Bài 8C: Cảnh vật quê hương trong sách Tiếng Việt 5 VNEN
B. Hoạt động thực hành
(Trang 88 của sách Ngữ Văn 5 VNEN Tập 1) 1. Chơi trò chơi: Tìm ra nghĩa gốc và nghĩa chuyển của các từ có nhiều nghĩa
Trả lời
Đặt câu | Nghĩa |
---|---|
Tay: Anh ấy năm tay tôi như để động viên. Tay: anh ấy là một tay chơi nổi tiếng |
-Nghĩa gốc -Nghĩa chuyển |
Mũi: Chiếc mũi của cô ấy thật cao. Mũi: Mũi thuyền đã cập bến. |
-Nghĩa gốc -Nghĩa chuyển |
Lưng: Hồi bé, bố thường cõng tôi trên lưng. Lưng: Nhà tôi nằm ở dưới lưng đồi. |
-Nghĩa gốc -Nghĩa chuyển |
(Trang 88 của sách Ngữ Văn 5 VNEN Tập 1) 2. Tìm trong cột B lời giải nghĩa thích hợp cho từ 'xuân' trong mỗi câu ở cột A và ghi kết quả vào vở
Trả lời
-Xuân 1: một trong những mùa trong năm
-Xuân 2: trẻ trung, sôi động
-Xuân 3: tuổi (một phần của cuộc sống)
(Trang 89 của sách Ngữ Văn 5 VNEN Tập 1) 3. Xác định nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từng từ dưới đây và ghi kết quả vào bảng:
Từ | Nghĩa | Xác định | |
---|---|---|---|
Nghĩa gốc | Nghĩa chuyển | ||
Cao | Có chiều cao lớn hơn mức bình thường | ||
Có số lượng hoặc chất lượng hơn hẳn mức bình thường. | |||
nặng | Có trọng lượng lớn hơn mức bình thường | ||
Ở mức độ cao hơn, trầm trọng hơn mức bình thường. | |||
ngọt | Có vị như vị của đường, mật | ||
Lời nói (nhẹ nhàng), dễ nghe. | |||
(Âm thanh) nghe êm tai |
Trả lời
Từ | Nghĩa | Xác định | |
---|---|---|---|
Nghĩa gốc | Nghĩa chuyển | ||
Cao | Có chiều cao lớn hơn mức bình thường | x | |
Có số lượng hoặc chất lượng hơn hẳn mức bình thường. | x | ||
Nặng | Có trọng lượng lớn hơn mức bình thường | x | |
Ở mức độ cao hơn, trầm trọng hơn mức bình thường. | x | ||
Ngọt | Có vị như vị của đường, mật | x | |
Lời nói (nhẹ nhàng), dễ nghe. | x | ||
(Âm thanh) nghe êm tai | x |
(Trang 89 của sách Ngữ Văn 5 VNEN Tập 1) 4. Đặt câu để phân biệt các nghĩa của một từ trong các từ trên
Trả lời
- Trong lớp, bạn Tú là người cao nhất.
- Điểm kiểm tra của lớp trưởng luôn ở mức cao hơn so với các bạn khác.
- Bạn Hoa nặng 45 kg.
- Mức độ ô nhiễm ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn so với những năm trước đây.
- Mật ong có vị rất ngọt và thơm.
- Giọng nói của bạn Thúy rất dễ nghe và dễ chịu.
- Tiếng sáo du dương vang lên trên cánh đồng rộng lớn.
(Trang 89 sách Ngữ Văn 5 VNEN Tập 1) 5. Dưới đây là hai cách khai mạc bài văn Tả con đường quen thuộc từ nhà tới trường. Hãy thảo luận nhóm để trình bày:
• Đoạn nào bắt đầu trực tiếp, đoạn nào bắt đầu gián tiếp?
• Cách viết mỗi cách mở bài như thế nào?
a. Đi từ nhà đến trường, có nhiều lối đi khác nhau. Tuy nhiên, con đường em thích nhất vẫn là đường Nguyễn Trường Tộ.
b. Tuổi thơ của em đầy kỷ niệm về những cảnh đẹp của quê hương. Đó là dòng sông nhỏ với tiếng cười của trẻ con mỗi buổi chiều hè. Đây là triền đê với tiếng hát vang lên trong đêm trăng sáng. Nhưng con đường từ nhà đến trường, con đường mà em đã đi trong suốt những năm tháng học trò, vẫn là điều gần gũi nhất với em.
Trả lời
Trong hai đoạn mở bài trên, ta có thể thấy:
• Phần a: Mở bài trực tiếp
• Phần b: Mở bài gián tiếp
Cách viết mở bài của từng kiểu:
• Phần a: Giới thiệu ngay về con đường sẽ được mô tả.
• Phần b: Kể về những kí ức thời thơ ấu gắn liền với cảnh quê hương rồi mới giới thiệu về con đường cần mô tả.
(Trang 90 sách Ngữ Văn 5 VNEN Tập 1) 6. Dưới đây là hai cách kết bài của bài văn Tả con đường quen thuộc từ nhà tới trường. Hãy chỉ ra điểm tương đồng và khác biệt giữa phần kết bài không mở rộng (a) và phần kết bài mở rộng (b).
a. Con đường từ nhà đến trường của em có lẽ không khác biệt nhiều so với các con đường khác trong thành phố, nhưng nó thực sự gần gũi với em.
b. Em yêu quý con đường từ nhà đến trường rất nhiều. Mỗi buổi sáng đi học, em luôn thấy con đường được quét dọn sạch sẽ. Em biết rằng điều đó là nhờ vào công việc quét dọn của các công nhân vệ sinh. Em cùng các bạn luôn nhắc nhau không vứt rác để giữ cho con đường luôn sạch đẹp.
