1. An cư kiết hạ là gì?
An cư, từ tiếng Phạn là varṣā, trong tiếng Anh là Retreat season, có nghĩa là mùa để dưỡng tâm và thân.
An cư có ý nghĩa là 'an tâm và cư trú', tức là khi thân được an yên ở một nơi thì tâm cũng được bình an, tập trung vào việc tu hành và giữ gìn sự thanh tịnh. Kết hạ hay kiết hạ có nghĩa là thiết lập một khu vực quy định và ở lại trong phạm vi đó.
An cư kiết hạ là một truyền thống tu hành từ thời Đức Phật, trong đó các tăng ni tập trung ở một nơi trong 3 tháng để tu học, không ra ngoài khất thực. Trong thời gian này, họ giữ vững chánh niệm, không bị ảnh hưởng bởi các hoàn cảnh bên ngoài.
Từ xưa, trong mùa mưa ở Ấn Độ, cây cỏ và côn trùng phát triển nhiều, vì thế các Tăng không đi khất thực để tránh làm tổn thương chúng.
2. Nguồn gốc của an cư kiết hạ
Vào mùa mưa, đường xá lầy lội và thời tiết không thuận lợi, Đức Phật đã thiết lập pháp an cư kiết hạ để các Tăng quy tụ và tu tập tại một chỗ. Thời gian này rất quan trọng, và khi kết thúc, các Tăng thực hiện lễ tự tứ, được gọi là ngày chư Phật hoan hỷ.
Một lý do khác về sự ra đời của an cư kiết hạ là do các tôn giáo khác chỉ trích các đệ tử của Đức Phật vì đi khất thực trong mùa mưa, làm tổn thương côn trùng. Đức Phật đã đáp ứng bằng cách thiết lập 3 tháng an cư để tránh sát sinh và tập trung tu học.
Ngày nay, các Tăng Ni và Phật tử cũng thực hiện an cư kiết hạ hàng năm, tập trung tu học trong một ngôi chùa và chỉ rời đi khi có việc thực sự quan trọng trong vòng 7 ngày.
3. Mùa an cư kiết hạ bắt đầu từ tháng nào?
Mùa an cư kiết hạ được tính từ ngày Đản sinh của Đức Phật Thích Ca cho đến ngày lễ Vu Lan, nhằm tu bồi công đức, trí tuệ, đạt được quả vị Bồ đề, và làm nơi nương tựa cho đời, phụng sự chúng sinh.
Tại Việt Nam, mùa mưa bắt đầu vào tháng 4 âm lịch, tương tự tại Ấn Độ. Vì vậy, mùa an cư kéo dài từ rằm tháng 4 đến rằm tháng 7 âm lịch mỗi năm.
Ở Việt Nam hiện có hai hệ phái Phật giáo chính là Bắc Tông và Nam Tông, mỗi hệ phái có truyền thống an cư kiết hạ riêng biệt.
3.1 Phật giáo Bắc Tông
3.2 Phật giáo Nam Tông
4. Ý nghĩa của ba tháng an cư kiết hạ
- Thể hiện lòng từ bi bằng cách tránh gây hại cho chúng sinh, cây cỏ, và côn trùng đang bị xáo trộn do mùa mưa.
- Tăng Ni có cơ hội tập trung vào việc dạy dỗ và học tập, nhờ sự hướng dẫn của các bậc thầy cao đức trong suốt ba tháng, giúp họ tinh tấn trong tu hành và đạt được kết quả tốt.
- Trí tuệ được nâng cao: Trong ba tháng an cư, Tăng Ni tập trung tinh tấn, giữ gìn chánh niệm, nhờ đó trí tuệ sẽ dần được mở rộng. Mỗi năm trí tuệ càng thăng tiến, con đường hướng đến quả vị Bồ-đề cũng sẽ gần hơn.
- Được sự hỗ trợ, không gặp trở ngại: Nhờ phước duyên mà có thể tụ hội tại một nơi, dưới sự hướng dẫn của thầy và sự hỗ trợ từ bạn đạo và Phật tử, giúp cho việc tu học được trọn vẹn, không gặp khó khăn. Sự khuyến khích từ thiện hữu tri thức giúp Tăng Ni tiến bộ, đó là phúc duyên lớn cần phải nỗ lực thực hiện đúng theo nguyện vọng.
5. Trong mùa an cư kiết hạ, chư Tăng thực hiện những hoạt động gì?
Trong ba tháng an cư kiết hạ, Tăng Ni tập trung thực hành tinh thần lục hòa theo sự dạy bảo của Phật.
Điều này cũng giúp Phật tử phát tâm bồ đề, tích lũy công đức qua việc cúng dường và hỗ trợ chư Tăng Ni trong suốt mùa an cư.
Các bậc trưởng lão sẽ chỉ dẫn, nhắc nhở hoặc điều chỉnh cho các đệ tử của mình trong thời gian này.
Sự trưởng thành trong đạo được thể hiện qua mùa an cư. Đạo Phật tính tuổi đạo dựa trên việc thực hành an cư, nên một người dù tu hành lâu nhưng không an cư sẽ không được tính tuổi hạ, hay còn gọi là hạ lạp.
Việc thêm tuổi đạo là một dấu hiệu quý giá, chứng tỏ sự gia tăng kinh nghiệm tu hành và công sức đã được công nhận.