Buzz
Bài ca Côn Sơn (Nguyễn Trãi) bao gồm tóm tắt, phân tích bố cục, nội dung và nghệ thuật, cùng bối cảnh sáng tác và tiểu sử tác giả, giúp học tốt Ngữ văn 8
Tác giả
1. Tiểu sử
- Nguyễn Trãi (1380 - 1442), biệt hiệu Ức Trai.
- Quê gốc ở Chi Ngại, Chí Linh, Hải Dương; sau chuyển về Nhị Khê, Thường Tín, Hà Tây.
- Cha: Nguyễn Ứng Long, một nhà Nho xuất thân nghèo khó, giỏi học, đỗ tiến sĩ thời Trần.
- Mẹ: Trần Thị Thái, con gái Trần Nguyên Hãn.
- Sinh ra trong gia đình giàu truyền thống yêu nước và văn hóa.
- Gánh vác trách nhiệm với nước, nối tiếp mối thù gia đình, theo Lê Lợi tham gia khởi nghĩa Lam Sơn.
- Năm 1427 - 1428: Khởi nghĩa Lam Sơn thành công, Nguyễn Trãi viết tác phẩm Bình Ngô đại cáo.
- Sau đó, tham gia công cuộc xây dựng đất nước và gặp oan.
- Năm 1439, ông lui về ở ẩn tại Côn Sơn.
- Năm 1440, quay trở lại làm quan.
- Năm 1442, ông và gia đình bị dính án oan Lệ Chi Viên, bị tru di tam tộc, phải đến hơn 20 năm sau Lê Thánh Tông mới minh oan.
=> Kết luận:
+ Nguyễn Trãi là anh hùng dân tộc, tài năng toàn diện hiếm có, và là danh nhân văn hóa thế giới.
+ Người đã trải qua những oan khuất bi thương nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam.
2. Văn chương sự nghiệp
a. Các tác phẩm chính
- Tác phẩm chính viết bằng chữ Hán bao gồm:
- Tác phẩm chữ Nôm: Quốc âm thi tập gồm 254 bài, chia thành bốn loại chính: Vô đề, Thời lệnh môn, Hoa mộc môn, Cầm thú môn. Trong phần Vô đề, có nhiều mục như: Thủ vĩ ngâm (1 bài), Ngôn chí (21 bài), Mạn thuật (14 bài), Thuật hứng (25 bài), Tự thán (41 bài), Tự thuật (11 bài), Tức sự (4 bài), Bảo kính cảnh giới (61 bài),...
b. Giá trị văn học
* Văn luận:
- Chủ đề chính trong các bài viết là tư tưởng nhân nghĩa và yêu nước thương dân.
- Nghệ thuật: Đạt đến trình độ xuất sắc, cấu trúc chặt chẽ, lập luận thuyết phục.
* Thơ trữ tình:
- Lý tưởng của người anh hùng: kết hợp nhân nghĩa với lòng yêu nước và tình yêu dân tộc, luôn nồng nàn và mãnh liệt.
- Phẩm chất và ý chí của người anh hùng mạnh mẽ, kiên định, chiến đấu vì nước vì dân, chống lại ngoại xâm và quyền lực bạo tàn.
=> Tổng kết:
+ Nội dung: kết hợp hai chủ đề lớn là lòng yêu nước và tinh thần nhân đạo.
+ Nghệ thuật: đóng góp đáng kể trong cả thể loại và ngôn ngữ.
Sơ đồ tư duy về tác giả Nguyễn Trãi:
Tác phẩm
1. Khái quát chung
a. Nguồn gốc
- “Bài ca Côn Sơn” (Côn Sơn ca) có thể đã được sáng tác trong khoảng thời gian ông bị áp lực, buộc phải rời chốn quan trường về Côn Sơn.
- Trong bản gốc chữ Hán, bài thơ viết theo thể khác, nhưng ở đây được dịch sang thể thơ lục bát.
b. Bố cục: Gồm 2 phần
- Phần 1 (4 câu đầu): Miêu tả thiên nhiên Côn Sơn.
- Phần 2 (4 câu cuối): Miêu tả con người hòa hợp với thiên nhiên Côn Sơn.
c. Thể thơ: Lục bát
d. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự, miêu tả
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung:
Đoạn thơ thể hiện hình ảnh nhân vật “ta” trong khung cảnh Côn Sơn đầy thơ mộng và quyến rũ, cho thấy sự hòa hợp tuyệt vời giữa con người và thiên nhiên bắt nguồn từ nhân cách cao thượng, tâm hồn thi sĩ của Nguyễn Trãi.
b. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng đại từ “ta”.
- Kết hợp những chi tiết, câu thơ tả cảnh và tả người.
- Áp dụng biện pháp tu từ như so sánh, điệp từ (ta, Côn Sơn, như).
- Giọng điệu mềm mại, dịu dàng.
- Bản dịch theo thể thơ lục bát với ngôn ngữ trong sáng, sống động và lôi cuốn.
Sơ đồ tư duy cho bài thơ 'Bài ca Côn Sơn':
