Buzz
1. Bài soạn số 1
2. Bài soạn số 2
Soạn bài Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân ngắn nhất, mẫu 1:
BÀI TẬP LUYỆN TẬP
Bài 1:
Bác Dương dừng lại nay đã dừng,
Nước mây phủ kín nỗi buồn lòng ta.
(Nguyễn Khuyến - Khóc Dương Khuê)
- “Dừng lại” là từ diễn đạt sự kết thúc một điều gì đó
- Trong câu thơ, “dừng lại” được nhấn mạnh để diễn đạt sự thương tiếc và mất mát, là cách sáng tạo giảm nhẹ đau thương.
Bài 2: Nhận xét về thứ tự từ trong hai câu thơ sau của Hồ Xuân Hương:
Xiên ngang đất mặt, rêu nằm từng đám,
Đâm chân mây toạc đá mấy hòn
- Thay đổi vị trí của các từ:
+ Rêu nằm từng đám ⟶ từng đám rêu nằm
+ Đá mấy hòn ⟶ mấy hòn đá
- Thay đổi cấu trúc câu: Chủ ngữ đặt trước vị ngữ
+ Xiên ngang mặt đất, rêu nằm từng đám ⟶ Từng đám rêu xiên ngang mặt đất
+ Đâm chân mây toạc đá mấy hòn ⟶ Mấy hòn đá đâm chân mây
Bài 3:
Ví dụ: Một chiếc điện thoại Samsung là sản phẩm biểu tượng của dòng máy truyền tải tín hiệu. Nó giữ đầy đủ đặc điểm chung của dòng máy này (kết nối thông qua sóng điện từ vào hệ thống viễn thông,... nhưng cũng mang đặc điểm riêng của thương hiệu).
SOẠN BÀI TỪ NGÔN NGỮ CHUNG ĐẾN LỜI NÓI CÁ NHÂN, MẪU 2:
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Ngôn ngữ - Kho tàng chung của cộng đồng.
- Ngôn ngữ tồn tại trong ký ức, đọng mãi trong bộ nhớ mỗi người, là tiêu chí chung của xã hội trong việc sử dụng ngôn ngữ để đảm bảo giao tiếp hiệu quả trong cộng đồng tại một thời điểm cụ thể.
- Chuẩn mực ngôn ngữ là hệ thống ngôn ngữ được xã hội lựa chọn và củng cố qua thời gian.
- Ngôn ngữ chung là mô hình cho các biến thể, được mọi người chấp nhận và sử dụng trong giao tiếp.
2. Lời nói – Tác phẩm cá nhân
- Lời nói cá nhân là sản phẩm của mỗi cá nhân khi áp dụng ngôn ngữ chung để tạo ra văn bản (nói hoặc viết) cho mục đích giao tiếp.
- Nó mang đặc điểm riêng của cá nhân, là thành quả sáng tạo cá nhân, là nơi thử nghiệm và củng cố những yếu tố mới.
- Các yếu tố này đóng góp vào sự phát triển của ngôn ngữ chung qua thời gian.
3. Cách biểu hiện của ngôn ngữ chung
Là hệ thống của:
- Các nguyên tắc chung:
+ Âm vị (a,e,i,...) và các dấu thanh (huyền, sắc, ngang)
+ Các từ được tạo nên từ sự kết hợp của âm và thanh theo quy luật nhất định (người, núi, sông,...)
+ Các từ và ngữ cố định (đất, nước,...) - Qui tắc cấu tạo câu: câu đơn, câu phức, câu ghép... - Các phương thức chuyển nghĩa của từ.
- Qui tắc và phương thức chung về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp, phong cách...
4. Dấu ấn của lời nói cá nhân
Là hệ thống của:
- Giọng điệu cá nhân.
- Từ vựng riêng của cá nhân.
- Sự sáng tạo, biến đổi khi sử dụng từ ngôn ngữ chung, quen thuộc.
- Sáng tạo từ ngữ mới.
