Buzz
Phân Tích Tác Phẩm 'Hạnh Phúc của một Gia Đình Tang Thương' Đã Vạch Trần, Phê Phán Bản Chất Lố Lăng, Đồi Bại của Xã Hội Thượng Lưu Qua Hình Ảnh của Một Gia Đình Có Tang. Qua Đó Réo Lên Chuông Cảnh Tỉnh Về Sự Suy Tàn Đạo Đức của Một Bộ Phận Người Việt Nam Cả Hôm Qua và Ngày Nay.
Dàn Ý Phân Tích Tác Phẩm 'Hạnh Phúc của một Gia Đình Tang Thương'
I. Khởi Đầu
- Trình bày những đặc điểm đáng chú ý về Vũ Trọng Phụng: Ông có vai trò quan trọng đặc biệt trong văn học Việt Nam hiện đại. Ngòi bút sắc sảo của ông được thể hiện rõ nhất trong các tiểu thuyết và truyện ngắn.
- Giới thiệu đoạn trích Hạnh Phúc của Một Gia Đình Tang Thương: Đây là toàn bộ chương XV trong tiểu thuyết Số Đỏ - một trong những tác phẩm thành công nhất của Vũ Trọng Phụng.
II. Phần Thân Bài
1. Ý Nghĩa Nội Dung
a. Ý Nghĩa Chính Đề
- Một buổi tang lễ: Trong không gian của một gia đình khi đối mặt với sự mất mất của một thành viên, thường có không khí chậm lắng và đau buồn.
- Ý nghĩa của “Hạnh phúc”: Đây là trạng thái tinh thần khi trải qua nhiều niềm vui, tạo ra một cảm xúc hoàn toàn khác biệt so với tình hình tang lễ.
⇒ Tác giả tạo ra một nội dung chứa đứng sự mâu thuẫn, kích thích sự tò mò của người đọc bằng cách kết hợp giữa tiếng cười và nỗi đau.
b. Các Loại Niềm Vui Trong Lúc Mất Mất Của Ông Tổ
• Niềm vui chung của gia đình:
- Gia đình đầy niềm vui khi ông Tổ qua đời, điều này cũng đồng nghĩa với việc các thành viên gia đình bắt đầu thực hành các giá trị đạo đức thực tế thay vì chỉ là lý thuyết xa vời.
⇒ Gia đình bị coi là bất hiếu
• Niềm vui của các thành viên trong gia đình:
- Cố Hồng (con trai lớn):
- Vui vì có cơ hội thể hiện bản thân yếu đuối trước mọi người
- Mơ mộng về việc được mặc áo sơ mi cà vạt, làm kiểu tóc hoài cổ để mọi người nghĩ “ôi, đứa con trai ấy đã lớn và lịch lãm thế kia rồi”
⇒ Con người thèm khát danh vọng bề ngoài, không một chút tiếc nuối trước sự ra đi của người cha mà họ sinh ra
- Ông Văn Minh: thích thú vì điều đó chứng minh rằng cái chúc thư đã trở thành hiện thực trong thời gian thực hành, không chỉ là lý thuyết xa xôi nữa
⇒ Con cháu bất hiếu, đầy tâm thần ích kỷ.
- Bà Văn Minh: hạnh phúc vì có cơ hội khoe những mảnh vải lộng lẫy nhất.
⇒ Con cháu chỉ biết lợi dụng, thiếu lòng người.
- Cô Tuyết: Hạnh phúc vì được mặc y phục 'ngây thơ' để chứng tỏ vẻ đẹp thuần khiết, nhưng đau đớn như đâm kim vào lòng khi không thấy Xuân tóc đỏ với khuôn mặt 'buồn lãng mạn'.
⇒ Người con gái lạc lõng, hư hỏng.
- Cậu Tú Tân: Hạnh phúc tột bậc vì có dịp sử dụng chiếc máy ảnh đã lâu mà không có cơ hội dùng đến.
⇒ Con người thờ ơ, thiếu hiểu biết.
- Ông Phán: Vui mừng vì không ngờ rằng chiếc sừng trên đầu lại có giá trị.
⇒ Chỉ đặt giá trị và vui mừng vì thêm một khoản, không có tính nhân cách, không có liêm sỉ.
- Xuân tóc đỏ: Hạnh phúc đặc biệt vì nhờ hắn mà cụ Tổ chết, danh tiếng uy tín lại càng được nâng cao.
• Niềm vui của những người ngoài gia đình:
- Cảnh sát Min Đơ và Min Toa: 'giữa lúc không có ai đáng bị phạt… đương buồn rầu… thì sung sướng cực điểm'.
- Bạn bè cụ cố Hồng: những kẻ vừa háo danh, vừa háo sắc, họ chia buồn để khoe khoang các loại râu ria cùng những huân huy chương
- Hàng phố: đám tang đi đến đâu huyên náo đến đấy, cả phố nhốn nháo khoe tang lễ lớn, mọi người chỉ chú ý vào những kiểu trang phục tang quyến.
⇒ Bức tranh châm biếm chân thực mang tính hài hước sâu sắc
c. Phong cảnh tang lễ lớn
- Miêu tả tổng quan về cảnh tang lễ khi đang diễn ra trên đường:
- Chậm rãi, ồn ào như một cuộc diễu hành.
- Kết hợp giữa xe hơi sang trọng và phương tiện truyền thống để thể hiện sự giàu có một cách rõ ràng.
- Miêu tả chi tiết: Người tham dự: giả dối, nói chuyện vớ vẩn.
- Cảnh xuống mộ:
- Khởi đầu: cậu Tú Tân cố tình dựng ra cảnh chụp ảnh một cách giả tạo và thiếu văn hóa.
- Tiếp theo: Ông Phán tham gia vào việc kinh doanh với Xuân: “Xuân Tóc Đỏ… vội vã”
⇒ Đây là một tác phẩm hài kịch phản ánh sự bất công, lố lăng, và thiếu lòng hiếu khách trong xã hội thượng lưu trước năm 1945.
