Buzz
Hệ thống chống bó cứng phanh (Anti-lock Braking System - ABS) đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tính mạng của người lái xe và hành khách trên các loại phương tiện như ô tô, mô tô, xe tải và xe buýt. ABS hoạt động bằng cách ngăn chặn bánh xe bị khóa khi phanh, giữ cho xe bám đường và giúp người lái kiểm soát chiếc xe của mình tốt hơn. Trong những năm gần đây, một số dòng xe máy tại Việt Nam đã được trang bị ABS, tuy nhiên vẫn còn nhiều dòng xe không có ABS, đặc biệt là xe phân khối nhỏ. ABS đã được chứng minh làm giảm đáng kể tai nạn giao thông và tử vong. Bài viết này tập trung vào tình hình giao thông xe hai bánh ở Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam, cũng như ý nghĩa của việc trang bị ABS trên xe máy từ góc độ kinh tế, xã hội.
Mô tô xe máy (motorcycles): Nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên đường ở Đông Nam Á
Tai nạn giao thông gây tử vong hàng triệu người trẻ
Theo Báo cáo Về Tình hình Toàn cầu của WHO về An toàn Giao thông năm 2018, trên toàn thế giới có 1,35 triệu sinh mạng đã mất vào năm 2016 do tai nạn giao thông đường bộ. Tai nạn giao thông đường bộ là nguyên nhân hàng thứ tám gây tử vong trên toàn cầu với tỷ lệ tử vong là 18,2 trên 100.000 dân và là nguyên nhân chính gây tử vong cho trẻ em và thanh niên trong độ tuổi 5–29. Số ca tử vong và thương tích do tai nạn giao thông đường bộ phân bố không đồng đều trên toàn thế giới, với 93% số ca tử vong xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, chiếm 60% số phương tiện giao thông trên thế giới.
Các nước có thu nhập thấp và trung bình ghi nhận tỷ lệ tử vong gấp ba lần so với các nước có thu nhập cao. Hơn nữa, đa số các nước có thu nhập thấp và trung bình chứng kiến sự gia tăng về tử vong do tai nạn giao thông đường bộ, trong khi đó, đa số các nước có thu nhập cao đã ổn định và giảm tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông đường bộ.
Theo số liệu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tại Khu vực Đông Nam Á, đã có 396.824 người thiệt mạng trong năm 2016 do tai nạn giao thông, và số ca tử vong này liên tục gia tăng từ năm 2007. Khu vực Đông Nam Á chiếm 8,5% dân số thế giới nhưng lại ghi nhận tới 29,4% số ca tử vong do tai nạn giao thông toàn cầu. Số liệu thống kê năm 2019 của WHO cho biết, Việt Nam đứng thứ hai trong khu vực với tỷ lệ tử vong 30,5 trên 100.000 dân, chỉ sau Thái Lan với tỷ lệ tử vong 32,7 trên 100.000 dân.
Đảm bảo an toàn giao thông: yếu tố quan trọng cho phát triển kinh tế và xã hội
Thương tích và tử vong do tai nạn giao thông đường bộ khiến các gia đình mất người trụ cột vì mất việc làm, năng suất và khuyết tật. Lấy ví dụ về điều kiện đường sá và tình hình giao thông tại một quốc gia tương tự như Việt Nam. Dựa trên một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Phát triển Thái Lan, tổn thất do tai nạn giao thông đường bộ trong giai đoạn 2011-2013 là 545 tỷ Baht (~ 15,5 tỷ đô-la Mỹ) mỗi năm hoặc tương đương 6% GDP của nước này. Một nghiên cứu khác dự báo rằng Thái Lan có thể tăng trưởng GDP lên đến 22% vào năm 2038 (so với năm cơ sở 2014) nếu đạt được mục tiêu giảm một nửa số lượng tử vong do tai nạn giao thông đường bộ trong vòng 24 năm. Vì vậy, đầu tư vào an toàn giao thông đường bộ là một cách hiệu quả để thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội bền vững.Khu vực Đông Nam Á: điểm nóng của vấn đề tử vong trong tai nạn xe máyHơn một nửa số ca tử vong trên toàn cầu xảy ra trong nhóm người tham gia giao thông dễ bị tổn thương, bao gồm người đi bộ, xe đạp và người sử dụng xe hai và ba bánh (powered two- and three-wheelers - PTW). Ở Đông Nam Á, tỷ lệ tử vong trong nhóm người sử dụng xe hai và ba bánh cao nhất, lên đến 43%. Tại Việt Nam, tỷ lệ tử vong trong nhóm này đạt tới 85%, gần ba lần tỷ lệ trên toàn cầu (28%). Trong các nước khác trong khu vực Đông Nam Á, tỷ lệ sử dụng xe hai và ba bánh trong tử vong giao thông cũng rất cao: Thái Lan 74,4%, Indonesia 73,6%, Myanmar 64,8%. Ở Đông Nam Á, tỷ lệ tử vong [khi điều khiển xe hai và ba bánh] ở độ tuổi thanh niên chiếm đa số. Tại Thái Lan, những thanh niên 15–34 tuổi này chiếm hơn 60% tổng số ca tử vong liên quan đến xe hai bánh và ba bánh vào năm 2016.
