Ẩm thực hoàng cung Huế: Nguồn gốc, đặc điểm, các món ăn từ xưa đến nay

Ẩm thực hoàng cung Huế là những món ngon được dành tặng cho vua. Những món này không chỉ quý trọng và dinh dưỡng mà còn được chế biến một cách tỉ mỉ, tinh xảo bởi các đầu bếp.

Ẩm thực hoàng cung Huế là một trong những trải nghiệm đặc biệt mà mọi du khách đều không thể quên khi thăm thành phố Huế. Ngoài những món ăn thông thường, các món ăn hoàng cung ở đây mang lại cảm giác như đang sống lại trong bức tranh lịch sử với không gian cổ kính.

1. Nguồn gốc của ẩm thực hoàng cung Huế

Ẩm thực hoàng cung Huế là những món ăn được chế biến tinh tế để dâng lên vua trong quá khứ. Tất cả những món ăn này được coi là tinh túy của nghệ thuật ẩm thực với hương vị đậm đà, công phu trong từng chi tiết và sự kết hợp hoàn hảo giữa nguyên liệu. Điều đặc biệt là, ẩm thực hoàng cung Huế không chỉ thể hiện tài năng của các đầu bếp mà còn cần sự hỗ trợ từ Thái y viện để đảm bảo chất lượng nguyên liệu tốt nhất.

Những món ăn hoàng cung phần lớn có nguyên liệu từ ẩm thực dân gian nhưng qua sự khéo léo trong chế biến và trình bày, đã đạt được sự hoàn hảo trong nghệ thuật ẩm thực với hương vị tinh khiết, thanh tao, có nhiều tác dụng bổ dưỡng.

2. Những điều đặc biệt của ẩm thực hoàng cung Huế

Khác biệt với việc chuẩn bị đồ ăn thông thường, việc chuẩn bị ẩm thực hoàng cung Huế đòi hỏi các đầu bếp phải tinh tế trong việc nêm gia vị nhiều lần để đảm bảo hương vị của món ăn dành cho vua. Mỗi món ăn thường được nêm gia vị từ 3 - 4 lần trong quá trình chế biến. Lần đầu là khi thực hiện tẩm ướp, các lần tiếp theo là trong quá trình nấu ăn và cuối cùng là trước khi đưa ra bàn ăn.

2.1. Những món ăn đặc trưng của ẩm thực hoàng cung Huế xưa

Theo sách về ẩm thực hoàng cung Huế, thời xưa có hơn 30 món ngự thiện, trong đó nổi tiếng nhất phải kể đến bát trân, tức là 8 món quý hiếm nhất.

2.1.1. Nem công

Nem công là món ăn hàng đầu trong bát trân, phản ánh rõ ẩm thực hoàng cung Huế. Nem được chế biến từ phần thịt đùi công giã mịn, kết hợp với các gia vị như tỏi, riềng, tiêu... Món nem được ủ men vi sinh cho đến khi tự chín mà không cần qua quá trình nấu nướng. Món nem từ thịt công còn có tác dụng tăng cường khả năng giải độc.

2.1.2. Chả phượng

Chim phượng là loài quý hiếm, thường sống ở vùng núi cao và phải là con đực. Thịt chim phượng sau khi làm sạch được giã mịn, nêm gia vị vừa phải rồi gói vào lá chuối hấp chín. Chả phượng không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn có tính dược, giúp bảo vệ sức khỏe cho các vị quan trong triều đình xưa.

2.1.3. Da tây ngưu

Tây ngưu là loài sinh sống trong rừng sâu. Mặc dù chúng có lớp da rất dày nhưng phần nách lại khá mỏng. Nếu biết đâm vào điểm đó thì mới khiến con vật chết. Thịt nách của tây ngưu có nhiều giá trị dinh dưỡng, sau khi ngâm nước làm mềm có thể chế biến thành món ăn bổ dưỡng.

