Buzz
Năm 1958, Huy Cận trải qua một chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Bài thơ Đoàn thuyền câu cá của ông được sáng tác trong thời gian đó và được xuất bản trong tập thơ “Trời mỗi ngày lại sáng” (1958). Tác phẩm này được giới thiệu trong chương trình Ngữ văn lớp 9.
Mytour muốn chia sẻ thông tin về tác giả Huy Cận và nội dung của bài thơ Đoàn thuyền câu cá. Mời quý vị cùng theo dõi.
Tác phẩm Bài thơ Đoàn thuyền câu cá
- Đoàn thuyền câu cá
- I. Tác giả Huy Cận
- II. Giới thiệu về Bài thơ Đoàn thuyền câu cá
- III. Phân tích chi tiết Bài thơ Đoàn thuyền câu cá
Bài thơ Đoàn thuyền câu cá
Mặt trời lặn xuống biển như ngọn lửa
Sóng đã buông rồi, đêm đã bao phủ.
Đoàn thuyền câu cá lại ra khơi,
Bài hát vang lên cùng gió biển.
Hát rằng: cá bạch tuộc biển Đông êm đềm,
Cá thu biển Đông tựa như một đàn thoi
Đêm ngày dệt nên dòng biển đầy ánh sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!
Thuyền ta lái gió cùng buồm trăng,
Lướt giữa mây cao và biển bát ngát,
Đậu dặm xa, khám phá đáy biển,
Mắc lưới thành đoàn, sẵn sàng săn bắt.
Cá như chim, cá như ngôi sao,
Cá tỏa sáng trong bóng đêm tĩnh mịch,
Vẻ đẹp của em, rạng ngời như trăng,
Đêm thơ thẩn, sao lạc trong vùng Hạ Long.
Ta hát lên, mời cá quay về,
Thuyền gõ nhịp, trăng lên cao ngất,
Biển dạt dào cá, như mẹ hiền,
Cho con lớn mạnh từ ngày nào không hay.
Sao nhạt nắng, kéo lưới khi trời sáng,
Ta kéo mạnh, chầm chậm những con cá nặng,
Vảy bạc, đuôi vàng, lấp lánh sáng rực,
Lưới trải, buồm tung, chào đón nắng hồng.
Bài hát vang lên, buồm rủ cùng gió,
Đoàn thuyền đua nhau với mặt trời.
Mặt trời mọc, biển lên sắc mới,
Mắt cá lấp lánh trải dài bờ biển.
I. Giới thiệu về tác giả Huy Cận
- Huy Cận (1919 - 2005), tên thật là Cù Huy Cận.
- Quê quán: làng Ân Phú, huyện Hương Sơn (nay là xã Ân Phú, huyện Vũ Quang), tỉnh Hà Tĩnh.
- Ông tham gia vào các hoạt động cách mạng và từng giữ nhiều vị trí quan trọng trong Chính phủ Việt Nam như: Bộ trưởng Bộ canh nông đầu tiên, sau đó là Thứ trưởng của Bộ, và cũng từng giữ chức vụ Bộ trưởng Bộ Văn hóa nghệ thuật, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Giáo dục…
- Ông được xem là một trong những nhà thơ tài năng nhất của phong trào Thơ mới.
- Danh sách một số tác phẩm:
- Trước Cách mạng tháng 8: Lửa thiêng (thơ, 1940), Kinh cầu tự (văn xuôi triết lý, 1942), Vũ trụ ca (thơ, 1940 -1942).
- Sau Cách mạng tháng 8: Trời mỗi ngày lại sáng (thơ, 1958), Đất nở hoa (thơ, 1960), Chiến trường gần đến chiến trường xa (thơ, 1973), Suy nghĩ về nghệ thuật (tiểu luận phê bình, 1980 - 1982)...
II. Giới thiệu về tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Trong năm 1958, Huy Cận trải qua một chuyến đi thực tế kéo dài ở vùng mỏ Quảng Ninh.
- Từ chuyến đi thực tế này, tinh thần sáng tác của Huy Cận đã được làm mới và tràn đầy cảm hứng về thiên nhiên đất nước, về lao động và niềm vui trước cuộc sống.
- Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được viết trong thời gian đó và được xuất bản trong tập thơ “Trời mỗi ngày lại sáng” (1958).
2. Cấu trúc
Bao gồm 3 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi!”: Mô tả cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi.
- Phần 2. Tiếp theo đến “Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng”: Mô tả cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
- Phần 3. Phần còn lại: Mô tả cảnh đoàn thuyền đánh cá khi trở về.