2. Giá trị nghệ thuật
- Xây dựng tình huống độc đáo
- Phát hiện những đối lập gay gắt tồn tại trong một cá nhân, một sự vật, một sự việc.
- Kỹ thuật mạnh mẽ, sử dụng ngược, sử dụng châm biếm,… một cách linh hoạt.
- Mô tả sắc nét, linh hoạt và tinh tế từng chi tiết, phát hiện nét riêng của từng nhân vật.
- Phương pháp diễn đạt trào phúng
III. Kết bài
- Tóm tắt những đặc điểm quan trọng về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích
- Ý nghĩa thực tiễn của đoạn trích: Đem lại một bài học đạo đức cho con người trong mọi thời đại
Phân tích Hạnh phúc của một tang gia
Bài mẫu 1
Vũ Trọng Phụng – một nhà văn hiện thực nổi bật của văn học Việt Nam. Ông làm việc trên nhiều lĩnh vực như tiểu thuyết, phóng sự,… và ở mỗi lĩnh vực, ông đều thể hiện sự tài năng quan sát sắc bén của mình về hiện thực xã hội Việt Nam trong thời kỳ trước cách mạng. Trong số các tác phẩm của ông, Số đỏ là tác phẩm nổi bật nhất, làm vinh dự cho bất kỳ nền văn học nào. Nghệ thuật trào phúng trong tác phẩm này đã đạt đến đỉnh cao, đặc biệt là trong đoạn “Hạnh phúc một tang gia”.
“Hạnh phúc một tang gia” bắt nguồn từ chương XV khi Xuân Tóc Đỏ làm cụ cố tổ chết. Một sự kiện tang thương trọng đại, đầy rẫy sự bối rối, “hạnh phúc” của dòng họ trước khi mất đi người thân. Trong không khí tang thương, Vũ Trọng Phụng đã phơi bày bản chất xấu xa, “đê tiện” của lũ con cháu cũng như xã hội thượng lưu thời đó.
Ngay từ tiêu đề đã thể hiện sự mâu thuẫn, trào phúng. Hạnh phúc thường là trạng thái tâm lý khi con người đạt được một ước muốn, một nhu cầu nào đó của bản thân. Trong khi tang gia là khi gia đình mất đi một thành viên, không khí trở nên u ám, đau buồn. Kết hợp hai yếu tố này tạo ra một hạnh phúc kỳ lạ của gia đình cụ cố Hồng, khiến người đọc bất ngờ, ngỡ ngàng.
Cái chết của cụ cố tổ không gây ra nỗi buồn, mà lại mang lại niềm vui vô lý, hạnh phúc lớn lao cho dòng họ. Vì khi cụ cố tổ qua đời, tất cả con cháu được chia gia sản: “Cái chết đó làm nhiều người vui lắm”, “tất cả tang gia ai cũng hân hoan”, “người ta sôi sục đưa giấy cáo phó, thuê kèn tang”. Không khí tưng bừng, phấn khích, vui tươi bao trùm lên tang lễ, khiến người ta cứ như nhà có lễ vui.
Đây là niềm vui chung, mỗi thành viên trong gia đình lại có niềm vui riêng của mình. Cụ cố Hồng có cơ hội để diễn trò già trước đám đông, để cho mọi người nhận xét về việc ông già đi, để thể hiện gia đình giàu có. Đồng thời cũng là dịp để tỏ lòng hiếu thảo với cha, thông qua việc tổ chức tang lễ toàn diện. Cụ bà Văn Minh vui mừng vì tổ chức tang lễ cho cha mình với sự xuất hiện của sư cụ Tăng Phú. Niềm vui của bà đó là được mặc trang phục tang lễ sang trọng, để giới thiệu thời trang tang lễ của tiệm may Âu. Ông Phán vui mừng khi phát hiện ra giá trị của sừng trên đầu mình, và còn được đền bù danh dự nữa. Còn Tuyết và cậu Tú Tân vui vẻ vì những lý do đơn giản: Tuyết được mặc trang phục tang lễ đáng yêu để chứng minh sự trong trắng của mình, còn cậu Tú Tân vui vì có dịp sử dụng máy ảnh mới.
Không chỉ người trong nhà mà cả những người ngoài cũng tìm thấy niềm hạnh phúc trong tang lễ của cụ cố tổ. Đối với ông TYPN, đám tang là cơ hội để trình diễn thiết kế mới của mình và chờ đợi phản hồi từ dư luận. Hai viên cảnh sát Min Đơ và Min Toa sung sướng vì được trông coi đám tang. Đối với Xuân Tóc Đỏ, đám tang giúp y tăng cường vị thế trong xã hội thượng lưu và được ông Phán thanh toán nợ còn lại. Với hàng phố, việc tham gia đám tang là một cơ hội để thưởng thức các màn trình diễn thời trang miễn phí. Tất cả đều tìm thấy niềm vui của mình. Vũ Trọng Phụng đã dùng ngòi bút của mình để vạch trần bộ mặt thật của xã hội thượng lưu: vô đạo, thiếu lòng trắc ẩn.
Cảnh tang lễ trở thành một sự kết hợp lộn xộn giữa phong cách Tây, phong cách Trung Hoa và phong cách Việt Nam: tiếng kèn xuân nữ nao nao, tiếng lốc bốc xoảng và tiếng kèn Tây lẫn lộn. Mặc dù tang lễ rộng lớn, đi khắp mọi nơi nhưng không có chút tình cảm. Người tham dự tang lễ tranh thủ khoe các huân chương, các thanh niên thì đùa cợt, trêu ghẹo nhau. Điệp khúc “đám cứ đi” thể hiện sự vô tình, vô nghĩa của đám đông. Tác giả đã một lần nữa bóc trần bộ mặt của xã hội thượng lưu thành thị.
