Buzz
1. Đọc bài Đất nước
QUÊ HƯƠNG
(Trích dẫn)
Buổi sáng trong trẻo như những năm trước
Gió thu mang theo hương cốm mới
Tôi nhớ về những ngày thu đã qua
Sáng sớm hơi lạnh trong lòng Hà Nội
Những con phố dài lấp lánh hơi may
Người rời đi không ngoảnh lại phía sau
Dưới thềm nắng, lá rụng đầy
Mùa thu năm nay đã thay đổi
Tôi đứng vui vẻ lắng nghe giữa núi rừng
Gió thổi làm rừng tre lay động
Bầu trời thu khoác lên lớp áo mới
Trong sắc xanh, niềm vui tràn đầy!
Bầu trời xanh này là của chúng ta
Núi rừng này thuộc về chúng ta
Các cánh đồng thơm ngát
Những con đường rộng lớn trải dài
Những dòng sông đỏ đầy phù sa
Đây là quê hương của chúng ta
Đây là quê hương của những người không bao giờ lùi bước
Đêm đêm, âm thanh của đất đai thì thầm
Những buổi chiều xưa vọng về!
NGUYỄN ĐÌNH THI
Các thuật ngữ
- Đất nước: là một bài thơ được viết trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp, diễn tả tâm trạng của tác giả trong mùa thu chiến thắng tại chiến khu Việt Bắc;
- Hơi may: là gió thu heo may;
- Chưa bao giờ khuất: chưa từng chịu khuất phục, có thể hiểu là bất diệt.
Hướng dẫn đọc
Đọc bài thơ một cách mượt mà, diễn cảm với giọng trầm ấm, thể hiện niềm tự hào và ca ngợi đất nước.
Nội dung chính
Bài thơ diễn tả niềm vui và tự hào của tác giả khi đất nước đạt được hòa bình sau nhiều năm chiến tranh. Trời thu ngày xưa u ám, giờ đây sáng tươi hơn khi không còn kẻ thù.
2. Hướng dẫn giải phần Tập đọc SGK Tiếng Việt 5 tập 2, trang 94 và 95
2.1. Câu 1
Trong hai khổ thơ đầu, 'Những ngày đã xa' được miêu tả vừa đẹp vừa buồn. Em hãy chỉ ra các từ ngữ thể hiện điều đó?
Trả lời:
- 'Những ngày thu đã qua' được mô tả đẹp với hình ảnh: Buổi sáng trong trẻo, gió thu mang hương cốm mới
- 'Những ngày thu đã qua' buồn: Sớm lạnh, các con phố dài rộn ràng hơi may, thềm nắng đầy lá rơi, người ra đi không ngoảnh lại.
2.2. Câu 2
Khung cảnh đất nước trong mùa thu mới được mô tả trong khổ thơ thứ ba đẹp như thế nào?
Trả lời:
Khung cảnh đất nước mùa thu mới hiện lên vừa tươi đẹp, vừa vui tươi. Niềm vui từ chiến thắng trong mùa thu đã lan tỏa, bao phủ cả cảnh vật xung quanh.
- Gió thổi làm rừng tre lay động
- Bầu trời thu khoác lên lớp áo mới
- Trong sắc xanh, niềm vui tràn đầy và những tiếng cười thiết tha.
2.3. Câu 3
Lòng tự hào về tự do của đất nước và truyền thống bất khuất của dân tộc được thể hiện qua các từ ngữ và hình ảnh nào trong hai khổ thơ cuối?
Trả lời:
- Niềm tự hào về đất nước tự do:
+ Được thể hiện qua việc lặp lại các từ như: Trời xanh đây, núi rừng đây, của chúng ta. Sự lặp lại của các từ này nhấn mạnh niềm tự hào và hạnh phúc khi đất nước được tận hưởng tự do và hạnh phúc trọn vẹn;
+ Những hình ảnh như các cánh đồng thơm ngát, những con đường trải rộng, những dòng sông đỏ nặng phù sa khẳng định rõ ràng rằng chúng ta đã hoàn toàn đạt được tự do và độc lập. Mỗi tấc đất, mỗi cảnh vật đều thuộc về chúng ta, những vẻ đẹp nhất trên đất nước này đều là của dân tộc chúng ta.
- Niềm tự hào về truyền thống bất khuất của dân tộc:
+ Đất nước của những người không bao giờ lùi bước: Đất nước của những người luôn kiên cường và bất khuất, biểu tượng cho những anh hùng đã chiến đấu để mang lại tự do và hòa bình cho chúng ta. Dù còn sống hay đã hy sinh, hình ảnh của họ mãi mãi tồn tại cùng đất nước và sống trong lòng mỗi người Việt Nam.
