Phát triển tình cảm là khả năng quản lý và xử lý cảm xúc một cách tích cực trong cuộc sống. Điều này rất quan trọng trong việc xây dựng các mối quan hệ và giải quyết xung đột, mang lại cảm giác an toàn và hạnh phúc. Theo Hiệp Hội Tâm Lý Học Hoa Kỳ (APA), sự phát triển tình cảm bao gồm khả năng kiểm soát và biểu hiện cảm xúc một cách tích cực và phù hợp.
Tiến Sĩ Eri Nakagami, một nhà hoạt động xã hội lâm sàng và Giám Đốc của Embark Behavior Health West LA Outpatient Clinic, cho biết: “Những người phát triển tình cảm hiểu rõ về bản thân hơn, có khả năng quản lý và hiểu biết về cảm xúc của mình. Họ thường rèn luyện kỹ năng cảm xúc và nhận thức để có thể đối mặt với những tình huống căng thẳng và khó khăn, tìm ra giải pháp để vượt qua thách thức trong cuộc sống.”
Bước tiếp theo là khám phá sâu hơn về khái niệm này, bao gồm việc phát triển tình cảm được thể hiện qua những dấu hiệu gì, khi nào và các yếu tố nào ảnh hưởng đến khả năng này, và cuối cùng là làm thế nào để phát triển nó.
8 Dấu Hiệu Cho Thấy Bạn Phát Triển Tình Cảm
Hãy cùng điểm qua 8 dấu hiệu phổ biến nhất ngày nay mà các chuyên gia tin rằng thể hiện sự phát triển về mặt tình cảm.
Bạn Có Khả Năng Hiểu Biết
Trưởng Thành Về Cảm Xúc Là Khi Bạn Có Khả Năng Tạm Gác Lại Nhu Cầu và Quan Điểm Cá Nhân Để Hiểu Rõ Sự Xuất Hiện Cảm Xúc Của Người Khác.
Tiến Sĩ Lisa Lawless, Một Chuyên Gia Tâm Lý Học Lâm Sàng Tại Holistic Wisdom Inc., Cho Rằng: “Những Người Sở Hữu Trí Tuệ Cảm Xúc Hiểu Biết Và Thể Hiện Sự Đồng Cảm Với Mọi Người.” Các Chuyên Gia Khác Cũng Đưa Ra Quan Điểm Tương Tự: “Suy Nghĩ Và Cảm Nhận Của Họ Được Thể Hiện Một Cách Sâu Sắc Và Hệ Thống Để Đảm Bảo Rằng Họ Đang Tôn Trọng Người Khác và Sẽ Nhận Được Điều Tương Tự.”
Bạn Biết Nhận Biết và Chia Sẻ Cảm Nhận Của Mình
Những Người Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Nhận Biết Và Hiểu Được Điều Gì Đã Kích Thích, Kích Thích Họ Cảm Nhận Những Cảm Xúc Đó. Theo Lời Giải Thích Của Tiến Sĩ Nakagami, Đây Là Nền Tảng Của Khả Năng Quản Lý Cảm Xúc Theo Cách Lành Mạnh. Cô Làm Rõ: “Cảm Nhận Của Một Người Về Cảm Xúc Có Thể Giải Thích Cho Cách Họ Đang Phản Ứng Hiện Tại Thay Vì Bộc Phát Một Cách Không Phù Hợp Hoặc Kìm Nén Chúng.”
Bạn Có Sự Linh Hoạt và Tư Duy Mở Rộng
Một Đặc Điểm Khác Của Người Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Chính Là Họ Không Cứng Nhắc Trong Suy Nghĩ Của Mình. Bản Chất Của Cuộc Sống Là Khó Khăn, Nhưng Những Người Này Sẽ Đối Mặt Với Những Thách Thức Đó Bằng Lối Tư Duy Sáng Tạo Và Mở Rộng.
Tiến Sĩ Lawless Nói Rằng: “Người Trưởng Thành Về Cảm Xúc Thì Linh Hoạt Và Có Tư Duy Mở Rộng Bởi Vì Họ Thích Nghi Tốt Với Sự Thay Đổi, Họ Cũng Cân Nhắc Những Ý Tưởng Khác Biệt Với Họ, Điều Này Giúp Tăng Khả Năng Hòa Hợp Với Người Khác.”
