- - Tôn giả La Hầu La là con trai duy nhất của Thái tử Tất Đạt Đa và Công chúa Da Du Đà La, sinh ra ở thành Ca Tỳ La Vệ.
- - Từ nhỏ, La Hầu La đã tỏ ra thông minh và ngưỡng mộ Đức Phật.
- - Khi lên bảy tuổi, La Hầu La xuất gia và trở thành Sa Di đầu tiên trong giáo đoàn.
- - Tuy nhiên, ban đầu cậu tinh nghịch và hay nói dối, nhưng nhờ sự chỉ dạy nghiêm khắc của Đức Phật, La Hầu La dần thay đổi, trở thành người tinh tấn, kiên nhẫn, và được Đức Phật ca ngợi là bậc Mật hạnh đệ nhất.
- - Đức Phật đã dạy La Hầu La tu tập pháp quán niệm hơi thở, quán niệm ngũ đại, và tu tập như đất, giúp cậu phát triển trí tuệ và nhẫn nhục, trở thành người xuất sắc nhất trong các đệ tử ưa thích học tập.
- - La Hầu La tu hành tinh tấn, chịu đựng khó khăn, và đã chứng ngộ dưới sự chỉ dẫn của Đức Phật.
- - Thầy giữ tâm trong sạch và được Đức Phật khen ngợi là người tu hành tốt nhất.
- - Tiền kiếp của La Hầu La là một con nai, cứu sống nhờ đức tính tốt.
- - Cuối đời, La Hầu La niết bàn trước Đức Phật.
(Mytour) Khám phá về ai là La Hầu La chúng ta được học về khiêm nhường, kiên nhẫn vô cùng và những đặc điểm tuyệt vời của Ngài.
1. Tuổi thơ và vận may xuất gia
Tôn giả La Hầu La sinh ra và lớn lên ở thành phố Ca tỳ la vệ của dòng dõi Thích Ca, là đứa con duy nhất của thái tử Tất đạt đa và công chúa Da Du Đà La, là cháu trai của vua Tịnh Phạn dòng dõi Gotama và hoàng hậu Ma Da.
Tên La Hầu La được chính Đức Phật đặt cho con trai với ý nghĩa 'ràng buộc' - có trách nhiệm đối với Thái tử, là sợi dây ràng buộc tình cảm duy nhất của Ngài với thế gian, với sự sống luân hồi.
Lần đầu tiên La Hầu La được gặp cha mình là khi lên bảy tuổi, vào lúc Đức Phật trở về quê nhà lần đầu tiên sau ba năm thành đạo.
Trong chuyến về thăm quê hương, vua cùng dân chúng đi đón Phật, vợ của Ngài là Da Du Đà Là và con trai La Hầu La không tham dự, chỉ ở trên lầu nhìn xuống.
Nhưng với trí thông minh sẵn có, La Hầu La biết rằng Phật không còn là cha riêng của mình mà là một người cha lớn của tất cả chúng sanh. Tuy nhiên, với tính cách ngây thơ, La Hầu La thường yêu cầu được sống chung với Phật. Mỗi khi gặp Phật, La Hầu La lại yêu cầu Phật cho gia tài. Một ngày, sau khi từ rừng Ni Câu Ðà trở về hoàng cung, Phật nói với Xá Lợi Phất:
- La Hầu La liên tục yêu cầu tôi cho gia tài, nhưng tôi không cho thứ tài sản hạnh phúc mong manh của cuộc sống, tôi muốn đem lại cho cậu bé một gia tài không giá. Tôi cũng không muốn La Hầu La thừa kế ngai vàng, chỉ muốn cậu bé trở thành một vị xuất gia tìm kiếm con đường giải thoát. Do đó, tôi muốn Xá Lợi Phất hướng dẫn La Hầu La theo đạo xuất gia và trở thành một vị Sa Di đầu tiên trong giáo đoàn.
Khi mới xuất gia, La Hầu La tinh nghịch và thường nói dối. Đức Phật dùng hình ảnh của một chiếc chậu nước có chút nước dơ để giảng dạy, cho biết chiếc chậu đó xứng đáng bị đổ đi; và sau khi chiếc chậu đó bị đổ đi, nó trở nên trống rỗng và không còn có ích gì để giáo huấn.
