Buzz
Giải Khái niệm, đặc điểm và vai trò của luật pháp từ trang 72 đến 75 giúp học sinh hiểu rõ tầm quan trọng và đặc điểm, vai trò của luật pháp trong cuộc sống. Nó cung cấp gợi ý, so sánh với kết quả của bản thân, và giúp củng cố kiến thức.
Luyện tập Bài 11: Luật pháp - Kinh tế và Pháp luật 10
Phần 1
Hãy cho biết điều nào dưới đây được quy định trong pháp luật? Tại sao?
a. Quyền của người lao động: lựa chọn công việc, nơi làm việc, học nghề, không phân biệt đối xử... (Điều a Khoản 1 Điều 5 Bộ luật Lao động năm 2019).
b. Nhiệm vụ của Đoàn viên: Luôn hướng tới lý tưởng của Đảng và Bác Hồ. Tích cực học tập, lao động, tham gia hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. (Khoản 1 Điều 2 Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thông qua ngày 13 — 12 - 2017)
c. Khi giao dịch với khách hàng cần phải lịch thiệp, niềm nở, thể hiện tính chuyên nghiệp, hiệu quả để khách hàng an tâm, hài lòng khi đến giao dịch. (Điều 3 Nội quy Công ty Y)
d. Điều kiện tham dự Đại hội Cổ đông: cá nhân, người đại diện của cổ đông là tổ chức hoặc cá nhân có tên trong danh sách cổ đông có quyền tham dự Đại hội, hoặc được uỷ quyền bằng văn bản theo quy định của Quy chế và pháp luật. (Điều 3 Quy chế tổ chức Đại hội Cổ đông thường niên Công ty cổ phần X)
Gợi ý đáp án
a. Quyền của người lao động: lựa chọn công việc, nơi làm việc, nghề nghiệp, học nghề, không phân biệt đối xử.... (Điều a Khoản 1 Điều 5 Bộ luật Lao động năm 2019).
=> Đây là quyền lợi của người lao động do nhà nước ban hành để bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ của công dân.
Câu 2
Em hãy chỉ ra các đặc điểm của pháp luật thể hiện trong các quy định dưới đây:
a. Cấm phân biệt đối xử, ép buộc lao động, sử dụng nhân công dưới độ tuổi lao động tối thiểu (Khoản 3 Điều 35 Hiến pháp năm 2013).
b. Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của mọi tổ chức, cộng đồng, gia đình và cá nhân (Khoản 1 Điều 4 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020).
c. Cấm bỏ rơi, bỏ mặc, mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em. (Khoản 2 Điều 6 Luật Trẻ em năm 2016).
Gợi ý đáp án
a. Cấm phân biệt đối xử, ép buộc lao động, sử dụng nhân công dưới độ tuổi lao động tối thiểu (Khoản 3 Điều 35 Hiến pháp năm 2013).
=> Trẻ em không được đưa vào lao động trước tuổi qui định.
b. Mọi tổ chức, cộng đồng, gia đình và cá nhân đều phải chịu trách nhiệm bảo vệ môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.
=> Phòng tránh ô nhiễm môi trường là việc cần thiết.
c. Luật Trẻ em năm 2016 cấm mọi hành vi liên quan đến bỏ rơi, mua bán, bắt cóc, đánh đổi và lạm dụng trẻ em.
=> Bảo vệ đúng quyền lợi của trẻ em.
Câu hỏi 3
Hãy phân biệt đúng sai và giải thích tại sao.
a. Tất cả tổ chức và cá nhân đều phải tuân thủ luật pháp.
b. Luật pháp được xem như một công cụ để bảo vệ lợi ích của cả cộng đồng trong xã hội.
c. Mọi công dân từ 18 tuổi trở lên đều phải tuân theo luật pháp.
d. Không có pháp luật, Nhà nước có thể quản lý xã hội thông qua các biện pháp khác như kế hoạch, tuyên truyền, giáo dục và thuyết phục.
e. Pháp luật được coi là công cụ giúp công dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ.
g. Luật pháp đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững của quốc gia.
Gợi ý cho câu trả lời
a. Tất cả tổ chức và cá nhân đều phải tuân thủ luật pháp.
=> Chính xác vì pháp luật là tập hợp các quy định ban hành để điều chỉnh các mối quan hệ xã hội theo một hệ thống chung.
b. Luật pháp được coi là công cụ để bảo vệ một nhóm người trong cộng đồng.
=> Sai. Bởi vì pháp luật được tạo ra để bảo vệ quyền lợi của tất cả công dân.
