Trên các trang 197 đến 203 trong sách Ngữ văn lớp 12, bài văn Ai đã đặt tên cho dòng sông sẽ giúp học sinh hiểu và soạn văn dễ dàng hơn.
Ai đã đặt tên cho dòng sông (Hoàng Phủ Ngọc Tường)
Cấu trúc tổ chức
Phần 1 (từ đầu ... đến quê hương xứ sở): hành trình của dòng sông Hương
Phần 2 (phần còn lại): sông Hương trong lịch sử và thơ ca
Câu hỏi 1 (trang 203 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12 tập 1):
a, Sự đẹp đẽ của tầng lớp thượng lưu được tác giả mô tả:
- Tỏa sáng vẻ đẹp của sức sống mạnh mẽ, hoang dại, huyền bí và sâu thẳm, đôi khi êm đềm, say mê
+ Sức mạnh hoang dã của dòng sông được diễn đạt thông qua việc so sánh: như một bản trường ca của rừng già, hình ảnh ấn tượng, sự dữ dội xuất phát từ những vách đá dày đặc, những đợt sóng như cơn lốc hú về những hang động bí ẩn
- Vẻ đẹp êm đềm, quyến rũ: với sắc màu rực rỡ
- Dòng sông nhân hóa, được biến thành cô gái mạnh mẽ, tự do, hoang dại, rừng già ôm trọn bản tính mạnh mẽ, tinh khiết của cô gái, tâm hồn tự do và trong trắng
b, Phần mở đầu của bài viết để người đọc cảm nhận tài năng của Hoàng Phủ Ngọc Tường: sự liên tưởng, sự thú vị, sự đáng chú ý, ngôn từ gợi cảm... làm say đắm về dòng sông mang nét lãng mạn
- Kết thúc, tác giả tôn vinh một cách hoàn hảo dòng sông, với tâm hồn sâu thẳm của nó, mở cánh cửa cho phần tiếp theo
Câu hỏi 2 (trang 203 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12 tập 1):
Phần mô tả về dòng sông Hương chảy qua đồng bằng và khu vực ngoại ô của thành phố phát l:
+ Sự tài năng, khả năng quan sát, và sử dụng ngôn từ của tác giả
+ Sự hiểu biết sâu rộng về vị trí địa lý và đặc điểm của con sông
+ Sự liên tưởng sáng tạo và những so sánh tinh tế, hấp dẫn
+ Kiến thức vững chắc về văn hóa và văn học
- Tất cả kết hợp nhau tạo ra hiệu quả nghệ thuật khi tác giả mô tả về vẻ đẹp trầm mặc, cổ điển và sự tươi mới, hiện đại của dòng sông
Câu hỏi 3 (trang 203 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12 tập 1):
Khi chảy qua thành phố, dòng sông Hương mang vẻ đẹp đặc biệt:
+ Sự hoang dã, nhẹ nhàng, và trầm tĩnh của con sông
+ Sông Hương giờ đây được khám phá, khám phá ở các khía cạnh, trạng thái tinh tế
+ Sự gặp gỡ giữa sông Hương và thành phố như một bức tranh tình yêu, tạo nên một không gian vui tươi, đặc biệt êm ái và lãng mạn
+ Bút pháp của tác giả trở nên sáng tạo khi mô tả những cảm xúc tinh tế, những liên tưởng và so sánh đẹp đến bất ngờ
- Tác giả biểu lộ tình cảm đặc biệt dành cho dòng sông này, thấu hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp của nó.
Câu hỏi 4 (trang 203 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12 tập 1):
Tác giả đã nhấn mạnh những đặc điểm của dòng sông bằng nhiều phong cách khác nhau, từ dịu dàng, mộng mơ đến hoang dã, đầy tình cảm, trang nhã và cổ kính
+ Từ góc độ văn hóa và lịch sử, tác giả đã miêu tả sông Hương với những đặc điểm riêng biệt
+ Tái hiện chân thực hình ảnh lịch sử và bản sắc đặc trưng của người Huế, đặc biệt là vẻ đẹp dịu dàng, thanh nhã của phụ nữ Huế
+ Góc nhìn độc đáo và phong phú trong cách diễn đạt của tác giả
Câu hỏi 5 (trang 203 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12 tập 1):
Đặc trưng nổi bật trong phong cách văn của tác giả:
- Tình yêu sâu đậm của tác giả dành cho quê hương, xứ sở và những đối tượng mô tả, khiến chúng trở nên huyền diệu, lộng lẫy, đa dạng như con người sống động
- Sự sáng tạo tuyệt vời, kiến thức đa dạng về địa lý, lịch sử, văn hóa, nghệ thuật và trải nghiệm cá nhân
- Ngôn từ tinh tế, phong phú, gợi cảm, giàu chất thơ
- Sử dụng một cách thành thục các phép tu từ như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ
- Sự hòa quện hài hòa giữa cảm xúc, trí tuệ, và quan điểm cá nhân với sự khách quan
Thực hành
Phần trích dẫn tôi thấy đặc biệt và ưa thích nhất là:
“Trong số những dòng sông đẹp khắp đất nước… dòng sông chân núi Kim Phụng”
- Điểm nổi bật về ý tưởng:
+ Tạo ra nhiều trạng thái, cung bậc cảm xúc của dòng sông
+ Dòng sông Hương hiện lên như một sinh vật sống, có tâm hồn, tính cách, và bản tính
- Hình ảnh: đa dạng, sặc sỡ, huyền ảo, ấm áp như đặc tính của dòng sông
- Lối diễn đạt: súc tích, ngắn gọn, diễn tả được sự uyển chuyển của dòng sông, và các cảm xúc đa dạng của nhà thơ khi trải nghiệm dòng sông.