Ayrton Senna

Ayrton Senna Da Silva (21 tháng 3 năm 1960 - 1 tháng 5 năm 1994) là một tay đua Công thức 1 nổi tiếng người Brasil. Senna được coi là một huyền thoại của môn thể thao tốc độ này. Cái chết đột ngột của Senna khi đang dẫn đầu cuộc đua San Marino Grand Prix tại Imola đã để lại nhiều nỗi tiếc thương trong cộng đồng người hâm mộ. Với những thành tựu đã đóng góp cho môn thể thao này, Ayrton Senna được xem là một tượng đài vững chắc của F1, cùng với các tên tuổi như Juan Manuel Fangio, Jackie Stewart, Niki Lauda, Nelson Piquet, Alain Prost, Michael Schumacher...

Thời trẻ

Senna sinh ra tại Sao Paulo (Brasil). Là con trai của một địa chủ giàu có, niềm đam mê đua xe của anh đã được phát triển nhanh chóng. Được sự ủng hộ từ người cha, một người rất đam mê đua xe, Senna đã ngồi lên chiếc xe kart đầu tiên vào năm 4 tuổi. Anh tham gia vào một cuộc thi kart khi mới 13 tuổi và đã giành được vị trí xuất phát đầu tiên. Mặc dù kinh nghiệm của Senna còn non nớt nhưng các đối thủ khác không thể vượt qua anh trên những đoạn đường thẳng, bởi Senna khi đó còn nhỏ tuổi và cơ thể nhẹ hơn rất nhiều so với các tay đua khác. Năm 1977, Senna đã chiến thắng Giải vô địch Kart Nam Mỹ.

Di chuyển sang châu Âu vào năm 1981, Senna tham gia vào giải British Formula Ford 1600 và lại giành chiến thắng. Anh đã rất thành công trong các giải đua F3 và quyết định thử sức với các đội Williams, McLaren, Brabham và Toleman. Sau những lần thử nghiệm, Senna bước vào đấu trường F1 với đội Toleman.

Bắt đầu sự nghiệp F1

Toleman là một đội đua khá nhỏ so với các 'ông lớn' như Williams, McLaren hay Brabham. Mặc dù vậy, đội này đã xây dựng một chiếc xe mạnh mẽ, được trang bị động cơ Hart Turbo. Nhờ chiếc xe này, Senna nhanh chóng thu hút sự chú ý đến tài năng của mình. Anh đã ghi điểm đầu tiên tại South Africa Grand Prix vào ngày 7 tháng 4 năm 1984. Tại Monaco Grand Prix, Senna để lại ấn tượng mạnh mẽ với các chuyên gia. Mặc dù trời mưa gây khó khăn cho các tay đua, nhưng với sự nỗ lực không ngừng, từ vị trí xuất phát thứ 13, Senna đã vượt lên dẫn đầu. Ở vòng 19, Senna vượt qua vị trí thứ 2 và chạm trán với nhà vô địch tương lai lúc đó, Niki Lauda, trước khi cuộc đua bị gián đoạn do mưa lớn, Senna kết thúc ở vị trí thứ 2. Đây là mùa F1 đầu tiên của Senna và anh hoàn thành mùa đầu tiên với 13 điểm, xếp thứ 9 trên bảng điểm cuối cùng.

Thời gian với Lotus

Năm sau đó, Senna chuyển sang đội đua Lotus, sử dụng động cơ của Renault. Anh giành được pole position đầu tiên tại Brasil nhưng buộc phải bỏ cuộc vì sự cố kỹ thuật. Trong chặng đua tiếp theo, vào ngày 21 tháng 4 năm 1985, Senna giành chiến thắng đầu tiên trong sự nghiệp F1 nhờ vào pole position và việc đối thủ chính Alain Prost gặp sự cố. Senna hoàn thành mùa F1 này khá thành công với 3 chiến thắng, 4 lần đứng thứ 2 hoặc 3, và xếp thứ 4 cuối mùa.

Năm thứ hai tại Lotus, động cơ đã được nâng cấp để đạt độ tin cậy và sức mạnh cao hơn. Khi mùa giải bắt đầu, Senna đã vượt qua các tên tuổi như Alain Prost, Niki Lauda để đứng thứ 2, chỉ sau đồng hương Nelson Piquet tại GP Brasil. Không lâu sau đó, Senna đã dẫn đầu lần đầu tiên sau khi giành chiến thắng ấn tượng tại Jerez, Tây Ban Nha. Tuy nhiên, anh không thể duy trì vị trí dẫn đầu trên bảng xếp hạng. Cuộc đua vị trí dẫn đầu, cuối cùng, lại quay về với Prost, Piquet và Mansell. Những sự cố kỹ thuật và một số lần thất bại đã ngăn cản Senna khỏi việc giành chức vô địch. Senna hoàn thành mùa 1986 ở vị trí thứ 4, có tổng cộng 55 điểm, 8 lần giành pole position và 6 lần đứng thứ 2 hoặc 3.

