Buzz
Hãy cùng Mytour tổng kết lại một tuần “đáng nhớ” của thị trường tiền mã hóa, với sự sụp đổ của blockchain Terra (LUNA) và đồng stablecoin UST.
Lưu ý: Bài viết nhằm mục đích cung cấp cái nhìn tổng quan về sự kiện LUNA-UST, chứa một số quan điểm cá nhân, dự báo từ tác giả và không phải là lời khuyên đầu tư.
“7 ngày thay đổi lịch sử tiền điện tử” của LUNA-UST
Ngày 05/05: Vài ngày trước “bi kịch”
– Cấu trúc LUNA-UST vẫn đảm bảo ổn định
– Luna Foundation Guard (LFG) mua thêm 1,5 tỷ USD Bitcoin từ Three Arrows Capital và Genesis để tăng giá trị quỹ bảo chứng UST lên gần 3,5 tỷ USD, trong đó hơn 3 tỷ USD là Bitcoin
Ngày 08/05: Viên gạch đầu tiên đổ sập
– Pool UST “bị tấn công” trên Curve, BTC giảm kéo theo LUNA, dẫn đến việc UST mất giá trị xuống dưới ngưỡng 1 USD (de-peg) lần đầu tiên, giảm về 0.9857 USD.
– Các quỹ hậu thuẫn cho Terra, như Jump Crypto, mua lại lượng lớn UST để hỗ trợ giá.
– CEO Terraform Labs (công ty đứng sau LUNA và UST) yên tâm bảo đảm cộng đồng rằng mọi thứ vẫn ổn.
Ngày 09/05: Tình hình tạm chấp nhận được
– UST vẫn chưa đạt lại mốc 1 USD.
– LFG thông báo rút ra “quỹ dự trữ” 750 triệu USD Bitcoin và 750 triệu UST để ổn định tỷ giá, đưa UST quay lại mức 1 USD.
Ngày 10/05: Nỗ lực cuối cùng của LFG
– UST mất peg lần thứ hai, giảm xuống 0.60 USD, LUNA giảm xuống 26 USD.
– Luna Foundation Guard chuyển toàn bộ 1,2 tỷ USD Bitcoin còn lại lên các sàn, nhưng không rõ liệu họ đã bán để hỗ trợ UST hay không.
– UST sau đó hồi phục lên khoảng 0.8 – 0.9 USD.
– UST được Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen dùng làm ví dụ về nguy cơ của stablecoin.
Sáng 11/05: LUNA – UST đồng loạt sụp đổ
– UST tiếp tục mất peg lần thứ 3 xuống còn 0.67 USD, LUNA giảm xuống 13 USD.
– Lan truyền tin đồn về việc Luna Foundation Guard đang tìm kiếm vốn từ các quỹ lớn để cứu UST, nhưng thỏa thuận đã đổ vỡ khi giá LUNA giảm đến mức gấp đôi trong vòng 12 giờ.
– Do Kwon đưa tin đội mình, hứa rằng đang lên kế hoạch giải quyết tình hình.
Chiều, tối ngày 11/05: Do Kwon tuyên bố “hy sinh LUNA để cứu UST”
– UST mất peg lần thứ 4, giảm xuống 0.22 USD, giá LUNA giảm 19 lần so với buổi sáng, xuống còn 0.68 USD.
– CEO Do Kwon thông báo sẽ tăng cung LUNA đưa vào thị trường để mua UST, khôi phục giá 1 USD.
Ngày 12/05: Nhiễu loạn thông tin
– LUNA đạt đáy mới ở mức 0.45 USD, UST tạm phục hồi lên 0.8 USD.
– Lan truyền tin đồn về việc LUNA và UST bị các quỹ đầu tư truyền thống “đánh sập”, nhưng các quỹ và sàn đã lên tiếng phủ nhận. Cộng đồng crypto “tẩy chay” LUNA-UST.
– Có thông tin
– Terra công bố kế hoạch đốt 1,3 tỷ UST để hỗ trợ giá.
