Buzz
Ánh trăng của Nguyễn Duy - Tác phẩm xuất sắc nhất trong môn Ngữ văn lớp 9, chi tiết trình bày đầy đủ nội dung quan trọng nhất về bài thơ Ánh trăng bao gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, phân tích, ...
Bài thơ Ánh trăng (tác giả Nguyễn Duy) - Môn Ngữ văn lớp 9
Nội dung chính của bài thơ Ánh trăng
I. Thông tin về tác giả
- Nguyễn Duy (1948) còn được biết đến với tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ
- Quê hương: Xã Đông Vệ, huyện Đông Sơn (hiện nay thuộc phường Đông Vệ, Thanh Hóa)
- Sự nghiệp sáng tác:
+ Nguyễn Duy bắt đầu sáng tác thơ từ thời còn học cấp ba
+ Trong năm 1973, ông đã giành giải nhất trong cuộc thi thơ của tuần báo văn nghệ với bộ thơ rất xuất sắc.
+ Ngoài việc viết thơ, ông còn sáng tác tiểu thuyết và viết bút ký
+ Vào năm 2007, Nguyễn Duy đã được trao Giải thưởng Nhà nước danh giá về Văn học Nghệ thuật
+ Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm “Đãi cát tìm vàng”, “Bụi”, “Mẹ và em”…
- Phong cách sáng tác: Thơ của Nguyễn Duy chứa đựng nhiều triết lý, tập trung vào sâu thẳm tâm hồn với những nỗi buồn, suy tư và triển khai ý tưởng sâu sắc.
II. Tổng quan về tác phẩm Ánh trăng
1. Hoàn cảnh sáng tác
2. Cấu trúc (3 phần)
- Phần 1 (3 khổ thơ đầu): Hồi tưởng về quá khứ và hiện tại của tác giả với ánh trăng
- Phần 2 (Khổ thơ thứ 4): Sự kiện bất ngờ khiến tác giả nhớ lại
- Phần 3 (2 khổ thơ cuối): Sự hối hận của tác giả vì đã bỏ quên ánh trăng
3. Giá trị nội dung
Bài thơ nhấn mạnh về những năm tháng gian khổ đã qua của cuộc đời người lính, gắn bó với thiên nhiên và đất nước mộc mạc, hiền hậu. Bằng việc này, bài thơ nhắc nhở người đọc về sự quan trọng của việc giữ vững truyền thống và lòng biết ơn, đồng thời nhấn mạnh về ý nghĩa của việc nhớ lại quá khứ, nhận biết tầm quan trọng của lịch sử.
4. Giá trị nghệ thuật
Bài thơ Ánh trăng được viết theo thể thơ năm chữ với cấu trúc rõ ràng và mạch lạc. Nó kết hợp tinh tế giữa tình cảm trữ tình và biểu đạt tự sự, sử dụng hình ảnh sống động và sinh động cùng với ngôn ngữ biểu cảm giàu cảm xúc, tạo nên một giọng điệu tự nhiên như lời thú nhận của một tâm hồn trữ tình.
III. Phân tích chi tiết bài thơ Ánh trăng
I. Mở đầu
- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Duy, một trong những nhà thơ nổi tiếng viết về chủ đề trăng. Ông được coi là một biểu tượng trong thơ thiên nhiên của thế hệ sau năm 1975, đặc biệt với bài thơ “Ánh trăng” này.
- Bài thơ Ánh trăng thể hiện sự ân hận sâu sắc của tác giả về sự lơ là trước những kỷ niệm trong quá khứ.
II. Thân bài
1. Ký ức về vầng trăng trong quá khứ của tác giả và vầng trăng trong hiện tại (khổ thơ 3)
- Khổ thơ 1: Mở đầu dòng ký ức
+ “Hồi nhỏ…hồi chiến tranh” : đánh dấu thời kỳ quan trọng
+ Liệt kê “đồng, sông, bể”: Tuổi thơ dí dỏm với sông nước, trăng sao rạng rỡ. ⇒ Sắp xếp từ hẹp đến rộng, từ quê hương đến đất nước, mở ra sự gắn kết giữa cộng đồng nhỏ đến cộng đồng lớn
⇒ Nhân vật trữ tình sống hòa hợp với thiên nhiên từ khi còn nhỏ
+ “vầng trăng thành tri kỉ”: Chiến tranh nổ ra, con người bước vào cuộc chiến, trong rừng rậm đầy sóng gió, vầng trăng trở thành bạn tri kỉ không bao giờ quên.