Bạn Có Khả Năng Xây Dựng Các Mối Quan Hệ Lành Mạnh Và An Toàn
Một Dấu Hiệu Khác Của Sự Trưởng Thành Trong Cảm Xúc Nằm Ở Khả Năng Duy Trì Các Mối Quan Hệ Lành Mạnh Và An Toàn Với Mọi Người Xung Quanh. Theo Sefora Janel Ray, Nhà Trị Liệu Hôn Nhân Và Gia Đình Tại Therapy to Thrive, Người Có Phong Cách Gắn Bó An Toàn Dễ Đạt Được Điều Này Hơn.
Cô Nói Rằng: “Gắn Bó An Toàn Thể Hiện Ở Việc Một Cá Nhân Phát Triển Ý Niệm Về Niềm Tin, Sự An Toàn Và Kết Nối Trong Những Năm Đầu Đời Thông Qua Quá Trình Nuôi Dưỡng Nhất Quán Và Phản Hồi Tốt. Khi Nghĩ Đến Sự Trưởng Thành Về Cảm Xúc, Tôi Thấy Điều Này Liên Quan Mật Thiết Đến Phong Cách Gắn Bó An Toàn, Cả Hai Cùng Nhau Giúp Hình Thành Các Mối Quan Hệ Liên Cá Nhân Lành Mạnh Và Cân Đối.”
Tất Nhiên, Phong Cách Gắn Bó An Toàn Phụ Thuộc Vào Cách Cha Mẹ Bạn Chăm Sóc Bạn Khi Còn Nhỏ. Nhưng May Mắn Thay, Nhiều Nghiên Cứu Cho Thấy Phong Cách Gắn Bó Này Vẫn Có Thể Phát Triển Ở Các Giai Đoạn Sau Của Cuộc Đời. Trên Thực Tế, Việc Khao Khát Có Thể Xây Dựng Kiểu Gắn Bó Này Cũng Sẽ Phần Nào Giúp Bạn Đạt Được Nó.
Bạn Chịu Trách Nhiệm Cho Hành Động Của Mình
Người Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Quan Tâm Đến Hậu Quả Mà Hành Động Của Họ Có Thể Gây Ra Cho Người Khác và Sẵn Sàng Chịu Trách Nhiệm Với Bất Kỳ Sai Lầm Nào. Tiến Sĩ Lawless Cho Biết: “Những Người Này Dễ Nói Lời Xin Lỗi, Chịu Trách Nhiệm Cho Hành Động Của Mình Qua Việc Nhận Biết Và Chấp Nhận Hậu Quả. Hơn Nữa, Họ Sẽ Thay Đổi Nếu Lỗi Lầm Đó Tạo Cơ Hội Cho Họ Học Tập Và Phát Triển”
Bạn Đặt Ra Các Giới Hạn Lành Mạnh
Biết Cách Đặt Ra Và Duy Trì Giới Hạn Là Điều Cơ Bản Của Sự Trưởng Thành Trong Cảm Xúc. Điều Này Có Nghĩa Là Bạn Có Khả Năng Vạch Rõ Giới Hạn Cảm Xúc Của Mình Dành Cho Người Khác Và Duy Trì Được Nó Khi Có Xung Đột Xảy Ra.
Ấy Vậy, Theo Tiến Sĩ Nakagami, Đặt Ra Giới Hạn Lành Mạnh Không Phải Là Điều Dễ Dàng, Nhưng Rồi Bạn Sẽ Nhận Ra Tầm Quan Trọng Của Nó. Phân Định Giới Hạn Tồn Tại Ở Nhiều Dạng Khác Nhau, Như Tự Chăm Sóc Bản Thân, Yêu Thương Và Tôn Trọng Bản Thân. Cô Đảm Bảo: “Những Giới Hạn Này Sẽ Khiến Người Khác Hiểu Rằng Bạn Có Những Ranh Giới Cá Nhân Bất Khả Xâm Phạm.”