Ngày 13/05: LUNA-UST “vô phương cứu chữa”
– Lượng cung LUNA tăng từ 400 triệu lên 6,9 nghìn tỷ trong 3 ngày, giá giảm về 0.00000112 USD.
– UST de-peg lần thứ 5 về 0.037 USD.
– Binance hủy giao dịch spot, futures, margin và các sản phẩm liên quan đến LUNA/UST, chỉ còn 2 cặp spot là LUNA/BUSD và UST/BUSD.
– Terra phải tạm dừng blockchain hai lần trong 12 giờ để đảm bảo an toàn cho mạng lưới.
– Có tin đồn đe dọa gia đình của ông Do Kwon nhằm vào những nhà đầu tư bị thiệt hại.
– CEO Binance Changpeng Zhao (CZ) thay đổi thái độ, phê phán cách Terraform Labs xử lý tình hình khẩn cấp, CEO của quỹ đầu tư Three Arrows Capital “nhận trách nhiệm” trước cộng đồng.
– Sau cuộc họp với CZ, Terra quyết định ngừng tăng lượng cung LUNA và khôi phục hoạt động blockchain. Binance mở lại giao dịch LUNA/BUSD và UST/BUSD.
Ngày 14/05: Do Kwon công bố kế hoạch “hồi sinh” Terra
– CEO Do Kwon đề xuất “hard fork” blockchain Terra để quay về trạng thái trước khi de-peg vào ngày 08/05, “thay đổi toàn diện” token LUNA và phân phối cho cộng đồng người dùng theo các điều kiện về nắm giữ LUNA và UST.
– CEO Binance thông báo rằng kế hoạch của Do Kwon đã thất bại.
Ảnh hưởng và Thiệt hại
LUNA và UST
Tính đến sáng ngày 15/05, sau 1 tuần từ lần de-peg đầu tiên, giá của LUNA đã đạt mức thấp nhất là 0.00000112 USD – giảm hơn 106 triệu lần so với đỉnh cao là 119 USD vào đầu tháng 4.
Để hiểu rõ hơn về sự tụt giảm của LUNA, biến động của đồng tiền này trong các ngày 08/05, 09/05, 10/05, 11/05, 12/05 và 13/05 lần lượt là -5.71%, -52,8%, -42,46%, -93,84%, -99,97%, -62,90% và +276,66%.
Kể từ khi ông Do Kwon công bố kế hoạch “đập đi xây lại” LUNA, giá đồng tiền này đã tăng khi nhiều nhà đầu tư đổ xô “bắt đáy” nhằm chờ đợi sự kiện hard fork.
Vốn hóa của LUNA từ hơn 22 tỷ USD trước ngày 08/05, xếp hạng 10 trên bảng các đồng crypto có vốn hóa lớn nhất, giờ đã giảm về chỉ còn 2,4 tỷ USD, đứng thứ 33. Không ai nghĩ rằng một đồng tiền mã hóa top 10 có thể sụp đổ nhanh và mạnh mẽ như vậy, điều này chưa từng được chứng kiến kể từ sự kiện BitConnect vào đầu năm 2018.
Trong khi đó, UST đã phục hồi lên mức 0.2 USD tính đến sáng 15/05 sau khi đạt đáy 0.037 USD vào ngày 13/05.
Vốn hóa của đồng stablecoin vẫn đạt hơn 2,4 tỷ USD, đứng thứ 34. UST từng là đồng stablecoin lớn thứ 3 trên thị trường khi đạt mốc 18 tỷ USD vào đầu tháng 4, nhưng giờ đã rơi xuống vị trí thứ 5.
Hệ sinh thái của Terra
Dữ liệu từ DefiLlama cho thấy trong 7 ngày vừa qua, blockchain Terra đã chứng kiến hơn 97,56% giá trị khóa lại (TVL) rời khỏi hệ sinh thái, giảm từ mức 24 tỷ USD vào ngày 08/05 xuống chỉ còn 604 triệu USD vào sáng 15/05.
Các nền tảng DeFi hàng đầu của Terra như Anchor, Mirror cũng ghi nhận mất TVL từ 80-90% trong vòng 1 tuần qua.
