Áp dụng công cụ trực quan để nâng cao kỹ năng chuẩn bị Speaking cho học viên hướng nội

Tổng quan lý thuyết

Học viên hướng nội

Học viên hướng nội thường có xu hướng suy nghĩ sâu sắc, thích làm việc độc lập và có khả năng tập trung cao độ. Họ thường thể hiện tốt trong các tình huống yêu cầu tư duy phân tích và phản ánh nội tâm. Tuy nhiên, khi đối mặt với các tình huống giao tiếp xã hội, đặc biệt là những tình huống không có sự chuẩn bị trước, họ thường gặp khó khăn.

Một trong những điểm yếu phổ biến của học viên hướng nội là mức độ lo lắng cao, đặc biệt là trong các kỳ thi có áp lực như IELTS Speaking. Sự lo lắng này có thể làm giảm khả năng nói lưu loát và mạch lạc, ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả thi. Họ có thể cảm thấy bị choáng ngợp bởi áp lực phải thể hiện ngay lập tức, dẫn đến việc không thể triển khai ý tưởng một cách rõ ràng và logic. Nghiên cứu cho thấy, những người hướng nội thường cần thời gian để suy nghĩ trước khi phát biểu, điều này có thể trở thành rào cản trong những tình huống yêu cầu phản ứng nhanh chóng.

Ứng dụng Visual Aids trong kỹ năng Speaking

Việc sử dụng visual aids đã được chứng minh là một phương pháp hiệu quả để cải thiện kỹ năng nói, đặc biệt là đối với những học viên có xu hướng lo lắng. Các công cụ trực quan như sơ đồ tư duy, sơ đồ luồng, và ghi chú phác thảo (sketch noting) giúp học viên tổ chức ý tưởng một cách rõ ràng và dễ hiểu hơn.

Một nghiên cứu được thực hiện tại Universitas Lancang Kuning đã chỉ ra rằng việc sử dụng visual aids giúp cải thiện đáng kể kỹ năng nói của học viên. Kết quả nghiên cứu cho thấy học viên sử dụng visual aids không chỉ nâng cao khả năng tổ chức và triển khai ý tưởng mà còn giảm đáng kể mức độ lo lắng khi nói. Tương tự, nghiên cứu tại Iran (Afraz et al., 2018) về việc sử dụng hình ảnh trong giảng dạy cũng chỉ ra rằng nhóm học viên sử dụng visual aids đã có sự cải thiện vượt bậc về kỹ năng nói so với nhóm không sử dụng.

Các nghiên cứu này, cùng với nhiều nghiên cứu khác, đã khẳng định vai trò quan trọng và tính hữu ích của visual aids trong việc giúp học viên hướng nội vượt qua sự lo lắng, tăng cường sự tự tin và cải thiện khả năng nói một cách tổng thể.

Phương pháp dùng Visual Aids cho Speaking

Áp dụng Real-life Visual Aids khi phát triển ý tưởng

Một trong những phương pháp hiệu quả nhất để giúp học viên hướng nội vượt qua sự lo lắng khi đối mặt với các bài thi nói là sử dụng các ‘hình ảnh thực tế’ trong quá trình suy nghĩ và lên ý tưởng (Quecan, 2021). Khi phải trả lời một câu hỏi hoặc thảo luận về một chủ đề phức tạp, việc mô phỏng lại các hình ảnh từ cuộc sống có thể giúp học viên tạo ra một bối cảnh cụ thể trong đầu. Điều này không chỉ giúp họ dễ dàng liên kết các ý tưởng mà còn làm cho câu trả lời của họ trở nên sinh động và thuyết phục hơn.

Ví dụ, nếu học viên được yêu cầu mô tả một kỳ nghỉ đáng nhớ, việc tưởng tượng lại các cảnh quan, hoạt động và cảm xúc thực tế mà họ đã trải nghiệm sẽ giúp họ nhanh chóng hình dung ra những điều cần nói. Thay vì chỉ tập trung vào các từ ngữ và câu văn, học viên có thể “nhìn thấy” các chi tiết trong đầu, như cảnh biển xanh biếc, bãi cát trắng hay nụ cười của những người thân. Điều này giúp họ không chỉ nhớ lại các chi tiết một cách rõ ràng mà còn truyền tải cảm xúc một cách tự nhiên, giúp câu trả lời của họ trở nên sống động và thu hút hơn.

Ngoài ra, sử dụng real-life visual aids còn giúp học viên duy trì mạch suy nghĩ liên tục. Khi các ý tưởng được tổ chức dựa trên các hình ảnh thực tế, học viên sẽ dễ dàng tạo ra một dòng chảy liên tục của thông tin, giảm bớt thời gian dừng lại để suy nghĩ, từ đó tăng cường sự lưu loát trong bài nói. Điều này đặc biệt quan trọng trong các bài thi như IELTS Speaking, nơi thời gian là yếu tố then chốt và sự ngập ngừng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến điểm số.

