Buzz
Nuôi dạy con cái chưa bao giờ là việc dễ dàng. Có nhiều phương pháp nuôi dạy con được các bậc phụ huynh áp dụng như nuôi dạy độc đoán, nuôi dạy quyết đoán, nuôi dạy linh hoạt,... Trong đó, nuôi dạy con cái độc đoán là một phong cách đặc trưng với yêu cầu cao từ phía cha mẹ và phản ứng thấp từ phía con cái. Phương pháp này được mô tả bởi Nhà tâm lý học phát triển Diana Baumrind.
Cha mẹ thường có kỳ vọng cao vào con cái và thường áp dụng phạt nghiêm khắc khi con phạm lỗi. Tuy nhiên, họ thường thiếu sự quan tâm và giao tiếp hiệu quả với con cái. Họ thường sử dụng hình phạt thay vì nguyên tắc kỷ luật. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về các đặc điểm của phong cách nuôi dạy con cái độc đoán và ảnh hưởng của nó đối với con trẻ.
Các đặc điểm của phong cách nuôi dạy con cái độc đoán
Nhà tâm lý học phát triển Diana Baumrind cho rằng, cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục con cái và giúp con nhận thức các giá trị xã hội. Tuy nhiên, cách thức thực hiện và mức độ kiểm soát có thể ảnh hưởng đến con cái và tạo ra những phong cách sống và tính cách khác nhau.
Phong cách nuôi dạy con cái độc đoán hiện đang tồn tại trong nhiều gia đình. Nguồn ảnh: freepik
Hiện nay, phương pháp nuôi dạy con độc đoán vẫn đang được thực hiện nhiều trong các gia đình. Thay vì tôn trọng khả năng tự chủ và dạy trẻ tự quản lý hành vi của mình, cha mẹ độc đoán tập trung vào việc áp đặt nguyên tắc. Thay vì động viên hành vi tích cực, cha mẹ độc đoán chỉ chú ý đến cách trừng phạt lỗi sai của trẻ. Điều này là biểu hiện rõ ràng nhất cho cha mẹ độc đoán.
Đặt ra yêu cầu và áp dụng nguyên tắc với con
Cha mẹ độc đoán thường thiết lập nhiều quy định và các nguyên tắc, áp dụng không chỉ trong nhà mà còn cả bên ngoài. Mọi hành động của con đều phải tuân theo nguyên tắc của cha mẹ. Thậm chí, có những quy định rất mơ hồ nhưng cha mẹ vẫn kỳ vọng con tự hiểu và tuân thủ.
Không quan tâm đến sức khỏe và tâm trạng của con
Cha mẹ áp dụng phong cách nuôi dạy này thường thể hiện sự lạnh lùng, xa cách và nghiêm khắc. Trong nhiều trường hợp, cha mẹ có thói quen quát mắng hoặc trách mắng con nhiều hơn là khích lệ và khen ngợi. Họ coi trọng việc kỷ luật hơn là niềm vui của con và đòi hỏi con phải tuân theo tất cả các nguyên tắc được đặt ra.
Trừng phạt con một cách nghiêm khắc
Các bậc phụ huynh kiểu này thường áp dụng các hình phạt về thể chất như việc sử dụng roi. Thay vì kỷ luật tích cực, họ phản ứng mạnh mẽ với con khi các quy định không được tuân thủ.
Hạn chế quyền tự chủ của con
Phong cách cha mẹ độc đoán không cho con quyền tự chủ. Các quy định thậm chí được đặt ra trước khi con có khả năng hiểu và không được phép phản đối.
Cha mẹ áp dụng phong cách độc đoán không cho con quyền tự chủ. Nguồn ảnh: mindfulmazing
Thiếu sự kiên nhẫn với lỗi của con
Cách cha mẹ độc đoán thường muốn con tránh lỗi mà không giải thích. Họ không kiên nhẫn trong việc giải thích quy tắc cho con và không quan tâm đến cảm xúc hay nhu cầu của con.
Kiểm soát hành vi của con
Cha mẹ độc đoán không tin tưởng vào khả năng tự lập và đúng đắn của con. Trẻ em không có tự do và cũng không có không gian để tự quyết định hành vi của mình. Thay vì để trẻ tự ra quyết định và đối mặt với hậu quả, các bậc phụ huynh độc đoán thường kiểm soát con để đảm bảo rằng chúng không phạm lỗi.
Không cho con được phản đối
Đối với các bậc cha mẹ độc đoán, mọi tình huống, hành vi đều chỉ có đúng hoặc sai, trắng hoặc đen, không có chỗ cho sự thỏa hiệp. Trẻ em không có giọng nói hoặc quyền biểu quyết và không được phép phản đối khi đưa ra quyết định hay quy định.
Gây ra cảm giác xấu hổ cho con
Các bậc phụ huynh độc đoán thường chỉ trích hoặc sử dụng sự xấu hổ như một cách để ép trẻ tuân theo các quy tắc. Thay vì xây dựng lòng tự trọng cho con, họ thường dùng những câu như: 'Tại sao con lại thế này?