Bạn Có Thể Xử Lý Xung Đột
Xung Đột Trong Cuộc Sống Là Điều Hiển Nhiên, Nhưng Quan Trọng Nhất Vẫn Là Cách Bạn Xử Lý Chúng. Người Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Sẽ Tìm Cách Giải Quyết Xung Đột Thay Vì Kéo Dài Hoặc Bỏ Chạy Khỏi Nó.
Học Cách Kiểm Soát Xung Đột Đồng Thời Giúp Phát Triển Các Kỹ Năng Cảm Xúc, Hành Vi. Tiến Sĩ Lawless Cho Rằng: “Kiểu Người Này Có Thể Giải Quyết Tốt Xung Đột Vì Họ Biết Chủ Động Lắng Nghe Và Giỏi Trong Việc Tìm Ra Giải Pháp. Khi Đối Diện Với Sự Hung Hăng Hay Thao Túng, Họ Biết Cách Xử Lý Bằng Thái Độ Tôn Trọng Hoặc Buông Bỏ Khi Cần Thiết.”
Bạn Có Thể Kiểm Soát Căng Thẳng Theo Cách Lành Mạnh
Một Điều Cố Hữu Khác Trong Cuộc Sống Chính Là Đối Diện Với Căng Thẳng. Người Trưởng Thành Về Cảm Xúc Sẽ Không Đẩy Lùi Căng Thẳng Hoặc Trốn Tránh Nó, Họ Cũng Không Dễ Rơi Vào Tuyệt Vọng Mỗi Khi Gặp Điều Không Mong Muốn. Thay Vào Đó, Họ Sẽ Học Cách Kiểm Soát Căng Thẳng.
Tiến Sĩ Lawless Miêu Tả: “Kiểm Soát Căng Thẳng Là Một Phần Quan Trọng Ở Những Người Trưởng Thành Về Cảm Xúc, Vì Nó Cho Phép Họ Tự Điều Chỉnh Cảm Xúc Và Điều Khiển Các Tình Huống Khó Khăn. Ngoài Ra, Thực Hành Tự Chăm Sóc Bản Thân Cũng Rất Cần Thiết Cho Mọi Người, Kiểu Người Này Đặc Biệt Đề Cao Nó.”
Mọi Người Thường Đạt Được Sự Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Ở Độ Tuổi Nào?
Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Không Phải Là Thứ Sinh Ra Đã Có, Mà Bắt Đầu Phát Triển Từ Thời Thơ Ấu Đến Tuổi Vị Thành Niên. Theo APA, Cảm Xúc Phát Triển Rất Sớm Từ Giai Đoạn Sơ Sinh, Khi Em Bé Bắt Đầu Thể Hiện Cảm Xúc Thông Qua Việc Cười, Cau Có Và Khóc. Đến Thời Thơ Ấu, Chúng Tiếp Tục Phát Triển Khi Ta Hiểu Điều Gì Được Hay Không Được Chấp Nhận Và Ta Bắt Đầu Học Cách Điều Chỉnh Cảm Xúc.
Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Sẽ Tiến Triển Vượt Bậc Ở Tuổi Dậy Thì. Nhưng Hầu Hết Trẻ Vị Thành Niên Đều Phải Vật Lộn Với Việc Này. Nghiên Cứu Cho Thấy Rằng Bộ Não Chúng Ta Sẽ Đạt Mức Độ Ổn Định Và Trưởng Thành – Đặc Biệt Là Ở Vùng Vỏ Não Trước Trán – Ở Độ Tuổi 25. Ấy Thế Không Có Nghĩa Rằng Chỉ Khi Đúng 25 Tuổi Thì Bạn Mới Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc, Vì Các Yếu Tố Khác Như Gen, Môi Trường Và Trải Nghiệm Thời Thơ Ấu Sẽ Quyết Định Khả Năng Này.
Vậy Sự Thiếu Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Là Gì?
Chưa Trưởng Thành Về Cảm Xúc Là Khi Bạn Không Thể Quản Lý Cảm Xúc Của Mình Theo Một Cách Lành Mạnh. Bạn Gặp Khó Khăn Trong Việc Tạo Dựng Mối Quan Hệ An Toàn Và Lành Mạnh Với Người Khác. Bạn Khó Nhận Biết Và Chia Sẻ Cảm Xúc Của Mình, Hoặc Không Giải Quyết Tốt Mâu Thuẫn Và Thử Thách Trong Cuộc Sống. Đôi Khi Bạn Làm Tổn Thương Người Khác, Hành Xử Thiếu Đúng Mực Và Gây Hại. Kiểu Người Này Hay Phản ứng Thái Quá Với Những Căng Thẳng Gặp Phải Trong Đời Và Được Xem Là Khó Thích Nghi.
