Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận gồm có tóm tắt nội dung, lập dàn ý phân tích, bố cục, giá trị nội dung, nghệ thuật và bối cảnh sáng tác, cùng tiểu sử, quan điểm và sự nghiệp sáng tác phong cách nghệ thuật hỗ trợ học tốt môn văn 9
I. Tác giả và tác phẩm
1. Thông tin tiểu sử
- Huy Cận (1919 – 2005) tên thật là Cù Huy Cận, sinh tại làng Ân Phú, huyện Vụ Quang, tỉnh Hà Tĩnh.
- Khi còn nhỏ, ông học tại quê nhà, sau đó chuyển đến Huế học trung học và đậu tú tài Pháp, tiếp tục học Cao đẳng Canh nông ở Hà Nội.
- Trong thời gian học ở Cao đẳng, ông sống trên phố Hàng Than cùng bạn thân Xuân Diệu.
Bản đồ tư duy về tác giả Huy Cận:
II. Về tác phẩm
1. Tổng quan
a. Ý nghĩa của tiêu đề
Tiêu đề “Đoàn thuyền đánh cá” tôn vinh công việc lao động, niềm tự hào về quê hương. Nó cũng thể hiện tinh thần hăng say của nhân dân miền Bắc trong quá trình xây dựng xã hội chủ nghĩa.
b. Bối cảnh sáng tác
- Vào giữa năm 1958, Huy Cận đã có chuyến đi thực tế tại vùng mỏ Quảng Ninh. Sau chuyến đi này, cảm hứng của Huy Cận về thiên nhiên, lao động và cuộc sống mới đã hồi sinh mạnh mẽ.
- Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được sáng tác trong giai đoạn đó và được in trong tập thơ Trời mỗi ngày lại sáng (1958).
B. Bố cục (3 phần)
- Phần 1 (hai khổ đầu): Cảnh đoàn thuyền ra khơi và niềm hứng khởi của con người.
- Phần 2 (bốn khổ tiếp theo): Cảnh đoàn thuyền trên biển.
- Phần 3 (còn lại): Cảnh đoàn thuyền trở về trong ánh bình minh.
2. Phân tích chi tiết
a. Cảnh đoàn thuyền ra khơi và niềm hứng khởi của con người
*Cảnh lúc hoàng hôn
– Mô tả hoàng hôn trên biển thật đặc sắc và ấn tượng:
Mặt trời chìm xuống biển như khối lửa
Sóng khóa cửa đêm bằng chiếc then cài
– So sánh và nhân hóa nghệ thuật, mô tả cảnh biển hoàng hôn hùng vĩ và tuyệt đẹp.
*Khi thiên nhiên ngủ thì con người bắt đầu công việc
Đoàn thuyền đánh cá ra khơi
Tiếng hát kéo căng buồm đón gió khơi
– Đoàn thuyền ra khơi tạo nên khung cảnh sôi động trên biển. Từ “Lại” cho thấy nhịp điệu lao động của ngư dân đã đi vào nếp sống ổn định, phản ánh sự tương phản giữa nghỉ ngơi của đất trời và công việc của con người.
– Tác giả tạo nên hình ảnh mạnh mẽ và độc đáo từ sự liên kết giữa ba yếu tố: Câu hát, cánh buồm và gió khơi.
– Sử dụng nghệ thuật ẩn dụ, bức tranh thơ lãng mạn này thể hiện niềm vui tràn trề và tinh thần lạc quan của ngư dân.
– Tiếng hát của người lao động chứa đựng mong muốn chân thành, vừa thực tế vừa lãng mạn:
“Hát rằng: cá bạc biển đông yên ả”
………………………………..
Đến giăng lưới mời cá về đây!”
b. Cảnh đoàn thuyền về đón bình minh.
*Cảnh đoàn thuyền về bến
- Câu đầu tiên lặp lại khổ 1: “Câu hát căng buồm với gió khơi”
+ Sự xuất hiện của từ “với” tạo nên sự mới mẻ, giúp tránh lặp lại câu trước, biến đoạn cuối thành điệp khúc của bài hát, tạo cảm giác tuần hoàn của thời gian và công việc. Nhấn mạnh tâm trạng phấn chấn của ngư dân: đoàn thuyền ra đi hứng khởi, trở về cũng với tinh thần đó, câu hát đón đưa cả lúc đi và lúc về.
+ Bằng cách sử dụng biện pháp phóng đại và hình ảnh nhân hóa, đoàn thuyền đua với mặt trời: thể hiện cuộc chạy đua vô tận của con người và vũ trụ, con người đạt được tầm vóc vĩ đại trong cuộc chạy đua và chiến thắng. Huy Cận bày tỏ tình yêu đối với cuộc sống mới của nhân dân, khám phá vẻ đẹp tráng lệ, trái ngược với không gian vũ trụ buồn bã trong thơ của ông trước Cách mạng tháng Tám.
*Cảnh bình minh trên biển
- Bài thơ bắt đầu bằng hoàng hôn và kết thúc bằng bình minh 'Mặt trời đội biển dậy sắc mới'. Mặt trời từ từ nhô lên phía chân trời, tạo cảm giác như đội biển. Câu thơ với ẩn dụ táo bạo thể hiện sự tuần hoàn của thời gian và vũ trụ.
- Hình ảnh “mắt cá huy hoàng phủ khắp nơi” gợi liên tưởng về những mặt trời nhỏ tỏa sáng niềm vui trước thành quả lao động của con người sau một đêm làm việc trên biển. Cảnh tượng hùng vĩ giữa trời và biển, giữa thiên nhiên và kết quả lao động.
c. Giá trị nội dung
- Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá vẽ nên bức tranh thiên nhiên và con người lao động hài hòa, bộc lộ niềm vui và tự hào của tác giả trước quê hương và cuộc sống.
d. Giá trị nghệ thuật
- Bài thơ sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh với liên tưởng và tưởng tượng phong phú, âm hưởng mạnh mẽ, hào hùng và lạc quan.
Sơ đồ tư duy về bài thơ 'Đoàn thuyền đánh cá'