Buzz
Để hỗ trợ học sinh hiểu cách tóm tắt, trong chương trình Ngữ Văn lớp 9, học sinh sẽ được giới thiệu với bài học Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự.
Tài liệu Soạn văn 9: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự, được giới thiệu ngay sau đây, mời bạn tham khảo.
Bài tập Soạn văn: Luyện tóm tắt văn tự sự - Mẫu 1
I. Ý nghĩa của việc tóm tắt văn tự sự
1. Khám phá các trường hợp sau đây
Đọc các trường hợp trong sách giáo khoa
2. Suy nghĩ và thực hiện các yêu cầu sau:
a. Trong ba trường hợp trên, việc tóm tắt văn bản đều là điều không thể thiếu. Hãy nhận xét về tính cần thiết của việc tóm tắt văn bản:
Tóm tắt văn bản là một yếu tố cực kỳ quan trọng để giúp người đọc, người nghe hiểu được nội dung chính của văn bản.
b. Hãy khám phá và liệt kê các tình huống khác trong cuộc sống mà em cho là cần sử dụng kỹ năng tóm tắt văn bản?
- Khi muốn giúp bạn hiểu rõ nội dung của một văn bản đã học.
- Khi gặp phải một văn bản có dung lượng lớn nhưng lại có thời gian hạn chế...
II. Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự
1.
a.
- Các sự việc chính vẫn còn chưa được trình bày đầy đủ.
- Trong câu chuyện, sự việc bị thiếu là khi Vũ Thị Thiết, một người con gái duyên dáng và dịu dàng, khiến Trương Sinh phải đắm đuối trong tình yêu. Trương Sinh quyết định nài nỉ mẹ đưa vàng sang làm mối cầu hôn.
- Điểm mấu chốt này đã là nguyên nhân gây ra toàn bộ các sự kiện sau trong câu chuyện.
b.
- Tất cả các sự việc đã được trình bày một cách hợp lý.
- Không cần thay đổi gì.
2. Viết một bản tóm tắt Chuyện người con gái Nam Xương chỉ trong khoảng 20 dòng.
Lời gợi ý:
Vũ Thị Thiết, cô gái xứ Nam Xương, nết na thân thiện, được Trương Sinh yêu mến và cầu hôn với lời xin về nhà cầu dâu bằng vàng. Vũ Nương, vợ Trương Sinh, sống giữa thời gian chiến tranh, chăm sóc gia đình và mẹ chồng. Sự hiểu lầm của Trương Sinh khiến Vũ Nương gặp oan làm mình tự tử, nhưng sau khi hiểu ra sự thật, anh đã tổ chức giải oan cho vợ.
3. Nếu phải tóm tắt ngắn gọn hơn, em sẽ nêu tóm tắt nào để người đọc vẫn hiểu được nội dung chính của văn bản?
Lời gợi ý:
Vũ Nương, cô gái Nam Xương, yêu được Trương Sinh, cầu hôn với vàng. Cuộc sống gia đình êm đềm nhưng bị hiểu lầm, khiến Vũ Nương gặp nạn. Trương Sinh hiểu ra và tổ chức giải oan cho vợ.
III. Phần thực hành
Câu 1. Viết tóm tắt một văn bản tự sự đã học trong chương trình Ngữ Văn lớp 8 và một văn bản sẽ học ở bài 5 Ngữ Văn 9.
Gợi ý:
* Về văn bản lớp 8
- Ví dụ về câu chuyện của Lão Hạc:
Lão Hạc, một nông dân nghèo khó, bán chú chó Vàng để gửi tiền cho con trai. Anh ta cũng đến xin Binh Tư bả chó với ý định tự tử.
- Cuộc sống dưới bóng chiếc lá cuối cùng:
Xiu và Giôn-xi, hai nữ họa sĩ, sống cùng cụ Bơ-men. Giôn-xi bị bệnh nặng, và chiếc lá cuối cùng trên cây thường xuân trở thành biểu tượng cho sự sống và hy vọng của cô.
