Ảo ảnh quang học đặc biệt này cho thấy hai khối lập phương 3D dường như đang chuyển động trên một mặt phẳng, nhưng thực ra chúng vẫn đứng yên.
Con người rất giỏi trong việc xác định tốc độ và hướng của một vật thể chuyển động chỉ bằng cách nhìn vào nó. Đó là cách người ta có thể bắt bóng, tính toán độ sâu hoặc quyết định xem việc băng qua đường có an toàn hay không. Điều này được thực hiện bằng cách xử lý các mô hình thay đổi của ánh sáng thành “nhận thức về chuyển động”, mặc dù nhiều khía cạnh về cách thức nó diễn ra vẫn chưa được hiểu rõ. Các nhà khoa học cho rằng rất khó để đánh giá trực tiếp những gì đang xảy ra bên trong não người khi cảm nhận được chuyển động mà ngay cả công nghệ y tế tốt nhất cũng không thể hiển thị toàn bộ hệ thống đang hoạt động.
Được chia sẻ bởi nhiều người khác nhau trên Twitter với những tài khoản như: jagarikin, Science Girl, non aesthetic things... hình ảnh động hiển thị hai khối lập phương cạnh nhau trên nền xanh lam đã thu hút được sự chú ý của rất nhiều người.
Các đường của khối chuyển đổi giữa màu đen và trắng làm cho các khối lập phương có vẻ như đang di chuyển lên và xuống, xoay và tăng kích thước.
Bởi vì bộ não con người của chúng ta ghi nhận sự thay đổi ánh sáng (như khối lập phương nhấp nháy từ sáng sang tối) dưới dạng chuyển động, nên có vẻ như các khối đang chuyển động trong khi thực tế chúng hoàn toàn tĩnh.
Trên thực tế, hiện tượng thị giác này được gọi là Reverse Phi (Ảo ảnh Phi đảo ngược) và các nhà nghiên cứu tại Đại học Stanford đã giải thích cách hoạt động của Ảo ảnh Phi đảo ngược vào năm 2011.
'Nếu một điểm sáng hiện ra ở một vị trí, sau đó lại xuất hiện ở một vị trí lệch sang phải, chúng ta có xu hướng nhìn thấy một vật thể chuyển động từ trái sang phải'.
Các nhà khoa học giải thích: 'Đó là một hiệu ứng cơ bản và là nền tảng cho những chuyển động mạch lạc và trôi chảy mà chúng ta thường thấy trong phim ảnh và hoạt hình'.
Nói một cách đơn giản, khi bộ não của chúng ta phát hiện mọi thứ chuyển từ sáng sang tối, chúng sẽ coi đó là chuyển động. Khi các cạnh của các hình khối chuyển từ màu trắng sang màu xám, rồi đến màu đen, bộ não của chúng ta sẽ nghĩ rằng chúng đang xoay.
Bộ não có thể dễ dàng bị lừa. Ví dụ: nếu có một điểm đen ở bên trái màn hình, khi nó biến mất và một điểm xuất hiện ở bên phải, chúng ta sẽ cảm thấy điểm đó đang di chuyển từ trái sang phải. Hiện tượng này gọi là chuyển động 'Phi'. Tuy nhiên, nếu điểm xuất hiện ở phía bên phải và có màu trắng trên nền đen, chúng ta sẽ thấy điểm đó di chuyển từ phải sang trái. Đó gọi là chuyển động 'Phi đảo ngược'.
Ảo ảnh Phi đảo ngược là dạng của hiện tượng Phi (phi phenomenon) khi sự mờ dần hoặc tan biến từ hướng tích cực sang hướng tiêu cực bị dịch chuyển, khiến chúng ta nhận thấy sự di chuyển rõ ràng mặc dù không có sự chuyển động thực tế. Thường được thể hiện bằng các mẫu màu đen và trắng.
Người ta cho rằng Ảo ảnh Phi đảo ngược thực sự là hiệu ứng về độ sáng, nó xảy ra khi hình ảnh đảo ngược về độ sáng di chuyển qua võng mạc của chúng ta. Cơ chế này có thể được giải thích bằng mô hình tổng hợp trường tiếp nhận thị giác, nơi các kích thích thị giác được tổng hợp theo không gian (quá trình ngược lại với việc phân biệt không gian).
Quá trình tổng hợp không gian này làm mờ đường viền ở mức độ nhỏ và do đó làm thay đổi cảm giác về độ sáng.