Một ngày, Phật bảo La Hầu La mang cho Ngài một chiếc chậu nước để Ngài rửa chân, sau khi rửa xong, Phật nói:
- Nước này không thể uống được vì đã bị ô uế. Nước đã bị ô uế không thể sử dụng được, tâm trí cũng vậy, nếu mang danh xuất gia mà không tu tâm tu học, không giữ gìn lời nói, lòng đầy ba ô uế thì cũng giống như chiếc chậu nước này vậy. Đã không thể sử dụng được nữa, thì nên vứt bỏ đi.
Phật nói La Hầu La đổ nước, sau một lát La Hầu La không mang chậu về. Phật nói tiếp:
- Chậu này không dùng được vì mặt chậu bám đầy chất dơ. Chậu dơ không dùng được, thân thể cũng thế, mang danh xuất gia mà không tu giới định huệ, không thanh tịnh thân khẩu ý, mình dính đầy ba độc cấu uế thì có khác gì cái chậu dơ này. Đã không dùng đến thì thà đập bể còn hơn. Phật đá nhẹ vào khiến cái chậu vỡ làm đôi. Hỏi: Nhà ngươi có tiếc cái chậu không?
Không tiếc, vì là chậu dơ, La Hầu La đáp. Này La Hầu La nhà ngươi không tiếc cái chậu dơ như thế nào thì Tăng đoàn không tiếc người dơ như thế ấy. Mang danh xuất gia mà không giữ uy nghiêm, hý ngôn lộng ngữ thì ai mà thương mến nhà ngươi cho được.
Sau đó, Đức Phật chỉ dẫn con làm sao để suy xét mọi hành động của mình thông qua hình ảnh của chiếc gương. Từ đó, La Hầu La thề quyết tâm hoán cải, nghiêm trì giới luật, tinh tấn đạo tâm, suốt ngày kín tiếng lặng hơi, quyết luyện mật hạnh.
Xuất gia lúc 7 tuổi, từ vị Sa di trẻ tuổi nhất trải qua 13 năm thực hành lời Phật dạy đến năm 20 tuổi cầu thọ Cụ túc giới. Khi đó La Hầu La được Đức Phật tán thán: 'Trong các đệ tử Tỳ kheo của Ta ưa thích học tập, này các Tỷ kheo, tối thắng là La Hầu La'.
2. Sự tích về việc La Hầu La trở thành Sa di đầu tiên
Khi Đức Phật trở về thành sau nhiều năm xa cách cùng 1000 vị Tỳ Kheo, thế nhưng vì biết nếu các Thầy Tỳ Kheo sơ học nếu ở lâu trong vương cung dễ sanh tâm so sánh với lối sống đạm bạc của Tăng đoàn, nên chỉ vài ngày sau Ngài đưa đại chúng về trụ tại rừng Ni Câu Đà, cách thành Ca Tỳ La không xa.
Mặc dù ở rừng Ni Câu Đà, nhưng Đức Thế Tôn cũng thường về hoàng cung để thực hiện bát khất thực hoặc thuyết pháp. Cậu bé La Hầu La tỏ ra rất yêu mến Ngài nên nói rằng:
- Thưa Thế Tôn, con thật sự mong muốn được sống bên Ngài.
Sợi dây tình cha con thực sự gắn kết, và lúc đó, Đức Phật trả lời:
- Sẽ có một ngày con được sống gần bên Thầy.
Không lâu sau đó, La Hầu La cũng có cơ hội xuất gia theo Đức Phật, bởi vì vợ của Ngài - Da Du Đà La thường khuyên con rằng:
- Con hãy đi theo cha để tìm kiếm tài nguyên. Cha con có những kho báu mà chúng ta chưa bao giờ được biết đến.
Với trái tim ngây thơ và trong sáng, La Hầu La ngay lập tức theo ý của mẹ, thường theo đuổi những lời dạy của Đức Phật:
- Xin Phật Đà cho con có tài sản.
Một ngày, trong lúc Đức Thế Tôn trở về rừng Ni Câu Đà sau khi hoàn thành bát khất thực, Ngài đi trước, La Hầu La chạy theo sau mà không có ai ngăn cản cậu, cậu tiếp tục lẽo đẽo theo sau Phật và nói:
- Xin cho con có tài sản. Xin cho con có tài sản.
Khi Da Du Đà La thấy con đang đi theo sau lưng Phật, cô cảm thấy rằng có lẽ cũng đến lúc cậu bé sẽ xuất gia, và bất ngờ cô rơi nước mắt.