- Linh hoạt, sáng tạo trong phong cách, phương thức sử dụng ngôn ngữ chung.
5. Mối quan hệ giữa Ngôn ngữ chung và Lời nói cá nhân
- Đây là mối liên kết hai chiều.
- Ngôn ngữ chung của xã hội là nền tảng để hình thành và chứa đựng lời nói cá nhân. Nếu không có ngôn ngữ chung, lời nói cá nhân sẽ không tồn tại và phát triển.
- Lời nói cá nhân tạo ra sự đổi mới, đưa vào ngôn ngữ chung những yếu tố mới và độc đáo. Nếu không có ngôn ngữ cá nhân, sự phát triển của ngôn ngữ xã hội sẽ bị hạn chế.
B. ĐÁP ÁN CÂU HỎI, BÀI TẬP
1. Trong bài “Khóc Dương Khuê”, Nguyễn Khuyến viết: Bác Dòng thôi đã thôi rồi Nộc mây man mác ngậm ngùi lòng ta Từ “thôi” in đậm được tác giả sử dụng với nghĩa như thế nào?
- Câu thơ không chứa từ quá khó hiểu với độc giả. Tuy nhiên, từ 'thôi' trong hai câu thơ đầu được sử dụng với ý chuyển động.
- Nghĩa cơ bản của từ 'thôi': dừng lại, chấm dứt, ngưng lại một hoạt động nào đó. Ví dụ: Chúng tôi đã thôi làm việc đó.
- Tác giả sử dụng từ 'thôi' trong câu thơ của Nguyễn Khuyến với nghĩa chấm dứt, kết thúc cuộc sống hay sự tồn tại.
- Cách sử dụng này là sáng tạo của Nguyễn Khuyến, đóng góp vào việc thể hiện tâm trạng và tình cảm cá nhân trong một tác phẩm nghệ thuật. 2. Đánh giá về cách sắp xếp từ ngữ trong hai câu thơ sau:
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám, Đâm toạc chân mây đá mấy hòn.
(Hồ Xuân Hương, Tự tình) - Cách bố trí từ ngữ trong hai câu thơ trên là biểu hiện của sự sáng tạo đặc biệt của nữ thơ Xuân Hương:
+ Nguyên tắc thay đổi vị trí của các cụm danh từ: danh từ trung tâm đều được đặt lên trước tổ hợp từ. Mấy hòn đá đổi thành đá mấy hòn. Từng đám rêu đổi thành rêu từng đám.
+ Thay đổi vị trí của các thành phần câu: Vị ngữ đứng trước chủ ngữ (Cách sắp xếp quen thuộc: Rêu từng đám xiên ngang mặt đất - Đá mấy hòn đâm toạc chân mây).
- Các kỹ thuật nghệ thuật trên đóng góp vào việc thể hiện một cách sống động, sức sống mới cho bức tranh về thiên nhiên. Đây không chỉ là hình ảnh về cảnh vật mà còn là bức tranh về tâm trạng, là sự biểu hiện của sự sống động muốn vượt lên trên số phận đã mang đến những dấu vết riêng trong những bài thơ miêu tả về tự nhiên của Hồ Xuân Hương.
Với vị giác nhạy bén, chủ tịch Hồ Chí Minh mô tả tiếng suối trong như giai điệu xa vời, không gian trong trẻo. Đây là một cách sáng tạo để thể hiện tâm hồn tinh tế của nghệ sĩ yêu thiên nhiên.
"""""---KẾT THÚC""""""-
Đề xuất cho bài tiếp theo là Sáng tạo trong Lời nói cá nhân. Hãy chuẩn bị trả lời câu hỏi SGK, Văn bản: Nghị luận xã hội, và cùng với Soạn bài: Vào phủ Chúa Trịnh để nâng cao hiểu biết.
Trong chương trình học Ngữ Văn lớp 11, nội dung chi tiết về Phân tích bài thơ Tự tình là quan trọng. Hãy chú ý và nâng cao kiến thức Ngữ Văn 11 của bạn.