3. Dạng thơ
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được viết theo dạng thơ bảy chữ.
4. Ý nghĩa của tiêu đề
Mẫu 1
Huy Cận, một trong những nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ mới, đã sáng tác bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” vào năm 1958, trong một chuyến đi dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến đi này, tinh thần sáng tác của ông được làm mới và tràn đầy cảm hứng về thiên nhiên và cuộc sống lao động. Bài thơ này đã được in trong tập thơ “Trời mỗi ngày lại sáng” (1958). Tiêu đề của bài thơ này mang nhiều ý nghĩa. Đầu tiên, hình ảnh trung tâm là đoàn thuyền đánh cá, tượng trưng cho sự đoàn kết và lao động của nhân dân. Bài thơ cũng ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Nam và tình yêu sâu đậm dành cho quê hương.
Mẫu 2
Năm 1958, Huy Cận trải qua một chuyến đi dài ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến đi đó, tinh thần sáng tạo của ông đã được làm mới, đầy cảm hứng về thiên nhiên, lao động và niềm vui sống. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được sáng tác trong thời kỳ đó và xuất bản trong tập thơ “Trời mỗi ngày lại sáng” (1958). Trong bài thơ, hình ảnh của đoàn thuyền đánh cá đóng vai trò quan trọng. Huy Cận đã mô tả sự tráng lệ của thiên nhiên và sự hòa quyện giữa con người và môi trường lao động. Tác giả cũng thể hiện niềm tự hào và niềm vui về đất nước và thiên nhiên của mình.
5. Tình cảm
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được sắp xếp theo trình tự thời gian từ lúc đoàn thuyền ra khơi (hoàng hôn) đến lúc trở về (bình minh). Tổng thể tác phẩm mang lại cảm giác vui vẻ, hạnh phúc trong cuộc sống lao động thời kỳ đổi mới.
6. Nội dung
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá đã vẽ lên bức tranh đẹp đẽ, tráng lệ của thiên nhiên và sự hòa hợp giữa con người lao động và môi trường, thể hiện niềm vui và tự hào của nhà thơ đối với đất nước và cuộc sống.
7. Nghệ thuật
- Hình ảnh sáng tạo, phong phú, đầy ấn tượng.
- Âm điệu mạnh mẽ, đầy hào hứng và lạc quan.
- Sử dụng các kỹ thuật tu từ như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ…
8. Mở bài và kết bài
a. Mở bài
- Mở bài phân tích:
Thơ ca phải phản ánh đời sống. Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận đã thể hiện điều này qua hình ảnh thiên nhiên phong phú của đất nước và tinh thần lao động sôi nổi của người dân ven biển.
- Mở bài cảm nhận:
Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của ông tạo ra bức tranh đẹp tráng lệ và thể hiện sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người lao động, thể hiện niềm vui và tự hào về quê hương.
b. Kết bài
- Kết bài phân tích:
Trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”, Huy Cận đã mô tả một cách sinh động vẻ đẹp của thiên nhiên và sự hòa hợp giữa con người và môi trường làm việc của họ. Điều này thể hiện niềm vui và tự hào của tác giả về quê hương và cuộc sống.
- Kết bài cảm nhận:
Thông qua bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”, Huy Cận đã miêu tả một cách chân thực vẻ đẹp của thiên nhiên và sự cân bằng giữa con người và môi trường làm việc. Điều này thể hiện niềm vui và tự hào của tác giả về quê hương và cuộc sống.
III. Dàn ý phân tích Đoàn thuyền đánh cá
(1) Khai mạc
Giới thiệu về tác giả Huy Cận và bài thơ Đoàn thuyền đánh cá.
(2) Nội dung chính
a. Bối cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá
* Dòng thơ thứ nhất:
- Hai dòng đầu: Thịnh vượng tự nhiên trên biển khi hoàng hôn buông xuống.
- So sánh giữa “mặt trời chìm xuống biển” và “lửa rực”: màu đỏ rực và hình dạng tròn đầy của mặt trời - gợi nhớ về thời điểm hoàng hôn.
- Nhân hóa “Sóng đã cài then, đêm sập cửa”: không gian biển mở ra như một căn nhà rộng lớn, trong đó đêm đóng vai trò như cánh cửa, sóng biển như những hàng then.
=> Thiên nhiên bắt đầu nghỉ ngơi, thưởng thức trạng thái yên bình.
- Hai câu sau: Hình ảnh đoàn thuyền đánh cá khi ra khơi.