Áp dụng “bộ công cụ trực quan”

Bên cạnh việc sử dụng hình ảnh thực tế, học viên cũng có thể tự tạo ra một “bộ công cụ trực quan” cá nhân hóa để hỗ trợ trong quá trình lên kế hoạch và dàn ý cho các câu trả lời. Bộ công cụ này bao gồm các ký hiệu và biểu đồ đơn giản nhưng hiệu quả, giúp học viên nhanh chóng sắp xếp ý tưởng và giữ mạch lạc trong suốt bài nói.

Ví dụ, khi cần thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa hai sự kiện, học viên có thể sử dụng mũi tên để kết nối các ý tưởng, như việc mô tả ảnh hưởng của việc học chăm chỉ đối với kết quả thi cử. Đối với những điểm tương phản, dấu ký hiệu “X” hay “><” có thể được sử dụng để phân biệt hai quan điểm đối lập hoặc hai ý tưởng khác nhau. Ví dụ, trong một bài nói về ưu và nhược điểm của việc sống ở thành phố so với nông thôn, học viên có thể sử dụng dấu ngoặc nhọn để dễ dàng phân biệt và trình bày các ý tưởng.

Ví dụ:

Question: What are the advantages of living in the city compared to the countryside?

Notes:

Job oppor + better services (hospital, …) >< high $, pulluted,...

Answer:

“Living in the city has several advantages. First, public services like healthcare and education are generally better. You have access to more hospitals, specialized doctors, and high-quality schools. Additionally, cities offer more job opportunities across various industries, often with higher salaries. However, these benefits come with disadvantages, such as a higher cost of living, especially when it comes to housing. Cities are also more polluted and overcrowded, which can lead to health issues and a stressful lifestyle.”

Học viên cũng có thể tạo ra các sơ đồ hoặc bảng phân loại để phân nhóm các ý tưởng liên quan đến từng chủ đề. Điều này không chỉ giúp họ sắp xếp thông tin một cách khoa học mà còn dễ dàng hơn trong việc ghi nhớ và truy xuất thông tin khi cần thiết trong quá trình nói. Khi đã quen với việc sử dụng các công cụ này, học viên sẽ cảm thấy tự tin hơn khi phải đối mặt với các tình huống nói không chuẩn bị trước.

Học viên cũng có thể chuẩn bị sẵn bộ từ vựng liên quan với từng ký hiệu, ví dụ cho ký hiệu tương phản: ><, học viên có thể học các cụm “that said, on the other hand, having said that, yet, ..” để sử dụng tự nhiên và thuần thục.

Phát triển thêm từ ví dụ trên, dưới đây là bảng liệt kê các trường hợp khác nhau, ký tự gợi ý, và các cụm từ mà học viên có thể học và sử dụng tương ứng:

1. Tương phản: Khi cần thể hiện sự đối lập giữa hai ý tưởng, học viên có thể sử dụng ký hiệu ><. Các cụm từ gợi ý cho trường hợp này bao gồm “that said,” “on the other hand,” “having said that,” “yet,” “however,” “in contrast,” và “nevertheless.” Những cụm từ này giúp người nói chuyển đổi mạch lạc giữa hai ý tưởng trái ngược, tạo sự rõ ràng trong bài nói.

2. Nguyên nhân - Hệ quả: Để biểu thị mối quan hệ nguyên nhân - kết quả, học viên có thể dùng ký hiệu →. Các cụm từ như “therefore,” “as a result,” “consequently,” “thus,” “hence,” “because of,” “due to,” “so,” và “for this reason” có thể được sử dụng để giải thích lý do và kết quả của một tình huống nào đó.

3. Bổ sung thông tin: Khi muốn thêm thông tin bổ trợ cho ý chính, ký hiệu + có thể được sử dụng. Các cụm từ phù hợp bao gồm “in addition,” “furthermore,” “moreover,” “also,” “besides,” “what’s more,” và “not only… but also.” Những cụm từ này giúp bài nói trở nên chi tiết và thuyết phục hơn bằng cách cung cấp thêm dữ kiện liên quan.

4. So sánh tương đồng: Ký hiệu ≈ có thể được dùng để chỉ ra sự tương đồng giữa các ý tưởng. Các cụm từ như “similarly,” “likewise,” “in the same way,” “just as,” “equally,” và “by the same token” giúp nhấn mạnh những điểm tương đồng, tạo sự liên kết mạch lạc trong bài nói.

5. Thứ tự thời gian hoặc sự kiện: Khi cần sắp xếp các sự kiện hoặc ý tưởng theo thứ tự thời gian, ký hiệu → có thể được sử dụng. Học viên có thể áp dụng các cụm từ như “firstly,” “secondly,” “then,” “next,” “after that,” “finally,” “subsequently,” “meanwhile,” và “in the meantime” để trình bày thông tin theo trình tự thời gian một cách rõ ràng.

