1. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của viêm xoang mạn tính
Viêm xoang mạn tính xảy ra khi viêm xoang kéo dài hơn 12 tuần, gây ra nhiều triệu chứng không thoải mái như dịch mũi màu vàng hoặc xanh, sưng đau và tắc nghẽn mũi, đau nhức ở hàm trên hoặc răng, ho và hơi hơi liên tục đặc biệt là vào ban đêm,... Viêm xoang kéo dài làm cho dịch viêm tích tụ trong các xoang và khó thoát ra ngoài do niêm mạc xoang sưng viêm, điều này gây ra những cơn đau nhức vô cùng không dễ chịu.
Viêm xoang mạn tính có ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và cuộc sống của nhiều người
1.1. Nguyên nhân phổ biến gây viêm xoang mạn tính
Viêm xoang cấp tính thường gặp, thường do vi khuẩn hoặc virus xâm nhập gây viêm. Ở những người có cơ địa nhạy cảm, tiếp xúc với tác nhân dị ứng có thể gây viêm xoang và viêm đường hô hấp. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp viêm xoang cấp tính sẽ giảm đi sau một vài tuần.
Viêm xoang cấp tính kéo dài làm yếu hệ xoang, triệu chứng kéo dài trên 12 tuần thường dẫn đến viêm xoang mạn tính. Nhiều người mắc bệnh này có liên quan đến khối u trong xoang hoặc dị tật lệch vách ngăn mũi, tạo ra môi trường ẩm ướt và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Các nhóm nguyên nhân gây viêm xoang mạn tính bao gồm:
- Viêm mũi xoang cấp không được điều trị đúng cách.
- Viêm mũi xoang do dị ứng.
- Ảnh hưởng từ các yếu tố môi trường như thuốc lá, ô nhiễm, chất kích thích,…
- Cấu trúc giải phẫu bất thường như vẹo lệch vách ngăn mũi, bóng hơi cuốn giữa, V.A quá phát,…
- Hội chứng trào ngược
- Cụ thể, dưới đây là những nguyên nhân thường gặp gây viêm xoang mạn tính:
Khối u, polyp trong xoang
Các khối u này thường lành tính, chúng phát triển từ sự tăng sinh tế bào không bình thường, hay còn được gọi là bướu thịt. Polyp phát triển có thể gây tắc nghẽn các đoạn xoang và mũi, tạo điều kiện cho viêm nhiễm xảy ra.
Lệch vách ngăn mũi là một trong những nguyên nhân gây ra viêm xoang mạn tính
Lệch vách ngăn mũi
Ở những người có lệch vách ngăn mũi, vách này có thể làm tắc lối hoặc hạn chế lối đi của các xoang, cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Phản ứng dị ứng
Những người có phản ứng dị ứng dễ mắc viêm xoang mạn tính hơn khi tiếp xúc thường xuyên với các tác nhân kích thích.
Chấn thương ở mặt
Chấn thương ở mặt có thể làm hỏng xương mặt, biến dạng và gây ảnh hưởng đến cấu trúc của hệ xoang, gây ra viêm xoang mạn tính.
Nhiễm trùng đường hô hấp
Nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh, viêm họng cấp,... thường xảy ra vào thời điểm giao mùa hoặc khi dịch bệnh bùng phát. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng này có thể lan rộng đến xoang, góp phần vào việc gây ra viêm xoang mạn tính.
Hệ thống miễn dịch tế bào
Hệ thống miễn dịch tế bào, cụ thể là eosinophils, là một trong những nguyên nhân gây ra viêm xoang.
Dị ứng sốt cỏ khô
Đây là tình trạng viêm kết hợp với dị ứng gây ra tắc nghẽn trong các xoang.
Bệnh lý khác
Viêm xoang mạn tính có thể là biến chứng của một số bệnh như trào ngược dạ dày, HIV, bệnh xơ nang, bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch,...