Cảnh hạ huyệt trở nên hài hước hơn. Người thân của gia đình tạo dáng chụp ảnh, cậu Tú Tân buộc mọi người tạo tư thế đau khổ để chụp ảnh cho cậu. Ông Phán mọc sừng và Xuân Tóc Đỏ là những diễn viên tài năng, trong khi đóng kịch khóc của ông Phán đã tiến hành một cuộc trao đổi với Xuân Tóc Đỏ: “ông Phán cứ khóc oặt người đi, mãi không thôi” “chợt thấy ông Phán dúi vào tay nó một cái giấy bạc năm đồng gấp tư” … Cảnh hạ huyệt một lần nữa vạch trần bộ mặt giả dối, tà dâm của lũ con cháu.
Tác phẩm tạo ra tình huống trào phúng sắc sảo, từ cái chết của cụ cố tổ và đám tang lễ rộng lớn mà lũ con cháu tổ chức đã bóc trần bộ mặt xấu xa của gia đình cũng như những người bên ngoài gia đình. Ngôn ngữ, giọng điệu trào phúng đặc sắc: “Thật là một đám tang lớn”, “chết một cách bình thường” “hai cái tội nhỏ một cái ơn lớn”,… Sử dụng các so sánh hài hước: Từ chối sự can thiệp như các bác sĩ tự trọng… Sử dụng các chi tiết đối lập mạnh mẽ nhưng cùng tồn tại trong cùng một sự vật, hiện tượng để làm nổi bật tiếng cười. Ngoài ra, các phương pháp cường điệu, nói ngược, những lời bình luận hài hước được sử dụng linh hoạt để làm nổi bật ý tưởng, chủ đề của tác phẩm.
Qua đoạn trích “Hạnh phúc một tang gia”, Vũ Trọng Phụng đã phơi bày, chỉ trích bản chất lố lăng, tà dâm của xã hội thượng lưu ở thành thị hiện đại thông qua hình ảnh của một gia đình tang thương. Tiếng chuông cảnh tỉnh về sự suy thoái đạo đức của một phần người Việt Nam cả hôm qua và hôm nay. Đồng thời, qua đoạn trích, có thể thấy được tài năng về trào phúng của Vũ Trọng Phụng thông qua tình huống, ngôn ngữ và giọng điệu châm biếm, trào phúng sắc sảo.
Bài làm mẫu 2
Sự thành công nổi bật trong lĩnh vực phóng sự, nhưng tác phẩm gây ấn tượng mạnh nhất của Vũ Trọng Phụng lại thuộc loại tiểu thuyết, đó là “Số đỏ”, một tác phẩm đã được đánh giá là tiểu thuyết trào phúng vượt trội nhất ở Việt Nam. Tác phẩm đã tái hiện một cách sống động bức tranh hiện thực thông qua gia đình của cụ cố Hồng. Điểm cao nhất của nghệ thuật trào phúng, đồng thời cũng là biểu hiện của sự phẫn nộ lớn nhất của nhà văn đối với xã hội giả đạo, được tập trung thể hiện trong đoạn miêu tả đám tang của gia đình cụ cố Hồng, được gọi là “Hạnh phúc của một tang gia”. Ngay từ tiêu đề đã thể hiện tính chất trào phúng. Tình huống để tạo nên tính trào phúng thường là những tình huống mâu thuẫn và bất thường, càng bất thường thì càng trào phúng.
Tính cách keo kiệt kỳ lạ như Grăng-đê (ơ-giê-ni Grăng-đê, Ban-dắc), ích kỷ như Đờ-la-chu-sơ (Trường học làm vợ, Mô-li-e), bất hiếu như đứa con (Báo hiếu trả nghĩa mẹ, Nguyễn Công Hoan),… là những mâu thuẫn tạo nên tính chất trào phúng. Theo nguyên tắc tạo tình huống trào phúng ấy, nhưng cao tay hơn, Vũ Trọng Phụng tạo mâu thuẫn trào phúng độc đáo và thể hiện ngay từ tiêu đề. “Hạnh phúc của một tang gia” là một mâu thuẫn rõ ràng và không cần giải thích. Hạnh phúc là khi con người được đáp ứng nhu cầu, thỏa mãn mong muốn của bản thân. Tang gia thì luôn đau buồn. Mất mát một người thân là nỗi đau của cả gia đình. Thế nhưng, cái chết của cụ cố tổ lại mang lại hạnh phúc cho cả một gia đình, lại là một gia đình danh giá, đại diện cho một nền văn minh. Kết hợp giữa trạng thái tâm lý với một hiện tượng hoàn toàn trái ngược, nhà văn đã tạo ra một tình huống gây cười độc đáo, hài hước mà đau đớn.
Cái chết của cụ cố tổ là tình huống đặc biệt và đầy đau lòng, được sử dụng để thể hiện sự bất hiếu của đám con cháu. Giá chỉ một người hạnh phúc là đủ, nhưng ở đây là cả một tang gia hạnh phúc. Cái chết này đã được đám con cháu mong chờ từ lâu vì nhiều lý do khác nhau. Vội vàng, không thể chờ đợi lâu hơn, họ thuê người để giúp cái chết đến nhanh hơn. Họ thuê hai thầy lang giết người có tiếng đến chữa bệnh, và cả Xuân Tóc Đỏ đến để vu oan cháu gái cụ. Người cuối cùng trong gia đình còn cảm thấy xấu hổ vì danh dự gia đình bị bê bết, đã ra đi nhờ sự can thiệp nhiệt tình và hiệu quả của đám con cháu. Sự bất hiếu của hai cô con gái lão Gô-ri-ô không thể tha thứ, nhưng sự bất hiếu của đám con cháu văn minh của cụ cố Hồng còn đáng sợ hơn. Cha mất, hai cô con gái lão Gô-ri-ô không đến nhưng chỉ gửi hai chiếc xe treo huy hiệu của nhà chồng. Còn đám con cháu thì vui vẻ, hối hả chuẩn bị. Trong đám tang, họ cũng khóc, nhưng khóc một cách giả dối. Sự giả dối đó mới là điều đáng chú ý và nhà văn đã chú ý mô tả nó.
