Các nhà khoa học áp dụng AI để đọc một cuộn giấy cổ 2.000 năm tuổi bị thiêu hủy bởi vụ phun trào của núi Vesuvius.
Với sự hỗ trợ của AI, các nhà nghiên cứu đã giải mã cuộn giấy 2.000 năm tuổi bị cháy đen do núi lửa Vesuvius phun trào.
Vụ phun trào núi Vesuvius năm 79 SC đã làm xóa sổ Pompeii và thiêu hủy thị trấn Herculaneum gần đó, bao gồm cả một thư viện với hơn 1.800 bản thảo.
Nhà khoa học máy tính 21 tuổi Luke Farritor là người đầu tiên giải mã được một từ từ cuộn giấy cổ, nhờ vậy anh đã nhận được phần thưởng 40.000 USD từ Thử thách Vesuvius. Farritor đã phát triển một thuật toán để nhận dạng các ký tự Hy Lạp trên một trong những cuộn giấy cói, và từ đầu tiên mà anh giải mã được là 'πορφυρας', có nghĩa là 'màu tím' hoặc 'vải màu tím' trong tiếng Hy Lạp cổ.
Phát hiện này được công bố bởi Giáo sư Brent Seales, một nhà khoa học máy tính từ Đại học Kentucky, người đã khởi xướng Thử thách Vesuvius vào tháng 3 năm 2017. Thử thách này hứa hẹn trao giải thưởng tiền mặt lên đến 700.000 USD cho bất cứ ai có thể đọc được ít nhất 4 đoạn văn từ những cuộn giấy bị cháy rụi.
Vào năm 2023, thí sinh Casey Handmer đã tìm thấy dấu vết có thể là mực trên một cuộn giấy chưa mở, trong hình dạng của các vết nứt. Đây là một phát hiện quan trọng vì đây là lần đầu tiên trong số gần 2.000 người tìm thấy bằng chứng về mực trên cuộn giấy.
Sau đó, Farritor đã huấn luyện một mô hình học máy với các mẫu vết nứt và mỗi khi tìm thấy vết nứt mới, mô hình này càng trở nên chính xác hơn. Kết quả là nó có thể phát hiện nhiều vết nứt hơn, cung cấp bằng chứng về mực và các chữ cái xuất hiện trong thời đại đó.
Sau đó, mô hình bắt đầu phát hiện các vết nứt mà mắt thường không thể nhìn thấy, và những vết nứt này dần trở thành các chữ cái, thậm chí là toàn bộ từ. Cuối cùng, mô hình học máy đã tìm thấy đủ bằng chứng để xác định từ porphyras, nghĩa là màu tím.
Một thí sinh khác, Youssef Nader, cũng tìm thấy từ tương tự trong cùng một khu vực và giành giải nhì trị giá 10.000 USD. Ban tổ chức hy vọng sẽ kết hợp các nỗ lực khác nhau để tạo ra một cỗ máy khám phá và dịch thuật hiệu quả hơn, nhằm khám phá những bí mật của các cuộn giấy và tìm hiểu sâu hơn về giai đoạn lịch sử đầy thú vị này.