Bài phân tích nhân vật Xúy Vân - Văn lớp 10

Việc phân tích nhân vật Xúy Vân giúp học sinh lớp 10 có thêm nhiều ý tưởng ôn tập, nâng cao kiến thức, biết cách làm và giải quyết vấn đề. Từ đó, họ có thể viết được bài văn hay, truyền đạt đầy đủ ý nghĩa. Dưới đây là nội dung chi tiết bài phân tích nhân vật Xúy Vân hay nhất, mời các bạn lớp 10 tham khảo. Ngoài ra, các bạn cũng có thể xem bài văn mẫu về Phân tích đoạn trích Xúy Vân giả dại.

Bài phân tích nhân vật Xúy Vân tốt nhất

Chèo là một hình thức biểu diễn dân gian kết hợp nghệ thuật hát, múa, diễn rất ấn tượng. Lối biểu diễn chèo rất đa dạng, phong phú; từng câu chữ chèo thấm đẫm ca dao, dân ca một cách tài tình. Chèo là một nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam.

Các vở chèo như “Quan Âm Thị Kính”, “Trương Viên”, “Chu Mãi Thần”, “Kim Nhan”… được mọi người trong gia đình, ông bà, cha mẹ yêu thích. Sau mỗi mùa gặt bội thu hoặc đầu xuân, nhiều làng quê tổ chức hội chèo, tiếng trống chèo vang lên sau những hàng tre xanh, gợi lên nhiều cảm xúc trong lòng mọi người:

“Buổi ấy mưa xuân nhẹ nhàng bay
Hoa xoan rụng lớp lớp che mày
Hội chèo làng Đặng reo ngõ hẹp
Mẹ bảo: “Thôn Đoài chèo đêm nay… ”

(Nguyễn Bính)

Chèo là một dạng biểu diễn dân gian kết hợp nghệ thuật hát, múa, diễn rất hài hoà. Các đoạn chèo rất đa dạng, phong phú; lời chèo đượm hơi ca dao, dân ca một cách khéo léo.

Các trích đoạn như “Thị Mầu lên chùa ”, “Xuý Vân giả dại ”, “Thị Phương dắt mẹ chồng chạy giặc”, “Tuần Ty gặp đào Huế”… được nhiều người yêu thích, xem mãi không chán.

Đoạn trích “Xúy Vân giả dại” thuộc phần hai của vở chèo “Kim Nhan”. Lâu ngày xa chồng, Xuý Vân dính líu với Trần Phương, bị mê hoặc, cô giả vờ điên dại, lập kế để giúp Kim Nhan ly hôn. Với ánh mắt đầy nhiệt huyết, tiếng hát sâu lắng, và các động tác múa, nhân vật Xuý Vân đã để lại nhiều ấn tượng về đam mê tình yêu, về bi kịch của tình yêu trong lòng khán giả. Nhiều nghệ sĩ chèo đã trở nên nổi tiếng thông qua vai diễn “Xúy Vân giả dại”.

Mở đầu, Xuý Vân xuất hiện (chưa tiết lộ danh tính) với sự lệch lạc, từ nói chuyện lú lẫn, đến việc hát, cô gái trở nên cuồng loạn với tâm trạng rối loạn, tỏ ra ngốc nghếch. Bằng cách than vãn bà Nguyệt (điều chỉnh số phận) và sau đó kêu gào, cô làm đồng lúc, sau đó thể hiện sự bi thương của mình thông qua việc hát về con thuyền, con thuyền biểu tượng cho tình duyên của một cô gái chờ chồng, đợi chồng về từ xa:

“Tôi là con thuyền, con thuyền nhỏ dần đi

Buồn bã và lo lắng vì tuổi trẻ sẽ trôi qua, như một người đứng trên bến cạn chờ đợi con thuyền “một ngày trưa qua”. Các câu hát tiếp theo là một sự biến thể của thể loại thơ lục bát, thể hiện tâm trạng bi thảm của một người phụ nữ đã lập gia đình (như cái gông treo cổ) phải “đợi đò” khi muốn “băng qua sông”, muốn chấm dứt mối tình cũ:

Không nên ở với chồng ngoại tình
Ở lại làm gì nữa, họ chỉ chế nhạo bạn mỉa mai”

Không cần phải giấu diếm, cô gái đã mạnh mẽ thổ lộ tình yêu 'gió giăng' của mình, tin rằng họ sẽ cùng nhau sống đến già, trung thành với nhau cho đến cuối đời:

'Dù gió gió mãi, chúng ta chỉ muốn đi trên con đường tình với nhau'

Tâm trạng 'dữ dội' của Xuý Vân vẫn khiến nhiều người ngạc nhiên và thắc mắc. Liệu đó có phải là một sự 'phá vỡ' của những nguyên tắc đạo đức truyền thống của một phụ nữ 'dữ dội'?

