Bài mẫu lớp 6: Phân tích truyền thuyết về Sự tích hồ Gươm - Các bài văn hay nhất cho học sinh lớp 6

Mytour muốn chia sẻ thêm tài liệu học tập môn Ngữ văn lớp 6 bằng cách giới thiệu bài mẫu Phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm.

Đây là một tài liệu hữu ích được Mytour tổng hợp từ những bài văn mẫu xuất sắc của các bạn học sinh trên cả nước. Tài liệu được trình bày chi tiết và ngắn gọn, phù hợp cho các bạn học sinh. Hy vọng rằng thông qua tài liệu này, các bạn sẽ có thêm nguồn tham khảo để viết văn tốt hơn. Chúc các bạn thành công và học tốt.

Cấu trúc phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm

1. Tại sao Đức Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần?

- Giặc Minh áp bức nước ta, chúng tàn phá dã man, dân ta phẫn nộ không chịu nổi, tại vùng Lam Sơn nghĩa quân nổi dậy đối kháng, nhưng ban đầu thế lực còn yếu, nhiều lần gặp thất bại.

- Để con cháu không phải sống dưới ách đô hộ của kẻ thù tàn ác, Đức Long Quân đã quyết định cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần để họ đẩy lùi chúng.

2. Lê Lợi được Đức Long Quân cho mượn gươm thần theo một cách đặc biệt:

Long Quân đã khiến cho lưỡi gươm bị kẹt vào lưới của Lê Thận ba lần. Hai lần đầu Thận chỉ nghĩ đó là một thanh sắt gỉ, đã ném xuống sông, đến lần thứ ba, Lê Thận mới nhìn kỹ và nhận ra đó là một thanh gươm. Khi lưỡi gươm phát sáng trong bóng tối của căn lều, Lê Lợi mới nhận ra hai chữ 'Thuận Thiên' nhưng vẫn chưa biết đó là thanh kiếm quý. Chỉ khi đi qua khu rừng, Lê Lợi mới phát hiện ánh sáng khác thường trên ngọn cây cao mới nhận ra đó là thanh gươm được làm từ ngọc và sau đó mới chèn lưỡi vào thanh kiếm thì nhận ra lưỡi gươm vừa vặn.

- Cách cho mượn gươm đặc biệt này mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:

Đây là một thanh gươm thần, được thần Long Quân cho mượn nên không thể đơn giản trao tay như bình thường.

Cách cho mượn này đã làm tăng sự quan tâm đối với thanh gươm, và cuối cùng chỉ khi nhận ra giá trị to lớn và linh thiêng, quý giá của thanh gươm thần.

Hình ảnh lưỡi gươm dưới nước, chuôi gươm treo trên rừng nhưng vẫn gặp nhau và tạo thành một thanh gươm hoàn chỉnh, như muốn thể hiện sự hòa hợp, sự đoàn kết của nhân dân miền đồng bằng sông nước và miền rừng sâu trong cuộc chiến chống ngoại xâm, cứu nước.

Hình ảnh Lê Thận bắt lưỡi gươm, Lê Lợi tìm thấy chuôi gươm ý nói rằng người cầm gươm chỉ đạo cuộc kháng chiến là Lê Lợi, nhưng sức mạnh đánh giặc là sự đóng góp của nhiều người, nhiều tướng tài trong đó có Lê Thận, một người đánh cá bình thường.

3. Gươm thần đã thể hiện sức mạnh của mình trong cuộc chiến của nghĩa quân Lam Sơn:

Tạo ra sự đoàn kết xung quanh Lê Lợi và tăng cao ý chí chiến đấu chống lại quân xâm lược.

Gợi lên sự tin tưởng vào Lê Lợi, xác định ông là một minh tài được thiên thần giao phó cho nhiệm vụ quan trọng.

Nâng cao tinh thần của nghĩa quân, khiến cho họ ngày càng quyết tâm. Gươm thần trong tay Lê Lợi trở thành biểu tượng của sự mạnh mẽ, làm cho quân Minh chao đảo, sợ hãi.

Phát ra âm vang của nghĩa quân khắp mọi nơi. Gươm thần trở thành biểu tượng của niềm tin và sức mạnh, dẫn dắt quân ta tiến thẳng đến chiến thắng lớn lao, hùng vĩ và quyết liệt.

