Soạn bài Ngữ văn 7: Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng, Con mối và con kiến - Kết nối tri thức
Bài soạn ngắn nhất: Đẽo cày giữa đường kết nối tri thức
I. Trước khi đọc:
* Gợi ý trả lời câu hỏi phần trước khi đọc:
Câu 1 trang 6 SGK Ngữ văn 7 - tập 2
Hồi nhỏ, em chứng kiến một sự kiện đặc biệt giữa một bạn bán hàng rong và thầy giáo. Đứng trước quán ăn vặt, em thấy cậu bé này chở theo đủ loại đồ nhỏ như kẹo, kẹo cao su, kẹp tóc,... Cậu bé gầy gò, da đen nhẻm, mời mọi người rất lịch sự nhưng trông buồn buồn. Em chuẩn bị tặng cậu chiếc bánh ngọt thì thầy giáo đi tới và tặng cậu một túi đầy đủ đồ ngon lành. Cậu bé hạnh phúc và cảm ơn thầy. Sau đó, cậu ấy cũng rời đi, bóng lưng nhỏ bé nhưng tràn đầy sức sống.
Chứng kiến sự tận tụy và lòng nhân ái của thầy giáo, em tôn trọng và ngưỡng mộ ông hơn. Cùng lúc, em cảm thấy đau lòng vì hoàn cảnh khó khăn của cậu bạn kia. Dù cuộc sống đã đặt ra nhiều thách thức, cậu vẫn giữ được tinh thần lịch sự và tử tế. Bài học lớn nhất em rút ra là cần học hỏi tinh thần lạc quan, lòng nhân ái, và sự khiêm tốn từ những người xung quanh để trở thành con người tốt hơn.
Câu 2 trang 6 SGK Ngữ văn 7 - tập 2
- Dựa trên thành ngữ 'Ếch ngồi đáy giếng'.
- Ý nghĩa: Chỉ những người kiêu ngạo, khoe khoang mà không nhận ra rằng thế giới ngoài kia còn rất nhiều điều mới mẻ, phong phú hơn gấp nhiều lần.
Tóm tắt nội dung của bài viết 'Đẽo cày giữa đường, Ếch ngồi đáy giếng...' một cách súc tích.
II. Đọc văn bản:
* Gợi ý trả lời câu hỏi phần đọc văn bản:
Văn bản 1: Đẽo cày giữa đường:
1. Kiểm tra: Số tiền mà người thợ mộc đã chi để mua gỗ.
Người thợ mộc đã chi ra ba trăm đồng để mua gỗ.
2. Kiểm tra: Phản ứng của người thợ mộc khi nghe lời khuyên từ người đi đường.
Mỗi khi nghe lời khuyên từ người qua đường, người thợ mộc luôn cho rằng đó là ý kiến đúng và luôn theo đuổi theo những gợi ý đó.
3. Rút ra kết luận: Tại sao cái cày của người thợ mộc không chạy được?
Người thợ mộc gặp khó khăn trong việc bán cái cày vì chúng quá lớn hoặc quá nhỏ, không phù hợp với nhu cầu. Hơn nữa, không có người nào sử dụng voi để cày đất, khiến cho những chiếc cày kích thước lớn trở nên khó bán.
Văn bản 2: Ếch ngồi đáy giếng:
1. Quan sát: Sự khác biệt về môi trường sống giữa ếch và rùa.
- Con ếch: Sống trong một giếng sụp nhỏ, với không gian hạn chế, có những hàng xóm nhỏ bé như lăng quăng, cua, nòng nọc...
- Con rùa: Thường sống ở biển đông rộng lớn, mênh mông, nước sâu thăm thẳm, không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của không gian và thời gian.
2. Quan sát: Những điều làm cho ếch cảm thấy hạnh phúc.
- Dễ dàng nhảy vào và ra khỏi cái giếng thoải mái.
- Ngồi nghỉ thoải mái giữa những kẽ gạch của thành giếng.
- Tự do chiếm lấy một phần nước của giếng.
- Thảnh thơi bơi lội mà không bị ràng buộc.
- Xung quanh chỉ có những con vật nhỏ bé, không hề có sự đe dọa nào đến gần khu vực sống của ếch.
- Bất ngờ khi nghe về biển.
* Ngay sau khi nghe về biển, con ếch đã:
- Thu hồi cơ thể lại.
- Tỏ ra bối rối và có phần kín đáo hơn.
- Trở nên kinh ngạc và bối rối.
Văn bản 3: Mối và kiến:
1. Quan sát: Mối thể hiện thái độ ra sao khi chứng kiến kiến làm việc chăm chỉ?
Thái độ của mối khi thấy kiến làm việc chăm chỉ:
- Cảm thấy đau lòng vì kiến phải kiếm ăn suốt ngày mà vẫn gầy gò.
- Kiêu hãnh vì không cần làm việc vất vả nhưng vẫn có thức ăn, nuôi thân béo tròn.
2. Quan sát: Kiến diễn đạt thái độ như thế nào khi biết về lối sống của mối?
Khi biết về lối sống của mối, kiến diễn đạt thái độ:
- Không tán thành vì tất cả các sinh linh đều phải cống hiến công sức để đảm bảo cuộc sống cho cả đàn.
- Mối cảnh báo nếu không làm việc chăm chỉ, chăm sóc tổ mà chỉ biết phá hoại như đục khoét bàn ghế, nhà cửa, thì sẽ phải đối mặt với hậu quả nặng nề.
3. Quan sát: Lối sống của mối ảnh hưởng nghiêm trọng như thế nào?
- Lối sống đục khoét của mối có thể gây hậu quả nặng nề, làm hỏng các vật dụng trong nhà, khiến cho ngôi nhà trở nên rỗng lạc và sớm muối mặt đối mặt với nguy cơ đổ sập.
