Ai là người đã phát minh ra lỗi “Màn hình xanh chết chóc” trên Windows?

Nếu bạn muốn tìm hiểu về lỗi Windows “huyền thoại” này, hãy cùng xem xét một chút về nguồn gốc của nó.

Vào thứ Sáu tuần trước, một sự cố được mô tả là 'nghiêm trọng nhất trong ngành công nghệ' đã xảy ra, khiến nhiều dịch vụ phải ngừng hoạt động vì lỗi 'Màn hình xanh chết chóc' xuất hiện trên hệ thống Windows.

Mặc dù Microsoft báo cáo chỉ có khoảng 8,5 triệu máy tính bị ảnh hưởng (dưới 1% tổng số PC Windows toàn cầu), nhưng vì các máy tính này chủ yếu dùng trong doanh nghiệp và nhiều thuộc về các dịch vụ vận chuyển, hàng không, nên ảnh hưởng của lỗi này là rất lớn.

Thực tế, Microsoft không phải là nguyên nhân trực tiếp của sự cố. Nguyên nhân là do một bản cập nhật lỗi từ CrowdStrike gửi đến các đối tác sử dụng Windows. CrowdStrike, nổi tiếng với việc cung cấp giải pháp bảo mật cho doanh nghiệp, đã phát hành bản cập nhật nhằm 'nhắm vào các mối đe dọa mới trong các cuộc tấn công mạng', nhưng bản cập nhật này chứa lỗi logic, gây hỏng hệ điều hành.

Nhờ vào sự cố này, lỗi Màn hình xanh chết chóc (Blue Screen of Death - BSOD) từ một hiện tượng chủ yếu chỉ được biết đến trong giới công nghệ đã trở nên nổi tiếng toàn cầu khi xuất hiện trên màn hình thông báo tại nhiều sân bay. Nếu bạn quan tâm đến BSOD, hãy cùng khám phá một chút về lịch sử của lỗi “huyền thoại” này.

Khi nào BSOD lần đầu tiên xuất hiện?

Chính thức mà nói, Microsoft đã giới thiệu BSOD lần đầu tiên trên Windows NT 3.1 vào năm 1993. Khi đó, lỗi màn hình xanh chết chóc còn được gọi là Stop Error. Đây là lỗi nghiêm trọng khiến hệ điều hành Windows gặp sự cố với màn hình xanh, và thông báo đầu tiên trên màn hình là 'STOP'.

Tuy nhiên, lỗi màn hình xanh đã có từ lâu hơn thế. Ngay từ bản Beta Release đầu tiên của Windows 1.0, hệ điều hành đã có khả năng hiển thị màn hình lỗi. Khi Windows phát hiện một bản DOS không đúng như mong đợi, thông báo lỗi 'Incorrect DOS version' sẽ xuất hiện. Chức năng này vẫn còn trong bản phát hành chính thức (phiên bản 1.01), nhưng màn hình xanh lúc đó sẽ hiển thị các ký tự ngẫu nhiên sau dòng chữ 'Incorrect DOS version'.

Windows 3.0 dùng màn hình văn bản để hiển thị các thông báo hệ thống quan trọng, thường liên quan đến driver hoặc các vấn đề khác khiến chương trình không hoạt động. Windows 3.1 đã thay đổi màu của màn hình này từ đen thành xanh. Hệ thống cũng hiển thị màn hình xanh khi người dùng nhấn tổ hợp phím Ctrl+Alt+Delete để mở trình quản lý tác vụ cơ bản nhằm thoát khỏi những chương trình không phản hồi.

Khi Windows trở nên phổ biến hơn, nhiều người dùng đã gặp phải BSOD nhiều hơn. Họ thường nhớ các lỗi như 'A problem has been detected' hoặc 'Fatal System Error…' khi màn hình xanh chết chóc xuất hiện trên các phiên bản Windows XP, Vista, và Windows 7.