Cha mẹ độc đoán làm con cảm thấy xấu hổ để buộc con tuân theo quy tắc. Nguồn ảnh: kingdomofbaby
Nguyên nhân của phong cách nuôi dạy con cái độc đoán
Việc nuôi dạy con theo phong cách độc đoán thường không phải là mục đích của các bậc cha mẹ. Một số yếu tố khiến họ trở thành cha mẹ độc đoán bao gồm:
- Cha mẹ cũng từng trải qua môi trường nuôi dạy độc đoán
: những người áp dụng cách nuôi dạy này thường đã trải qua một tuổi thơ tương tự. Một số nghiên cứu cho thấy những bậc cha mẹ tiếp xúc với phong cách nuôi dạy độc đoán từ nhỏ thường sẽ lặp lại mô hình nuôi dạy này với con của mình.
- Do tính cách: các nghiên cứu chỉ ra rằng những bậc cha mẹ độc đoán thường có tính cách mạnh mẽ và cứng rắn. Cha mẹ có tính cách nóng nảy thường thiếu sự đồng cảm và gặp khó khăn trong mối quan hệ với người khác, kể cả con cái.
- Rối loạn thần kinh: các nghiên cứu cũng cho thấy rằng cha mẹ độc đoán thường dễ mắc các rối loạn liên quan đến thần kinh. Cảm xúc không ổn định, lo lắng, nghi ngờ, trầm cảm,... cũng khiến cho cha mẹ trở nên kiểm soát và đặt ra yêu cầu quá cao với con.
Bài viết liên quan: 7 cách nuôi dạy con cái dành cho cha mẹ thông minh
Tác động của cha mẹ độc đoán đối với trẻ
Mỗi phong cách nuôi dạy con sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kỹ năng xã hội và kết quả học tập của trẻ. Với những đứa con được nuôi dạy theo phong cách độc đoán, chúng có thể trải qua những tình trạng sau:
- Sợ hãi, nhút nhát khi ở gần đám đông
- Thích sự vâng lời để đổi lấy tình yêu thương
- Dễ bị lo lắng và trầm cảm
- Thường thể hiện hành vi hung hăng với người khác
- Thiếu kỹ năng giao tiếp xã hội
- Khó xử lý các tình huống xã hội và đưa ra quyết định
- Tự trọng thấp
- Thường thể hiện các hành vi tăng động và có vấn đề về hạnh kiểm
- Khó tự lập vì ít khi được tự do lựa chọn và chịu hậu quả của mình
Vì cha mẹ độc đoán mong đợi sự tuân thủ tuyệt đối, những đứa trẻ được nuôi theo phong cách này thường biết tuân theo các quy tắc nhưng lại thiếu tính kỷ luật tự giác.
Những đứa trẻ được cha mẹ độc đoán nuôi không được khuyến khích khám phá và hành động độc lập. Do đó, chúng không bao giờ thực sự học được cách đặt ra giới hạn và tiêu chuẩn cá nhân của mình. Sự thiếu kỷ luật tự giác này cuối cùng có thể dẫn đến các vấn đề quá khích khi không có bố mẹ giám sát hành vi.
Trẻ được nuôi bởi cha mẹ độc đoán có thể ảnh hưởng đến sự phát triển. Nguồn ảnh: momlovesbest
Các chuyên gia đồng thuận rằng, việc đặt ra quy tắc và ranh giới là quan trọng đối với trẻ em. Tuy nhiên, cách nuôi dạy độc đoán lại làm cho trẻ thiếu đi sự ấm áp, tình yêu thương vô điều kiện mà trẻ cần.
Cách để tránh nuôi dạy con cái độc đoán
Nếu bạn hoặc người thân của bạn được nuôi dưỡng bởi cha mẹ độc đoán, có thể bạn sẽ lo sợ lặp lại mô hình đó với con của mình. Hoặc nếu bạn muốn tránh phong cách nuôi dạy độc đoán, dưới đây là một số điều bạn có thể thực hiện.
- Tìm hiểu thêm về cách nuôi dạy con cái quyết đoán thay vì độc đoán. Hiểu rõ hơn về các phong cách nuôi dạy con sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn điều gì có lợi cho trẻ. Cha mẹ cũng cần phải học cách nuôi dạy con trước khi áp dụng cho chúng.
- Lắng nghe con và tránh phản ứng mất kiên nhẫn hoặc gián đoạn lời nói của trẻ. Việc lắng nghe và đồng cảm với con là điều quan trọng để trẻ học cách nhận biết cảm xúc của mình và phát triển tính độc lập.
- Thiết lập quy tắc rõ ràng trong gia đình và đảm bảo rằng tất cả mọi người, kể cả con của bạn, đều hiểu các quy tắc này. Khi mọi người đều hiểu lý do tại sao cần có quy tắc, bạn sẽ giúp trẻ thực hiện và hiểu được hậu quả nếu không tuân thủ.
- Kỷ luật phù hợp với trẻ. Tránh sử dụng phương pháp trừng phạt bằng roi hoặc khiến trẻ cảm thấy xấu hổ.
- Nếu bạn hoặc đối tác của bạn lo lắng về phong cách nuôi dạy con cái, hãy xem xét tham gia một lớp học nuôi dạy con cái hoặc tìm kiếm sự tư vấn từ một chuyên gia.
Kết luận
Nuôi dạy con cái theo phong cách độc đoán có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực nếu bị lạm dụng. Nếu bạn nhận thấy phong cách nuôi dạy con của mình có dấu hiệu độc đoán, hãy cân nhắc và điều chỉnh để có thể gần gũi và hiểu con hơn. Hy vọng rằng những thông tin này từ Mytour sẽ giúp cha mẹ dễ dàng hơn trong việc điều hành con cái của mình.
Thông tin được tổng hợp bởi Thu Phương từ verywellmind