6. Đưa ra ví dụ: Để minh họa cho một ý tưởng cụ thể, ký hiệu e.g. có thể được sử dụng cùng với các cụm từ như “for example,” “for instance,” “such as,” “namely,” “to illustrate,” “like,” và “including.” Điều này giúp người nói cung cấp minh chứng cụ thể, làm rõ hơn cho luận điểm của mình.

7. Nhấn mạnh: Khi muốn nhấn mạnh một điểm quan trọng, ký hiệu ! có thể được sử dụng. Các cụm từ như “indeed,” “in fact,” “actually,” “as a matter of fact,” “clearly,” “undoubtedly,” và “obviously” giúp người nói làm nổi bật ý chính, tăng cường sự thuyết phục trong bài nói.

8. Tóm tắt/Kết luận: Để kết thúc bài nói và tổng kết các ý chính, ký hiệu ∑ có thể được sử dụng. Học viên có thể dùng các cụm từ như “in conclusion,” “to sum up,” “overall,” “in summary,” “all in all,” “to conclude,” và “to summarize” để đưa ra kết luận súc tích và rõ ràng.

9. Điều kiện: Trong trường hợp cần diễn đạt điều kiện, ký hiệu ? có thể được dùng cùng với các cụm từ như “if,” “provided that,” “as long as,” “on the condition that,” “unless,” “in the event that,” và “assuming that.” Những cụm từ này giúp xây dựng các câu điều kiện, làm rõ các tình huống giả định hoặc điều kiện cần thiết.

Học viên có thể sử dụng bảng này để chuẩn bị sẵn các cụm từ gợi ý tương ứng với các ký tự. Ví dụ, khi thấy ký hiệu `→`, học viên có thể nghĩ đến việc sử dụng các cụm từ như "therefore" hoặc "as a result" để chỉ mối quan hệ nguyên nhân - hệ quả trong câu trả lời của mình. Bên cạnh đó, học viên cũng có thể xây dựng bộ ký hiệu riêng của bản thân dựa trên các tình huống thường gặp khi sử dụng tiếng Anh.

Sử dụng Mind Mapping, Flowcharting, và Sketch Noting trong quá trình lập kế hoạch

Sơ đồ tư duy

Mind mapping (sơ đồ tư duy) là một kỹ thuật hữu ích giúp học viên tổ chức và sắp xếp ý tưởng một cách trực quan. Bằng cách vẽ ra một bản đồ tư duy, học viên có thể nhìn thấy tổng thể các ý tưởng chính và các nhánh nhỏ liên quan, giúp họ không bỏ sót bất kỳ chi tiết quan trọng nào. Ví dụ, khi trả lời một câu hỏi về cách giảm ô nhiễm môi trường, học viên có thể tạo ra một mind map với các ý tưởng chính như giảm sử dụng nhựa, tăng cường tái chế, và sử dụng năng lượng tái tạo, sau đó bổ sung thêm các chi tiết cụ thể cho từng nhánh.

Ví dụ mindmap:

Reducing Environmental Pollution

—------- 1. Reduce Plastic Use

Ban plastic bags

Promote reusable items

—-------2. Improve Recycling

More recycling bins

Teach waste separation

—-------3. Use Renewable Energy

Solar power

Wind energy

“To reduce environmental pollution, we can start by cutting down on plastic use. For example, banning plastic bags and encouraging people to use reusable items can make a big difference. Another important step is improving recycling. This means providing more recycling bins and teaching people how to separate their waste properly. Finally, we should use more renewable energy sources like solar and wind power. These energy options are cleaner and can help reduce our reliance on fossil fuels.”

Biểu đồ luồng

Flow-charts (sơ đồ luồng) cũng là một công cụ mạnh mẽ trong việc sắp xếp các ý tưởng theo trình tự logic. Kỹ thuật này đặc biệt hữu ích khi học viên cần trình bày các quy trình hoặc bước đi cụ thể. Ví dụ, trong một bài nói về cách làm một món ăn yêu thích, học viên có thể sử dụng flowchart để mô tả từng bước từ việc chuẩn bị nguyên liệu đến nấu nướng và trình bày món ăn. Sơ đồ luồng giúp đảm bảo rằng các ý tưởng được trình bày một cách mạch lạc và dễ theo dõi, từ đó giúp người nghe dễ dàng nắm bắt được thông tin.