Phân bố tử vong theo phương tiện sử dụng trên đường bộ theo khu vực: Ở Đông Nam Á, tỷ lệ tử vong do xe hai và ba bánh chiếm tới 43% số ca tử vong, cao nhất trên thế giới.
Theo Báo cáo về Tình hình An toàn Giao thông Đường bộ của WHO (2018)
Tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông đường bộ tại Thái Lan: Xe hai và ba bánh chiếm gần ¾ tổng số ca tử vong.
Mặc dù không có số liệu cụ thể tại Việt Nam, nhưng nếu sử dụng Thái Lan làm tiêu chuẩn, tỷ lệ tử vong do xe hai và ba bánh ở Việt Nam chắc chắn sẽ cao hơn.Nguy cơ từ xe máy động cơ nhỏ: Vấn đề quan trọng về an toàn giao thông ở Đông Nam ÁQuốc gia trong Khu vực Đông Nam Á, nơi có thu nhập thấp và trung bình, chiếm phần lớn số lượng xe máy trên thế giới. Trong số các loại phương tiện được đăng ký, xe mô tô hai và ba bánh chiếm 74,5% vào năm 2013, theo WHO. Tại Việt Nam, tỷ lệ này lên đến 95%, và mỗi ngày có khoảng 7.500 xe máy mới được đăng ký. Với sự phát triển kinh tế, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương là thị trường chính cho các nhà sản xuất xe máy. Trong môi trường đô thị tắc nghẽn, xe máy trở thành phương tiện di chuyển phổ biến, đặc biệt là ở Việt Nam, nơi có hơn 51 triệu phương tiện đăng ký vào năm 2016, gần như tất cả đều là xe máy.
Hơn 80% xe máy ở Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á khác thuộc loại 'động cơ dung tích nhỏ' dưới 150cc. Số lượng xe máy dường như có mối liên hệ với số ca tử vong do giao thông đường bộ. Mỗi dặm đi, người đi xe máy có nguy cơ tử vong cao hơn 34 lần so với người đi các phương tiện cơ giới khác và nguy cơ bị thương cao hơn 8 lần. Sự phổ biến và tăng trưởng của xe máy, đặc biệt là xe máy động cơ nhỏ, đặt ra hai mối quan tâm lớn: việc sử dụng xe máy cho các mục đích rủi ro và việc điều khiển xe máy động cơ nhỏ và chở thêm hành khách.
Đối mặt với tốc độ phát triển của thị trường, các tiêu chuẩn an toàn không thể đuổi kịp. Việc giải quyết những nguy cơ liên quan đến xe máy động cơ nhỏ là cốt lõi trong việc thúc đẩy an toàn giao thông ở Đông Nam Á.Nguy cơ từ xe máy: Chúng ta hiểu điều gì?Các yếu tố nguy cơ cho xe máy có thể biến đổi, bao gồm hạ tầng đường bộ, nhận thức an toàn của người lái, và tính an toàn của phương tiện. Trong số đó, an toàn của phương tiện và các biện pháp can thiệp là quan trọng. Mặc dù công nghệ có thể giải quyết các vấn đề, sự ổn định của xe máy thường bị bỏ qua, mặc dù có bằng chứng về hiệu quả của công nghệ trong việc giảm tai nạn.
Chấm hết Phần 1!
...