Trả lời
Điểm tương đồng: Cả hai đoạn kết bài đều thể hiện tình cảm thân thiết và yêu quý của học sinh đối với con đường.
Khác biệt:
• Đoạn a: Thể hiện tình cảm với con đường.
• Đoạn b: Thể hiện tình cảm với con đường cũng như tôn vinh công lao của các công nhân vệ sinh trong việc giữ gìn sạch đẹp con đường; đồng thời, thể hiện các hành động cụ thể của bản thân và bạn bè đối với con đường mà mình yêu quý.
(Trang 90 của sách Ngữ Văn 5 VNEN Tập 1) 7. Viết một đoạn khởi đầu gián tiếp và một đoạn kết bài mở rộng cho bài văn mô tả cảnh đẹp ở địa phương của em.
Trả lời
Phần mở đầu:
+ Việt Nam chúng ta có nhiều địa điểm đẹp, nhiều di tích lịch sử nổi tiếng. Chúng ta tự hào về Vịnh Hạ Long, Phong Nha Kẻ Bàng, Đầm Sen, Suối Tiên... Tuy nhiên, khi đặt chân đến Hà Nội, không ai có thể không để ý đến Hồ Gươm rực rỡ dưới ánh đèn. Tuổi thơ của tôi gắn liền với Hồ Gươm, với những chiều hè dạo bước cùng ông, đọc sách.
+ Tuổi thơ của mỗi người đều ghi dấu bằng tiếng ru của mẹ, những kỷ niệm của thời học trò. Trong ký ức của tôi, những ngày hội làng, những chiều hè tắm sông cùng bạn bè hay những buổi chiều thả diều trên bờ đê luôn in sâu trong tâm trí. Tuy nhiên, dù đi đến đâu sau này, tôi cũng không thể quên cây đa già đầu làng. Cây đa đã gắn liền với tuổi thơ của tôi.
Phần kết:
+ Hồ Gươm là biểu tượng của người dân Hà Nội, là nơi mang tính văn hóa của thủ đô. Mỗi tuần, tôi vẫn dành thời gian đi dạo quanh Hồ Gươm cùng ông. Hồ Gươm vẫn đẹp như ngày nào, không gian ở đây luôn yên bình và mát mẻ. Mọi người dân Thủ đô luôn tự giác duy trì sự sạch sẽ cho khu vực này. Hồ Gươm là biểu tượng của hòa bình và xanh sạch.
+ Tôi rất yêu quý cây đa đầu làng. Bóng cây đa đã chứng kiến cuộc sống của chúng tôi lớn lên. Tôi luôn nhớ những chiều về, ngồi dưới gốc đa, ngắm cánh đồng lúa xa xăm. Cây đa già như một người bạn đồng hành thân thiết, gắn bó với những kỷ niệm tuổi thơ đẹp đẽ của tôi.
C. Hoạt động ứng dụng
(Trang 90 sách Ngữ Văn 5 VNEN Tập 1) Nghe người thân đọc phần mở bài và kết bài em đã viết. Tiếp theo, viết thêm phần thân bài để hoàn thiện bài văn tả cảnh đẹp quê hương của em.
Trả lời
Hồ Gươm nằm ở trung tâm quận Hoàn Kiếm, được bao quanh bởi các khu phố cổ như Hàng Ngang, Hàng Đào, Lương Văn Can... và các khu vực Tây do người Pháp quy hoạch từ hơn một thế kỉ trước. Diện tích của hồ là hơn 12ha và dài 700m. Hồ này có nhiều tên gọi khác nhau. Ban đồ hồ gọi là Lục Thủy vì nước hồ xanh quanh năm và là nơi sinh sống của nhiều loại tảo. Sau đó, hồ được biết đến với tên Thủy Quân vì thời nhà Trần, vua sử dụng hồ làm chỗ luyện tập cho thủy quân. Từ thế kỷ 15, hồ được biết đến với truyền thuyết 'Lê Lợi trả gươm cho Rùa thần', ghi lại chiến thắng chống lại quân Minh (1417-1427), và được đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm. Vào mùa thu, Hồ Gươm rực rỡ như một bức tranh thu hút mọi ánh nhìn. Xung quanh hồ là rặng liễu ngả bóng xuống mặt nước và những cây cổ thụ tạo bóng mát. Các bồn hoa đủ màu sắc đua nhau tạo nên một khung cảnh đẹp như lụa. Màu xanh biếc của hồ làm cho nó trông như một hòn đảo nhỏ giữa thành phố. Từ xa, hồ trông như một chiếc gương khổng lồ. Mỗi buổi sáng, hồ chào đón tia nắng bình minh, nước trong vắt giúp du khách thấy rõ đàn cá bơi lội và những chú rùa con đang tập bơi. Gần đó là cầu Thê Húc màu đỏ nối liền với đền Ngọc Sơn. Đền Ngọc Sơn được che phủ bởi tán đa già và phía trước đền là Tháp Bút trông kiêu hùng như biểu tượng văn hóa của dân tộc.
Các chủ đề khác có nhiều người quan tâm.