- Khổ thơ 2:
+ Sự so sánh “trần trụi, hồn nhiên” kết hợp với việc liệt kê “thiên nhiên, cây cỏ”: Cuộc sống giản dị, tự nhiên mọi cảm xúc buồn vui đều liên kết với ánh trăng.
+ Ngỡ rằng: tưởng tượng, nhưng kết quả lại hoàn toàn ngược lại
+ “cái vầng trăng tình nghĩa”: làm nhân vật hóa mối quan hệ bền vững giữa con người và ánh trăng
⇒ Sự biến đổi trong dòng thơ đánh dấu sự thay đổi cần phải được đánh giá cao.
- Khổ thơ 3: Ánh trăng trong thời hiện đại
+ Sau chiến tranh, người lính rời xa núi rừng trở về với thành phố hiện đại.
+ Ánh điện chiếu sáng từ cửa kính- cuộc sống hiện đại và tiện nghi. Mặc dù vậy, ánh trăng vẫn tròn đầy và yên bình qua thành phố nhưng người bạn thân chỉ coi trăng như một vật dụng chiếu sáng
+ So sánh “vầng trăng qua phố- giống như người qua đường”: thể hiện một hiện tượng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày: có những thay đổi không mong muốn
⇒ Hoàn cảnh thay đổi, khiến con người cũng thay đổi, quên đi những kỷ niệm xưa
2. Tình huống bất ngờ (khổ thơ 4)
- Sự đảo ngữ “thình lình”, “đột ngột” được đặt ở đầu câu: nhấn mạnh sự bất ngờ là mất điện
- Ba động từ “vội, bật, tung” được sử dụng liền kề nhau: diễn đạt sự khó chịu và hành động khẩn trương của nhân vật trữ tình trong việc tìm nguồn sáng
- Ngay lúc đó, ánh trăng hiện ra “đột ngột” khiến con người bàng hoàng và xúc động.
⇒ Ánh trăng xuất hiện bất ngờ, làm sáng tỏ những góc tối trong tâm hồn, đánh thức sự ngủ quên trong hoàn cảnh sống đã thay đổi hoàn toàn.
3. Ánh trăng đánh thức con người và sự hối hận của tác giả (khổ thơ 5+6)
- Khổ thơ 5: Tâm trạng, cử chỉ của con người khi đối mặt với ánh trăng
+ Tư thế “ngửa mặt nhìn lên trời”: là tư thế trực tiếp đối mặt
+ Nhân hóa, từ mặt thứ hai chỉ ánh trăng tròn, đó là thiên nhiên trong sáng tươi mới, cũng là ký ức về những ngày xưa đẹp đẽ.
+ So sánh, liệt kê, điệp ngữ, lặp cấu tứ “ như là đồng là bể- như là sông là rừng”: diễn đạt dòng ký ức tràn về và con người thấy ánh trăng là thấy người bạn tri kỉ ngày nào.
⇒ Cảm xúc dường như bị kìm nén nhưng vẫn rỉ ra trong lòng.
- Khổ thơ 6: Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh sâu lắng
+ Ánh trăng tròn đầy và sáng chói có hai ý nghĩa: miêu tả sự tròn đầy lấp lánh của ánh trăng, sự vĩnh cửu của tự nhiên và vũ trụ, khơi dậy ký ức về quá khứ tươi đẹp không thể phai nhòa
+ Ánh trăng được nhân hóa “kể chi người vô tình- ánh trăng im phăng phắc” khơi gợi tinh thần khoan dung, nhân từ của con người
+ Ánh trăng tròn và sáng chói - con người vô tình, ánh trăng im phăng phắc - con người vô tình.
⇒ Câu thơ cuối mang ý nghĩa nhân văn, làm con người tỉnh giấc từ sự bội bạc, trở nên đáng quý giá hơn, bởi vì quên là điều bình thường, quan trọng là tỉnh thức lương tâm.
III. Kết bài
- Khẳng định lại giá trị nghệ thuật làm nên thành công của bài thơ: thể thơ năm chữ, nhịp thơ linh hoạt theo mạch cảm xúc,…
- Bài thơ chứa đựng một thông điệp triết lý sống quan trọng: “Uống nước nhớ nguồn”