- “Đoàn thuyền”: không chỉ là một con thuyền, mà là một đoàn người - một cộng đồng đông đảo cùng nhau ra khơi.
- “lại ra khơi”: cho thấy việc này đã trở nên quen thuộc với họ.
- “Câu hát căng buồm”: miêu tả những người lao động hòa mình vào việc căng buồm, tạo nên một nguồn năng lượng mạnh mẽ giống như gió thổi thúc con thuyền ra khơi.
=> Khi mọi sự bắt đầu đi vào giấc ngủ, những thủy thủ mới bắt đầu hành trình lao động của họ.
* Đoạn thứ hai: Nội dung ca hát của những người dân ven biển.
- “cá bạc, cá thu”: gợi lên sự giàu có, phong phú của biển, đại dương.
- “biển Đông lặng”: mong muốn biển yên bình để công việc đánh cá diễn ra thuận lợi.
- “cá thu biển Đông như đoàn thoi”: những đàn cá như con thoi trải rộng trên mặt nước đến mức gần như không thấy hết.
- Chúng ta 'đêm ngày dệt lưới biển muôn luồng sáng': sử dụng phép nhân hóa để tạo ra sự đa dạng và diệu kỳ.
- Câu cuối cùng 'Đến dệt lưới, đoàn cá ơi': là lời kêu gọi và ước mong của ngư dân về một vụ cá đầy bội thu.
b. Bối cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển
* Đoạn thứ ba: Hình ảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
- Nghệ thuật ẩn dụ 'thuyền ta lái gió với buồm trăng': thiên nhiên và con người hòa mình vào nhau.
- Nghệ thuật phóng đại “lướt giữa mây cao với biển bằng”: con thuyền trở thành một tấm ván khổng lồ lướt trên không gian bao la, rộng lớn - như một phần của vũ trụ.
- Công việc lao động diễn ra cả trong đêm tối: Ra đậu dặm xa, dò sâu vào lòng biển - ngay cả khi đêm đã buông xuống, ngư dân vẫn cần phải miệt mài đánh cá.
- “Dàn đan thế trận lưới vây giăng”: việc đánh cá trở thành như một trận chiến, mà con người phải dùng trí thông minh để lập kế hoạch vây bắt cá trong lưới.
* Đoạn thứ tư: Cảnh biển ban đêm
- Huy Cận liệt kê một loạt các loài cá quý hiếm trên biển: cá nhụ, cá chim, cá đé, cá song - cho thấy sự phong phú và giàu có của đại dương.
- Hình ảnh “lấp lánh đuốc đen hồng” hiện lên với màu sắc rực rỡ của loài cá song.
- “Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe”: ánh trăng phản chiếu dưới mặt biển, những con cá quẫy đuôi làm nên những sóng sánh ánh trăng vàng.
- “Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”: bức tranh đêm tươi sáng như một sinh mệnh đang thở, tỏa sáng như những vì sao sáng trên vịnh Hạ Long.
* Phần thứ năm: Tinh thần lao động của những người dân chài
- Công việc lao động nặng nhọc trở nên đầy vui tươi hơn nhờ vào lời ca, tiếng hát của họ.
- Bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với biển cả: “biển cho ta cá như lòng mẹ” - biển êm đềm, nuôi lớn hàng vạn người dân miền biển.
* Phần thứ sáu: Cảnh thu hoạch cá
- Khi kéo lưới cũng là thời điểm trời mới chớm sáng - lao động cả đêm mà không biết mệt mỏi.
- Hình ảnh “tay kéo xoăn tay chùm cá nặng”: Miêu tả cảnh những cánh tay mạnh mẽ kéo lưới đầy cá - kết quả của công lao người dân chài.
- “Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông”: Khi việc thu hoạch cá mới xong cũng là thời điểm rạng đông tinh mơ.
c. Cảnh đoàn thuyền đánh cá khi trở về
- “Lời ca vang vọng cùng gió biển”: Người dân cất cao tiếng hát, nhưng đó lại là những bài hát về một mùa thu hoạch bội thu.
- “Đoàn thuyền đua với ánh dương': Đoàn thuyền trôi trở lại như đang thi đua với thời gian.
- “Mặt trời mọc trên biển mang ánh sáng mới”: Hi vọng cho một cuộc sống ấm no, phồn thịnh.
- “Mắt cá sáng lấp lánh như ngàn dặm xa”: Niềm tin vào một tương lai tươi sáng.
(3) Kết luận
Xác nhận lại ý nghĩa văn học và nghệ thuật của bài thơ Đoàn thuyền đánh cá.