Nhà văn không bỏ sót bất kỳ chi tiết nào. Liên tục tạo ra các tình huống hài hước và như vô tình tiết lộ những điều xấu nhất của đám người vô đạo, văn minh rởm. Mỗi người, mỗi tư duy, nhà văn để họ thực hiện ước mơ của mình, tận hưởng hạnh phúc mà họ mong đợi từ lâu. Niềm hạnh phúc lớn nhất, lâu bền nhất và chung nhất mà cái chết của cụ cố tổ mang lại là được thừa hưởng tài sản. Họ được chia tài sản và ai cũng có phần. Ngoài ra, mỗi người còn có niềm hạnh phúc riêng, cả trong gia đình và ngoài gia đình.
Trong gia đình, người lớn tuổi nhất là cụ cố Hồng, con trai của người đã khuất. Cha mất, cụ cảm thấy hạnh phúc khi được mặc áo xô gai, cầm gậy lụ khụ, để mọi người ngước nhìn cụ với sự kính trọng. Chờ đợi sự phục thù, cụ “nhắm mắt lại để mơ mộng về lúc cụ mặc áo xô gai…”.
Về phần đám con cháu, chúng tiếp tục la ó vì chưa thấy được thịnh vượng, chưa có cơ hội thể hiện tài năng hoặc được mặc những bộ đồ tang thời trang nhất mà chúng đã sáng tạo ra để thể hiện văn minh. Đứng đầu là Văn Minh, cháu trai được ngưỡng mộ nhất của người đã khuất. Ông lo lắng không biết phải đối xử với Xuân như thế nào vì “Xuân không chỉ phạm tội quyến rũ một người phụ nữ của ông, tố cáo một tội danh hoang dâm của một phụ nữ khác nữa của ông, mà còn gây ra cái chết của ông cụ già đáng lấy. Hai tội nhỏ, một ơn lớn.. Và nỗi lo lắng về việc trả ơn cho người đã giúp mình giết ông nội khiến Văn Minh có một tâm trạng phù hợp với gia đình “đang là tang gia bối rối”.
Các cháu gái, cháu dâu thì vui mừng vì được mặc những bộ đồ xô gai thời trang, được khoe mình còn “một nửa chữ trinh” với những người đến dự tang. Cậu trai Tân, cháu ruột của người đã khuất, thì hạnh phúc vì có cơ hội thể hiện kỹ năng chụp ảnh. Quả thật đáng buồn và đắng cay khi nhìn thấy hạnh phúc của đám con cháu. Nhà văn không thể không nói thẳng ra điều đó: “… một nhóm con cháu chỉ nóng lòng để chôn cái xác của cụ cố tổ”. Chúng thật sự chỉ là một nhóm thú, không phải con người. Chắc chắn phải trải qua nhiều trải nghiệm không may mới có cái nhìn và thái độ cay nghiệt như vậy.
Không chỉ các cháu của gia đình không đạo ấy được hưởng hạnh phúc mà cả những người xung quanh cũng có niềm vui của riêng mình. Đầu tiên là những người làm công việc chức trách - hai viên cảnh sát thuộc bộ thứ 18 là Min Đơ và Min Toa, “giữa lúc không có ai xứng đáng bị trừng phạt, nhưng lại bị trừng phạt, đang buồn rầu như những người buôn bán gặp khó khăn, hai người cảnh sát này được thuê đến làm sung sướng cực kỳ…” Những người bạn của cụ cố Hồng, ngực đeo đầy huân chương đến dự tang thì “ai cũng cảm động hơn khi nghe tiếng kèn Tây trầm nữa, nao nức” khi “nhìn thấy làn da trắng như tuyết trong bộ đồ voan trên tay và ngực của người Tuyết”. Gia đình như thế, người nắm quyền như thế, đại diện cho bộ mặt của xã hội.
Những người đưa đám tang tranh thủ nhau châm chọc, bình phẩm. Một đám ma đình đám, danh tiếng, không có ai cảm thấy buồn bã hoặc đau lòng khi nghĩ đến người đã mất. Và điểm cao nhất của tình huống trào phúng là chi tiết cuối cùng của đoạn trích. Đó là hành động trả ơn của ông Phán mọc sừng cho Xuân. Đoạn văn kết thúc cảnh tang lễ là đoạn văn rất điển hình cho phong cách trào phúng của Vũ Trọng Phụng, “Xuân Tóc Đỏ muốn bỏ đi thì chợt thấy ông Phán đưa cho nó một tờ giấy bạc năm đồng gấp tứ… Nó nắm lấy tay của ông để không ai nhìn thấy, rồi đi tìm sư cụ Tăng Phú lạc trong đám ba trăm người đang buồn bã và đau lòng về những lỗi lầm của khách hàng”. Thản nhiên khi mô tả tang lễ, nhà văn đã văng lời chửi cay nghiệt nhất vào “xã hội thối nát”.
Khi miêu tả cảnh tang lễ, nhà văn đã lặp lại điệu nhảy “Đám cứ đi…”. Điệu nhảy này mang tính châm biếm, hài hước. Một đám ma hỗn độn và hài hước, pha trộn đủ thứ, giả trí đủ kiểu để tỏ ra văn minh. Xe chở người chết vẫn tiếp tục đi, người đưa vẫn tiếp tục châm chọc, con cháu vẫn tiếp tục thưởng thức hạnh phúc sung sướng của mình. Mỗi người một tâm trạng, một mục đích khác nhau, họ tụ họp để thực hiện “nghĩa cử là nghĩa tận” với người đã khuất. Điểm đặc biệt nhất và phổ biến nhất của nhóm người này là tính giả dối, thói hư tật xấu.