Terra từng đứng ở vị trí thứ 2 về TVL trong ngành tiền mã hóa vào đầu tháng 5, chỉ sau Ethereum, nhưng giờ đã tụt về hạng 12.
Anchor Protocol, nền tảng cho vay là trọng tâm của mô hình LUNA-UST, đã ghi nhận một đợt “tháo chạy” khi TVL giảm mạnh, từ 14 tỷ USD về chỉ còn 1,4 tỷ USD. Lãi suất gửi UST lên đến 18-20%/năm trên Anchor. Giá token ANC của Anchor giảm gần 90% trong tuần qua.
Vốn hóa của thị trường tiền mã hóa
Bên cạnh sự điều chỉnh gần đây của Bitcoin, đưa đến mức giá thấp nhất của đồng tiền mã hóa lớn nhất thế giới kể từ tháng 12/2020 (tức là cách đây 17 tháng), thảm họa của LUNA-UST đã góp phần làm mất hơn 400 tỷ USD vốn hóa khỏi thị trường tiền mã hóa.
TVL của lĩnh vực DeFi cũng đã giảm từ mức 186 tỷ USD vào ngày 08/05 xuống còn 111 tỷ USD vào sáng 15/05, tức là giảm khoảng -40%.
Uy tín của Terra (LUNA), UST và rủi ro pháp lý
Một tổn thất không thể phớt lờ là lòng tin vào Terra (LUNA) và UST đã tan biến hoàn toàn, khi các nhà đầu tư phải chịu tổn thất lớn lao.
Không ít người nghĩ rằng giá của LUNA vào ngày 12 và 13/05 đã giảm mạnh và quá trình này đã kết thúc, vì vậy họ đã cố gắng mua ở mức giá thấp nhất. Nhưng họ không hiểu rõ về cách hoạt động của mô hình quy đổi LUNA-UST cũng như việc Terraform Labs tăng nguồn cung LUNA một cách không minh bạch, dẫn đến sự tiếp tục giảm giá. Thực tế, Terra vẫn duy trì nguyên tắc rằng 1 UST luôn có thể đổi được lượng LUNA trị giá 1 USD, vì vậy những người hiểu rõ mô hình chỉ cần mua UST ở mức giá rẻ trên thị trường so với mức 1 USD, đổi lấy lượng LUNA trị giá 1 USD và tiếp tục bán ra để lợi nhuận lên đến 80% nếu giá UST ở mức 0.2 USD. Điều này còn không tính đến khả năng họ có thể tạo ra vị thế ngắn hạn để kiếm lợi hai lần số tiền đầu tư của họ.
Chưa có số liệu nào cho thấy số tiền mà những người mua LUNA ở mức giá thấp đã mất, nhưng chắc chắn con số đó sẽ rất lớn.
Ngoài ra, cũng cần kể đến rủi ro về pháp lý, đặc biệt là đối với Terraform Labs và đặc biệt là Do Kwon. Đã có nhiều tin đồn về việc các nhà đầu tư đang tụ họp để tố cáo Do Kwon lên cảnh sát Singapore (nơi Terraform Labs có văn phòng hoạt động), mặc dù chưa được xác minh.
Chưa hết, các tổ chức tài chính toàn cầu sẽ quan sát nghiêm ngặt hơn đối với lĩnh vực tiền mã hóa sau sự kiện này, nhưng với tư duy tiêu cực. Một số quan điểm cho rằng việc sụp đổ của LUNA-UST đã đẩy thị trường tiền mã hóa trở lại như năm 2018 và các quy định pháp lý sắp tới có thể trở nên nghiêm ngặt hơn, đe dọa sự sáng tạo.
Nhiều người đã bắt đầu sử dụng thuật ngữ “vết nhơ” để nói về LUNA-UST, liên kết nó với những sự kiện nổi tiếng khác trong lịch sử của ngành tiền mã hóa như vụ Mt. Gox, The DAO Hack, Silk Road/The Pirate Bay, cũng như các vụ hack nghiêm trọng nhất và drama của Andre Cronje – Solidly.