Mùa giải 1987 mang đến nhiều kỳ vọng. Đội Lotus trở nên mạnh mẽ hơn với động cơ Honda sau khi Renault quyết định rút khỏi cuộc chơi này. Senna đã liên tiếp giành 2 chiến thắng tại Monaco và Hoa Kỳ, tiếp tục dẫn đầu bảng xếp hạng. 1987 là năm quan trọng trong sự nghiệp của Senna khi anh có thể cạnh tranh với 2 tay đua từ đội Williams-Honda là Nelson Piquet và Nigel Mansell. Theo như dự tính trước đó, Senna có thể vượt qua cả hai nếu anh về đích thứ 3 ở hai chặng đua cuối cùng. Anh đã làm được hơn thế khi về đích thứ 2 tại Nhật Bản và Úc. Tuy nhiên, may mắn không mỉm cười với Senna khi đội Lotus của anh bị phát hiện vi phạm quy định kỹ thuật, do đó các kết quả này không được công nhận. Senna kết thúc mùa 1987 ở vị trí thứ 3, có tổng cộng 57 điểm, 1 lần giành pole position và 6 lần đứng thứ 2 hoặc 3. Mặc dù không có chiến thắng nào, Senna đã thu hút sự chú ý của đội McLaren, mở ra một giai đoạn mới với đội đua Anh Quốc.

Sự nghiệp với McLaren

Năm 1988, nhờ vào mối quan hệ tốt đẹp với Honda suốt mùa 1987 và sự hỗ trợ từ nhà vô địch lúc đó Alain Prost, Senna ký hợp đồng với McLaren và trở thành đồng đội của Prost. Hai tay đua này đã chứng tỏ tài năng của mình bằng việc giành 15 chiến thắng trên tổng số 16 chặng đua của mùa. Vào cuối mùa, Senna đã vượt qua Prost để giành chức vô địch chung.

Năm sau đó, cuộc cạnh tranh nội bộ giữa hai nhà vô địch trở nên khốc liệt hơn, đặc biệt là tại German Grand Prix nơi Senna giành chiến thắng. Tuy nhiên, ngôi vô địch năm 1989 lại thuộc về Prost sau cuộc đua tại Nhật Bản, nơi cả hai đều phải bỏ cuộc sau khi cố gắng cạnh tranh gay gắt với nhau. Dù không giành chiến thắng tại Nhật Bản, McLaren vẫn đoạt ngôi vô địch mùa giải 1989.

Sau đó, Senna giành thêm 2 chức vô địch vào năm 1990 và 1991 trước khi chuyển sang thi đấu cho đội Williams.

Tử nạn trên đường đua

Thường bị cho là lạnh lùng và khó gần, Senna thực ra là một người rất đầy tình cảm, luôn cố gắng che giấu cảm xúc thật của mình dưới vẻ ngoài cứng rắn. Anh đã rơi nước mắt khi nghe tin về cái chết của tay đua người Áo Roland Ratzenberger, chỉ một ngày trước khi anh mất.

Những giờ phút cuối cùng của Ayrton Senna - ngày Chủ nhật, 1 tháng 5 năm 1994 - được ghi lại một cách cẩn thận:

7h30: Senna được phi công riêng của mình, Owen O'Mahony, gọi dậy tại phòng số 200 của khách sạn Castello ở Castel San Pietro. Sau đó anh bay đến trường đua trên một chiếc trực thăng và dễ dàng dẫn đầu trong đợt khởi động sáng. Anh yêu cầu kỹ sư David Brown, người chịu trách nhiệm cho chiếc xe đua của anh, không điều chỉnh bất kỳ thứ gì trên xe. Anh cũng thực hiện một vòng xe để ghi hình cho kênh truyền hình TF1 của Pháp, nơi đối thủ cũ và người bạn của anh, Alain Prost, đang làm việc. Senna nói qua radio với nhóm của TF1: 'Xin chào và gửi lời chào thân ái đến Alain Prost, người bạn cũ của tôi. Hãy nói với anh ta rằng chúng tôi rất nhớ anh ta.' Hành động này của Senna đã làm cho Prost cảm động, và sau đó hai người đã có cuộc nói chuyện dài. Prost còn hẹn gặp lại Senna tại vòng đua Monaco hai tuần sau đó.

11h: Senna cùng với Gerhard Berger, đồng đội cũ tại McLaren, tham dự buổi họp báo trước cuộc đua. Buổi họp báo ngắn gọn, trong đó mọi người dành 1 phút im lặng tưởng niệm tay đua Roland Ratzenberger (đội Simtek), người đã qua đời trong một tai nạn ở vòng loại. Trong buổi họp báo này, Senna bày tỏ lo ngại về tốc độ xe an toàn, cho rằng xe an toàn chạy quá chậm so với tốc độ lý tưởng của lốp đua, làm lốp bị nguội, giảm ma sát với đường đua.

12h: Senna đến khu vực tiếp khách của đội Williams để đón khách mời cùng với đồng đội Damon Hill. Anh không còn tâm trạng nhưng hiểu rằng việc tiếp thị là một phần trong công việc của một tay đua.

12h20: Senna bắt đầu chuẩn bị cho cuộc đua. Thông thường, anh ăn một bữa trưa nhẹ với cá hoặc mì ống, sau đó nghỉ ngơi khoảng 1 giờ mà không nói chuyện với bất kỳ ai.

