Buzz
Bài thơ Đi đường (Tẩu lộ) trong tập 'Nhật kí trong tù' của Hồ Chí Minh. Với tác phẩm này, từ việc đi trên con đường núi, nhà thơ đã truyền đạt chân lý cuộc sống: vượt qua khó khăn và gian khổ sẽ giành được thành công vĩ đại.
Hôm nay, Mytour sẽ giới thiệu về tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ Đi đường. Mời bạn đọc tham khảo nội dung chi tiết dưới đây.
Đi đường
Phiên âm:
Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan
Trùng san chi ngoại hựu trùng san
Trùng san đăng đáo cao phong hậu
Vạn lý dư đồ cố miện gian.
Dịch nghĩa:
Có đi đường mới biết đường đi khó,
Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác;
Khi đã vượt các lớp núi lên đến đỉnh cao chót,
Thì muôn dặm nước non thu cả vào tầm mắt.
Dịch thơ:
Đi đường mới biết gian lao,
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng;
Núi cao lên đến tận cùng,
Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.
I. Vài điểm về tác giả Hồ Chí Minh
1. Thông tin ngắn về cuộc đời
- Hồ Chí Minh (sinh ngày 19 tháng 5 năm 1890 - mất ngày 2 tháng 9 năm 1969) là một lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam.
- Hồ Chí Minh sinh ra với tên Nguyễn Sinh Cung, quê ở làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
- Gia đình: Cha là ông Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc - một người theo triết lý Nho yêu nước và có ảnh hưởng sâu rộng đến tư tưởng của Người. Mẹ của Người là bà Hoàng Thị Loan.
- Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh đã sử dụng nhiều biệt hiệu khác nhau: Nguyễn Tất Thành, Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc... Biệt hiệu “Hồ Chí Minh” được sử dụng lần đầu tiên trong hoàn cảnh: Ngày 13 tháng 8 năm 1942, khi Trung Quốc với tư cách là đại diện của cả Việt Minh và Hội Quốc tế Phản Xâm lược Việt Nam để tìm kiếm sự ủng hộ từ phía Trung Hoa Dân Quốc.
- Không chỉ là một người hoạt động cách mạng nổi tiếng, Hồ Chí Minh còn được biết đến là một nhà văn và nhà thơ tài ba.
- UNESCO đã công nhận Hồ Chí Minh là Danh nhân văn hóa thế giới.
2. Sự nghiệp văn chương
a. Quan điểm sáng tác
- Hồ Chí Minh coi văn chương như một vũ khí quan trọng trong cuộc chiến cách mạng. Nhà văn cũng cần phải có tinh thần chiến đấu như những người lính trên chiến trường.
- Bác luôn nhấn mạnh tính chân thực và tính dân tộc trong văn chương.
- Khi viết, Hồ Chí Minh luôn đi từ mục đích và công dụng của tác phẩm, cũng như đối tượng đọc giả để xây dựng nội dung và hình thức của tác phẩm. Người luôn đặt ra câu hỏi:
- Viết cho ai? (Đối tượng)
- Viết để làm gì? (Mục đích)
- Viết về cái gì? (Nội dung)
- Viết như thế nào? (Hình thức)
b. Di sản văn học
- Văn chính trị
- Từ những thập niên đầu của thế kỷ XX, các bài văn chính trị dưới bút danh Nguyễn Ái Quốc, viết bằng tiếng Pháp, được xuất bản trên các tờ báo: Người cùng khổ, Nhân đạo, Đời sống thợ thuyền… thể hiện sức mạnh của cuộc chiến đấu.
- Một số tác phẩm như Tuyên ngôn Độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến… được viết trong những khoảnh khắc quan trọng của lịch sử dân tộc.
- Truyện và tiểu thuyết đương đại
- Một số truyện kí viết bằng tiếng Pháp: Pa-ri (1922), Lời than vãn của bà Trưng Trắc (1922), Vi hành (1923)...
- Những tác phẩm này đều chỉ trích tội ác của thực dân phong kiến và những kẻ tay sai của họ…
- Thơ ca
- Tên tuổi của nhà thơ Hồ Chí Minh gắn với tập Ngục trung nhật kí (Nhật kí trong tù).
- Ngoài ra, Người còn viết một số tập thơ ở Việt Bắc (1941 - 1945): Tức cảnh Pác Bó, Thướng sơn, Đối nguyệt…
c. Phong cách nghệ thuật
- Văn chính trị: ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, logic, thuyết phục, kết hợp mạch lý luận với mạch cảm xúc, giọng điệu mềm mại và uyển chuyển.
