8 dấu hiệu xuất huyết dạ dày cần chú ý

Xuất huyết dạ dày là tình trạng chảy máu ở niêm mạc dạ dày. Điều này có thể gây nôn ra máu hoặc đi ngoài ra máu. Đây không phải là một bệnh, mà là biến chứng cấp tính nghiêm trọng của các bệnh lý dạ dày. Nếu không điều trị kịp thời, xuất huyết dạ dày có thể gây tử vong. Xuất huyết dạ dày thường xuất hiện sau khi hình thành ổ viêm trong dạ dày. Phần lớn xảy ra ở những người từ 40 đến 70 tuổi, nhưng cũng có thể gặp ở trẻ em hoặc trẻ sơ sinh do nhiễm khuẩn hoặc virus. Ở người trung niên và lớn tuổi, nguyên nhân có thể liên quan đến thói quen và lối sống lâu dài.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến xuất huyết dạ dày, cụ thể như:

• Viêm loét dạ dày tá tràng: Đây là nguyên nhân chính dẫn đến xuất huyết khi các vết loét ăn sâu vào các lớp cơ ở dạ dày, gây tổn thương mạch máu. Khi bệnh nhẹ, chỉ các mao mạch nhỏ bị ảnh hưởng, máu chảy ít và có thể tự cầm. Nhưng khi có ổ loét sâu, đặc biệt là loét xơ chai, có thể ảnh hưởng đến động mạch và gây chảy máu nghiêm trọng.
• K dạ dày: Xuất huyết do K dạ dày thường liên quan đến tổn thương mạch máu tân sinh, dẫn đến chảy máu kéo dài và khó cầm máu.
• Viêm dạ dày cấp: Viêm dạ dày cấp có thể biến chứng thành xuất huyết dạ dày do:
  • Thuốc như Corticoid, Aspirin, AINS gây loét niêm mạc dạ dày hoặc làm giảm bảo vệ, tăng tiết HCl.
  • Hội chứng Ure máu cao gây viêm niêm mạc dạ dày, tăng tính thấm mao mạch.
  • Rượu làm tổn thương niêm mạc dạ dày trực tiếp dẫn đến phù nề và xuất huyết.
  • Stress: Những người bị stress nặng dễ gặp bệnh lý về dạ dày, tiêu hóa, bao gồm xuất huyết dạ dày. Khoảng 10% xuất huyết dạ dày do giảm bảo vệ và tăng tiết HCl.
  • Cúm: Nhiễm cúm có thể gây viêm dạ dày cấp và biến chứng.
  • Viêm mao mạch dị ứng trong hội chứng Schonlein-Henoch.

• Bệnh lý về máu: Xuất huyết dạ dày có thể không chỉ do tổn thương dạ dày mà còn liên quan đến bệnh lý về máu như:
  • Sốt xuất huyết gây tổn thương thành mạch, giảm tiểu cầu và chảy máu nặng.
  • Suy tủy dẫn đến giảm tiểu cầu.
  • Xuất huyết giảm tiểu cầu gây giảm yếu tố đông máu trong hemophilia.
  • Suy gan nặng làm giảm prothrombin và các yếu tố đông máu, dẫn đến xuất huyết dạ dày khó cầm.
  • Thuốc kháng Vitamin K, thuốc kháng đông Heparin làm giảm yếu tố đông máu.

Xuất huyết dạ dày có thể nhận biết qua các dấu hiệu điển hình sau:

• Đau nghiêm trọng vùng thượng vị: Tổn thương niêm mạc dạ dày do xuất huyết gây ra những cơn đau nghiêm trọng ở vùng thượng vị, lan rộng khắp vùng bụng. Đau bụng dữ dội, căng cứng ổ bụng khiến bệnh nhân tái nhợt, đổ mồ hôi lạnh,... là dấu hiệu nguy hiểm cần nhận biết để đưa bệnh nhân đến cấp cứu sớm.
• Thay đổi màu da: Xuất huyết dạ dày do bệnh lý dạ dày như viêm loét hoặc nhiễm trùng, ảnh hưởng đến khả năng hấp thu chất dinh dưỡng. Người bệnh có thể xuất huyết nhẹ từ trước đó dẫn đến mất máu, khiến cơ thể mệt mỏi, da nhợt nhạt.
• Buồn nôn, nôn ra máu: Đây là dấu hiệu dễ nhận biết của xuất huyết dạ dày, với cảm giác buồn nôn, đầy bụng, và nôn ra máu tươi hoặc máu đen. Nếu nôn ra máu nhiều, liên tục, và mất nước, bệnh nhân cần được cấp cứu ngay.
• Đi ngoài ra máu: Đi ngoài ra máu với phân có màu đen như bã cà phê và mùi khó chịu là dấu hiệu điển hình của xuất huyết dạ dày. Lượng phân nhiều, màu đen sậm chứng tỏ xuất huyết nặng.
• Triệu chứng thiếu máu: Xuất huyết kéo dài có thể dẫn đến thiếu máu, với các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, tụt huyết áp, và vã mồ hôi.