- Đoạn trích “Nước tràn bờ”:
Trong câu chuyện, Lão Hạc bán chó và mảnh vườn để gửi tiền cho con trai và đến xin Binh Tư bả chó với ý định tự tử. Xiu tiết lộ bí mật của chiếc lá cuối cùng cho Giôn-xi sau khi cụ Bơ-men qua đời.
Gia đình của chị Dậu nằm trong nhóm người nghèo nhất nhì trong làng, nên chị phải đi vay mượn khắp nơi để nộp tiền suất sưu cho chồng. Anh Dậu mắc bệnh nhưng vẫn bị lính đánh đập và đưa đi cải tạo. Chị Dậu phải lòng bán con gái của mình, Tí, chỉ mới 7 tuổi, cho lão Nghị Quế ở thôn Đoài để lấy tiền nộp suất sưu. Đêm hôm đó, khi anh Dậu được cõng về nhà, bà con hàng xóm đã đến giúp đỡ, có một bà lão mang đến một bát gạo cho chị nấu cháo. Cháo chín, chị Dậu mang đến cho chồng. Nhưng anh Dậu chưa kịp ăn thì cai lệ và người nhà lí trưởng đã đến đòi tiền suất sưu của anh em chồng đã mất. Chị Dậu cố gắng van xin để khất suất sưu, nhưng không được. Chúng định đánh anh Dậu, chị vùng lên đáp trả lại.
- Trích đoạn “Trong lòng mẹ”:
Sau khi bố mất, mẹ của Hồng phải đi làm ăn xa ở Thanh Hóa, để lại Hồng sống cùng bà cô độc ác. Một hôm, bà cô gọi Hồng lại và hỏi cậu có muốn được đi thăm mẹ không. Hiểu được ý đồ của bà cô là gieo rắc hoài nghi vào tâm trí của mình để sau này có lý do để căm ghét mẹ, Hồng từ chối. Mặc dù vậy, bà cô vẫn tiếp tục kể cho Hồng nghe về việc có người nhìn thấy mẹ ở Thanh Hóa và đã có em bé. Điều đó khiến Hồng cảm thấy đau lòng và căm hận những nghi lễ đã khiến mẹ phải rời xa anh em mình. Đến ngày giỗ bố, mẹ Hồng trở về khiến cậu hạnh phúc biết bao khi được ngồi trong vòng tay mẹ, cảm nhận hơi thở quen thuộc của mẹ.
...
* Chương trình Ngữ Văn lớp 9
- Truyện xưa trong cung của bậc chúa Trịnh:
Truyện xưa trong cung của bậc chúa Trịnh kể về Trịnh Sâm. Sau khi giải quyết hết mọi cuộc đấu tranh quyền lực nội bộ, hắn cùng các quan lại tận hưởng cuộc sống xa hoa vô độ. Trịnh Sâm thích thú thường xuyên đi dạo quanh Hồ Tây. Đám binh sĩ và quan lại theo hầu đông đúc, như mở tiệc mừng. Bất kể ở đâu, bậc chúa cũng mang về phủ mọi thứ quý giá, không bỏ sót bất kỳ một thứ gì. Các quan lại trong cung thường lợi dụng cơ hội này để đe dọa người dân và thu thập những vật phẩm quý giá cho bậc chúa.
- Hoàng Lê thống nhất chí:
Lo sợ quân Tây Sơn đưa quân về phía Bắc để bắt Vũ Văn Nhậm, vua Lê Chiêu Thống đề nghị sự giúp đỡ từ quân Thanh. Triều đình nhà Thanh nhận thấy cơ hội này và di chuyển quân đội sang với hy vọng chiếm đất nước của chúng ta. Được tin tức này, Quang Trung họp bàn với các tướng lĩnh, chuẩn bị kế hoạch tấn công quân Thanh.