4. Sau khi chiến thắng quân Minh, đất nước chúng ta đã trở nên thịnh vượng và hòa bình. Long Quân đã đến lấy lại thanh gươm sau một năm.

Cảnh trao lại thanh gươm thiêng đã xảy ra một cách kỳ lạ. Trong lúc vua Lê đang cưỡi thuyền rồng trên hồ Tả Vọng, một con rùa lớn bất ngờ nhô đầu lên mặt nước và nói với vua: 'Xin bệ hạ hoàn gươm lại cho Long Quân'. Vua giơ gươm về phía Rùa Vàng. Rùa mở miệng, nắm lấy thanh gươm và rồi lặn xuống nước. Gươm và Rùa biến mất dưới đáy hồ nhưng mọi người vẫn thấy một vật gì đó lung linh dưới mặt nước xanh biếc.

Đây là một cảnh tượng kỳ lạ, tuyệt đẹp với sự huyền bí và thiêng liêng.

5. Hãy thảo luận để tìm ra ý nghĩa của truyện Sự tích Hồ Gươm dựa trên những ý cơ bản sau đây:

Truyện ca ngợi tính chính nghĩa và tính nhân dân trong cuộc kháng chiến Lam Sơn dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi. Nó cũng giải thích nguồn gốc của tên gọi hồ Hoàn Kiếm, một hồ đẹp nằm ở trung tâm của Hà Nội với tháp Rùa giữa lòng hồ. Tên gọi Hoàn Kiếm biểu hiện chiến thắng toàn diện của cuộc kháng chiến chống lại quân Minh và ý chí hòa bình của dân tộc.

6. Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, ngoài Sự tích Hồ Gươm, còn có truyền thuyết An Dương Vương xây dựng Loa Thành (hay còn gọi là truyền thuyết Mị Châu - Trọng Thủy) cũng liên quan đến hình ảnh Rùa Vàng:

Thần Kim Quy hay Rùa Vàng đã xuất hiện giúp An Dương Vương trấn áp ma quỷ và xây dựng xong Loa Thành. Thêm vào đó, Rùa Vàng còn biến móng vuốt của mình thành lẫy nỏ thần, một vũ khí hiệu quả trong việc chống lại kẻ thù. Khi lẫy nỏ bị Trọng Thủy đánh cắp, An Dương Vương thất bại và phải chạy trốn cùng con gái ra bờ biển. Rùa Vàng hiện ra để thông báo cho An Dương Vương biết kẻ phản bội là người ngồi sau ngựa của ông, tức là Mị Châu.

Trong truyền thuyết Việt Nam, Rùa Vàng thường được coi là biểu tượng của sức mạnh to lớn, tính chính nghĩa, công bằng, và ý chí quyết chiến, quyết thắng của nhân dân Việt Nam.

Phân tích truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm - Mẫu 1

Đọc truyền thuyết 'Sự tích Hồ Gươm', ta không chỉ sống lại những năm tháng gian khó và anh dũng của tổ tiên trong cuộc kháng chiến 'Bình Ngô', mà còn tăng cường niềm tự hào dân tộc, chiêm ngưỡng những di sản lịch sử, văn hóa trên lãnh thổ cố đô Thăng Long.

Chàng trai đánh cá tên là Lê Thận đã vinh dự được Long Quân trao cho lưỡi gươm báu. Ban đầu, anh chỉ coi nó là một mảnh sắt thông thường mắc vào lưới. Chỉ khi nhìn thấy nó phát sáng dưới ánh sáng lửa, anh mới nhận ra đó là một lưỡi gươm. Dù thả lưới ở ba nơi khác nhau, nhưng lưỡi gươm vẫn luôn tìm đến với anh, tạo ra những trải nghiệm kỳ diệu và bí ẩn.

Khi Lê Lợi và đồng bọn đến nhà Lê Thận, họ bất ngờ phát hiện một thanh sắt phát sáng rực trong căn lều tối om. Khi Lê Lợi nhìn thấy hai chữ 'Thuận Thiên' khắc sâu vào lưỡi gươm, nhưng vẫn chưa hiểu được giá trị của nó. Có vẻ như Long Quân vẫn muốn thử lòng con người!

Chỉ khi bọn giặc Minh đuổi đến gần, Lê Lợi mới nhận ra ánh sáng lạ trên ngọn cây, leo lên mới nhận ra đó là một cái chuôi gươm nạm ngọc. Ba ngày sau khi đưa lưỡi gươm vào chuôi, mọi thứ trở nên rõ ràng như in.