Nếu bị xuất huyết dạ dày, cần xử lý đúng cách để tránh nguy hiểm tính mạng bệnh nhân. Cụ thể:

• Người bệnh cần nằm im, tránh đứng, ngồi hoặc di chuyển.
• Đầu thấp hơn giúp máu lưu thông tốt lên não.
• Đặt chân cao hơn đầu để máu lưu thông dễ dàng về tim.
• Chườm đá vùng thượng vị để cầm máu.
• Có thể dùng thuốc cầm máu thông thường.
• Ăn cháo loãng hoặc uống một cốc nước muối loãng từ từ.
• Gọi xe cấp cứu đưa người bệnh đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Xuất huyết dạ dày là một tình trạng rất nguy hiểm không chỉ với hệ tiêu hóa mà còn có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Đây là biến chứng nghiêm trọng của một số bệnh lý liên quan đến dạ dày. Ban đầu, bệnh không gây nhiều ảnh hưởng đến cơ thể, nhưng nếu kéo dài, có thể dẫn đến mệt mỏi và nhiều biến chứng khác do thiếu máu.

Nếu xuất huyết dạ dày nặng, lượng máu chảy nhiều và thường xuyên khiến bệnh nhân hoa mắt, chóng mặt, chân tay lạnh toát, mạch yếu. Nếu không được xử trí sớm, bệnh có thể đe dọa đến tính mạng bệnh nhân.

Với trường hợp xuất huyết dạ dày nhẹ, có thể nội soi kiểm tra và điều trị bằng thuốc tại nhà. Trường hợp xuất huyết dạ dày nặng cần được cầm máu ngay và hồi sức tích cực, kết hợp điều trị nguyên nhân gây xuất huyết.

Chảy máu dạ dày, xuất huyết dạ dày là biến chứng tiêu hóa nguy hiểm. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và hỗ trợ điều trị bệnh. Người mắc bệnh nên ăn các thực phẩm chống viêm, giúp giảm tiết axit dịch vị, bảo vệ niêm mạc dạ dày, và cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.

Thực phẩm nên ăn khi xuất huyết dạ dày:

• Thực phẩm chống viêm: Hỗ trợ ngăn chặn tổn thương tế bào bằng cách ức chế gốc tự do. Các thực phẩm chống viêm phổ biến gồm: nghệ, gừng, đu đủ, việt quất, dâu tây, súp lơ,…
• Thực phẩm giàu chất xơ tự nhiên: Như bắp cải, bắp, cải xanh,… giúp tiêu hóa nhanh chóng nhờ cung cấp đủ chất xơ và giúp lành niêm mạc dạ dày.

Ngoài ra, nên bổ sung đầy đủ tinh bột, chất béo, thực phẩm giàu vitamin để cơ thể khỏe mạnh. Người bệnh nên ăn thực phẩm nấu mềm, nghiền nhỏ, hoặc luộc kỹ để giảm áp lực lên dạ dày.

Điều trị xuất huyết dạ dày phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây ra xuất huyết:

• Điều trị nội khoa:
  • Viêm loét dạ dày tá tràng: Trường hợp nhẹ ưu tiên điều trị ngoại trú với thuốc như thuốc kháng acid, thuốc ức chế bơm proton, thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày. Nếu có nhiễm Helicobacter Pylori, sẽ cần thuốc kháng sinh.
  • Trong các trường hợp xuất huyết nghiêm trọng, bệnh nhân cần cấp cứu. Bác sĩ sẽ thực hiện nội soi cầm máu, đặt sonde Blackmore hoặc bơm thuốc cầm máu vào dạ dày.

• Điều trị chuyên khoa Ung bướu: Với xuất huyết do ung thư dạ dày, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ khối u. Tùy vào giai đoạn ung thư, có thể cần hóa trị và xạ trị. Trong trường hợp ung thư máu gây xuất huyết dạ dày, sẽ cần hóa trị và xạ trị kết hợp.
• Điều trị ngoại khoa: Nếu xuất huyết do thủng hoặc chấn thương dạ dày, cần phẫu thuật để cầm máu và khâu tổn thương.
• Các hướng điều trị khác: Tùy nguyên nhân khác gây xuất huyết dạ dày, sẽ có các phương pháp điều trị riêng như dùng thuốc ức chế miễn dịch, truyền yếu tố đông máu, truyền tiểu cầu,...

Để giảm nguy cơ mắc bệnh xuất huyết dạ dày, bạn nên áp dụng các biện pháp phòng bệnh sau:

• Giữ tinh thần lạc quan, tránh căng thẳng quá mức.
• Tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe.
• Tránh lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm.
• Hạn chế uống nước ngọt có ga, bia rượu và đồ uống có cồn.
• Tránh ăn thức ăn quá cay nóng.
• Ăn uống điều độ, không nên ăn quá no hoặc để bụng quá đói.
• Không nằm ngay sau khi ăn.
• Đến cơ sở y tế nếu có các triệu chứng như đau thượng vị, ợ nóng, đi cầu phân đen, nôn ra máu.
• Tầm soát ung thư dạ dày từ tuổi 40 trở đi, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình bị ung thư dạ dày.