Quang Trung tổ chức một buổi tiệc để động viên quân đội, chia quân thành 5 đoàn và tiến hành ra trận. Vào tối 30 tết, họ xuất phát, hứa hẹn sẽ tổ chức một buổi tiệc ăn mừng chiến thắng ở kinh đô Thăng Long vào ngày mồng 7 tết. Quân đội Tây Sơn đã đến sông Gián, quân địch đã đặt trại ở đó nhưng bị hạ gục, toàn bộ quân Thanh được bắt giữ sống. Nửa đêm mồng 3 tết năm Kỷ Dậu (1789), vua Quang Trung đến Hà Hồi, Thượng Phúc, vây kín thành mà không gây ra tiếng ồn. Khi quân địch phát hiện ra, họ hoảng sợ và đầu hàng.
Sáng mùng 5 Tết, quân nghĩa tiến công vào đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh không thể chống cự, họ bỏ chạy hỗn loạn. Tướng quân địch là Sầm Nghi Đống đã tự vẫn bằng cách treo cổ. Trong buổi trưa đó, quân nghĩa tiến vào Thăng Long. Tổng thống Tôn Sĩ Nghị của quân Thanh nghe tin đã cấp báo và nhanh chóng tìm cách chạy trốn về quê hương. Trong khi đó, vua Lê ở trong cung, khi nghe tin, ông và đoàn thân vội vàng dẫn Thái Hậu ra khỏi cung thì tình cờ gặp Tôn Sĩ Nghị cũng đang chạy trốn khỏi cuộc chiến. Quân Tây Sơn đã đánh bại quân Thanh một cách vĩ đại.
Câu 2. Kể tóm tắt trước lớp một câu chuyện xảy ra trong cuộc sống mà em đã được nghe hoặc đã chứng kiến.
Gợi ý:
Hôm nay, trên đường trở về từ trường, tôi đã chứng kiến một câu chuyện rất cảm động. Sự việc diễn ra tại một góc phố đông đúc. Khi đang đợi đèn đỏ ở ngã tư, tôi nghe thấy tiếng kêu thấp từ phía bên kia đường. Một bà cụ đang nhặt những quả cam rơi ra trên vỉa hè. Dường như mọi người xung quanh đều lạnh lùng bước qua, không ai chịu giúp đỡ bà. Tôi định đi lại gần để giúp, nhưng bất ngờ, một đứa trẻ khoảng 5 tuổi đã chạy đến. Em ấy nhặt lên những quả cam và trao cho bà cụ. Tôi không quên được nụ cười nhỏ của em khi em lau sạch những quả cam và đưa cho bà cụ. Một hành động bé nhỏ nhưng chứa đựng một tình cảm lớn lao.
Soạn bài Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự - Mẫu 2
I. Ý nghĩa không thể thiếu của việc tóm tắt văn bản tự sự
1. Xác định các tình huống sau
2. Hãy suy nghĩ và thực hiện các yêu cầu sau:
a.
Tóm tắt văn bản đóng vai trò quan trọng, giúp độc giả hiểu rõ nội dung của văn bản.
b.
Một số tình huống: Hỗ trợ người nghe hiểu nội dung của phần bài thuyết trình; Giới thiệu tổng quan về một tác phẩm…
II. Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự
1.
a.
- Các sự việc chưa được trình bày đầy đủ.
- Sự việc bị thiếu: Vũ Thị Thiết, một người phụ nữ tinh tế và dịu dàng, đã thu hút sự quan tâm của Trương Sinh và anh ta đã đến nhà cô ấy để cầu hôn sau khi xin mẹ mình gửi vàng.
- Sự kiện này là nguyên nhân gốc rễ của tất cả các sự kiện tiếp theo trong câu chuyện.
b.
- Các sự việc đã được trình bày một cách hợp lý.
- Không cần thay đổi.
2.