Nhận được lưỡi gươm thần, các anh hùng Lam Sơn đã được tăng thêm niềm tin và sức mạnh chiến đấu. Câu nói của Lê Thận khi trao lưỡi gươm cho Lê Lợi vang lên như một lời thề:

'Đây là ý trời phó thác cho chúng ta công việc lớn lao. Chúng tôi cam kết hy sinh tất cả cho công việc này, cùng với thanh gươm thần để bảo vệ Tổ quốc!'.

Khi Long Quân trao lưỡi gươm thần cho nghĩa quân Lam Sơn, nhuệ khí của họ đã tăng lên đáng kể. Dưới sự chỉ huy của Lê Lợi, lưỡi gươm thần đã góp phần làm tăng sức mạnh của nghĩa quân. Quân Minh bị đánh tan tác, tinh thần của họ bị làm choảng váng. Mỗi trận đánh, nghĩa quân ngày càng mạnh mẽ, giành chiến thắng một cách hùng hậu. Lưỡi gươm thần đã mang lại cho họ một sức mạnh vô cùng to lớn, giúp họ tiêu diệt đối thủ và giành lại tự do cho đất nước.

Sau mười năm đấu tranh dũng cảm, Lê Lợi cùng quân Lam Sơn đã hoàn thành sứ mạng cao quý được trao phúc bởi thần Long Quân.

Phân tích truyện thần Sự tích Hồ Gươm - phiên bản thứ hai

Trong thế giới truyền thuyết của dân tộc, câu chuyện về Hồ Gươm có lẽ là một trong những câu chuyện ít được hoá thực và phong phú nhất. Đọc lại, ta như được sống lại những thời kỳ anh hùng, những trận đánh quyết liệt trong cuộc kháng chiến chống lại quân Minh xâm lược. Làm cho tình cảm ta dành cho anh hùng Lê Lợi thêm sâu đậm, người đã mang lại độc lập, tự do cho dân tộc.

Kẻ thù giả mạo là nguyên nhân để Trần diệt Hồ, nhưng thực sự họ đến để xâm lược, chiếm đóng đất nước ta. Cuộc sống của dân ta chịu đựng nhiều đau khổ khi bị quân Minh bóp méo, hành hạ. Trước tình trạng khốn khó của dân chúng, Lê Lợi dấy binh nghĩa. Nhưng lực lượng cách mạng ban đầu vẫn yếu ớt, đã bị đẩy lui nhiều lần. Nhìn thấy điều này, Long Quân đã cho Lê Lợi mượn thanh gươm thần. Nhưng cách Long Quân cho mượn thanh gươm cũng rất đặc biệt, ông không đưa trực tiếp cho Lê Lợi mà phải trải qua những khó khăn gian khổ.

Kẻ thù đã ba lần dùng lưới cá của Lê Thận để mắc gươm, nhưng mỗi lần anh đều giải thoát và ném lại sông, nhưng qua mỗi dòng sông, anh vẫn bắt được thanh gươm. Thấy điều này kỳ lạ, Lê Thận quyết định mang về. Ngọn gươm lại là do chủ tướng Lê Lợi tìm thấy ở cây đa. Cách mà Long Vương cho mượn thanh gươm cho thấy đó là thanh gươm thần, vì vậy không thể đơn giản trao cho ai mà phải vượt qua những thách thức mới có được. Không chỉ thế, hình ảnh gươm và ngọn gươm được tìm thấy ở hai nơi khác nhau (dưới nước, trên mặt đất) cũng cho thấy muốn đánh bại kẻ thù thì toàn bộ dân ta phải đoàn kết, hợp lực, chỉ có như vậy mới có thể tạo ra sức mạnh lớn để đuổi đánh kẻ thù. Điều này gợi nhớ về truyền thuyết Con Rồng Cháu Tiên, khi Lạc Long Quân và Âu Cơ chia năm mươi con lên núi, năm mươi con xuống biển để quản lý các vùng, khi có việc gì thì họ sẽ đoàn kết giúp đỡ nhau.

Ở đây, lưỡi gươm phải được tìm thấy dưới nước, chuôi gươm phải được tìm thấy trên rừng, khi hợp nhau, thể hiện sự đồng lòng, nhất trí của toàn bộ nhân dân miền núi và miền biển. Chi tiết về việc Lê Lợi nhìn thấy lưỡi gươm và nắm chuôi gươm cũng cho thấy để thành công trong cuộc chiến cần phải có sự anh minh, sáng suốt của người lãnh đạo và người đó chính là anh hùng Lê Lợi.