Làm Thế Nào Để Phát Triển Sự Trưởng Thành Về Cảm Xúc
Cảm Xúc Của Bạn Sẽ Dần Trưởng Thành Từ Tuổi Vị Thành Niên Đến Khi Là Người Lớn Theo Một Quy Luật Tự Nhiên, Dù Vậy, Điều Này Không Hề Dễ Dàng Với Tất Cả Mọi Người. Sự Phát Triển Của Nó Còn Phụ Thuộc Vào Nhiều Yếu Tố, Bao Gồm:
Di Truyền
Môi Trường
Giai Đoạn Thai Sản Và Hậu Sản
Dinh Dưỡng
Thói Quen Ngủ
Các Loại Thuốc Được Sử Dụng
Có Một Thời Thơ Ấu Bình An Và Khỏe Mạnh
Căng Thẳng Tâm Lý
Lạm Dụng Chất
Những Trải Nghiệm Bất Lợi Thời Thơ Ấu
Theo Tiến Sĩ Lawless, Những Cá Nhân Có Bộ Não Khác Thường Như Người Mắc Chứng ADHD Hoặc ASD, Thì Khó Đạt Được Sự Trưởng Thành Về Cảm Xúc. Cô Giải Thích Rằng: “Điều Này Sẽ Ảnh Hưởng Đến Cách Mà Người Đó Phản Ứng Lại Với Kích Thích, Bao Gồm Cảm Xúc Của Họ. Trong Một Số Trường Hợp, Chúng Tạo Cơ Hội Để Phát Triển Hiểu Biết, Rèn Luyện Lòng Thấu Cảm Và Ý Thức Về Sự Công Bằng. Ngược Lại, Các Kích Thích Cũng Khiến Họ Gặp Khó Khăn Trong Việc Xử Lý Cảm Xúc Khi Bị Chế Nhạo, Những Thay Đổi, Kích Thích Giác Quan Và Dễ Bị Kích Thích Quá Mức.”
Tiến Sĩ Lawless Dành Ra Lời Khuyên, Rằng Bất Cứ Trở Ngại Nào Gặp Phải Trên Hành Trình Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Đều Đem Lại Hy Vọng, Chỉ Cần Bạn Muốn Thay Đổi. Cô Nói: “Can Đảm Đối Diện Và Vượt Qua Thử Thách Sẽ Giúp Bạn Nhận Ra Những Thiếu Sót Và Cải Thiện Chúng.”
Nỗ Lực Đạt Được Sự Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc Được Thể Hiện Qua:
Hãy Tập Trung Vào Cảm Xúc Cá Nhân Của Bạn, Nỗ Lực Đặt Tên Cho Chúng Và Quản Lý Chúng.
Hãy Học Cách Giải Quyết Xung Đột
Hãy Học Cách Lắng Nghe Người Khác Với Tâm Trí Mở Lòng.
Hãy Tìm Cách Xoa Dịu Căng Thẳng Và Đặt Ra Giới Hạn Để Có Một Lối Sống Cân Bằng
Hãy Nỗ Lực Phát Triển Những Mối Quan Hệ Gắn Bó An Toàn Và Sẵn Sàng Chấm Dứt Nếu Nó Không Còn Lành Mạnh.
Một Điều Đặc Biệt Cần Nhớ Là Bạn Không Nhất Thiết Phải Tự Gồng Mình Để Trưởng Thành Về Mặt Cảm Xúc. Thay Vào Đó, Các Phương Pháp Trị Liệu Sẽ Giúp Bạn Làm Việc Với Cảm Xúc Của Mình, Hiểu Được Điều Gì Kích Thích Chúng Và Làm Sao Xử Lý Theo Cách Nhẹ Nhàng Và Tuyệt Vời Nhất, Từ Đó Các Mối Quan Hệ Xung Quanh Cũng Được Giải Quyết.