Bài tập Từ đồng âm

* Hướng dẫn giải:

I. KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

1. Từ đồng âm là những từ cùng âm thanh nhưng mang nghĩa khác nhau, không liên quan gì với nhau.
Ví dụ: - Con ngựa lồng lên.
- Tôi giam chim vào lòng.
- Trăng nở cổ thụ, bóng lung linh hoa.
(Hồ Chí Minh).

2. Trong giao tiếp cần chú ý đến ngữ cảnh để tránh hiểu lầm về nghĩa từ hoặc sử dụng từ với nghĩa khác do hiện tượng đồng âm.
Vi dụ:
- Mang về kho: có thể hiểu là đưa cá về để kho (để chế biến thành thức ăn) hoặc đưa cá về để cho vào kho (nơi để chứa cá).
- Vì vậy, khi nói và viết, cần lưu ý đến ngữ cảnh để từ trở thành đơn nghĩa.

II. THỰC HÀNH - LUYỆN TẬP

A. Hướng dẫn làm bài tập trong SGK
1. Tìm từ đồng âm với các từ đã cho trong đề bài (lấy từ 2 đoạn đầu bài thơ của Đỗ Phủ). Nghĩa 1 của các từ đó chính là nghĩa trong ngữ cảnh của các câu thơ. Nhiệm vụ của các bạn là tìm các nghĩa 2, 3... của từ đó theo mẫu từ thu mà SGK đã nêu.

2. Yêu cầu của bài tập 2 là phân biệt nhiều nghĩa của từ đồng âm cùng một từ: cổ (danh từ). Gợi ý:
a) Các nghĩa khác nhau của danh từ cổ và mối liên quan giữa chúng:
- Cổ (nghĩa gốc): bộ phận nối liền thân và đầu của người hoặc động vật.
- Cổ: bộ phận nối liền cánh tay và bàn tay, ống chân và bàn chân: cổ tay, cổ chân.
- Cổ: bộ phận nối liền giữa thân và miệng của đồ vật: cổ chai.
(Hải nghĩa dưới là nghĩa chuyển, phát sinh từ nghĩa gốc và có liên quan với nghĩa gốc).

b) Từ đồng âm với danh từ cổ
- Cổ 1: tương tự nghĩa gốc ở trên,
- Cổ 2: xưa (cổ đại, đồ cổ, cổ thi, cổ thụ, cổ tích, ..). Cổ 2 được sử dụng như tính từ.

3. Yêu cầu ở đây là mỗi câu phải chứa cả hai từ đồng âm. Ví dụ: Chúng em ngồi xung quanh bàn để bàn về việc kỷ niệm ngày 20-11, Các em làm tiếp phần còn lại.

4. Gợi ý:
- Anh chàng đã sử dụng từ đồng âm với nghĩa nước đối để không trả lại cái vạc cho người hàng xóm (cái lạc và con bạc, bạc đồng (bạc bằng đồng) và con bạc đồng (con vạc ở ngoài đồng)).
- Nếu xử kiện, cần đặt từ 'vạc' vào ngữ cảnh cụ thể để chỉ rõ nghĩa bạc là một dụng cụ chứ không phải bạc là con vật ngoài đồng.

B. Bài tập bổ sung
1. Xác định nghĩa và loại từ của các từ đồng âm trong các câu sau đây:
a) - Tôi tôi vôi.
- Bác bác trứng.
b) - Ruồi đậu mâm xôi đậu.
- Kiến bò đĩa thịt bò.
2. Tìm từ đồng âm với: đường (đi); bát (dụng cụ để đựng thức ăn); cốc (dụng cụ để đựng nước uống).

""""""--KẾT THÚC""""""--

Bài học về phò giá về kinh là nổi bật trong Bài 5 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 7. Học sinh cần Soạn bài Phò giá về kinh, đọc trước nội dung và trả lời câu hỏi trong SGK.