Buzz
Đề bài
Anh (chị) hãy phân tích những bài học quý giá nhất từ cuộc đời và sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu.
Lời giải chi tiết
Nhận xét về cuộc đời và thơ văn của Đồ Chiểu, ông Phạm Văn Đồng đã viết: 'Trên bầu trời có vì sao tỏa sáng khác biệt”. Điều làm cho chúng ta cảm nhận sâu sắc nhất qua cuộc đời của Nguyễn Đình Chiểu có thể là những hành động cao cả đến đẹp lòng về ý chí và lòng dũng cảm, đặc biệt là lòng trung thành với cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Pháp và “trái tim trung kiên chắc chắn với quê hương và nhân dân cho đến hơi thở cuối cùng” (SGK Ngữ văn I, tập I — Phim Trọng Luận, Tổng chú biên). Một con người chiến đấu suốt đời không biết mệt mỏi cho lẽ phải, cho dân tộc với một tinh thần, một ý chí phi thường. Thường dân sống chính trực, thẳng thắn, biết yêu thương lẽ phải, đứng về phía chân lý, đấu tranh chống lại bọn vô pháp, vô nhân... đã là đáng để chúng ta tôn trọng và yêu mến. Với Đồ Chiểu, sống trong nghịch cảnh, khuyết tật mà vẫn giữ được đạo lý, phẩm chất cao đẹp thì lại càng đáng kính trọng biết bao nhiêu. Giặc Pháp xâm lược Nam Bộ, không thể đánh bại bằng gươm, ông đấu tranh với giặc bằng trí tuệ, cùng thống nhất quyền kế đánh giặc với các lãnh tụ anh dũng như Trương Định, Đốc Binh Lã. Giặc chiếm lấy Nam Bộ, sống trong đất giặc chiếm, ông từ chối mọi lời đề nghị của kẻ thù, kiên định giữ vững tinh thần kiêng nhẫn đến phút cuối cùng của cuộc đời trong khi nhiều người bỏ mặc sự xấu hổ của quê hương, đất nước, không tiếc tay chấp nhận làm kẻ tay sai cho kẻ thù. Phải đặt trong bối cảnh đó chúng ta mới thấy được nhân cách cao quý và tấm lòng trung thành, kiên trì của nhà thơ mù Đồ Chiểu.
Thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu cũng chứa đựng nhiều bài học. Những điều quý báu nhất trong sự nghiệp văn học của ông là sự thống nhất cao độ, tinh tế giữa tư tưởng sống trong cuộc đời và trong thơ văn. Thơ văn của ông cho thấy Nguyễn Đình Chiểu người chiến sĩ, người thầy giáo cao đẹp tại Gia Định, nhà văn mù Đồ Chiểu và nhà thơ tại Ba Tri... là một. Trước khi Pháp xâm lược, ông đã sử dụng bút mực để “khai thác mặt bằng” của những kẻ không tuân thủ đạo đức, không xứng đáng với con người. Khi Pháp xâm lược, ông tiếp tục nâng cao tinh thần chiến đấu vì công lý bằng ngòi bút, sắc bén của mình, ở Nguyễn Đình Chiểu, văn và nhân là một. Ông viết như thế nào thì sống và hành động cũng như vậy. Văn thơ của ông thể hiện rất rõ chân dung tinh thần của mình. Một con người luôn đứng về lẽ phải, chống lại sự ác và bất nhân một cách kiên quyết đến cùng. Trước khi Pháp xâm lược, với tác phẩm Lục Vân Tiên, ông đã thể hiện rõ tư tưởng sống này. Ông khen ngợi hết lời những con người vì nghĩa, vì lẽ xả thân đánh đuổi tội ác như Vân Tiên. Hớn Minh, Tử Trực... Ông cũng khen ngợi và tôn vinh những con người trung thành và trong sạch, có tình có nghĩa như Kiều Nguyệt Nga. Mặt khác, ông lên án những kẻ bất nhân, bất lương như Trịnh Hâm, Bùi Kiệm, Võ Thế Loan... Tình yêu và sự oán giận trong tác phẩm của Đồ Chiểu sắc nét, rõ ràng, không có sự lẫn lộn giữa điều tốt và xấu, bạn bè và kẻ thù. Giặc Pháp xâm lược nước ta, quân bán nước và bọn cướp đoạt nước giờ đây trở thành bọn không nguyện tuân thủ luật pháp, không nể phục nghĩa vụ
Sống trong bóng đêm của giặc, trước những âm mưu dụ dỗ. Đồ Chiểu vẫn nêu cao tinh thần trung kiên, ngòi bút của ông vẫn sáng ngời chủ nghĩa yêu nước.
Hơn hết phải làm mù trước
Chẳng hơn ngồi chứng kiến kẻ thù quấy phá
Dù ở những ngày cuối đời, quê hương, đất nước đều rơi vào tay giặc, từ trong đau thương mất mát, thơ văn của Đồ Chiểu vẫn truyền đi những tiếng sóng trong trẻo, thể hiện niềm tin vào tương lai của đất nước:
Miệng cười dù khóc sẽ sáng soi đêm tối
Đường núi, dòng sông sẽ là bí quyết chiến thắng
(Kết luận)
Cuộc đời của Nguyễn Đình Chiểu là một cuộc đấu tranh không ngừng vì lẽ phải. Dù mù loà, khuyết tật, dù gặp phải khó khăn, gian nan, nhưng con người được xem là không có giá trị đó vẫn mạnh mẽ tôn thờ công lý, quyết liệt chống lại sự bạo lực, vô nhân bằng cây bút sắc nhọn của mình. Ông sống như thế nào thì viết như vậy. Trung thực và thẳng thắn, văn thư của ông là biểu tượng của tâm hồn và ý chí. Làm sao không cảm động và thấm thía trước một cuộc đời, một sự nghiệp văn chương và một nhân cách cao cả như thế!
Du lịch cùng Mytour