Trong khi đó, nhiều nền tảng blockchain lớn như Polygon hay Fantom đã mời gọi các đội ngũ và dự án từ Terra chuyển sang blockchain của họ.
Blockchain Juno sử dụng nền tảng Cosmos chung với Terra vẫn đang tiến hành bỏ phiếu để lập quỹ tài trợ 1 triệu JUNO (tương đương 4,6 triệu USD) để hỗ trợ cho các dự án muốn di cư qua đây.
Những hành động kêu gọi này đã khiến nỗi lo “chảy máu tài năng” trở nên rõ rệt và làm mất đi động lực phát triển của Terra dù có khôi phục thành công.
“Tác động lan truyền” đến ngành tiền mã hóa
Tác động rõ ràng nhất của sự kiện LUNA-UST là ảnh hưởng đến các dự án stablecoin khác. Từ các đồng stablecoin thuật toán như USDN của Waves, USDX của Kava đến đồng stablecoin lớn nhất thị trường là USDT đã bị de-peg khi nhà đầu tư chuyển sang các lựa chọn khác như USDC và BUSD. Hệ sinh thái của Waves và Kava cũng chịu tổn thất nặng khi người dùng rút tiền.
Sự giảm giá nhanh chóng của thị trường tiền mã hóa đã gây ra sự mất cân bằng trong nhiều pool thanh khoản và token neo giá như stETH (token khóa ETH của Lido) và cvxCRV (token khóa CRV của Convex). Điều này dẫn đến rủi ro khi các dự án phải thanh lý vị thế của người dùng và bán tài sản ra thị trường, tăng thêm áp lực lên thị trường.
Các dự án trực tiếp tích hợp LUNA/UST như giao thức cho vay Venus Protocol trên BNB Chain đã gặp lỗi oracle giá khi thị trường biến động mạnh, gây thiệt hại 13.5 triệu USD. Blizz Finance trên Avalanche cũng gặp lỗi oracle giá, khiến thanh khoản trong dự án giảm từ 10 triệu USD về 0. Danh sách các dự án liên quan còn có Gro Protocol của Avalanche và Mushroom Finance (multichain).
Sàn Crypto.com đã tuyên bố gặp lỗi hiển thị giá và đảo ngược toàn bộ giao dịch trong một giờ vào ngày 12/05, bồi thường 10 USD cho mỗi người dùng bị ảnh hưởng. Nhiều người dùng tỏ ra bất bình khi giao dịch của họ bị đảo ngược.
Một nguy cơ tiềm ẩn khác là nhiều dự án tiền mã hóa/quỹ đầu tư lớn liên quan hoặc trực tiếp đầu tư vào LUNA/UST đều bị tác động.
Quỹ đầu tư Hashed được cho là gánh chịu tổn thất nặng nhất, có thể lên đến 3,5 tỷ USD, vì họ nắm giữ hơn 11% số token LUNA staking trên Terra. Quỹ Jump là đơn vị thu mua UST trong giai đoạn de-peg ban đầu.
Galaxy Digital, công ty đầu tư tiền mã hóa của tỷ phú Mike Novogratz (người đã xăm hình LUNA lên tay) và là một trong những VC đã đầu tư vào dự án, thông báo thua lỗ 300 triệu USD chỉ từ đầu tháng 04/2022 đến nay, có thể do khoản đầu tư vào hệ sinh thái Terra.
Nhiều dự án cho vay tiền mã hóa như Celsius Network, Alice đều bị cộng đồng chỉ trích vì có thể đã đầu tư tiền của người dùng vào Anchor để nhận lãi 18%-20%. Mặc dù họ khẳng định tình hình vẫn kiểm soát được, nhưng sự thật chỉ họ mới biết.
Không thể đếm chính xác được số lượng tổn thất mà “thảm họa” LUNA-UST đã, đang và sắp gây ra cho thị trường tiền mã hóa, chỉ có thể ước tính từ những gì chúng ta biết.
Du Lịch Của Tôi