2.1.4. Bàn tay gấu

Phần tay của gấu có hoạt động nhiều. Vì loài vật này thích di chuyển, leo trèo giỏi nên phần thịt ở đây săn chắc, giàu dinh dưỡng, là món ăn được ưa thích của các vị vua, quan trong triều đình xưa.

2.1.5. Gân nai

Gân nai cũng là nguyên liệu thực phẩm quý hiếm được xem như một trong những món quý trong bát trân. Thịt đùi nai thái mảnh, loại bỏ lông. Sau đó, đầu bếp sẽ dùng dao nhọn để tách phần gân ra, sau đó luộc mềm. Gân nai thường được hầm chung với măng, tôm khô, chả lụa... rồi nêm gia vị vừa ăn.

2.1.6. Môi đười ươi

Theo sách ghi lại, để bắt được đười ươi cần đặt be rượu và dép da ở những nơi chúng thường đi qua. Với tính cách bắt chước, chúng sẽ uống say và từ đó, người săn mồi mới có thể dễ dàng bắt được. Trong tất cả các bộ phận, môi đười ươi được coi là quý nhất, được sử dụng để chế biến các món ngon dành cho vua.

2.1.7. Thịt chân voi

Người xưa thường lấy lớp thịt gân mềm ở phần bàn chân voi để chế biến các món ăn quý giá, dành tặng cho vua. Lớp thịt này được biết đến với hương vị ngon, ngọt hơn so với những phần khác trên cơ thể con voi.

2.1.8. Yến sào

Yến là một nguyên liệu cao cấp và trong quá khứ chỉ được sử dụng để dành tặng cho vua hoặc trong các buổi tiệc cung đình. Yến được chế biến thành nhiều món ăn bổ dưỡng như yến sào, yến hầm với thịt bồ câu, chè yến...

2.2. Văn hóa ẩm thực cung đình Huế xưa

Ẩm thực hoàng cung Huế khá phức tạp với nhiều nghi thức và quy định. Mỗi bữa ăn của vua phải có ít nhất 35 - 50 món, và trong số đó một vài món thuộc bát trân. Các món ăn phải được đặt ra tô, đĩa và bày trong các hộp gỗ được sơn vàng rực rỡ.

Trong hoàng cung Huế, khi có tiệc yến sẽ có các thực đơn đặc biệt. Tiệc trọng thể thường bao gồm 50 món, tiệc lễ lớn là 161 món, tiệc ngọc thạch là 30 món, tiệc chay hạng nhất gồm 25 món, còn chay hạng nhì có 20 món. Đặc biệt, các nguyên liệu để chế biến trong tiệc hoàng cung Huế phải là những thượng phẩm, có nguồn gốc từ đặc sản địa phương và được dâng lên vua.

Tất cả các món ăn đều cần được trang trí đẹp mắt, gọn gàng và dễ ăn. Việc bày biện cũng cần tuân thủ nguyên tắc ngắn gọn, cân đối và hài hòa. Ẩm thực hoàng cung Huế được thưởng thức bằng mắt trước, sau đó mới đến mũi và miệng.

Điều đó đã tạo nên sức hút đặc biệt trong ẩm thực hoàng cung Huế. Có thể nói, đây là đỉnh cao của nghệ thuật ẩm thực Việt Nam với sự tinh tế, phức tạp, cao quý và đầy hấp dẫn. Văn hóa ẩm thực của triều đình Nguyễn không chỉ là nghệ thuật của việc chế biến và trình bày món ăn, mà còn thể hiện triết lý và tư tưởng thẩm mỹ trong ẩm thực.

2.3. Ẩm thực hoàng cung Huế ngày nay

Ẩm thực hoàng cung Huế từ xưa đến nay đã trải qua nhiều biến đổi. Điểm đầu tiên là trong bát trân. Những nguyên liệu từ các loài thú quý hiếm như da tây ngưu, gân nai, bàn tay gấu, thịt chân voi, môi đười ươi đã được thay thế bằng những món ăn dịu dàng hơn, trang nhã hơn nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng.