Đến khi Đức Phật về rừng, Ngài gọi Xá Lợi Phất và nói:
- Xá Lợi Phất! - La Hầu La tiếp tục yêu cầu tôi tài sản, tôi không cho thứ tài sản mong manh của cuộc sống, tôi muốn mang lại cho cậu bé một tài sản không giá trị. Tôi không muốn La Hầu La thừa kế ngai vàng, chỉ muốn cậu bé xuất gia tìm kiếm con đường giải thoát. Vì vậy, tôi muốn Xá Lợi Phất hướng dẫn La Hầu La xuất gia để trở thành vị Sa Di đầu tiên trong giáo đoàn.
Sau khi Phật nói xong, Mục Kiền Liên cạo tóc cho La Hầu La và lễ bái Xá Lợi Phất như là Thầy Bổn Sư truyền giới Sa Di cho cậu bé.
3. Tại sao La Hầu La được coi là Mật hạnh đệ nhất?
Khi tìm hiểu về La Hầu La, chúng ta biết rằng Ngài là một trong những vị Thánh Tăng, được Đức Phật ca ngợi là bậc Mật hạnh đệ nhất. Dù trong kinh tạng không nói nhiều về Ngài, nhưng đó cũng đủ để thể hiện sự mật hạnh của Ngài.
La Hầu La xuất gia từ khi mới 7 tuổi, từ vị Sa di trẻ tuổi nhất trải qua 13 năm thực hành lời dạy của Đức Phật cho đến khi 20 tuổi cầu thọ Cụ túc giới. Trong thời kỳ này, những phẩm hạnh đáng kính của La Hầu La được Đức Phật ca ngợi: 'Trong các vị đệ tử Tỳ Kheo của Ta ưa thích học tập, trong số các Tỷ kheo, La Hầu La là người xuất sắc nhất'.
Khi Phật ở Kosambi, Ngài quyết định không cho Sa di ngủ chung phòng với Tỳ Kheo. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó, một vị khách ở lại phòng của La Hầu La, khiến cậu bé phải ra nằm ngủ trong nhà vệ sinh của Phật vào một đêm mưa gió.
Đức Phật sử dụng thần thông để biết sự việc và hỏi cậu bé:
- La Hầu La, tại sao con lại ở đây?
- Vì không có nơi ở, Thế Tôn, trước đây các Tỳ Kheo đã cho con ở chung, nhưng bây giờ, vì lo sợ vi phạm luật lệ, họ không cho con ở chung nữa. Con nghĩ rằng, đây là một nơi không gây rắc rối cho bất kỳ ai nên con đã nằm ở đây.
La Hầu La luôn chấp nhận trách nhiệm về hành động của mình, không muốn gây rắc rối cho bất kỳ ai, luôn kiên nhẫn với những trở ngại và những khó khăn, đó là sự mật hạnh của La Hầu La.
Khi Đức Phật ở tinh xá Kỳ Viên, Ngài dạy La Hầu La về tu tập pháp quán niệm hơi thở, quán niệm về ngũ đại, quán niệm về tứ vô lượng tâm và quán niệm xứ.
- La Hầu La, hãy tu tập như đất. Bởi vì khi tu tập như đất, các cảm giác yêu thương và không yêu thương không thể phát sinh, không có sự gắn bó với tâm, không có sự tồn tại. La Hầu La, như đất, dù bị quăng rác tịnh, không tịnh, phân uế, nước tiểu, nước miệng, mủ và máu, nhưng vẫn không lo lắng, không dao động, không bận tâm. Như vậy, La Hầu La, hãy tu tập như đất.
Đức Phật giao cho Xá Lợi Phất nhiệm vụ hàng ngày là quét dọn tinh xá. Trong một lần khác, khi Tôn giả La Hầu La và Xá Lợi Phất vào thành cất thực, họ bị một số kẻ xấu đổ cát vào cơm trong bát và dùng gậy đánh đầu La Hầu La. Nhìn thấy cậu bé tức giận, Tôn giả Xá Lợi Phất nhấn mạnh một cách nhẹ nhàng:
- Nếu là một đệ tử của Phật, bạn nên có tinh thần nhẫn nhục, không nên nuôi hận thù trong lòng mà thay vào đó nên tu tập lòng từ bi và thương hại cho chúng sanh, không quan trọng lời khen chê. Đức Phật đã dạy rằng trên thế giới này, không có sức mạnh nào có thể sánh kịp với tinh thần nhẫn nhục.
