Bác sĩ giải thích những quan điểm sai về 'Nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em'

Nhiễm trùng đường ruột là căn bệnh dễ lây lan ở trẻ nhỏ, vì hệ miễn dịch và tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện. Dưới đây, Mytour sẽ cùng bác sĩ Nguyễn Trí Đoàn giải đáp những thắc mắc phổ biến xoay quanh căn bệnh này.

Nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng.

Trẻ mắc phải nhiễm trùng đường ruột không nhất thiết phải sử dụng kháng sinh.

Khi con mắc bệnh nhiễm trùng đường ruột, ba mẹ thường được kê đơn thuốc kháng sinh và men vi sinh. Nhưng liệu cần thiết phải dùng kháng sinh không?

Theo bác sĩ Trí Đoàn, trẻ bị nhiễm trùng đường ruột không cần sử dụng kháng sinh. Vì tác nhân gây nhiễm trùng chủ yếu là virus, kháng sinh không có tác dụng với virus, chỉ tác dụng với vi khuẩn.

Trong một số trường hợp, nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn tụ cầu gây ra nhưng cũng không cần thiết phải sử dụng kháng sinh. Sau khi trẻ nôn và sốt, trẻ sẽ tự khỏi bệnh mà không cần dùng thuốc kháng sinh.

Chỉ khi trẻ bị nhiễm trùng đường ruột có triệu chứng tiêu chảy có máu mới cần dùng kháng sinh. Ví dụ như trường hợp của vi khuẩn kiết lị gây tiêu chảy có máu, khi đó vi khuẩn đã xâm nhập vào ruột, sử dụng kháng sinh là phù hợp.

Tuy nhiên, nếu trẻ bị nhiễm khuẩn kiết lị nhưng không có triệu chứng tiêu chảy có máu, tức là không gây tổn thương cho ruột, thì không cần dùng kháng sinh.

Do đó, cha mẹ nên theo dõi con, quan sát phân của bé để xem liệu nên dùng kháng sinh hay không. Sử dụng kháng sinh không đúng cách không chỉ không giúp trị bệnh nhiễm trùng đường ruột mà còn có thể làm tăng nguy cơ bệnh của bé do tác dụng phụ của thuốc.

Một số trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có thể có các triệu chứng giống bệnh kiết lị. Hệ miễn dịch của bé hiểu nhầm đạm sữa bò là kẻ thù nên phản ứng gây ra triệu chứng tiêu chảy. Cha mẹ cần quan sát kỹ để phân biệt. Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò thường không sốt, vẫn vui vẻ và bú mẹ đều. Trong khi đó, bệnh nhiễm trùng đường ruột do kiết lị sẽ khiến bé mệt mỏi, sốt, không muốn bú.

Dấu hiệu nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em: Có phải là đi ngoài nhiều lần?

Một số cha mẹ thấy con đi ngoài nhiều lần và lo lắng: Liệu con có mắc bệnh nhiễm trùng đường ruột không?

Theo bác sĩ Trí Đoàn, việc trẻ đi ngoài nhiều lần vẫn chưa chắc chắn là biểu hiện của bệnh nhiễm trùng.

Mặc dù người lớn thường đi ngoài nhiều có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng đường ruột, nhưng trẻ sơ sinh có thể đi ị 5-10 lần mỗi ngày mà vẫn vui vẻ, bú tốt, chỉ là do giai đoạn sinh lý của trẻ. Khi bé đạt 1-2 tháng tuổi, tình trạng đi ngoài thường sẽ giảm đi.

Bệnh nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em thường có các triệu chứng như ói, sốt, tiêu chảy, ít bú trong khoảng một tuần. Mẹ nên cho trẻ bú theo nhu cầu. Nếu bé ít bú, có thể bổ sung nước dừa tươi để bù nước.

Biểu hiện của bệnh nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em bao gồm sốt, tiêu chảy... Nguồn: Istock

Việc bổ sung men vi sinh không làm giảm nguy cơ nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em

Nhiều bậc phụ huynh thắc mắc liệu có nên bổ sung men vi sinh cho trẻ không?

Theo ý kiến của bác sĩ Trí Đoàn, quyết định này phụ thuộc vào sự lựa chọn của cha mẹ. Trong trường hợp trẻ bị tiêu chảy, đường ruột sẽ mất một số vi khuẩn nhưng lượng này là rất ít.

Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn đường ruột cho trẻ không phải là do mất vi khuẩn có ích mà là do sự xâm nhập của nhiều vi khuẩn vào đường ruột. Vì thế, việc bổ sung men vi sinh không mang lại lợi ích gì và cũng không gây hại cho trẻ.

Cách đây một vài năm, một nghiên cứu lớn đã kết luận rằng diễn biến của bệnh nhiễm khuẩn đường ruột không bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng men vi sinh. Việc này chỉ là để tạo niềm tin cho cha mẹ, không có tác dụng trong việc điều trị bệnh nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em.

Tại sao nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ em thường tái phát?

Nhiều phụ huynh thắc mắc: Tại sao nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em thường tái phát?

Theo bác sĩ Trí Đoàn, hàng năm, trẻ từ 1 đến 2 tuổi thường mắc nhiễm trùng đường ruột từ 5-7 lần. Nhiều cha mẹ thường lo lắng vì cho rằng con của họ có hệ miễn dịch yếu, nhưng thực sự không phải vậy. Nguyên nhân chính là có rất nhiều loại siêu vi gây nhiễm trùng đường ruột. 