+ Đêm đêm, âm thanh của đất đai thì thầm/ Những ngày xưa vẫn vọng về: Là lời nhắc nhở từ ông cha luôn vang vọng qua thời gian. Nhấn mạnh rằng để tận hưởng cuộc sống hiện tại, chúng ta cần nhớ ơn và tri ân những người đã hy sinh để có được cuộc sống hôm nay.
3. Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi
3.1. Mở đầu:
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm
3.2. Phân tích nội dung:
- Hình ảnh mùa thu Hà Nội qua ký ức của tác giả:
+ Các dấu hiệu đặc trưng của mùa thu bao gồm những hình ảnh như 'sáng trong mát', 'hương cốm mới'
-> tạo nên hình ảnh đặc sắc của mùa thu Hà Nội
+ Ký ức về mùa thu: một mùa thu đẹp nhưng mang nỗi buồn.
- Hình ảnh mùa thu ở chiến khu và sự thay đổi tâm trạng của tác giả:
+ Mở đầu bằng câu thơ 'Mùa thu ... rồi': thể hiện niềm vui và sự phấn khởi trước sự đổi mới của cuộc sống
+ 'Tôi đứng nghe vui ... đồi': Ba động từ liên tiếp trong câu thơ nhấn mạnh sự chú ý và tập trung cao độ vào đất nước và niềm vui
+ Hình ảnh 'rừng tre': Đại diện cho con người Việt Nam và truyền thống dân tộc (so sánh với thơ Nguyễn Duy).
+ 'Phấp phới': Thường chỉ những thứ nhẹ nhàng, mềm mại, nhưng khi dùng cho 'rừng tre' thể hiện sự vui sướng tột cùng và niềm phấn khởi mạnh mẽ của người Việt Nam
+ Hình ảnh 'trời thu, trong biếc': Bầu trời mùa thu với sắc xanh tươi mát, biểu thị hy vọng và niềm vui, cùng tiếng cười của những người đang tận hưởng sự tự do trên quê hương của mình
+ Những câu thơ tiếp theo thể hiện niềm tự hào dân tộc và niềm tự hào về một đất nước tươi đẹp, thịnh vượng.
- Hình ảnh đất nước trong những năm chiến tranh và niềm tự hào về truyền thống của cha ông:
+ Tác giả tự hào về truyền thống của tổ tiên qua câu thơ 'Nước chúng ta ... vọng về!': Những thế hệ người Việt Nam đã không ngừng chiến đấu để giành tự do và độc lập cho dân tộc, nhắc nhở chúng ta về đạo lý 'Uống nước nhớ nguồn'.
+ Tác giả còn sử dụng một đoạn thơ để nhấn mạnh sự tàn bạo của kẻ thù thông qua việc liệt kê các tội ác của chúng.
=> Tác giả dùng các hình ảnh đối lập để làm nổi bật phẩm chất anh hùng của người Việt Nam, đồng thời khẳng định tình yêu nước và khát vọng hòa bình của dân tộc qua câu thơ 'Xiềng xích ... thương nhà!'
- Hình ảnh đất nước trong niềm vui xây dựng và khát vọng tương lai:
+ Hình ảnh đất nước với tiếng kèn gọi quân và khói từ các nhà máy bay trong gió => Tạo nên hình ảnh về công cuộc tái thiết đất nước sau chiến tranh
Hình ảnh 'dây thép...chiều' và 'những cánh đồng...máu': Diễn tả nỗi đau và sự tàn khốc của chiến tranh
Tác giả sử dụng biện pháp nhân hóa để thể hiện nỗi bi thương và đau đớn đến tận cùng.
Hình ảnh các chiến sĩ hành quân được lãng mạn hóa với hình ảnh 'nhớ mắt...yêu' => Tình yêu đôi lứa hòa quyện với tình yêu Tổ quốc, trở thành động lực mạnh mẽ để chiến đấu vì đất nước.
+ Động từ 'ôm đất nước': Thể hiện tình yêu sâu sắc đối với quê hương, bao trùm những đau thương để biến thành sức mạnh kiên cường và anh hùng.
=> Niềm vui và tự hào khi dân tộc ta vươn lên từ những đau thương, phát triển và xây dựng đất nước.
- Kết luận chung:
+ Nội dung: Miêu tả hành trình đất nước từ những năm tháng chiến tranh, đau thương đến chiến thắng và hướng tới một tương lai tươi sáng.
+ Nghệ thuật:
Hình ảnh trong thơ vừa đẹp vừa giản dị, mộc mạc, đậm chất thơ và tràn đầy tình yêu nước.
Lời thơ ngập tràn tình yêu và niềm tự hào dân tộc.
Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng một cách tinh tế và hài hòa.
3.3. Kết bài
- Nhấn mạnh lại vấn đề.