Câu hỏi 4
Hãy mô tả vai trò của pháp luật trong tình huống sau đây:
a. Kết thúc buổi liên hoan kỷ niệm 20 năm ngày ra trường, anh H và bạn đi xe về nhà sau khi uống rượu bia. Cảnh sát giao thông yêu cầu họ dừng xe kiểm tra nồng độ cồn. Kết quả cho thấy cả hai đều có nồng độ cồn vượt quá mức cho phép. Cảnh sát lập biên bản xử phạt và tước giấy phép lái xe trong 24 tháng. Việc này giúp đảm bảo trật tự và an toàn giao thông.
b. Công an tỉnh H phát hiện cơ sở Y sản xuất, kinh doanh rượu không có giấy tờ và nguồn gốc xuất xứ. Họ cũng phát hiện hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ và chủ cơ sở không có hồ sơ phép lý. Công an lập biên bản và xử phạt hành chính để đảm bảo an toàn thực phẩm và tránh nguy cơ cho sức khỏe cộng đồng.
Gợi ý cho câu trả lời
a. Việc xử phạt của cảnh sát giao thông giúp duy trì trật tự và an toàn giao thông, giảm nguy cơ tai nạn, và nâng cao ý thức tuân thủ luật pháp.
b. Xử phạt của Công an tỉnh H nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm, tránh nguy cơ sức khỏe cho cộng đồng và là bài học cho các nhà kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc.
Câu hỏi 5
Giải thích về luật pháp
Khi nhìn thấy các phương tiện giao thông dừng lại ở một ngã tư vì đèn đỏ, H tỏ ra tò mò: “Tại sao các xe phải dừng khi đèn đỏ, nhưng xe cứu thương và xe cứu hỏa vẫn chạy qua?” Em nghĩ, trong tình huống này, việc xe cứu thương và xe cứu hỏa không tuân theo Luật Giao thông đường bộ có phải là vi phạm không? Tại sao?
Gợi ý câu trả lời
Không phải. Vì xe cứu thương và xe cứu hỏa đang thực hiện nhiệm vụ cứu người khỏi nguy cơ, việc ưu tiên cho các loại xe này là hoàn toàn hợp lý.
Bài 11: Ứng dụng Giáo dục Kinh tế và Pháp luật
Câu hỏi 1
Hãy kể một trường hợp pháp luật đã bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân mà bạn biết. Bạn học được điều gì từ trường hợp đó?
Gợi ý cho câu trả lời
Tất cả công dân Việt Nam đều được bảo vệ quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, và nơi làm việc theo luật pháp.
=> Bài học: Trong môi trường làm việc không tốt, ta có thể đề xuất cho cấp quản lý cao hơn và tìm kiếm công việc phù hợp với bản thân.
Câu hỏi 2
Nhân kỷ niệm Ngày Pháp luật Việt Nam 9 - 11, hãy viết một bài tuyên truyền về vai trò của pháp luật trong xã hội.
Gợi ý cho câu trả lời
Một trong những nguyên tắc không thể bỏ qua là quốc gia không thể tồn tại thiếu pháp luật, và pháp luật chỉ có ý nghĩa khi được hỗ trợ bởi bộ máy quốc gia. Có quan điểm cho rằng quyền lực của nhà nước là chính thứ nhất, và pháp luật chỉ là phái sinh; hoặc pháp luật đứng trên quyền lực của nhà nước, và nhà nước phải tuân thủ pháp luật. Tuy nhiên, chưa có cơ sở xứng đáng để chứng minh điều này:
Thứ nhất, pháp luật được ban hành bởi nhà nước, nhưng nó không chỉ phản ánh tư duy chủ quan mà còn phản ánh nhu cầu khách quan của xã hội. Để có hiệu lực, pháp luật phải phù hợp với trình độ phát triển kinh tế của xã hội.
Thứ hai, để pháp luật có tác dụng thực tế, cần có sự bảo đảm từ quyền lực của quốc gia. Nói rằng pháp luật đứng trên nhà nước là không thực tế.
Thứ ba, nhu cầu về pháp luật là nhu cầu tự nhiên của bộ máy quốc gia. Để hoạt động hiệu quả, cần phải xác định chính xác chức năng, thẩm quyền và trách nhiệm của từng cơ quan, và xây dựng mối quan hệ đúng đắn giữa chúng.
Cần nhấn mạnh rằng, để có môi trường pháp lý ổn định, cần quan tâm đến sự đồng bộ của hệ thống pháp luật của quốc gia. Mỗi phần trong hệ thống không thể tồn tại và phát triển độc lập mà luôn phải có mối liên kết và tác động qua lại với các phần khác.
Để quản lý quốc gia hiệu quả, phát triển xã hội và mở rộng quan hệ với các quốc gia khác, cần tận dụng vai trò của pháp luật và xây dựng một hệ thống pháp luật đồng bộ và phù hợp với điều kiện trong nước và quốc tế.
