Bài soạn về Nói và Nghe Giới thiệu một tác phẩm kịch trong SGK Ngữ văn 11 tập 2 Cánh diều - phân tích chi tiết

Đề bài:

Câu hỏi (trang 115, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Em thấy rằng việc giới thiệu một tác phẩm kịch rất ý nghĩa.

Lời giải chi tiết

Xin chào quý thầy cô và các bạn. Dưới đây là sự giới thiệu về tác phẩm kịch “Tôi muốn là chính tôi”.

Lưu Quang Vũ là một trong những nhà viết kịch nổi tiếng của Việt Nam. Trong sự nghiệp của ông, tác phẩm “Tôi muốn là tôi toàn vẹn” là một điển hình. Tác phẩm đã thu hút sự chú ý lớn từ độc giả và truyền tải nhiều thông điệp nhân văn sâu sắc và ý nghĩa.

Trương Ba, một tay cờ vua giỏi, đã chết oan do sự nhầm lẫn của Nam Tào. Để chuộc lại lỗi lầm, Nam Tào và Đế Thích đã tìm cách để hồn của Trương Ba quay trở lại thế giới sống. Tuy nhiên, cuộc sống sau khi trở lại thế gian lại gặp phải nhiều trở ngại và phiền toái, khiến cho Trương Ba phải đối mặt với nhiều khó khăn và cảm thấy xa lạ với cuộc sống mới. Đoạn trích từ sách giáo khoa tường thuật về cuộc trò chuyện giữa Trương Ba và các nhân vật khác.

Bước đầu là cuộc thảo luận gay gắt, dữ dội giữa Linh Hồn Trương Ba và Hình Xác Thịt. Trương Ba tin rằng, cho dù đã qua đời, ông vẫn giữ được một cuộc sống trong sạch, nguyên vẹn và chân thành. Ông khinh thường và coi thường hình xác chỉ là một vỏ bọc vô tri, u ám, 'không có ý nghĩa gì, không có tư tưởng, không có cảm xúc' hoặc 'những thứ hèn hạ, mà cả con vật nào cũng có: Thèm ăn, thèm uống'. Nhưng hình xác lại cho rằng Linh Hồn Trương Ba không thể tách rời khỏi hình xác, có nghĩa là mọi hành động của Linh Hồn Trương Ba đều bị chi phối bởi hình xác. Đây là một cuộc đấu tranh dữ dội giữa phần tinh thần và phần thể chất, cũng như giữa lòng khát vọng và dục vọng, giữa đạo đức và tội lỗi. Qua cuộc thảo luận này, nhà văn truyền đạt thông điệp: Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi chúng ta sống một cách tự nhiên, hài hòa giữa phần thể chất và phần tinh thần.

Tiếp theo, Linh Hồn Trương Ba đã trò chuyện và chia sẻ cảm xúc với người thân trong gia đình. Trước tình cảnh khó khăn mà Trương Ba gặp phải, mỗi thành viên trong gia đình lại có một cách tiếp cận khác nhau. Trước sự thay đổi đột ngột của chồng mình, vợ Trương Ba đau đớn và phàn nàn: 'Anh không còn là anh nữa', bà tin rằng anh chỉ muốn rời khỏi gia đình để sống với hình xác mới. Còn cháu Gái, người thân thiết nhất với Trương Ba, cũng từ chối nhận anh, và cho rằng 'ông nội của nó đã chết và được thay thế bởi một người vụng về, thô lỗ'. Chỉ có chị con dâu duy nhất thể hiện sự thông cảm, chia sẻ và yêu thương với bố chồng đáng thương này, nhưng ngay cả khi đó, chị vẫn không nhận ra Trương Ba của ngày xưa. Dù ở vị trí và cảm nhận khác nhau, họ đều thấy sự thay đổi rõ rệt của Trương Ba, ông không còn trong sáng và chân thành như trước. Từ đó, Trương Ba nhận ra sự thay đổi của mình và sự chi phối của hình xác. Vì vậy, ông quyết định trả lại hình xác cho người hàng xóm.

Quyết định đó dẫn đến cuộc thảo luận của Trương Ba với Đế Thích. Trương Ba chỉ ra lỗi của Đế Thích: 'Ông chỉ muốn tôi sống nhưng không quan tâm tôi sống như thế nào'. Ông bày tỏ mong muốn của mình: 'Tôi muốn sống một cuộc sống trọn vẹn' và 'Không thể sống với bất kỳ giá nào. Có những giá trị quý giá, không thể trả lại tâm hồn, không thể đổi lại bằng bất kỳ thứ gì'. Nhưng Đế Thích phản đối: 'Vậy ông nghĩ rằng mọi người đều có thể sống một cuộc sống trọn vẹn à? Ngay cả tôi cũng không. Bên ngoài, tôi không được sống như tôi muốn. Ngọc Hoàng cũng phải tuân thủ quy luật. Dưới đất, trên trời cũng thế. Ông đã bị xóa tên khỏi sổ của Nam Tào. Thân thể thật của ông đã tan thành bùn, không còn dấu vết nào của ông!' Khi nghe tin cụ Tị chết, Đế Thích đề xuất cho Linh Hồn Trương Ba nhập vào cụ Tị, nhưng Trương Ba từ chối. Ông nhận ra rằng sẽ có nhiều vấn đề phức tạp sau này, như phải giải thích cho gia đình và nhất là cháu Gái. Cuối cùng, Trương Ba từ chối lời đề nghị và yêu cầu Đế Thích để cụ Tị sống lại, còn mình sẽ chết với hình xác. Đây là một kết quả hợp lý và có ý nghĩa, là kết quả của sự đấu tranh giữa mong muốn sống mà không chấp nhận một cuộc sống giả dối.

Qua vở kịch “Tôi muốn sống trọn vẹn”, Lưu Quang Vũ muốn truyền đạt thông điệp: Sống là quý giá nhưng chỉ khi chúng ta sống một cách trung thực với bản thân và phát huy giá trị của bản thân, thì cuộc sống mới thực sự có ý nghĩa. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người sống đúng với quy luật của tự nhiên, hòa hợp giữa thể xác và tinh thần.

Bài thuyết trình của tôi kết thúc ở đây, cảm ơn mọi người đã lắng nghe. Chúng ta rất mong nhận được đóng góp để bài thuyết trình của chúng ta được hoàn thiện hơn.