Với gươm thần, sức mạnh của nghĩa quân ngày càng mạnh mẽ, chỉ trong thời gian ngắn đã đánh bại được quân địch, khiến chúng phải rút lui. Sức mạnh của thanh kiếm cũng là bằng chứng cho thấy sức mạnh của tinh thần đoàn kết. Dưới sự lãnh đạo anh minh, sáng suốt của Lê Lợi, sự đoàn kết nhất chí của toàn dân có thể vượt qua mọi thách thức, đánh bại mọi kẻ thù.

Quân Minh thất bại và rút lui, dân ta được sống trong hòa bình, ấm no. Một năm sau đó, Long Quân sai rùa vàng đến để lấy lại gươm thần. Việc này không xảy ra ngay sau chiến thắng mà lại được thực hiện một năm sau, khi đất nước đã ổn định, kinh tế quân sự đã được phục hồi và ngày càng mạnh mẽ. Hình ảnh rùa vàng lấy thanh kiếm từ hồ sâu rồi biến mất dưới nước, cùng với ánh sáng tỏa ra từ mặt hồ, tạo nên một hình ảnh kỳ ảo và thiêng liêng. Chi tiết này cũng giải thích tên gọi Hồ Hoàn Kiếm (hồ trả gươm), gắn liền với sự kiện mang tính huyền bí này.

Sự tích Hồ Gươm không chỉ phong phú về nội dung mà còn rất giàu về nghệ thuật. Trong câu chuyện này, có hai phần riêng biệt nhưng lại liên kết với nhau: câu chuyện mượn gươm và câu chuyện trả gươm. Chúng có nội dung riêng nhưng đồng thời bổ sung ý nghĩa cho nhau. Không chỉ thế, văn bản kết hợp giữa yếu tố thực và tưởng tượng, kì ảo một cách hài hòa và hợp lý.

Với sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố huyền bí và lịch sử, Sự tích Hồ Gươm không chỉ giải thích nguồn gốc của tên gọi Hồ Gươm mà còn ca ngợi và tôn vinh tính chính nghĩa, tính nhân văn của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Tên Hồ Hoàn Kiếm cũng được dùng để ghi chú chiến thắng của dân tộc, thể hiện ước mơ và khát vọng hòa bình của nhân dân.

Phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm - Phiên bản 3

Truyền thuyết dân gian là một phần không thể thiếu của văn hóa dân tộc, được truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác. Từ khi còn nhỏ, chúng ta đã nghe những câu chuyện kỳ thú từ bà, từ mẹ, và khi lớn lên, những câu chuyện đó vẫn làm chúng ta ngủ say. Trong số đó có những câu chuyện như Tấm Cám, Sọ Dừa, Sơn Tinh Thủy Tinh hoặc Thánh Gióng,... Tổng hợp những truyền thuyết, những câu chuyện cổ điển đó thể hiện lòng khao khát của dân tộc về một cuộc sống đẹp, lương thiện, và niềm tin tích cực vào khả năng vượt qua khó khăn, đánh bại kẻ thù. Sự tích Hồ Gươm cũng là một trong những truyền thuyết như vậy. Bối cảnh của câu chuyện xảy ra vào thời kỳ giặc Minh xâm lược, dù đã có nghĩa quân Lam Sơn chiến đấu chống lại giặc, nhưng ban đầu họ vẫn gặp nhiều khó khăn, thất bại nhiều trận. Long Quân nhận thấy lòng dũng cảm và tinh thần hy sinh của nghĩa quân, quyết định cho mượn thanh kiếm thần. Tuy nhiên, việc cho mượn thanh kiếm cũng là một thử thách tinh tế, như là một cách để thử lòng kiên nhẫn của Lê Lợi, vì điều gì quá dễ dàng thì thường không được trân trọng. Hơn nữa, việc này cũng giúp Lê Lợi thu thập thêm một tướng quân tài năng như Lê Thận.

