Buzz
Với tác giả và tác phẩm 'Con chào mào' trong môn Ngữ văn lớp 6, sách Kết nối tri thức trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về bài hát 'Con chào mào', bao gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý...
Tác giả và tác phẩm: 'Con chào mào' - Ngữ văn lớp 6 Kết nối tri thức
I. Tác giả
Mai Văn Phấn (1955)
- Quê quán: Ninh Bình
- Ông nổi tiếng với sáng tác thơ và viết tiểu luận phê bình.
- Ông có bộ thơ phong phú về nhiều chủ đề, với sự đổi mới trong nội dung và nghệ thuật, một số tác phẩm đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ.
- Các tác phẩm nổi bật: Những tập thơ như Giọt nắng, Gọi xanh, Bầu trời không mái che, Lặng yên cho nước chảy,…
II. Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm
1. Thể loại: Thơ tự do
2. Nguyên bản và bối cảnh sáng tác: Bài thơ được xuất bản trong tập “Bầu trời không mái che” (2010). Tập thơ này đã được dịch sang tiếng Anh và tiếng Pháp.
3. Phong cách biểu đạt :
4. Tóm tắt:
Bài thơ mô tả hình ảnh con chim chào mào với phong cách mô tả thực tế sôi động với màu sắc và âm thanh. Nó cũng thể hiện sự thay đổi trong tâm trạng, cảm xúc, và tình yêu của nhân vật chính đối với thiên nhiên khi nhận ra rằng con chim chào mào mà họ yêu thích chỉ có thể thực sự hạnh phúc trong cuộc sống tự do và hoàn hảo trong tự nhiên.
5. Bố cục:
Bài thơ được chia thành 2 phần:
+ Phần 1: Ba câu đầu mô tả hình ảnh con chim chào mào trong thực tế.
+ Phần 2: Phần còn lại mô tả hình ảnh con chim chào mào trong suy nghĩ và tâm trạng của nhân vật.
6. Ý nghĩa:
+ Bài thơ Con chào mào thể hiện lòng yêu thiên nhiên và mong muốn tự do của tác giả.
7. Giá trị nghệ thuật:
+ Thể loại thơ tự do kết hợp với phong cách mô tả linh hoạt, các biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ,... đều rất xuất sắc.
III. Chi tiết về tác phẩm
1. Con chào mào trong thực tế
- Con chim chào mào được mô tả ngay từ đầu bài thơ một cách trực tiếp qua dòng chữ 'Con chào mào'.
- Tác giả sử dụng ngôn ngữ sống động và hình ảnh sinh động để miêu tả con chào mào:
+ Vị trí: trên đỉnh cây cao và uốn cong. → Mô tả vị trí cao, mở ra không gian rộng lớn.
+ Về màu sắc: đốm trắng trên mũ đỏ. → Tạo ra bức tranh với màu sắc sống động.
+ Về âm thanh: hót liên tục, trìu... uýt... huýt... tu hìu... → Đây không chỉ là tiếng chim hót mà còn là âm thanh phản ánh sự sống của tự nhiên.
➩ Sử dụng phong cách mô tả thực tế, tạo nên bức tranh với màu sắc và âm thanh rất phong phú.
2. Con chào mào trong suy tư
- Con chim chào mào được đưa vào suy tư của tác giả:
+ Nhân vật 'tôi' xuất hiện.
+ Suy tư của tác giả được thể hiện qua việc 'vẽ ra chiếc lồng trong suy tư'. → Chiếc lồng biểu thị sự giữ lại, hạn chế.
+ Hành động vội vã, lo sợ khi chim bay đi.
- Con chào mào đồng tình, chia sẻ cảm xúc với tác giả khi 'Vừa vẽ xong nó cất cánh'. → Biểu hiện sự tự do (ngược lại với chiếc lồng).
- Cuộc rượt đuổi giữa hai nhân vật:
+ Ôm khung nắng, khung gió, và nhành cây xanh. → Đón nhận không gian thiên nhiên vào lòng mình. Thiên nhiên trở nên sống động và rực rỡ, biểu hiện qua chiếc lồng.
+ Hối hả đuổi theo. → Nối tiếp sự lo sợ từ trên. Đồng thời, thể hiện mong muốn tự do và hưng phấn.
→ Mong muốn kết nối, tan chảy vào thiên nhiên.
➩ Sử dụng bút pháp tượng trưng kết hợp với từ ngữ độc đáo. Câu thơ thể hiện ý tưởng của tác giả muốn mở rộng “chiếc lồng” của mình thành một không gian không giới hạn, để tâm hồn ông có thể bao trùm cả thiên nhiên rộng lớn, nơi con chào mào tự do và hát vang tiếng ca tự do.
3. Con chào mào trong tâm hồn
- Không gian: không rõ ràng → không chắc chắn, mơ hồ.
- Hành động: tôi nghĩ → nhấn mạnh về người nghĩ, hành động nghĩ đến trong tâm trí. Có thể tất cả chỉ là ở mức suy nghĩ sau khi trải qua thực tế.
- Các hoạt động của chào mào:
+ Chào mào săn mồi sâu bọ.
+ Chào mào thưởng thức trái cây chín mọng.
+ Chào mào uống nước giải khát.
→ Tận hưởng việc hoá thân thành chào mào với 'Thanh sạch của tôi'. Khái niệm “của tôi” ở đây thể hiện sự sáng tạo tinh tế của nhà văn, lựa chọn những điều tinh túy nhất, đẹp nhất để nuôi dưỡng con chim nhỏ của mình.
- Sử dụng nghệ thuật lặp lại tiếng chim chào mào, tạo nên một dòng thơ độc lập, gây ấn tượng mạnh mẽ.
- Dù có vẻ như hai câu cuối đối lập với phần đầu, nhưng chúng lại hợp lý và tự nhiên.
+ Không cần chim bay về vì hình ảnh con chim đã sâu trong tâm hồn của tác giả.
+ Cảm thấy hạnh phúc khi chim bay cao và xa, nhưng cũng mang một chút tiếc nuối.
➩ Con chào mào đã kết nối mạnh mẽ với tác giả.