Người ta vẫn cho rằng Vũ Trọng Phụng nhìn nhận cuộc sống một cách rất khắt khe. Bởi vì ông sợ hãi cái xã hội mà ông đang sống. Là người có đạo đức, sống có tình có nghĩa, nhà văn kinh sợ thói đạo đức giả. Thế giới nhân vật trong Số đỏ rất phức tạp và đa dạng, nhưng họ đều giả dối. Họ là biểu tượng của xã hội hiện tại, trong đó Xuân Tóc Đỏ là một biểu tượng nổi bật nhất. Mặc dù không xuất hiện nhiều trong đoạn này, nhưng sự hiện diện của Xuân trong đám tang đã thể hiện được vai trò của nó. Nó xuất hiện đúng lúc và rất kiêu căng trên chiếc xe cùng với người đại diện của báo Gỗ mõ làm tang lễ trở nên trang trọng hơn. Nó thông minh biết cách thể hiện bản thân vào thời điểm thích hợp.
Tự cho mình là những người tiên tiến và văn minh nhưng lối sống và cách ứng xử của gia đình con cháu của cụ cố Hồng đã cho thấy họ là những người thiếu đạo đức và hỗn láo. Đó là một gia đình không có một người tử tế, một gia đình đáng buồn. Qua cách sống của gia đình có nguồn gốc từ sản xuất, nhà văn đã tóm tắt được bản chất của xã hội Việt Nam trong giai đoạn phức tạp, với sự chuyển đổi mạnh mẽ ở nhiều khía cạnh do ảnh hưởng của văn hoá phương Tây. Một số người thuộc tầng lớp tư sản học theo phong cách phương Tây nhưng theo cách 'trọc phú', học những thói hư lố lăng, vô văn hóa và nhạt nhẽo. Cách gọi 'toa', 'moa', 'ba', 'me' của lũ con cháu cụ cố Hồng đã trở nên phổ biến trong thập niên ba bốn mươi ở thành thị Việt Nam. Tác phẩm của Vũ Trọng Phụng đã mô tả một cách chi tiết và chân thực về xã hội, qua đó thể hiện thái độ phản đối gay gắt của nhà văn đối với những biểu hiện tiêu cực của xã hội hiện nay.
Là một nhà văn thành công với thể loại phóng sự, những tác phẩm của Vũ Trọng Phụng luôn phản ánh sự sống động của thời đại. Đoạn trích thể hiện tài năng và phong cách trào phúng độc đáo của Vũ Trọng Phụng. Nhà văn đã phơi bày lớp vỏ của 'văn minh', làm lộ ra bản chất xấu xa cực độ của tầng lớp 'thượng lưu' tư sản. Tiểu thuyết Số đỏ đã tạo ra một bức tranh toàn diện, sinh động về xã hội thực dân tư sản với nhiều loại người, đặc điểm chung là tham lam, dâm dục, và lố bịch. Tiểu thuyết số đỏ xứng đáng là một cuốn sách 'làm vinh dự cho mọi nền văn học' (Nguyễn Khải) trong việc phê phán thực tế.
Bài làm mẫu 3
Vũ Trọng Phụng là một trí thức phương Tây có tài năng và tính cách đặc biệt. Ông đã góp phần vào lĩnh vực trào phúng của văn học Việt, lên án những hiện thực tối tăm và cái xấu của con người trong xã hội hiện nay. Trong sự nghiệp, ông đã tạo ra rất nhiều tác phẩm xuất sắc, nhưng tiểu thuyết Số Đỏ là tác phẩm nổi bật nhất của ông.
Hạnh Phúc Của Một Gia Đình Đang Hồi Phục là đoạn trích từ cuốn sách Số Đỏ. Đoạn này được gọi là “Hạnh phúc của một gia đình đang hồi phục – Văn Minh nữa cùng nói vào – Một đám tang gương mẫu”. Nó được xem là điểm cao trong cuốn sách đó.
Chắc chắn khi đọc tiêu đề “Hạnh phúc của một gia đình đang hồi phục”, ai cũng sẽ cảm thấy rất tò mò. Tại sao một gia đình đang hồi phục lại được gọi là hạnh phúc? Gia đình đang hồi phục có nghĩa là họ đã trải qua khó khăn và đang dần vượt qua. Theo lý lẽ, mọi người có lẽ nên cảm thấy đau buồn. Nhưng trong trường hợp này, họ lại thấy niềm vui. Đây là cơ hội để họ cảm thấy hạnh phúc và tỏa sáng sau những khó khăn.
Tiêu đề đối lập ngay lập tức gây sự chú ý. Điều này làm cho đoạn trích trở nên cuốn hút. Chúng ta có thể nhìn thấy tầng lớp thượng lưu đang hám danh lợi. Trong xã hội ngày nay, sự đa dạng và hóa chẳng còn ai quan tâm đến tình người nữa.
Ở đây, chúng ta có thể thấy rõ niềm vui của gia đình đó. Cái chết của một người thân là cái chết của sự kháng cự. Mọi người mong đợi điều này. Tác giả giới thiệu nhân vật Xuân tóc đỏ để nổi bật sự bất đồng. Dù ai cũng tỏ ra đau buồn, nhưng thực tế không phải vậy. Trong lòng họ, họ vui mừng vì có được gia tài lớn từ cái chết của người thân.
Con trai cố Hồng cảm thấy sung sướng. Ông ta cho rằng, cha mất là cơ hội để thể hiện sự già yếu và lòng hiếu thảo của mình. Điều này sẽ thu hút sự ngưỡng mộ từ mọi người. Nhân vật này được tạo ra để thể hiện sự hám danh ngu xuẩn trong xã hội phong kiến.
Ông Typn và Văn Minh rất hào hứng khi quảng cáo sản phẩm của họ tại đám tang của ông nội. Họ muốn lan tỏa văn hóa Á Âu vào tầng lớp thượng lưu. Không chỉ dừng lại ở đó, họ còn muốn bù đắp cho Xuân tóc đỏ. Điều này sẽ giúp họ tránh khỏi những tội ác mà hắn đã gây ra. Bà Văn Minh rất hạnh phúc khi được mặc những bộ đồ mới và hiện đại mà bà yêu thích. Tất cả điều này cho thấy bản chất vô ơn và thiếu văn hóa của họ.