13h30: Nửa tiếng trước khi xuất phát, Senna đến khu vực kỹ thuật của đội Williams. Jaime Brito, một phóng viên người Brazil, đã yêu cầu anh ký tặng 3 bức ảnh. 'Anh ấy đã làm điều mà tôi chưa bao giờ thấy anh ấy làm trước đây,' Brito nhớ lại. 'Anh ấy đi quanh chiếc xe đua của mình, kiểm tra lốp xe, kiểm tra cánh gió sau của xe, như thể anh ấy nghi ngờ điều gì đó bất thường về chiếc xe.'

13h45: Senna phá vỡ quy tắc thông thường bằng cách tháo mũ bảo hiểm trước khi xuất phát. Trái với hầu hết các tay đua khác thường đợi gần giờ xuất phát mới lên xe, Senna thường vào xe rất sớm và tập trung suy nghĩ.

14h: Đèn xuất phát sáng lên, Senna dẫn đầu đoàn xe lao về cua đầu đầu tiên. Tuy nhiên, một tai nạn đã xảy ra: tay đua Pedro Lamy của đội Lotus đã đâm vào chiếc xe Benetton bị chết máy giữa đường của tay đua J. J. Lehto, làm văng mảnh vỡ khắp đường đua. Một chiếc bánh xe bay lên tận khán đài, làm bị thương 9 người.

14h03: Xe an toàn xuất hiện, dẫn đầu đoàn đua chạy chậm xung quanh đường đua trong khi các nhân viên kỹ thuật dọn dẹp các mảnh vỡ. Điều này chính là điều mà Senna đã lo ngại trong cuộc họp báo. Senna vẫn đứng đầu, tiếp sau lần lượt là Michael Schumacher, Gerhard Berger và Damon Hill.

14h15: Đội Williams thông báo với Senna rằng xe an toàn sẽ rời khỏi đường đua để cuộc đua tiếp tục. Senna đã đáp lại. Đây là lần giao tiếp cuối cùng của anh với đội đua. Cuộc đua tiếp tục, Senna và Schumacher ngay lập tức bám sát nhau và nới rộng khoảng cách với các tay đua khác.

14h17: Vòng đua thứ bảy, Senna vào cua Tamburello với tốc độ 190 dặm/giờ (khoảng 305 km/h), mất lái và lao vào bức tường bê tông không có bảo vệ lốp cao su. Điểm va chạm đầu tiên là phần trước bên phải của xe, lốp xe bị văng ra ngoài, chiếc xe bị hỏng nặng, bay văng trở lại gần mép đường đua. Khi chiếc xe Williams mất lái, Senna đã đạp phanh, làm giảm tốc độ từ 190 dặm/giờ xuống còn 131 dặm/giờ (khoảng 210 km/h). Ngay sau khi va chạm, có vẻ như Senna còn di chuyển đầu, đưa ra một ít hi vọng rằng anh không bị thương nặng. Tuy nhiên, Senna đã bị thương nặng ở vùng đầu. Hàng triệu người xem truyền hình đã thấy máu chảy ra từ chiếc xe trong các cảnh quay từ trên không. Senna đã được đưa đến bệnh viện Maggiore ở Bologna bằng trực thăng. Trên máy bay, các bác sĩ đã cố gắng duy trì nhịp tim cho anh.

14h55: 37 phút sau tai nạn của Senna, cuộc đua được khởi động lại. Berger dẫn đầu trong 11 vòng trước khi vào pit và rút lui sau vòng 14. Là bạn thân của Senna, anh đã ngay lập tức đến bệnh viện.

16h20: Michael Schumacher vượt qua vạch đích đầu tiên, giành chiến thắng thứ ba liên tiếp. Ngay sau đó, tại bệnh viện, các tín hiệu điện não đồ cho thấy não Senna đã ngừng hoạt động và anh chỉ còn được duy trì cuộc sống thực vật nhờ các thiết bị y tế. Theo pháp luật của Ý, các bác sĩ không được phép ngưng các thiết bị y tế trong vòng 12 giờ. Tuy nhiên, với tình trạng của Senna, 12 giờ là quá lâu.

18h40: Bác sĩ trưởng Maria Theresa Fiandri thông báo Senna đã qua đời. Tại đường đua, trong quá trình dọn dẹp chiếc xe của anh, người ta đã tìm thấy một lá cờ Áo. Senna đã dự định giành chiến thắng thứ 42 của mình để tưởng nhớ Ratzenberger.

Những con số

• Tham gia 161 cuộc đua F1
• Vô địch F1: 3 lần
• Thắng: 41 lần
• Về hạng 2 hoặc 3: 80 lần
• Pole position: 65 lần
• Số vòng nhanh nhất: 19 lần
• Grand Prix đầu tiên: 1984 Brazilian Grand Prix
• Chiến thắng đầu tiên: 1985 Portuguese Grand Prix
• Chiến thắng cuối cùng: 1993 Australian Grand Prix
• Grand Prix cuối cùng: 1994 San Marino Grand Prix