1. Dầu cá chứa những chất dinh dưỡng nào?
Dầu cá là thuật ngữ chỉ các loại dầu chiết xuất từ cá hoặc sản phẩm chức năng, chứa nhiều axit béo omega-3 và có thể kết hợp với các loại vitamin và khoáng chất khác. Các loại cá giàu axit béo này bao gồm: cá thu, cá hồi, cá tầm, cá ngừ, cá cơm, cá trích, cá mòi,... Do đó, các sản phẩm bổ sung dầu cá thường được làm từ những loại cá này.
Dầu cá có chứa nhiều axit béo omega-3
Cơ thể không tự sản xuất được omega 3 nên cần bổ sung từ thực phẩm, trong đó có dầu cá. Dầu cá chứa hai loại omega-3 là DHA và EPA. Ngoài ra, dầu cá thường được bổ sung thêm sắt, Canxi, Vitamin A, B, C hoặc D. Tuy nhiên, dầu cá thường chứa ít Vitamin E vì có thể làm cho sản phẩm dễ hỏng.
Omega 3 và dầu cá thường được sử dụng để cải thiện sức khỏe, đặc biệt là về tim mạch, hệ tuần hoàn và mắt. Dầu cá được xem là thực phẩm chức năng tốt, có thể sử dụng hàng ngày để cải thiện sức khỏe nhưng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn về liều lượng và thời điểm sử dụng phù hợp nhất.
2. Liều dùng dầu cá theo cách khoa học cho từng đối tượng
Dầu cá là một loại thực phẩm phổ biến nhưng ít người biết cách sử dụng đúng cách.
2.1. Đối với người trưởng thành
Mỗi người trưởng thành cần tiêu thụ ít nhất 250 miligam hỗn hợp omega-3 mỗi ngày. Tuy nhiên, Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu khuyến cáo rằng, liều lượng an toàn hàng ngày là 5.000 mg. Ngoài dầu cá, một số thực phẩm khác như dầu đậu nành, quả óc chó, hạt lanh cũng cung cấp omega-3 cho cơ thể.
Cần bổ sung lượng dầu cá phù hợp để có lợi ích sức khỏe
2.2. Liều dùng dầu cá cho bệnh nhân tim mạch
Bệnh nhân mắc bệnh tim nên sử dụng omega-3 hàng ngày để ngăn ngừa các cơn đau tim và đột quỵ. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người sử dụng kết hợp EPA và DHA 850mg mỗi ngày trong 3,5 năm đã giảm tới 25% các cơn đau tim và 45% tử vong do cơn đau tim và đột quỵ.
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến nghị bệnh nhân mắc bệnh tim nên sử dụng 1.000mg EPA và DHA kết hợp mỗi ngày.
2.3. Liều dùng cho bệnh nhân ung thư
Sử dụng axit béo omega-3 có thể giảm nguy cơ mắc ung thư vú, ung thư ruột kết và ung thư tiền liệt tuyến. Tuy nhiên, mối quan hệ chưa được xác định rõ ràng, do đó bạn có thể sử dụng theo liều dùng thông thường để phòng tránh bệnh. Đối với bệnh nhân đang điều trị, hãy sử dụng dầu cá dưới sự chỉ đạo của bác sĩ.
2.4. Liều dùng dầu cá cho trẻ nhỏ
Trẻ em nên sử dụng dầu cá ở liều lượng thấp hơn
Cha mẹ thường cho trẻ sử dụng dầu cá từ khi còn nhỏ để tăng cường sức khỏe mắt, não và tim mạch. Đối với trẻ nhỏ, nên bổ sung 50 - 100mg omega-3 mỗi ngày. Hơn nữa, cần kết hợp EPA và DHA. Cha mẹ có thể chuyển đổi lượng omega-3 sang lượng dầu cá sử dụng phù hợp dựa trên thông tin ghi trên bao bì.
2.5. Liều dùng dầu cá cho phụ nữ mang thai
Acid béo omega-3 có nhiều trong dầu cá, đặc biệt là DHA có ảnh hưởng lớn cho sự phát triển của thai nhi cũng như sức khỏe của mẹ. Phụ nữ mang thai và cho con bú nên bổ sung thêm 200mg DHA ngoài liều lượng sử dụng thường xuyên.
2.6. Liều dùng dầu cá với bệnh nhân trầm cảm, lo âu
Sử dụng omega-3 liều cao đã được chứng minh giúp giảm triệu chứng lo âu, trầm cảm, thậm chí cả các rối loạn tâm thần. Liều dùng khuyến nghị từ 200 - 2.200 mg mỗi ngày, có thể ưu tiên bổ sung EPA nếu có các rối loạn tâm thần.
Nhìn chung, dầu cá an toàn với hầu hết mọi người, bao gồm người bệnh đang điều trị, phụ nữ mang thai và cho con bú, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, sử dụng liều cao có thể gây ra nhiều tác dụng phụ tiềm ẩn, nguy hiểm.
Phụ nữ mang thai và cho con bú có thể sử dụng dầu cá
3. Dùng dầu cá quá nhiều có ảnh hưởng gì không?
Mặc dù dầu cá có nhiều lợi ích cho sức khỏe và có thể sử dụng thường xuyên, nhưng trong một số trường hợp quá mẫn cảm hoặc sử dụng quá liều, có thể gây ra một số tác dụng phụ như sau:
- Hôi miệng, mùi tanh.
- Buồn nôn.
- Xuất hiện phát ban.
- Tiêu chảy.
- Cảm giác ở nóng ở hậu môn.
- Khó tiêu.
Nếu các tác dụng phụ này thường xuyên xảy ra và nghiêm trọng, hãy dừng sử dụng dầu cá và tham khảo ý kiến của bác sĩ. Việc chuyển đổi sang sản phẩm dầu cá phù hợp có thể giảm bớt các tình trạng này.
Việc tiêu thụ quá mức dầu cá đặc biệt là omega-3 có thể dẫn đến nhiều tác động không tốt cho sức khỏe mà khó nhận biết, ví dụ như:
Tăng đường huyết: Bổ sung lượng omega-3 cao có thể làm tăng đường huyết ở những người mắc bệnh tiểu đường.
Chảy máu: Việc tiêu thụ dầu cá vượt quá nhu cầu cơ thể có thể tăng nguy cơ chảy máu cam, chảy máu nướu. Do đó, trước khi phẫu thuật, bệnh nhân nên ngưng sử dụng dầu cá.
Hạ huyết áp: Lượng omega-3 dư thừa trong dầu cá có thể gây hạ huyết áp cho người sử dụng, đặc biệt là những người có huyết áp cao hoặc mỡ máu cao.
Vấn đề về tiêu hóa là hiện tượng phụ thường gặp khi sử dụng dầu cá
Tiêu chảy: Nhiều người sử dụng dầu cá gặp phải tình trạng tiêu chảy, đầy hơi, đi phân lỏng,…
Mất ngủ: Mặc dù dầu cá có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ nhưng việc sử dụng quá mức lại gây ra sự cản trở, làm cho giấc ngủ của bạn trở nên khó khăn hơn.