Cậu Tú Tân rất vui vẻ vì một lý do khác. Máy ảnh mà cậu đã mua nhưng chưa dùng đã giúp chúng ta thấy được những hình ảnh hài hước trong đám tang của cụ cố tổ. Trong đó, cậu chính là người chỉ đạo làm cho mọi thứ trở nên lố bịch hơn. Ông Phán vui vẻ vì được thưởng thêm tiền nhờ việc mắc sai lầm. Và nhân vật Xuân tóc đỏ được biết đến nhiều hơn. Hơn nữa, hắn được tôn trọng hơn nhờ vào công lao trong cái chết của cụ Tổ.
Trong trường hợp đám tang, chúng ta thường nghĩ sẽ có một không khí u ám và buồn bã. Nhưng trong “Số Đỏ”, chúng ta lại thấy một không gian nhộn nhịp như một lễ hội. Đám tang được tổ chức theo nhiều phong tục từ đông đến tây, từ Trung Quốc đến Việt Nam. Mỗi lễ nghi đều làm náo động cả thành phố, với tiếng kèn và tiếng hát lên cao.
Cảnh đám tang khiến người ta cảm thấy chán ghét, với tiếng khóc kết hợp với những cuộc trò chuyện vô nghĩa. Một số người nói về gia đình, công việc, trong khi những người khác chỉ suy tư về vẻ đẹp hay vóc dáng. Không gian trở nên hỗn loạn và bức xúc, với những biểu hiện đắng cay về bản tính con người trong xã hội đó.
Cảnh hạ huyệt được tả vô cùng hài hước dưới ngòi bút của tác giả. Đây là lúc những mặt nạ giả dối của nhân vật được lật tẩy. Cậu Tú Tân chỉ muốn thể hiện tài năng chụp ảnh mà đã leo lên các mộ. Hành động này thực sự là sự tiêu biểu cho sự ích kỷ và không biết quan tâm đến tình cảm của người khác.
Cụ cố Hồng vui mừng vì được mặc áo xô gai vào đám tang của mình. Ông đã tỏ ra là người con hiếu thảo bằng cách giả vờ khóc. Điều này khiến chúng ta khinh bỉ hơn về sự dối trá của những người đó. Cảnh hạ huyệt càng thêm tiếng khóc khiến người ta cười nước mắt, đặc biệt là của ông Phán Mọc Sừng. Ông đã trả 5 đồng cho Xuân tóc đỏ để hắn tố cáo sự nhục nhã của ông, với hy vọng sẽ nhận được lợi ích từ gia sản của cụ cố. Đám tang trở thành một màn kịch thú vị, cho thấy sự đồi bại và thiếu đạo đức của xã hội thượng lưu trước năm 1945.
Không chỉ người trong gia đình mà cả những người ngoài cũng cảm thấy vui vẻ trước đám tang. Cảnh sát Min Đơ và Min Toa sung sướng khi không có ai để phạt. Bạn bè của cụ cố Hồng khoe râu và huy chương. Đám tang không còn là dịp để thể hiện sự thương tiếc mà trở thành lễ hội vui vẻ. Một số người được nhìn thấy phần nhạy cảm của cô Tuyết và rất hài lòng.
Tác phẩm thể hiện sự trào phúng thông qua cách xây dựng tình huống. Mỗi tình huống thể hiện rõ mâu thuẫn, khiến chúng ta cảm nhận sâu sắc hơn về hiện thực. Cảnh sát buồn khi không có ai để phạt. Nhà của Typn mắng vợ mình là đồ lãng mạn. Trong cảnh đám tang, người thân vui vẻ nhận tài sản nhưng vẫn giả vờ là người con hiếu thảo.
Tác giả khai thác thủ pháp tương phản thông qua nhân vật. Văn Minh không có bằng cấp mặc dù đã đi du học. Typn muốn cải cách thời trang nhưng không cho vợ thay đổi. Xuân Tóc Đỏ là lưu manh nhưng lại được biết đến với nhiều danh hiệu. Những chi tiết tương phản này làm nổi bật sự thối nát trong nhân cách con người.
Vũ Trọng Phụng tạo ra nhân vật chi tiết và hài hước. Mỗi nhân vật mang bản chất riêng, gây tiếng cười cho độc giả. Mặc dù đa dạng về tính cách và nghề nghiệp, nhưng được tác giả miêu tả bằng cách độc đáo. Điều này phản ánh một phần của hiện thực xã hội và nhân cách con người thời đó.
Tại đây chúng ta có thể rõ thấy cảnh tang lễ được mô tả vô cùng bi kịch. Điều này thể hiện sự suy tàn của xã hội trong quá khứ. Đồng thời, tác giả cũng muốn chỉ trích những con người vô lương, đạo đức giả và cả xã hội đen tối vào thời điểm đó.
Bài mẫu số 4
Gọi là vua của văn học phê phán miền Bắc, Vũ Trọng Phụng là một trong những tác giả được yêu thích không chỉ bởi rất nhiều độc giả mà còn bởi nhiều nghệ sĩ văn học tại Việt Nam. Một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông là Số đỏ, được viết vào năm 1936 và được coi là một kiệt tác của văn học châm biếm. Điều này có thể được hiểu rõ nhất qua đoạn trích về Niềm vui của gia đình tang.
Ngay từ tiêu đề, độc giả có thể nhận thấy sự mâu thuẫn rõ ràng: tang gia nhưng lại hạnh phúc. Điều này có vẻ như là một nghịch lí. Tuy nhiên, nếu đọc truyện, đó lại là một tiêu đề vô cùng hợp lý. Điều mà xã hội xem là mâu thuẫn lại trở nên hợp lý trong gia đình với những mối quan hệ phức tạp này.