Có nhiều nguyên nhân gây ra BSOD, màn hình này thường chỉ ra xung đột hoặc lỗi ở cấp độ kernel. Theo Mike Walters, đồng sáng lập công ty bảo mật Action1, 'các lỗi này khó chẩn đoán và sửa chữa vì chúng xảy ra ở cấp độ sâu nhất của hệ điều hành, nơi các tương tác với phần cứng diễn ra chi tiết.' Trước đây, những lỗi này cũng có thể do vấn đề bộ nhớ hoặc quá nhiệt.

Windows XP, Vista và 7 sử dụng phông chữ Lucida Console. Đến Windows 8 và Windows Server 2012, Microsoft đã chuyển sang phông chữ Segoe UI. BSOD trên Windows 8 và Windows Server 2012 có độ phân giải cao hơn, màu xanh nhạt hơn và hiển thị hình mặt buồn cùng thông báo 'Your PC ran into a problem that it couldn’t handle.'

Windows 10 và 11 giữ lại giao diện màn hình xanh, nhưng với mã QR và màu xanh đậm hơn một chút. Đáng chú ý, Microsoft đã thử nghiệm với 'màn hình đen chết chóc' trên Windows 11 nhưng cuối cùng đã quay lại màu xanh như trước.

Đến nay, màn hình xanh chết chóc vẫn là một biểu tượng lỗi nổi tiếng của Windows, và toàn thế giới đã phải vật lộn với nó, đặc biệt là do sự cố từ CrowdStrike. Tuy nhiên, vẫn còn một bí ẩn kéo dài 30 năm về nguồn gốc của BSOD: ai là người tạo ra lỗi này?

Ai là người phát minh ra BSOD?

Một bài viết trên blog của nhà phát triển Microsoft, Raymond Chen, vào năm 2014 cho biết cựu CEO Microsoft, Steve Ballmer, đã viết văn bản cho hộp thoại Ctrl+Alt+Del trong Windows 3.1. Bài viết này đã tạo ra nhiều câu chuyện trong giới công nghệ cho rằng Ballmer là người phát minh ra 'Màn hình xanh chết chóc'. Những tranh cãi này đã dẫn đến việc Chen phải viết một bài blog khác với tiêu đề 'Steve Ballmer không phải là người viết màn hình xanh chết chóc'.

'Tôi không hiểu vì sao người ta lại tin rằng Steve Ballmer là người viết lỗi màn hình xanh chết chóc. Tất cả các bài báo đều trích dẫn bài viết của tôi có tiêu đề 'Ai đã viết văn bản cho hộp thoại Ctrl+Alt+Del trong Windows 3.1?' Một cách nào đó, họ đã thay thế phần 'Hộp thoại Ctrl+Alt+Del' bằng 'màn hình xanh chết chóc' để thu hút sự chú ý,' Chen cho biết trong một bài viết dài.

Chen sau đó tuyên bố rằng chính anh là người tạo ra 'Màn hình xanh chết chóc', nói rằng anh đã mã hóa nó vào Windows 95. Tuy nhiên, BSOD đã tồn tại trong các phiên bản Windows trước và Windows 95 chỉ loại bỏ nó. Chen đã đưa màn hình này trở lại và tuyên bố: 'Tôi là người đã code nó. Hoặc ít nhất là sửa đổi nó lần cuối.' Không ai nghi ngờ về tuyên bố của Chen vào năm 2014 cho đến khi cựu nhà phát triển Microsoft, Dave Plummer, vào cuộc vào năm 2021. Plummer cho biết 'Màn hình xanh chết chóc' thực sự là sáng tạo của nhà phát triển Microsoft John Vert, người đã sáng tạo ra lỗi màn hình xanh từ Windows NT 3.1 và không có sự liên quan đến màn hình quản lý tác vụ đơn giản của Windows 3.x.

Theo Plummer, người đã làm việc trực tiếp với Vert, lỗi Stop được chọn màu xanh dương vì máy tính mà Vert sử dụng (MIPS RISC) và trình soạn thảo ưa thích của anh lúc đó (SlickEdit) đều hiển thị văn bản màu trắng trên nền xanh. 'Việc sử dụng cùng một màu sắc sẽ tạo ra trải nghiệm lập trình đồng nhất hơn'. Hiện tại, đây có vẻ là câu chuyện được nhiều người tin tưởng nhất về 'người tạo ra BSOD'.