Buzz
Phân tích bài thơ Tỏ lòng giúp chúng ta hiểu được hình ảnh và tinh thần của con người cũng như quân đội thời Trần với những thủ pháp nghệ thuật ẩn dụ đặc sắc. Thuật hoài chính là minh chứng rõ ràng nhất cho một võ tướng tài ba 'bách chiến bách thắng' lại sở hữu một trái tim nhạy cảm của thi nhân.
Bài mẫu phân tích Tỏ lòng đầy đủ
I. Mở bài:
- Phạm Ngũ Lão là một nhà văn võ kiêm tài, ông được biết đến với nhiều tác phẩm ca ngợi tinh thần chính nghĩa và lòng yêu nước. Hiện chỉ còn hai bài thơ chữ Hán của ông được ghi nhận, đó là Tỏ lòng (Thuật hoài) và Viếng Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương (Văn Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương).
- Tỏ lòng là một bài thơ ngắn gọn, súc tích, tập trung khắc họa vẻ đẹp của con người có sức mạnh, tinh thần cao cả và tương thân tương ái trong thời đại Trần.
II. Thân bài:
1. Hình tượng con người và sức mạnh quân đội nhà Trần
a. Hình tượng con người trong thời đại Trần
- Hành động: cầm giáo và nhìn ra xa → Tư thế hùng dũng, oai nghiêm, hiên ngang sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc
- Khung cảnh kì vĩ: núi non – dòng sông → Không gian rộng lớn, mênh mông, không chỉ là những con sông và ngọn núi, mà là cả một phần của đất nước, của Tổ quốc
- Thời gian kì vĩ: suốt bao mùa thu – đã bao nhiêu năm → Thời gian dài và kéo dài, không biết đã trải qua bao nhiêu mùa thu, bao nhiêu năm tháng, thể hiện sự bền bỉ, kiên trì trong cuộc chiến.
⇒ Do đó:
- Người anh hùng thể hiện tư thế mạnh mẽ, kiên cường, và sẵn sàng hy sinh để bảo vệ đất nước.
- Hình ảnh của họ so sánh với vẻ đẹp của núi sông, biểu tượng của quốc gia, với bản chất hùng vĩ của thế giới.
- Anh hùng ra đi bảo vệ Tổ quốc suốt hàng năm mà không bao giờ cảm thấy mệt mỏi, luôn hiên ngang, kiêu hùng và không khuất phục.
b. Biểu tượng của quân đội thời Trần
- “Tam quân” (ba quân): tiền quân, trung quân, hậu quân – đại quân đội của cả dân tộc, cả nước nhà đồng lòng đứng lên chiến đấu cùng nhau
- Sức mạnh của quân đội nhà Trần:
- Hình ảnh quân đội nhà Trần được so sánh với “tì hổ” (hổ báo), thể hiện sức mạnh oai vệ, mạnh mẽ của quân đội
- “Khí thôn ngưu”: khí thế hùng mạnh, át hết trời cao, cả vũ trụ bao la → Sự kết hợp giữa thực tế và lãng mạn, giữa hình ảnh hiện thực với cảm xúc chủ quan đã phản ánh sức mạnh và vĩ đại của quân đội nhà Trần
⇒ Do đó, hai câu thơ đầu tiên đã mô tả hình ảnh anh hùng mạnh mẽ, oai phong và sức mạnh của quân đội nhà Trần. Sự phóng đại và sự hùng vĩ của so sánh mang lại hiệu quả nghệ thuật cao.
2. Cảm xúc muốn thể hiện của tác giả
- Dòng điệu: trầm ngâm, suy tư, làm lộ bày tỏ nỗi lòng lo lắng, suy nghĩ sâu xa
- Nghĩa vụ công danh: Theo quan điểm của người theo triết học Nho giáo, đây là một trách nhiệm quan trọng mà một người đàn ông khi sinh ra đã phải chịu trách nhiệm. Đó bao gồm hai khía cạnh: Đạt được thành tựu (để lại kỳ công, thành tựu), gây dựng danh vọng (để lại tên tuổi uy nghi cho thế hệ sau). Người trai phải hoàn thành hai nhiệm vụ này mới được coi là trả xong món nợ.
- Theo quan niệm của Phạm Ngũ Lão, người đàn ông nếu không hoàn thành nghĩa vụ công danh, sẽ 'nghe chuyện Vũ Hầu':
- Nghe chuyện Vũ Hầu: tác giả sử dụng câu chuyện về Khổng Minh - một ví dụ về lòng tận tụy và sự cam kết tới cùng của một người phục vụ chủ tướng. Dành tất cả mọi nỗ lực để trả nợ công danh cho đến hơi thở cuối cùng, để lại dấu ấn vĩ đại và danh tiếng cho thế hệ sau → Sự ngượng ngùng của Phạm Ngũ Lão là biểu hiện của một tâm hồn lớn lao. Nó thể hiện ước mơ và khát vọng về phía trước để thực hiện lý tưởng, làm sáng tỏ quyết tâm công danh của mỗi người đàn ông
Mang sắc màu của suy tư và tĩnh lặng, với sự sử dụng của các kinh điển, những câu thơ cuối cùng thể hiện lòng quyết tâm và khao khát của Phạm Ngũ Lão trong việc chinh phục ước mơ của mình, cùng quan điểm về lòng dũng cảm như một đấng nam nhi tiên tiến.
III. Kết luận
- Tóm tắt giá trị văn học và nghệ thuật
- Bài học cho thế hệ trẻ ngày nay: Sống không nên thiếu ước mơ và hoài bão, phải biết vượt qua khó khăn và thử thách để biến những ước mơ thành hiện thực
Dàn ý phân tích của Tỏ lòng được tổng hợp một cách súc tích
I. Bắt đầu
- Giới thiệu về tác giả Phạm Ngũ Lão
- Đề cập đến bài thơ Thuật hoài
II. Nội dung chính
- Tổng kết về ý nghĩa: Nhận xét trước đây đã chỉ ra rằng bài thơ không chỉ thể hiện nội dung mà còn nhấn mạnh các phẩm chất của các anh hùng thời đại Trần.
1. Sức mạnh đẹp qua hai dòng thơ đầu tiên:
Hình ảnh của anh hùng hiện lên mạnh mẽ và uy nghi, như những vũ công điệu nghệ trên vùng đất rộng lớn của quê hương và thời gian trải dài.
Mô tả ẩn dụ mạnh mẽ 'hổ khí thôn ngưu' - biểu tượng cho sức mạnh của ba lực lượng trong thời kỳ Trần.
2. Lý tưởng và phẩm chất đẹp qua hai câu thơ kết:
- Lý tưởng của người trẻ thời nay là phải đạt được thành tựu và danh vọng, từ đó thể hiện khao khát tạo ra những điều tốt đẹp.
- Tập trung vào miêu tả tính cách: tác giả tự nhận thấy sự 'nhục nhã' trước Vũ Hầu vì sự thiếu về tài năng và trí tuệ. Điều này là động lực để thay đổi, để khẳng định bản thân và mong muốn góp phần vào xã hội.
III. Tóm tắt
Khẳng định về cái đẹp của bài thơ và tài năng của tác giả.
