, mọi việc sẽ mập mờ, không ai biết nên tập trung vào điều gì hay tránh xa điều gì. Nếu không thưởng công lao nhỏ, thì cũng sẽ mất đi động lực để xây dựng công lao lớn. Nếu không phạt lỗi lầm nhỏ, rất có thể lỗi lầm lớn sẽ tái diễn. Do đó, phải căn cứ vào quyền hạn và vị trí của cấp dưới mà xem xét thước đo, mức độ thưởng và phạt. Đây không chỉ là cách sử dụng người mà còn là cách quản lý bản thân.
Không thể cùng con ếch ngồi dưới giếng bàn luận về biển cả; không thể cùng côn trùng mùa hè bàn luận về tuyết phủ; không thể cùng anh học trò ở quê xa xôi bàn luận về đạo lý. Điều này nhắc nhở chúng ta không nên đánh giá hoặc kết luận về điều gì mà chúng ta chưa hiểu rõ, chưa trải qua. Người ta cần phải có tâm thái rộng mở đối với kiến thức và tránh sự tự mãn.
Đúng như trong 'Thái Căn Đàm' có nói: 'Cuộc đời giảm một phần thì siêu xuất một phận, như giảm giao du thì tránh được hỗn loạn, ngôn ngữ đơn giản thì ít lỗi lầm, suy nghĩ giảm thì tinh thần không hao tổn'. Điều đó có nghĩa là nếu bạn có thể giảm bớt một số những giao thiệp không cần thiết, bạn cũng sẽ giảm bớt được một số rối loạn.
Khi ta cho ai đó một đấu gạo, họ sẽ tỏ lòng biết ơn. Nhưng nếu cho quá nhiều, họ sẽ nuôi dưỡng lòng hận thù. Việc này xảy ra vì lòng tham và lòng tự ái của con người.
Một người có kế hoạch và mưu lược sẽ hạn chế được những hiểm nguy, sai sót. Ngược lại, những người không suy nghĩ xa trước sẽ đối diện với những rủi ro và vấn đề ngay trước mắt.
Khi bạn làm việc có kế hoạch và mưu lược, bạn sẽ hạn chế được những rủi ro và sai lầm. Ngược lại, nếu bạn không suy nghĩ xa trước, thì mọi khó khăn sẽ xuất hiện ngay trước mắt.
Một người có kế hoạch và mưu lược sẽ hạn chế được những nguy hiểm và sai lầm. Ngược lại, những người không suy nghĩ xa trước sẽ phải đối mặt với những vấn đề và rủi ro ngay lập tức.
Người giỏi kế hoạch và mưu tính thường là những người suy nghĩ sâu sắc và luôn tự chủ trong mọi tình huống. Họ có khả năng biến nguy hiểm thành cơ hội. Những người thành công thường có tầm nhìn xa trông rộng và giỏi tính toán mọi việc.
Trong mọi việc, nên luôn suy nghĩ về tương lai xa hơn, tránh việc làm thiệt người chỉ vì lợi ích ngắn hạn. Hãy tránh xa hành động ác ý và lòng tham vọng quá mức. Để tránh hối tiếc trong tương lai, hãy học cách tu dưỡng tâm để có thể đạt được thành công bền vững và lớn lao hơn.