Thầy cô có thể sử dụng để soạn giáo án Ôn tập thuyết trình, tranh luận - Tuần 9 cho học sinh. Mời thầy cô và các em cùng tham gia để hiểu rõ hơn về cách làm bài văn tả cảnh và chuẩn bị tốt cho tiết Bài văn lớp 5 - Tuần 9.
Hướng dẫn giải Bài văn SGK Tiếng Việt 5 tập 1 trang 91
Phần 1
Đọc lại bài Gì là quý nhất?, rồi cho ý kiến của bạn về nó:
a) Hùng, Quý, Nam tranh luận về vấn đề gì?
b) Ý kiến của mỗi người là gì? Lập luận của họ như thế nào?
c) Thầy giáo muốn thuyết phục Hùng, Quý, Nam nhận ra điều gì? Thầy giáo sử dụng lập luận như thế nào? Thái độ tranh luận của thầy giáo ra sao?
Trả lời:
a) Hùng, Quý, Nam tranh luận về câu hỏi: Cái gì là quý nhất trên đời?
b) Ý kiến và lập luận của mỗi bạn như sau:
- Theo Hùng, lúa gạo quý nhất vì có lúa gạo mới sống được.
- Theo Quý, vàng là quý nhất vì có vàng là có tiền, có tiền mới mua được lúa gạo.
- Theo Nam, thì giờ quý nhất vì có thì giờ mới sản sinh ra lúa gạo, vàng bạc.
c) Ý kiến, lập luận và thái độ tranh luận của thầy giáo:
- Thầy giáo muốn thuyết phục Hùng, Quý, Nam công nhận người lao động là quý nhất.
- Thầy giáo lập luận như sau: Lúa gạo, vàng, thì giờ đều quý nhưng không phải là quý nhất. Không có người lao động thì không có lúa gạo, vàng bạc, thì giờ cũng vô ích.
- Cách nói của thầy thể hiện sự tôn trọng đối với học sinh: Thầy công nhận những ý kiến của Hùng, Quý, Nam đều đáng quý. Thầy đặt câu hỏi “Ai làm ra lúa gạo, vàng bạc, ai biết dùng thì giờ?” và giải thích để thuyết phục học sinh.
Câu 2
Hãy đóng vai một trong ba bạn (Hùng, Quý hoặc Nam) nêu ý kiến tranh luận bằng cách mở rộng thêm lý lẽ và dẫn chứng để lời tranh luận thêm sức thuyết phục.
Trả lời:
(Nam) Theo tớ, quý nhất là thời gian. Có thời gian, chúng ta sẽ tích lũy được nhiều kiến thức, làm được nhiều việc có ích cho cuộc đời. Nhất là thời gian qua đi sẽ không bao giờ quay trở lại, dù có nhiều lúa gạo hay vàng bạc đến đâu cũng không thể mua được.
Câu 3
Trao đổi ý kiến về kỹ năng thuyết trình, tranh luận:
a) Để thuyết trình, tranh luận về một vấn đề, cần phải có những điều kiện nào? Hãy ghi lại những câu trả lời đúng và sắp xếp chúng theo một trình tự hợp lý
- Cần phải có hiểu biết về vấn đề được thảo luận, tranh luận.
- Phải thể hiện quan điểm của đa số.
- Cần biết cách lập luận và minh chứng.
- Cần có quan điểm riêng về vấn đề được thảo luận, tranh luận.
b) Để thuyết trình, tranh luận hiệu quả và duy trì sự truyền cảm hứng, người diễn thuyết cần thái độ như thế nào?
Giải đáp:
a) Để tham gia thảo luận, tranh luận về một vấn đề, cần phải có những điều kiện sau:
- Cần phải hiểu biết về vấn đề được thảo luận, tranh luận.
- Cần phải có quan điểm riêng về vấn đề thảo luận, tranh luận. Việc không có ý kiến riêng có thể đồng nghĩa với việc chưa hiểu rõ vấn đề hoặc sợ trình bày ý kiến riêng, dễ dựa theo ý kiến của người khác.
- Cần biết cách lập luận và minh chứng. Đã có ý kiến rồi còn cần biết cách diễn đạt lập luận để thuyết phục người nghe.
b) Trong quá trình thảo luận, tranh luận, để tăng sức thuyết phục và đảm bảo mối quan hệ, người diễn thuyết cần phải có thái độ trung lập, lịch sự, tôn trọng người nghe, tránh sự quá nóng nảy và quá bảo thủ. Việc có ý kiến riêng là cần thiết, nếu không sẽ dễ bị ảnh hưởng hoặc lặp lại ý kiến của người khác.
Kiểm tra Thực hành Thuyết trình, tranh luận
Câu 1: Đọc lại đoạn văn 'Cái gì quý nhất?' và nêu ý thầy giáo muốn thuyết phục học sinh công nhận điều gì?
A. Cá nhân có tri thức là quan trọng nhất.
B. Lao động đóng góp là quan trọng nhất.
C. Sự nghiệp giáo dục trẻ em là quan trọng nhất.
D. Khả năng tư duy là quan trọng nhất.
Giải thích:
Thầy giáo muốn thuyết phục các bạn công nhận vai trò quan trọng của người lao động.
Chọn đáp án: B
Câu 2: Đọc lại đoạn văn 'Cái gì quý nhất?' và cho biết thầy đã lập luận như thế nào?
A. Nếu không có người lao động, không có lúa gạo, vàng bạc và thời gian cũng trôi qua vô vị.
B. Lúa gạo, vàng bạc và thời gian không tồn tại mãi mãi. Người lao động mới là quý nhất.
C. Lúa gạo, vàng và thời gian đều quý nhưng chưa phải là quý nhất. Thiếu người lao động, cuộc sống trở nên vô vị.
D. Lúa gạo, vàng và thời gian đều quý nhưng chưa phải là quý nhất. Trẻ em là tương lai của đất nước, vì vậy họ mới quý nhất.
Giải thích:
- Thầy đã lập luận như sau:
Lúa gạo, vàng và thời gian đều quý nhưng chưa phải là quý nhất. Nếu thiếu người lao động, cuộc sống sẽ trở nên vô vị.
Chọn lựa: C.