Ban đầu, Lê Thận là một ngư dân, có lẽ Long Quân đã nhận ra tài năng và tinh thần anh hùng của chàng trai này nên đã cố ý gửi thanh kiếm cho Lê Thận. Sau ba lần thả lưới ở ba con sông khác nhau nhưng vẫn bắt được cùng một thanh kiếm kỳ lạ, đen thui, giống như một thanh sắt thông thường, Lê Thận đã quyết định giữ lại, vì linh cảm của một người thông minh thì thanh kiếm này chắc chắn có điều bí ẩn, có thể sử dụng được trong tương lai. Theo quy luật của số phận, Lê Thận tham gia nghĩa quân Lam Sơn, trở thành một phụ tá đắc lực, đạt nhiều thành tích lớn, chiến đấu dũng mãnh, và từ đó Lê Lợi đã nhận ra tài năng của Lê Thận. Khi Lê Lợi ghé thăm nhà Lê Thận, thanh kiếm đen thui, từng được gác bên cạnh nhà, bất ngờ tỏa sáng rực rỡ. Lê Lợi kiểm tra và phát hiện hai chữ 'Thuận Thiên', như một dấu hiệu của việc trời cao ủng hộ cuộc khởi nghĩa do Lê Lợi lãnh đạo. Tuy nhiên, những người thường không thể hiểu được sức mạnh kỳ diệu của thanh kiếm đen kia.

Chỉ khi nghĩa quân gặp khó khăn, Lê Lợi phải trốn vào rừng tránh sự săn đuổi của kẻ thù, lúc này, ông tình cờ phát hiện một ánh sáng kỳ lạ ở một cây trong rừng, Lê Lợi tò mò leo lên và phát hiện một chuôi kiếm nạm ngọc rất đẹp. Là người thông minh, Lê Lợi liên tưởng đến thanh kiếm ở nhà Lê Thận, và ông mang chuôi kiếm đó về. Khi lắp chuôi vào thanh kiếm, họa tiết trên hai phần kết hợp hoàn hảo, báo hiệu một sự kết hợp thiên nhiên. Hơn nữa, việc này còn là một lời nhắc nhở của Long Quân, rằng để đạt được mục tiêu lớn, cần phải có sự đoàn kết. Hình ảnh chuôi kiếm đại diện cho Lê Lợi, người lãnh đạo nghĩa quân, luôn sáng suốt và mạnh mẽ. Hình ảnh thanh kiếm đại diện cho quân đội, đặc biệt là những tướng lĩnh như Lê Thận, người sẽ giúp Lê Lợi đánh bại kẻ thù.

Khi có sự giúp đỡ của thanh kiếm thần, nghĩa quân của chúng ta đã liên tục giành chiến thắng, quân địch không còn mảnh vải nào, phải nhục nhã đầu hàng và rút quân về nước. Chiến thắng đó không chỉ nhờ vào sức mạnh kỳ diệu của thanh kiếm thần mà còn nhờ vào niềm tin và sự can đảm của nghĩa quân, làm cho họ trở nên mạnh mẽ hơn gấp nhiều lần.

Sau khi Lê Lợi trở thành vua, trong một chuyến du thuyền trên hồ Tả Vọng (hồ Gươm hiện nay), việc rùa Thần đòi lại thanh kiếm cho Long Quân mang nhiều ý nghĩa. Đầu tiên, đó là sự công bằng, vì Lê Lợi đã chiến thắng quân Minh, đất nước đã bình yên, và thanh kiếm không còn vai trò nào nữa, nên nó nên được trả lại cho chủ sở hữu. Thứ hai, Long Quân muốn nhắc nhở rằng, sự giúp đỡ của thần linh chỉ là một phần nhỏ, còn để đất nước thịnh vượng lâu dài, cần phải dựa vào tài năng lãnh đạo của Lê Lợi, không nên phụ thuộc quá nhiều vào việc có thanh kiếm thần, và đây là bài học từ thời của An Dương Vương. Dù với bất kỳ lý do nào, việc Long Quân đòi lại thanh kiếm là hoàn toàn xác đáng. Câu chuyện trả thanh kiếm cũng giải thích tại sao hồ Tả Vọng còn có tên là hồ Gươm hoặc hồ Hoàn Kiếm.

Truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm là một truyền thuyết có ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng tin và khát vọng mạnh mẽ của dân tộc về khả năng chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược. Bởi cuộc chiến của dân tộc là cuộc chiến vì chính nghĩa, có sự giúp đỡ của thần linh, là đồng thuận với ý trời, những kẻ ác bạo ắt phải thất bại. Sự tích đó cũng là lời giải thích thú vị về các tên gọi khác của hồ Gươm.