1.2. Yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm xoang mạn tính
Người có nhiều yếu tố nguy cơ sau đây sẽ có nguy cơ mắc viêm xoang mạn tính cao hơn:
-
Cơ địa dị ứng.
-
Nghề nghiệp ảnh hưởng.
-
Hút thuốc lá,...
Những người suy yếu miễn dịch có nguy cơ mắc viêm xoang mạn tính cao hơn
-
Người tiếp xúc thường xuyên với chất gây ô nhiễm như khói thuốc lá, bụi bẩn, hóa chất công nghiệp,…
Bệnh nhân mắc viêm xoang mạn tính cần xác định nguyên nhân và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ để điều trị bệnh hiệu quả hơn.
2. Có thể điều trị viêm xoang mạn tính không?
Viêm xoang mạn tính vẫn có thể được điều trị và giảm nhẹ bằng cách thăm khám, điều trị từ nguyên nhân và hạn chế các yếu tố nguy cơ. Triệu chứng của viêm xoang mạn tính sẽ giảm dần sau các đợt cấp tính. Tuy nhiên, ở những người có cơ địa dị ứng, có thể phải sống suốt đời với bệnh và chỉ có thể giảm nhẹ triệu chứng.
Nhìn chung, mục tiêu điều trị viêm xoang mạn tính là giảm nguy cơ gây bệnh, giảm viêm, giảm tần suất tái phát và duy trì thông thoát của các xoang.
Cụ thể, những phương pháp điều trị viêm xoang mạn tính bao gồm:
Xông mũi bằng nước muối
Nước muối giúp giảm tắc nghẽn mũi và xoang, làm sạch tác nhân kích thích và vi khuẩn, virus gây bệnh.
Sử dụng Corticosteroid nhỏ mũi
Corticosteroid ngăn ngừa và điều trị viêm mũi hiệu quả, bao gồm các loại như Triamcinolone, Fluticasone, Beclomethasone,... Nếu không có hiệu quả, có thể kết hợp sử dụng nước muối để rửa mũi và giọt Budesonide, hoặc sử dụng khí dung mũi để thuốc có tác dụng tốt hơn.
Corticosteroid đường uống hoặc tiêm có thể được sử dụng trong trường hợp viêm xoang nặng
Sử dụng Corticosteroid đường uống hoặc tiêm
Trong trường hợp viêm xoang mạn tính nặng, khi corticosteroid nhỏ mũi không kiểm soát được triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng corticosteroid đường uống hoặc tiêm. Tuy nhiên, sử dụng corticosteroid đường uống lâu dài có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, vì vậy chỉ nên sử dụng khi cần thiết và trong thời gian ngắn.
Kháng sinh
Kháng sinh thường không được sử dụng trong điều trị viêm xoang mạn tính, trừ khi nhiễm trùng được xác định là do vi khuẩn. Nếu không rõ nguyên nhân, kháng sinh có thể được kết hợp với các loại thuốc khác.
Điều trị bằng liệu pháp miễn dịch
Nếu viêm xoang mạn tính là do dị ứng, bác sĩ có thể áp dụng liệu pháp miễn dịch để giảm phản ứng quá mẫn của cơ thể với tác nhân gây dị ứng.
Phẫu thuật
Phẫu thuật là biện pháp hiệu quả trong các trường hợp viêm xoang mạn tính do dị tật cấu trúc như lệch vách ngăn mũi hoặc polyp mũi. Bác sĩ sẽ tiến hành can thiệp để xử lý các vấn đề này, bao gồm mở rộng lỗ thoát của xoang để giảm bớt triệu chứng bệnh.
Phẫu thuật để điều trị viêm xoang mạn tính do polyp mũi hoặc lệch vách ngăn mũi
Để điều trị viêm xoang mạn tính hiệu quả, việc xác định nguyên nhân là rất quan trọng, giúp kiểm soát triệu chứng bệnh một cách tốt nhất. Do đó, bệnh nhân mắc viêm xoang mạn tính nên đến bệnh viện để được kiểm tra và chẩn đoán, thay vì tự điều trị để tránh tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.