Đề bài: Phân tích tác phẩm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài
Dàn ý
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Tô Hoài (tiểu sử, tác phẩm chính, phong cách nghệ thuật)
- Giới thiệu truyện “Vợ chồng A Phủ” (bối cảnh ra đời, tóm tắt giá trị nội dung và nghệ thuật)
2. Thân bài
a. Nhân vật Mị
* Cảnh ngộ của Mị:
- Mị là con dâu gạt nợ nhà thống lí: hoàn cảnh gia đình khó khăn, nợ ngày càng lớn, Mị phải đi làm dâu trả nợ.
- Công việc hằng ngày của Mị rất lặp lại, không nghỉ ngơi: 'Con trâu con ngựa còn có lúc nhai cỏ, đàn bà nhà này làm không ngừng tay.'
- Mị sống trong căn phòng chật hẹp, chỉ có một ô vuông nhỏ nhìn ra bên ngoài.
* Tâm trạng và hành động:
- Mị có khát vọng tự do, hạnh phúc nhưng còn tiềm tàng. Khát vọng này rất mạnh mẽ và sẽ bùng phát khi có cơ hội.
* Sức sống tiềm tàng trong Mị:
- Ẩn sâu trong tâm hồn bị bóp nghẹt bởi khổ đau là một Mị trẻ đẹp, đầy sức sống.
- Khát vọng tự do của Mị mãnh liệt. Mị bị bắt làm dâu gạt nợ, nhưng vẫn mong ước tình yêu.
- Mị đã tìm đến tự tử khi bị bắt về làm dâu nhà thống lí. Mị muốn thoát khỏi cuộc sống tăm tối.
- Sức sống tiềm ẩn trong Mị là tiền đề cho sự trỗi dậy sau này.
* Sự thức tỉnh của khát vọng hạnh phúc trong Mị:
Những yếu tố làm thức dậy Mị:
- Cảnh xuân Hồng Ngài: 'Váy hoa phơi trên mỏm đá như bướm sặc sỡ'
- Rượu làm tâm hồn Mị hồi sinh: 'Mị uống hết hũ rượu.' Mị vừa uống vừa uổng hận.
- Tiếng sáo có vai trò quan trọng trong việc hồi sinh Mị.
* Diễn biến tâm trạng Mị trong đêm xuân:
- Mị nhớ về quá khứ, niềm hạnh phúc ngắn ngủi trong tuổi trẻ.
- Mị bắt đầu nhận thức được tình cảnh của mình.
- Mị muốn thắp sáng cho cuộc đời mình.
- Hành động quấn tóc, mặc váy hoa thể hiện khát vọng sống.
- A Sử trói Mị, nhưng tiếng ngựa làm Mị tỉnh giấc, trở lại với thực tại đau khổ.
* Diễn biến tâm lý trong đêm đông:
- Ban đầu Mị thờ ơ với cảnh A Phủ bị trói vì quá quen thuộc.
- Giọt nước mắt của A Phủ giúp Mị nhớ lại mình và xót xa cho cảnh ngộ.
- Lòng trắc ẩn và tình giai cấp khiến Mị quyết định cứu A Phủ.
- Hành động cắt dây cứu A Phủ và cùng chạy trốn khỏi Hồng Ngài.
- Hành động tự giải phóng của người nô lệ miền núi, phản kháng lại sự cai trị tàn bạo.
b. Nhân vật A Phủ
* Xuất thân của A Phủ:
- Khốn khó, mồ côi cha mẹ, tự do, khỏe mạnh, giàu bản lĩnh, siêng năng, không kiêu ngạo.
- Dám chống lại cường quyền, đánh A Sử dù biết hậu quả.
* Những ngày tháng bị đọa đày trong nhà thống lí:
- Bị đánh đập tàn nhẫn, không hề kêu van.
- Trở thành người ở không công, làm việc quần quật.
- Chấp nhận vì không còn lựa chọn khác, phải chịu phạt vì gây tội.
- Khi hổ vồ mất bò, A Phủ cố gắng bắt hổ nhưng cuối cùng phải chịu đòn.
* Sức phản kháng mãnh liệt của A Phủ:
- Bản tính gan góc, dũng cảm từ nhỏ.
- Đánh A Sử khi bị khiêu khích, thể hiện không chịu nhục.
- Khi được Mị cởi trói, dù kiệt sức, A Phủ vùng chạy trốn cùng Mị.
3. Kết bài
- Tóm tắt lại giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.
Bài mẫu
Bài tham khảo số 1
BÀI LÀM
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trước Cách mạng tháng Tám, Tô Hoài nổi tiếng với tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký. Sau cách mạng, ông tiếp tục khẳng định tài năng với Truyện Tây Bắc.
Vợ chồng A Phủ là một trong ba truyện ngắn về Tây Bắc, với giá trị hiện thực và nhân đạo đáng kể. Tác phẩm mô tả cuộc sống của người dân vùng cao dưới ách áp bức của thực dân phong kiến, ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn và khả năng tham gia cách mạng của họ.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Mở đầu truyện, hình ảnh một cô gái quay sợi gai bên tảng đá trước cửa nhà thống lí Pá Tra, gợi lên không gian vùng cao yên bình nhưng đầy áp lực từ quyền lực phong kiến.
Mị là người con gái đẹp và tài năng, giỏi thổi sáo, nhưng số phận nghiệt ngã đã khiến cô trở thành con dâu gạt nợ.
Tô Hoài đã diễn tả nỗi đau đớn của Mị, bị đối xử như tôi tớ, chịu đựng sự áp bức và bất công trong gia đình thống lí.
Sức sống của Mị không thể bị dập tắt hoàn toàn; trong một đêm xuân, khát vọng sống và hạnh phúc đã trỗi dậy mạnh mẽ, dẫn đến việc cô quyết định cởi trói cho A Phủ.
Tác phẩm phản ánh số phận bất hạnh của A Phủ, nhưng cũng thể hiện sức phản kháng mãnh liệt khi được Mị cứu và cùng nhau trốn thoát.
Tô Hoài đã viết về Mị và A Phủ với lòng yêu thương và đồng cảm, làm nổi bật sức sống tiềm tàng trong con người họ.
III. KẾT LUẬN
Vợ chồng A Phủ là một bản tố cáo mạnh mẽ chế độ thực dân phong kiến áp bức người dân miền núi, đồng thời ca ngợi khát vọng tự do và tinh thần đoàn kết của những người lao động.