Sau khi được vai diễn hỏi và sự phản ứng của khán giả, Xúy Vân mới tiết lộ danh tính của mình:

'Không còn gì để che dấu: tôi là Xuý Vân
Đã lấy Kim Nhan nhà cao ráo
Chồng ơi, chờ mong suốt ngày dài
Tôi ngồi đợi từ chiều đến tối
Làm người 'làm ăn'… nhưng tài cao vô giá
Thiên hạ đều biết tôi hát hay thế nào'

Mọi người đều biết đến cô gái Xuý Vân, người phụ nữ say đắm Kim Nhan và Trần Phương đến mức trở nên điên cuồng và dại dột…

Sau đó, Xuý Vân thể hiện bài hát 'con gà rừng', miêu tả một số phận trớ trêu, giống như 'Con gà rừng ăn lẫn với công', một cách không công bằng khi phải gánh vác vai u thịt bắp của anh chồng, sống trong khốn khổ: 'Anh đi gặt lúa, còn em thì mang cơm'. Xuý Vân tự hào cho mình là người quý tộc, trong khi Kim Nhan lại là người nghèo khó, tầm thường.

Sau đó, cô lại chuyển sang hát về 'xe chỉ', thể hiện tâm trạng mong chờ tình yêu, ước ao được sống hạnh phúc bên Trần Phương: 'Áo giải làm chiếu, chăn quây làm mùng'. Bằng cách hát và nói, cô tiết lộ sự cô đơn của một người phụ nữ đa tình:

'Tôi nhớ anh, tôi nhớ người yêu
Đêm nay dài dường như năm ngày
Than về anh, nơi đã từng yêu'

Đoạn 'hát ngược' đã thể hiện tâm trạng phức tạp của một cô gái giả dại, trong đó tình yêu cháy bỏng nhưng cũng đầy bi kịch. Cô giả dại, giả điên, nhưng liệu đó có phải là sự biến thành cuồng điên không? Sự nghịch lý trong tự nhiên cũng phản ánh sự mất mát trong tâm trạng của người phụ nữ đa tình khi bị đánh mất tình yêu: 'Muỗi ấp cánh dơi... Cái trứng gà, em tha cho con quạ đậu lên cây...'

Sau đó, Xuý Vân như được thức tỉnh, giải thích rõ ràng sự dại dột, ngớ ngẩn của bản thân:

“Ai mua thì mua đi
Chẳng mơ màng tình yêu này
Thỉnh thoảng giả vờ thinh lặng
Thỉnh thoảng giả dại điên loạn
Thỉnh thoảng tưởng tượng về số phận
Nên đến mức phát điên, phát ngu”

Trần Phương đã vào quán kêu Xuý Vân giả dại để thoả mãn tình yêu dữ dội. Chỉ khi xem chèo và lắng nghe chèo, người ta mới hiểu được cái đặc sắc của màn chèo “Xuý Vân giả dại”. Đoạn này làm nổi bật nỗi đau khổ của một người phụ nữ đa tình khi đối mặt với sự thất tình, muốn chấm dứt mối quan hệ với chồng để theo đuổi tình yêu mới với Trần Phương – một Sở khanh không hề biết đến.

Sự khao khát về hạnh phúc gia đình, cảm giác cô đơn của người vợ trẻ trong hoàn cảnh “trong nhà thiếp, ngoài đời tháng bảy” của Xuý Vân là điều có thể đồng cảm và thương xót. Xuý Vân giả dại là bước khởi đầu của một cuộc sụp đổ, từ một trạng thái dại dột và hoang mang, cho đến khi trở nên tinh thần rối loạn, sau đó là tự tử. Kết cục bi thảm đó đã khiến cho cảm xúc nhân đạo lan tỏa trong màn chèo. Bức tranh tình yêu mà Trần Phương vẽ cho Xuý Vân, nàng nghĩ rằng sẽ ngọt ngào nhưng lại đầy đắng cay.

Màn chèo Xuý Vân giả dại đã thể hiện sâu sắc quan niệm của nhân dân về tình yêu lứa đôi, về sự đau khổ và ngớ ngẩn trong tình yêu. Câu hỏi “Tình yêu gia đình hạnh phúc thực sự là gì?” vẫn đang đặt ra cho những người yêu thích chèo Kim Nham.