Gợi ý:
Vũ Nương, một cô gái xinh đẹp và tốt bụng, sống ở Nam Xương, đã thu hút sự yêu mến của Trương Sinh. Anh ta đã xin mẹ gửi trăm lạng vàng để cầu hôn cô. Mặc dù biết chồng có tính đa nghi, nhưng Vũ Nương vẫn giữ khuôn phép và không gặp mâu thuẫn trong hôn nhân. Khi chiến tranh bùng nổ và Trương Sinh bị gửi đi lính, cô lo lắng vô cùng cho gia đình. Tuy nhiên, sau khi Trương Sinh trở về, anh ta đã mắc phải thói ghen tuông không lý do. Mặc dù cô cố gắng giải thích, nhưng không thành công. Vì muốn chứng minh sự trong sạch của mình, Vũ Nương quyết định đối mặt với cái chết. Cuối cùng, nhờ sự giúp đỡ của một người bạn và một sự hiểu biết sâu sắc từ Trương Sinh, Vũ Nương được minh oan và biến mất một cách bí ẩn.
3.
Gợi ý:
Vũ Nương, một cô gái xinh đẹp và tốt bụng, sống ở Nam Xương, đã thu hút sự yêu mến của Trương Sinh. Anh ta đã xin mẹ gửi trăm lạng vàng để cầu hôn cô. Trong cuộc sống hôn nhân, biết chồng là người ghen tuông, nàng luôn giữ gìn khuôn phép để hòa thuận với gia đình. Tuy nhiên, khi chồng đi lính và trở về, anh ta mắc phải thói ghen tuông không lý do. Mặc dù Vũ Nương đã cố gắng giải thích, nhưng vô ích. Cuối cùng, cô quyết định tìm đến cái chết để chứng minh sự trong sạch của mình. Sau này, khi Trương Sinh hiểu được mọi chuyện, anh ta hối hận nhưng đã quá muộn. Anh ta cho người lập đàn giải oan cho vợ, và Vũ Nương hiện về lúc ẩn lúc hiện.
III. Luyện tập
Câu 1. Viết văn bản tóm tắt một văn bản tự sự đã học trong chương trình Ngữ Văn lớp 8 và một văn bản sẽ học ở bài 5 Ngữ Văn 9.
Gợi ý:
- Lớp 8:
Hai cây phong: Làng Ku-ku-rêu nằm bên dưới chân núi, trên một cao nguyên rộng có nhiều khe nước đổ từ các nguồn xuống. Trên một ngọn đồi giữa làng, có hai cây phong lớn giống như hai ngọn hải đăng trên núi. Hai cây phong mang một tiếng nói và tâm hồn riêng, là biểu tượng của làng Ku-ku-rêu. Trong kí ức của tôi, năm cuối cùng trước khi kỳ nghỉ hè bắt đầu, có những kỷ niệm đẹp về hai cây phong.
- Lớp 9:
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh: Trịnh Sâm thường thích thú thưởng ngoạn Tây Hồ. Binh lính và quan lại theo hầu cùng tham gia vui vẻ như một lễ hội. Chúa mang về từ khắp nơi những vật quý giá cho phủ, không bỏ sót bất kỳ món đồ nào. Quan lại thường lợi dụng cơ hội để lấy cắp những vật quý giá và mang vào phủ.
Câu 2. Kể tóm tắt trước lớp một câu chuyện xảy ra trong cuộc sống mà em đã được nghe hoặc đã chứng kiến.
Tôi đoán rằng chắc em đã đề nghị được xách giúp đồ và đưa bà cụ sang đường.
Tối hôm qua, tôi được chứng kiến một câu chuyện rất xúc động. Tại một ngã tư đông đúc, có một bà cụ chuẩn bị sang đường. Bà cụ đang cầm khá nhiều đồ trên tay. Đột nhiên, một đứa trẻ nhỏ khoảng bảy, tám tuổi đã bước đến và nói chuyện với bà cụ. Sau đó, đứa trẻ đã giúp bà cụ cầm túi đồ, sau đó nắm lấy tay bà cụ. Tôi nghĩ rằng có lẽ đứa trẻ đã đề nghị giúp đỡ và dắt bà cụ sang đường. Khi đèn xanh bật, đứa trẻ đã dẫn bà cụ qua đường một cách cẩn thận.