Sau khi biết sự việc, Đức Phật tiếp tục dạy thêm rằng:
- La Hầu La! Người không biết nhẫn nhục sẽ không thể tiếp cận Phật, tiếp thu Pháp, gần gũi với Tăng, và thường bị đắm chìm trong đau khổ. Chỉ có nhẫn nhục mới mang lại bình an, loại bỏ nỗi khổ đau, mở ra trí tuệ. Trí tuệ cao nhất là kết quả của nhẫn nhục. Người có trí tuệ mới nhận ra sự trường tồn thâm sâu, trị vị tinh thần, và ý nghĩa của Phật pháp, hòa hợp với thế tục mà không bị ô nhiễm. Nhẫn nhục là yếu tố quan trọng của đạo pháp, giúp hành giả nhanh chóng đạt được giải thoát.
La Hầu La luôn sẵn lòng nhường bộ khi bị chiếm phòng, và có thể chịu đựng được những vết thương nặng do kẻ xấu gây ra. Với sự tu dưỡng cẩn mật như vậy, chỉ còn một bước nữa là cậu sẽ chứng đạo. Ngoài ra, Thầy theo đuổi mật hạnh nên luôn im lặng, khó ai nhận ra liệu Thầy đã chứng đạo hay chưa.
Mặc dù còn trẻ, nhưng La Hầu La tu dưỡng một cách như một người lão luyện. Trong các cuộc họp đông đảo của Tăng đoàn, Thầy ít khi tham gia, chỉ im lặng tu tập mà thôi.
Một trong các Tỳ Kheo hỏi Đức Phật về việc La Hầu La tu hành:
- Bạch Thế Tôn! Sa Di La Hầu La tuân thủ nghiêm ngặt giới luật, tu hành tinh tấn, không vi phạm bất kỳ điều gì. Với sự tận tụy này, vì muốn chứng đạo, Thầy đã lo dặn, vậy tại sao Thầy vẫn chưa chứng đạo?
Đức Thế Tôn đáp ngắn gọn:
- Giữ tâm trong sạch, giữ thân trung thành, chắc chắn sẽ tiêu diệt ô nhiễm, dần dần chứng ngộ.
Đối với việc tu hành của La Hầu La, Đức Phật đầy tin tưởng, và thời gian đó cũng không còn xa.
Một lần khi Đức Thế Tôn trở về sau khi khất thực, gặp La Hầu La đang tập thiền. La Hầu La từ bậc thấp đứng dậy, lễ bái Phật và nói:
- Bạch Thế Tôn! Sự phiền não của con đã tan biến. Con đã chứng ngộ.
Đức Phật rất vui mừng, hơn cả niềm vui của La Hầu La, Ngài ca ngợi:
- Trong các đệ tử của Ta, La Hầu La là người tu hành tốt nhất.
Gọi là người tu hành tốt nhất, nghĩa là trong ba ngàn phẩm hạnh, tám muôn tế hạnh, La Hầu La đều hiểu biết hết.
4. Tiền kiếp của La Hầu La
Câu chuyện về tiền kiếp của La Hầu La kể về một con nai, với ba cử chỉ đã học từ những đức tính tốt đẹp và khôn ngoan của loài nai, đặc biệt là của nai cậu (tiền thân Phật) và nai mẹ Upplavannā, cứu sống nó khỏi sự truy sát từ người thợ săn.
Con nai đó chính là tiền thân của tôn giả La Hầu La. Một lần nữa, Đức Thế Tôn đã xác nhận:
- La Hầu La không phải là người mới ham học, từ trước đã có lòng ham học như vậy.
Với phẩm chất tốt đẹp như vậy và quan hệ huyết thống với Đức Thế Tôn, những người khác có thể dễ dàng dựa dẫm vào sự ủng hộ của Đức Phật, nhưng La Hầu La không vậy.
5. Những ngày cuối đời của La Hầu La
Về việc sinh ra và niết bàn của La Hầu La có hai phiên bản: Một phiên bản cho rằng La Hầu La ra đời khi Thái tử Tất Đạt Đa 19 tuổi, phiên bản khác nói La Hầu La sinh vào năm Thái Tử Tất Đạt Đa 25 tuổi.
Về niết bàn của La Hầu La cũng có hai phiên bản. Một phiên bản kể rằng La Hầu La niết bàn trước Phật vài năm, phiên bản khác cho biết khi Phật niết bàn, La Hầu La vẫn đang quỳ bên cạnh Ngài.
Theo sử sách, Da Du Đà La cùng tuổi với Phật, nhưng niết bàn năm 78 tuổi của La Hầu La xảy ra trước Phật 2 năm. Trong khi đó, La Hầu La niết bàn khi còn chưa đầy 50 tuổi trước cả Phật và Da Du Đà La.
Xem thêm tin tức liên quan trong cùng chuyên mục:
Buzz