Bối cảnh của đoạn trích là sự ra đi của ông cụ tổ, người cha của cụ Hồng, đã qua đời ở tuổi ngoại tám mươi vì đau lòng vì cháu rể của ông ngoại đã lừa dối. Thông thường, cái chết của một người đứng đầu gia đình, người đóng vai trò là điểm tựa tinh thần cho các thế hệ sau sẽ làm tổn thương, làm tan nát trái tim của con cháu. Nhưng ở đây, cái chết của ông cụ tổ dường như lại là điều được mong chờ từ lâu bởi các thành viên trong gia đình. Như một nhà làm phim, tác giả ghi lại từng cảnh từng nhân vật một. Mỗi nhân vật lại mang một niềm hạnh phúc riêng, một niềm vui không thể diễn tả:
Cụ cố Hồng rất hạnh phúc vì sẽ được mọi người tôn trọng về tuổi thọ của người con trai nhỏ gọi là “cụ Hồng”. Mặc dù vẫn còn trẻ và chưa đạt đến cái tuổi “lớn” nhưng cụ luôn muốn được mọi người tôn trọng, kính trọng, thích được tôn thờ như một vị cụ cố tôn quý. Dĩ nhiên, khi bố mình qua đời, mình sẽ trở thành người có địa vị cao nhất trong gia đình, không có thì còn là gì. Ông Văn Minh cũng mừng vì đây là thời kỳ cái chúc thư chuyển từ thời kỳ lý thuyết sang thực hành. Khi ông nội mất, thì di sản của ông mới chính thức được để lại cho con cháu mà người cháu trai này chắc chắn đang rất mong chờ nó được thực hiện.
Bà Văn Minh cũng mừng vì đây là cơ hội quảng bá cho những mốt áo tang, mang lại lợi nhuận cho cửa hàng may. Đám tang của cụ cố tổ chắc chắn là một sự kiện tang lễ trang trọng và quy mô, sẽ có rất nhiều người tham dự từ mọi tầng lớp từ quan chức đến nhân dân, với một 'ngày hội' lớn như vậy, nếu các thành viên trong gia đình đều mặc những bộ áo tang thời trang của bà thì không chỉ không tốn tiền quảng cáo mà những bộ váy đó sẽ được nhiều người biết đến và tìm đến với cửa hàng May Áo.
Cô Tuyết cũng vui mừng vì đây là cơ hội để trình diện trang phục thời trang nhất trước mặt người yêu cùng mọi người. Với vẻ đẹp trẻ trung và sự giàu có của gia đình, cô có thể mặc những bộ cánh sang trọng để Xuân tóc đỏ cùng mọi người chiêm ngưỡng sự tinh tế của mình.
Đối với cậu Tú Tân, đây là cơ hội để điều khiển các nhiếp ảnh gia điện ảnh thi đấu tài năng trước mặt mọi người. Hiện nay, việc có được những chiếc máy ảnh đã không còn là điều hiếm gặp đối với các gia đình, và giờ đây cậu có thể yêu cầu một nhóm nhiếp ảnh gia chụp ảnh theo ý muốn, tạo ra những tác phẩm nghệ thuật đầy chất lượng. Có vẻ như gia đình của cụ cố tổ ai cũng theo đuổi những nét đẹp nghệ thuật hiện đại và mới nhất.
Ông Phán rất vui mừng khi cuộc thương thảo với Xuân tóc đỏ đã kết thúc suôn sẻ, đúng như ông mong đợi, thành công toàn diện. Ông có thể công khai với gia đình nhà vợ về niềm tự hào vì mình là người chồng mọc sừng, có thể phơi bày sự thật về cô vợ lăng nhăng Hoàng Hôn. Cái thỏa thuận mà ông đã bỏ ra tiền giờ lại mang lại hiệu quả vượt xa mong đợi, khiến cho mọi người đều biết, làm cho cụ cố tổ tức giận đến mức chết vì căm phẫn.
Đối với bạn bè của cụ cố Hồng, đây là dịp để trưng diện các kiểu râu và các loại mề đay như “Bắc Đẩu Bội Tinh, Long Bội Tinh, Cao Mên Bội Tinh, Vạn Tượng Bội Tinh…”. Không phải ngẫu nhiên mà trời ban cho họ cơ hội để khoe những điều đó với mọi người, vậy nên bây giờ, mọi người sẽ phải ngắm nhìn những huân chương của họ. Đồng thời, đây cũng là dịp để họ xen kẽ đứng gần quan tài để ngắm bộ ngực của cô Tuyết qua lớp áo voan của bộ váy trong trẻo.
Đối với đám bạn của con cháu: bà phó Đoan, bà Văn Minh, cô Hoàng Hôn, cô Tuyết… đều là những người trẻ trung và lịch lãm, nam nữ thanh tú của thành phố nhưng họ đến đây để trình diễn những bộ trang phục hiện đại nhất, đám tang sẽ là một sân khấu lớn và họ sẽ là những người mẫu thời trang trình diễn trên sàn catwalk của mình. Đây cũng là dịp để họ tranh tài, trò chuyện vui vẻ với nhau, đánh giá và phê phán lẫn nhau.
Cả đám tang liên tục nghe điệp khúc “đám cứ đi”, thể hiện một sự tiếp tục không ngừng nghỉ, việc đưa một đám tang như một con đường trải thảm đỏ để mọi người bước đi trong sự ngạc nhiên của tất cả.
Cảnh hạ huyệt là lúc tất cả những gì giả dối và không đạo đức xuất hiện, cũng là lúc mà những vai diễn hề được thể hiện một cách tài tình nhất (cảnh hề này còn gợi nhớ đến đám tang của Gorio trong tác phẩm của Balzac), từ người gục người quỳ người gào khóc, tất cả đều theo kịch bản của cậu Tú Tân để thực hiện bộ ảnh đáng nhớ. Ngay cả ông cháu rể Phán mọc sừng cũng bày tỏ tiếng khóc “Hứt! Hứt Hứt” giống như mong muốn đánh vào huyệt của ông.
Đám tang đã diễn ra đúng theo kịch bản và đạt được thành công, đúng với mong đợi của mỗi người. Ai cũng cảm thấy vui mừng vì cơ hội được ban cho họ và họ đã đạt được những gì họ mong muốn khi giữa một đám tang danh giá nhất, họ đã được trưng diễn những điều mà họ muốn khoe.