2.3.1. Chè hạt sen long nhãn

Chè hạt sen long nhãn là một trong những đặc sản nổi tiếng của Huế, được nhiều du khách yêu thích. Không chỉ có hương vị thanh mát, ngọt ngào, mà còn là món quà giải nhiệt bổ dưỡng, làm nên danh tiếng cho vùng đất Huế lãng mạn. Khi đến thăm cố đô, đừng quên thưởng thức những món chè cung đình này nhé.

2.3.2. Cơm sen cung đình Huế

Bên cạnh chè hạt sen, cơm sen cũng là một trong những món ăn xuất hiện trong danh sách ẩm thực hoàng cung Huế ngày nay. Cơm được nấu chín và gói trong lá sen để tạo ra hương vị và sự thanh tao.

2.3.3. Trà hoàng cung Huế

Trà hoàng cung Huế được làm từ các loại thảo dược quý hiếm tự nhiên, có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Khi đến thăm Huế, đừng quên mua những gói trà hoàng cung để mang về làm quà cho gia đình và bạn bè.

3. Nhà hàng ẩm thực hoàng cung Huế nổi tiếng nên đến

3.1. Nhà hàng Hoàng Cung - hương vị ẩm thực hoàng cung Huế

• Địa chỉ: 3 Nguyễn Sinh Sắc, Vỹ Dạ, TP. Huế
• Giờ mở cửa tham khảo: 11h - 23h
• Giá tham khảo: 50.000 - 1.400.000 VNĐ/người

Nhà hàng này mang phong cách cổ điển nổi tiếng tại Huế. Thực đơn đa dạng với các món hấp dẫn như tôm hấp nước dừa, gà nướng và cũng không thiếu các món bình dân như nem lụi, chả tôm, bánh bèo… Đặc biệt, không thể thiếu nem công và chả phượng. Nhà hàng Hoàng Cung có phòng ăn riêng, âm nhạc Huế và phục vụ theo phong cách cổ điển của hoàng tộc xưa.

3.2. Nhà hàng Tịnh Gia Viên - điểm đến ẩm thực cung đình Huế nổi tiếng

• Địa chỉ: 7 kiệt 28 đường Lê Thánh Tôn, TP. Huế
• Giờ mở cửa tham khảo: 10h - 23h
• Giá tham khảo: 350.000 VNĐ/người

Không gian của nhà hàng Tịnh Gia Viên mang nét hoài cổ, tạo cảm giác như đang tham dự một buổi yến tiệc cung đình xưa. Bạn còn có thể trải nghiệm không khí cung đình khi mặc những bộ trang phục vua quan triều đình. Đồ ăn tại Tịnh Gia Viên được chế biến công phu, kết hợp với các tiết mục biểu diễn nhã nhạc tạo nên một không gian xa hoa, sôi động.

Ẩm thực cung đình Huế không chỉ thu hút khách du lịch mà còn là niềm tự hào của người dân địa phương. Những món ăn tại đây không chỉ ngon miệng mà còn được trình bày một cách tỉ mỉ và cầu kỳ nhất. Khi đến Huế, hãy ghé thăm nhà hàng và thưởng thức thực đơn cung đình đặc sắc nhé!

Ngoài ra, khi du lịch Huế, du khách có thể kết hợp thăm Hội An vì hai địa điểm này khá gần nhau. Đến Hội An, đừng quên nghỉ tại Vinpearl Resort & Golf Nam Hội An và tham quan VinWonders Nam Hội An. Tại đây, du khách sẽ được trải nghiệm không gian nghỉ dưỡng, giải trí đa dạng với nhiều trải nghiệm văn hóa khác nhau, mang lại những kỷ niệm đáng nhớ nhất.