- Truyện và kí hiện đại mang tính chiến đấu cao, văn phong trào phúng sắc bén, nhẹ nhàng, hóm hỉnh nhưng sâu lắng, đầy cay đắng.
- Thơ ca: Thơ tuyên truyền cách mạng giản dị, mộc mạc, dễ nhớ, dễ thuộc; Thơ nghệ thuật kết hợp một cách hài hòa giữa yếu tố cổ điển và hiện đại, cô đọng, súc tích.
=> Trong văn chính trị, truyện, kí hay thơ ca, phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh rất đa dạng nhưng vẫn giữ được tính thống nhất.
II. Giới thiệu về bài thơ Đi đường
1. Nguyên bản
- Tác phẩm được trích từ tập Nhật ký trong tù (1942 - 1943).
- “Nhật ký trong tù” được viết từ tháng 8 năm 1942 đến tháng 9 năm 1943.
- Đây là một tập thơ bằng chữ Hán gồm 133 bài, sáng tác khi Hồ Chí Minh bị chính quyền của Tưởng Giới Thạch giam giữ tại Quảng Tây, Trung Quốc.
- Tác phẩm không chỉ ghi chép cuộc sống trong tù của Người mà còn chỉ trích chế độ tàn bạo của chính quyền Tưởng Giới Thạch.
2. Bối cảnh sáng tác
- Trong những ngày bị giam ở nhà tù của Tưởng Giới Thạch, Bác Hồ đã phải trải qua nhiều cuộc áp giải từ một nhà lao này sang nhà lao khác.
- Trong tác phẩm “Những mẩu chuyện về cuộc sống hoạt động của Hồ Chủ tịch” đã ghi lại rằng Người đã trải qua gần ba mươi nhà lao. Việc di chuyển từ nhà lao này sang nhà lao khác thường xuyên diễn ra.
- Cuộc hành trình di chuyển giữa các nhà lao, vất vả và gian nan, được Hồ Chí Minh mô tả chân thực qua bài thơ Đi đường (Tẩu lộ).
3. Đặc điểm văn học
- Bài thơ Đi đường được sáng tác theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
- Phong cách văn học mang tính lạc quan, yêu đời.
4. Cấu trúc
Gồm 4 phần theo trình tự: Khởi - Tiếp - Chuyển - Kết
- Câu 1. (Khởi - giới thiệu): Sự khó khăn của con đường đi qua những nhà lao.
- Câu 2. (Tiếp - phát triển ý): Hình ảnh núi non cao ngất - Mô tả cụ thể khó khăn.
- Câu 3. (Chuyển - phát triển ý): Miêu tả tình huống để đạt đến “núi non cao cả”
- Câu 4. (Kết - tóm tắt ý): Chỉ ra chân lí: Vượt qua khó khăn sẽ đạt được thành công vinh quang.
5. Nội dung và Nghệ thuật
- Nội dung: Từ việc đi đường núi đã khám phá ra chân lí của cuộc sống: vượt qua gian khó sẽ đạt được thành công vẻ vang.
- Nghệ thuật: Thể thơ tứ tuyệt đơn giản, hình ảnh sâu sắc và đầy biểu tượng…
III. Phân tích bài thơ Đi đường
(1) Giới thiệu
Đưa ra sự khởi đầu, giới thiệu về bài thơ Đi đường của Hồ Chí Minh.
(2) Nội dung chính
a. Mở đầu
- Đi đường mới biết gian khổ”: nhấn mạnh sự khó khăn của con đường.
=> Tượng trưng cho hành trình cách mạng gian nan đầy thách thức.
b. Mở rộng ý
- Điều “núi cao trùng san” - núi cao”: nhấn mạnh sự gian khổ, vất vả của con đường cách mạng.
=> Hình ảnh của con đường cách mạng đầy những khó khăn, đòi hỏi ý chí kiên cường từ những người chiến sĩ.
c. Mở rộng ý
- “Núi cao lên đỉnh”: kết thúc một phần của hành trình khó khăn.
=> Con đường cách mạng càng khó khăn, càng vất vả thì thành công càng gần gũi hơn.
d. Kết luận
- “Thu nhận vào tầm mắt muôn trùng nước non”: Người đi đường như một du khách thư thái, ngắm nhìn những cảnh đẹp của thiên nhiên, nhớ lại những gì đã trải qua.
=> Niềm hi vọng của nhà cách mạng về tương lai giải phóng dân tộc.
(3) Kết thúc
Khẳng định giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ Đi đường.