III. Sau khi đọc:
* Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu hỏi 1 trang 10 Sgk Ngữ văn 7 - tập 2:
- Trước những lời khuyên của hai người đầu tiên, người thợ mộc quyết định rằng ý kiến đó là chính xác, là điều phải làm -> điều chỉnh theo quan điểm của họ.
- Nghe xong lời khuyên của người thứ ba, anh thợ mộc ngay lập tức thực hiện và đẽo một loạt cái cày theo đúng hướng dẫn.
Câu hỏi 2 trang 10 Sgk Ngữ văn 7 - tập 2:
Nếu là người thợ mộc trong câu chuyện, em sẽ:
- Vẫn giữ nguyên quan điểm cá nhân về hình dáng và kích thước của cái cày như đã quyết định từ đầu.
- Lắng nghe và thu nhận những lời khuyên của người qua đường một cách thông suốt, chỉ chọn lọc những ý hay và áp dụng vào việc làm.
- Kết hợp và sáng tạo, áp dụng những đề xuất của người qua đường để tạo ra chiếc cày hoàn thiện và hiệu quả nhất.
Câu hỏi 3 trang 10 Sgk Ngữ văn 7 - tập 2:
Những điều khiến cho con ếch cảm thấy sung sướng:
- Sống thoải mái, tự do: 'Có cuộc sống tự do tự tại, có thể nhảy lên và xuống giếng bất cứ lúc nào, bơi lội thoải mái'.
- Không có loài vật nào sánh kịp: 'Tôi cảm thấy tự hào, không con nào sánh kịp với tôi, từ những con loăng quăng đến cua, nòng nọc'.
- Tự hào về giếng của mình như là một đế chế: 'Giếng này là của tôi, tôi có thể tự do bơi lội, chiếm đóng một chỗ nước riêng biệt'.
- Xem giếng như một kiệt tác, đề xuất rùa ghé thăm: 'Cảm thấy giếng của mình vô cùng vĩ đại, mời rùa ghé thăm để chiêm ngưỡng'.
- Câu hỏi 4 trang 10 Sgk Ngữ văn 7 - tập 2:
- Câu hỏi 5 trang 10 Sgk Ngữ văn 7 - tập 2:
- Con ếch thể hiện sự ngạc nhiên khi nghe về biển đông mênh mông lần đầu tiên.
- Nó thu mình lại vì giếng sụp của nó không thể sánh kịp với vẻ rộng lớn, uy nghi của biển khơi.
- Nó kinh ngạc, lạc quan trước những điều vĩ đại của thế giới mà nó chưa từng biết đến.
- Câu hỏi 6 trang 10 Sgk Ngữ văn 7 - tập 2:
- Quan niệm sống của mối là không muốn đối mặt với lao động cực khổ và vất vả.
- Mối không muốn làm việc cực khổ và vất vả.
+ Thích hưởng thụ, luôn ỷ lại.
- Quan niệm sống của kiến:
+ Không ngại vất vả, luôn chăm chỉ làm lụng.
+ Sống có trách nhiệm, không chỉ với bản thân mà còn với cộng đồng.
- Câu hỏi 7 trang 10 Sgk Ngữ văn 7 - tập 2:
- Thiện cảm của người kể chuyện là dành cho kiến.
- Lí do: Kiến chăm chỉ, cần cù đi kiến thức ăn về cho cả đàn trong khi mối chỉ biết ngồi đó kiêu ngạo, chê bai, đục khoét bàn ghế, nhà cửa, khiến cho ngôi nhà và những đồ vật khác bị hư hỏng nghiêm trọng.
- Câu hỏi 8 trang 10 Sgk Ngữ văn 7 - tập 2:
Điểm tương đồng trong nội dung của ba câu chuyện ngụ ngôn:
- Chúng đều kể về câu chuyện của các nhân vật với hình tượng gần gũi như con người hoặc những con vật (con rùa, con ếch, con kiến, con mối) được nhân hóa, có tính cách và suy nghĩ giống con người.
- Mỗi câu chuyện mang đến những bài học đạo đức và kinh nghiệm sống quý báu để con người rút ra học tập và áp dụng.
* Gợi ý trả lời phần viết kết nối với đọc:
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) sử dụng thành ngữ 'đẽo cày giữa đường'.
Đoạn văn mẫu:
Sau khi thảo luận về các câu chuyện ngụ ngôn, tôi bắt gặp một tác phẩm rất ấn tượng, đó chính là 'Đẽo cày giữa đường'. Câu chuyện không chỉ giáo huấn một bài học quan trọng về cuộc sống mà còn mang đến sự hài hước. Trong mọi công việc, chúng ta thường phải đối mặt với ý kiến đa dạng của người khác. Việc lắng nghe và nhận định đúng đắn giống như việc 'đẽo cày giữa đường', là cần thiết để có được kết quả tốt nhất. Tuy nhiên, quan trọng nhất là giữ vững chính kiến và không để bản thân trở thành kẻ 'đẽo cày giữa đường', mất mục tiêu và độc lập.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Thông qua bài viết trên, em đã hiểu đặc điểm chính của ba truyện Đẽo Cày Giữa Đường, Ếch Ngồi Đáy Giếng, Con Mối và Con Kiến, cũng như nhận thức về thể loại truyện ngụ ngôn. Hãy luôn theo dõi để cập nhật những bài viết mới. Ngoài ra, trang Mytour còn nhiều bài soạn văn mẫu lớp 7 khác như:
- Soạn bài Thực Hành Tiếng Việt Trang 10
- Soạn bài Con Hổ Có Nghĩa