Có nhiều yếu tố gây nên nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em như:

• Trẻ bị cảm siêu vi thường nuốt nhiều siêu vi vào ruột, khiến cơ thể phản ứng bằng cách thải độc, dẫn đến tiêu chảy.
• Việc tiếp xúc đông người ở nhà trẻ khiến trẻ dễ lây nhiễm siêu vi, từ đó tái phát bệnh nhiễm trùng đường ruột.

Số lượng siêu vi gây cảm thường lớn hơn số lượng siêu vi gây nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em. Do đó, trẻ thường có các triệu chứng ho, sổ mũi nhiều hơn, và ít hơn triệu chứng ói và tiêu chảy. Khi trẻ lớn lên, số lần mắc bệnh nhiễm trùng đường ruột sẽ giảm dần do hệ miễn dịch phát triển.

Khi trẻ lớn lên, hệ miễn dịch của họ sẽ phát triển tốt hơn, nhờ đã trải qua nhiều lần nhiễm siêu vi trước đó. Điều này giải thích tại sao người lớn khi mắc bệnh nhiễm trùng đường ruột thường hồi phục sau 2-3 ngày, trong khi đó trẻ em có thể mất tới 5-7 ngày để hồi phục.

Tương tự, khi người lớn mắc bệnh cảm, họ thường khỏi sau một tuần, nhưng trẻ em có thể mất 2-3 tuần để hồi phục. Vì vậy, để trẻ phát triển hệ miễn dịch tốt, cha mẹ cần hiểu rằng việc trải qua bệnh ở tuổi nhỏ giúp trẻ phục hồi nhanh hơn khi lớn lên.

Bé bị nhiễm trùng đường ruột nên ăn gì?

Khi trẻ mắc bệnh nhiễm trùng đường ruột, việc bù đắp nước là rất quan trọng. Mẹ có thể cho trẻ uống oresol, nước dừa tươi và các loại nước khác theo những lưu ý sau:

• Tránh uống quá nhiều nước cùng một lúc. Thay vào đó, nên chia nhỏ thành nhiều lần uống.
• Dù trẻ bị nôn, vẫn nên tiếp tục cho uống nước.

Nước dừa tươi không chỉ không gây lạnh bụng như nhiều người nghĩ mà còn giúp bổ sung nước và điện giải rất tốt.

Đối với trẻ đang bú sữa hoặc ăn dặm, mẹ có thể tiếp tục cho trẻ ăn bình thường nhưng tăng tần suất. Đồng thời, có thể cho trẻ thêm một số loại nước sau nếu có. Nhưng nhớ pha loãng chúng với nước theo tỷ lệ 1 phần chất, 5 phần nước.

• Nước ngọt Cordial.
• Súp.
• Nước ép trái cây.
• Nước chanh.

Mẹ nên tránh cho trẻ uống trà, cà phê. Ngoài ra, một số loại nước ngọt có ga, nước uống thể thao, nước giải khát, nước trái cây chưa pha loãng thường chứa nhiều đường, không tốt cho sức khỏe của trẻ và có thể làm tăng tiềm ẩn tiêu chảy.

Một số lưu ý quan trọng mà mẹ cần nhớ khi chăm sóc trẻ mắc bệnh nhiễm trùng đường ruột:

• Đảm bảo chế độ ăn uống đủ chất để giúp trẻ phục hồi nhanh chóng.
• Khi trẻ không muốn ăn, hãy khích lệ trẻ ăn một ít. Tránh để trẻ đói suốt cả ngày.
• Ưu tiên cho trẻ ăn thực phẩm nhẹ và giàu tinh bột như: cháo, sữa, bánh quy, khoai tây.
• Tránh các loại thực phẩm nhanh như kem, bánh kẹo, sô-cô-la.
• Không nên tự ý cho trẻ uống thuốc giảm tiêu chảy.
• Sau khi trẻ đi vệ sinh, hãy rửa sạch và lau khô kỹ. Nếu cần, có thể sử dụng kem bôi da để tránh hăm da do tiêu chảy gây ra.

Cung cấp cho trẻ những món ăn giàu tinh bột như cháo, sữa, khoai tây... Nguồn: Istock

Chamẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu trẻ có các dấu hiệu sau:

• Trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi bị nôn ói kèm tiêu chảy.
• Trẻ ngủ không đều, không tỉnh dậy được.
• Trẻ tiêu chảy 8-10 lần mỗi ngày.
• Phân của trẻ có máu hoặc chất nhầy.
• Trẻ từ chối ăn uống và chỉ nôn ra.
• Nôn màu xanh.
• Trẻ tiêu chảy kéo dài đến 10 ngày.

Lời nhắn từ Mytour

Bệnh nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, tăng trưởng chậm và nhiều biến chứng nguy hiểm. Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất nếu thấy trẻ có quá nhiều dấu hiệu bất thường để được chữa trị. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp cha mẹ chăm sóc trẻ tốt hơn khi trẻ mắc bệnh nhiễm trùng đường ruột.

Các bài viết từ Mytour/Vũ trụ bỉm sữa chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Quỳnh tổng hợp từ sách 'Để con được ốm' của bác sĩ Nguyễn Trí Đoàn