Tên truyện có vẻ không thực nhưng lại phản ánh rất đúng thực tế. Mỗi người đều có niềm hạnh phúc riêng, không giả dối, không khen ngợi. Đoạn trích 'Hạnh phúc của một tang gia' và tác phẩm Số đỏ đã hé lộ bức tranh về xã hội phương Tây và phong trào Âu hóa, nhưng thực chất là sự đồi bại của những kẻ giả dối trong xã hội thành thị. Tác phẩm cũng phản ánh thực tế của xã hội Việt Nam trước cách mạng, một xã hội loạn lạc và phức tạp. Người vô học nhưng giỏi bí quyết trở thành vĩ nhân, một kẻ dâm đãng và đê tiện lại được coi là mẫu mực về đức hạnh, một gia đình đạo đức tan nát lại được xem là gương mẫu về đạo đức.
Bài làm mẫu 5
Khi nhắc đến Vũ Trọng Phụng, người ta thường nhớ đến ông là 'ông vua phóng sự của Bắc Kì'. Đúng vậy, ông có một tập đoàn tác phẩm về phóng sự và tiểu thuyết, bao gồm các tác phẩm đình đám như: Cạm Bẫy Người (1993), Giông tố (1936). Nhưng có lẽ đối với độc giả, tiểu thuyết 'Số Đỏ' của ông là ấn tượng nhất. Tác phẩm này phản ánh thực tế xã hội bấy giờ qua góc nhìn của tác giả. Đặc biệt, đoạn trích 'Hạnh phúc của một tang gia' làm nổi bật những yếu tố chính của câu chuyện và sự tài tình của Vũ Trọng Phụng trong việc sử dụng lối văn trào phúng.
Trong đoạn trích này, việc chính là tạo ra một màn hài kịch với cái chết và đám tang của cụ cố tổ. Có nhiều tình tiết và các bộ mặt khác nhau trong đám tang, tạo nên một bức tranh vừa buồn cười vừa đáng thương. Cụ tổ qua đời không chỉ là một sự tiếc nuối về đạo đức suy đồi, mà còn là cơ hội cho mọi người chiếm đất đứng, không chỉ riêng con cháu mà cả xã hội. Bằng cách sử dụng ngôn từ trào phúng, châm biếm, đả kích, tác giả làm cho nhân vật trong đoạn trích trở nên đáng cười, những tiếng cười chứa đựng nước mắt.
Để thấy được hạnh phúc của gia đình khi cụ cố tổ qua đời, tác giả đã tập trung vào từng nhân vật để hiểu họ đang cảm thấy xót thương hay biến đám tang thành mục đích của riêng họ?
Cụ cố Hồng, con trưởng của gia đình, tỏ ra hạnh phúc với cái chết của cha mình, coi đó như cơ hội để thể hiện sự già dặn và lo lắng cho cha. Nhân vật này làm lộ rõ sự lố lăng và lòng tham vọng không giới hạn trong xã hội phong kiến.
Văn Minh và ông TYPN, đối diện với cái chết của ông nội, vui mừng không kìm nén, coi đây là cơ hội để quảng cáo và kinh doanh. Cảnh tượng đau lòng khi đám tang trở thành một phiên chợ thương mại. Trong khi đó, bà Văn Minh hào hứng với việc trưng diện trang phục mới, mũ mấn trắng và viền đen. Điều này thể hiện sự vô ơn và thiếu đạo đức của họ.
Cô Tuyết, dù đến đám tang nhưng lại mặc trang phục gợi cảm, khoe vẻ gợi tình. Điều này thể hiện tính cách lẳng lơ và sự buồn về mối quan hệ đã mất của cô.
Cậu Tú Tấn, vui mừng với việc sử dụng máy ảnh lâu ngày không dùng, thậm chí còn dùng nó để chụp ảnh tại đám tang, tạo ra bức tranh như một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp.
Ông Phán Mọc Sừng, vui mừng với việc tăng thêm tiền bạc nhờ cái sừng trên đầu sau khi đám tang kết thúc. Trong khi đó, Xuân Tóc Đỏ được tôn trọng hơn sau sự kiện này, tăng thêm danh tiếng trong mắt mọi người.
Không chỉ những người trong gia đình của cụ cố tổ mừng vui mà còn những người bên ngoài tham gia vào niềm vui của đám tang. Mặc dù là một sự kiện tang lễ nhưng lại được tổ chức như một lễ hội, với lợn quay, kiệu bát cống, và cả những bản nhạc phương Tây. Điều này chỉ là một ví dụ cho sự lố lăng và hỗn loạn của xã hội. Thậm chí còn có những người 'chim cò' lẫn lộn với nhau tại đám tang, điều này thật đáng lên án.
Tác giả đã thông qua việc miêu tả các nhân vật và sự kiện để làm lộ ra sự hỗn lỗi và tham lam của những người muốn làm giàu. Bằng cách viết châm biếm, tác giả phản ánh sự hỗn loạn và thiếu đạo đức trong xã hội. Thậm chí những hành động dường như bi thương nhất cũng được coi là lý do để mừng vui. Từ những con cháu vô ơn đến những người đến viếng tang, tất cả đều trở thành những nhân vật hề. Câu 'Người chết cũng phải mỉm cười trong quan tài nếu không gật đầu' thể hiện sự mỉa mai của tác giả.
Đoạn trích 'Hạnh phúc của một tang gia' thể hiện sự hỗn loạn và đau buồn trong xã hội. Những tiếng cười đau lòng bởi sự suy thoái đạo đức, sự pha trộn của văn hóa. Tác phẩm này phê phán mạnh mẽ một phần của xã hội. Đồng thời, nó cũng là một ví dụ xuất sắc về cách tác giả lột tả hiện thực xã hội bằng ngòi bút sắc sảo.
.......................
Tải file tài liệu để xem thêm Phân tích tác phẩm Hạnh phúc của một tang gia