Ví dụ: Trong bài thi IELTS Speaking Part 2, cue card có thể là: Describe a Car Journey You Made

Flow-chart:

1. Preparation

• Plan the route

• Pack essentials (snacks, water)

2. The Journey

• Start the drive

• Enjoy the scenery

• Stop for a break

3. Arrival

• Reach destination

• Reflect on the experience

“One memorable car journey I made was a trip to the countryside with my family last summer. We started by carefully planning the route, choosing a scenic drive through the hills. I made sure to pack all the essentials, including snacks, water, and a playlist of our favorite songs to keep the mood light.

The journey began early in the morning, and as we drove, we were treated to breathtaking views of rolling hills and lush green fields. The weather was perfect, with the sun shining brightly, adding to the overall beauty of the landscape. Along the way, we decided to stop at a small roadside café for a quick break, where we enjoyed some local pastries and coffee.

After a few more hours of driving, we finally reached our destination, a peaceful lakeside cabin. The journey was incredibly relaxing, and I felt a deep sense of contentment as we arrived. It was a perfect blend of adventure and tranquility, making it one of the most enjoyable car journeys I’ve ever experienced.”

Vẽ phác thảo

Sketch noting (ghi chú phác thảo) là một phương pháp kết hợp giữa ghi chú và vẽ minh họa, giúp học viên trực quan hóa các ý tưởng chính dưới dạng hình ảnh hoặc biểu tượng. Kỹ thuật này không chỉ giúp học viên dễ dàng ghi nhớ các điểm chính mà còn làm cho quá trình chuẩn bị trở nên thú vị và sáng tạo hơn. Ví dụ, khi chuẩn bị cho một bài nói về sự phát triển của công nghệ, học viên có thể vẽ các biểu tượng đơn giản như hình chiếc điện thoại, máy tính và mạng internet để biểu thị các ý tưởng chính, từ đó dễ dàng triển khai khi nói.

Những kỹ thuật này không chỉ hỗ trợ học viên trong việc tổ chức và triển khai ý tưởng một cách hiệu quả mà còn giúp giảm lo lắng và nâng cao sự tự tin khi thuyết trình. Sử dụng mind mapping, flowcharting, và sketch noting khuyến khích học viên phát triển khả năng tư duy logic và sáng tạo, từ đó cải thiện chất lượng bài nói và điểm số trong các kỳ thi nói.

Khái quát 

Thông tin tham khảo

• Afraz, Shahram, và cộng sự. 'Tính hữu ích của các công cụ minh họa trong việc phát triển khả năng nói của các học viên nữ người Iran trình độ trung cấp. International Journal of Education and Literacy Studies, v6 n1 p38-49 Jan 2018.' International Journal of Education and Literacy Studies, vol. 6, số 1, Tháng 1 2018, trang 38-49.

• BENSACI, Ahlem, và Inas ZENDJEBIL. 'Nghiên cứu việc sử dụng công cụ minh họa để nâng cao kỹ năng nói trong các bài thuyết trình. Trường hợp của sinh viên năm thứ hai ngành tiếng Anh tại Đại học Bordj Bou Arreridj.' 2022, dspace.univ-bba.dz:443/xmlui/handle/123456789/4450.

• Gistituati, Nurhizrah, và cộng sự. 'Sử dụng công cụ minh họa để phát triển kỹ năng nói của học sinh.' Kỷ yếu Hội nghị Quốc tế lần thứ nhất về Đổi mới trong Giáo dục (ICoIE 2018), Tháng 1 2019, www.atlantis-press.com/proceedings/icoie-18/55912914.

• Jatautaite, Dileta, và Jelena KaMytourianec. 'Công cụ minh họa như một phần của các chiến lược học ngôn ngữ thứ hai.' Vilnius : Generolo Jono Žemaičio Lietuvos karo akademija, 2019, vb.lka.lt/object/elaba:47017939/.

• Lee, S.-P., Lee, S.-D., Liao, Y.-L., & Wang, A.-C. (2015). Tác động của công cụ âm thanh-hình ảnh đối với lo âu khi làm bài kiểm tra ngoại ngữ, hiểu đọc và nghe, cũng như khả năng ghi nhớ ở học viên EFL. Perceptual and Motor Skills, 120(2), 576-590. https://doi.org/10.2466/24.PMS.120v14x2

• Quecan, Lucia, 'Công cụ minh họa tạo ra ảnh hưởng lớn đối với học sinh ESL: Hướng dẫn cho giáo viên ESL' (2021). Các Dự án và Capstones của Thạc sĩ. 1157. https://repository.usfca.edu/capstone/1157

• 'Điểm mạnh và điểm yếu của việc là người hướng nội.' www.jasoncornes.co.uk/blog/the-strengths-and-weaknesses-of-being-an-introvert.

• 'Sử dụng công cụ minh họa để phát triển kỹ năng nói của học sinh.' Atlantis Press | Nhà xuất bản mở của Atlantis Press Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Y học, 1 Tháng 1 2019, www.atlantis-press.com/proceedings/icoie-18/55912914.