Với tác giả và tác phẩm Mùa Thu trong môn Ngữ Văn lớp 9, điểm nhấn đặc biệt nhất và quan trọng nhất về bài thơ Mùa Thu được trình bày một cách chi tiết và toàn diện, bao gồm cấu trúc, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, và phân tích.
Bài thơ Mùa Thu (của Hữu Thỉnh) - Môn Ngữ Văn Lớp 9
Nội dung chính của bài thơ Mùa Thu
I. Thông tin cơ bản về tác giả
- Hữu Thỉnh (sinh năm 1942), tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh, sử dụng bút danh Vũ Hữu
- Quê quán: Sinh sống tại Tam Dương - Vĩnh Phúc
- Sự Đời và Sự Nghiệp Tác Nghiệp:
+ Vào năm 1963, ông gia nhập quân đội và bắt đầu sáng tác thơ sau khi trở thành cán bộ tuyên truyền trong quân đội.
+ Ông đã tham gia vào Ban Chấp Hành của Hội Nhà Văn Việt Nam trong các kỳ họp III, IV, V.
+ Năm 2000, ông được bổ nhiệm làm Tổng Thư Ký của Hội Nhà Văn Việt Nam.
+ Một số tác phẩm nổi bật của ông bao gồm “Thương lượng với thời gian”, “Sang thu”, “Âm vang chiến hào”...
- Phong Cách Sáng Tác:
Ông là một nhà thơ viết về đời sống và con người ở vùng quê. Thơ của ông mang dáng vẻ giản dị nhưng vô cùng tinh tế và sâu sắc.
1. Bối Cảnh Sáng Tác
- Bài thơ được sáng tác gần cuối năm 1977, khi đất nước vừa thống nhất và hòa bình, được in trong tập “Từ chiến hào đến thành phố”.
2. Cấu Trúc
- Khổ 1: Cảm nhận về thiên nhiên khi mùa giao, dấu hiệu của mùa thu
- Khổ 2: Cảm nhận về khung cảnh của bầu trời và đất đang chuyển sang mùa thu
- Khổ 3: Sự thay đổi im lặng của tự nhiên và suy tư về cuộc sống vào thời điểm mùa thu mới nở
3. Giá Trị Nội Dung
- Bài thơ đại diện cho sự nhạy cảm và quan sát sắc sảo của tác giả về sự chuyển biến của thiên nhiên từ cuối mùa hạ sang mùa thu, thể hiện tình yêu sâu sắc đối với tự nhiên của một tâm hồn nhạy cảm và sâu lắng.
4. Giá Trị Nghệ Thuật
- Bài thơ được viết dưới hình thức thơ năm chữ, sử dụng hình ảnh sinh động và hấp dẫn, miêu tả cảnh vật tự nhiên một cách chân thực, với ngôn ngữ thơ trong trẻo, giản dị, gợi lên nhiều cảm xúc.
5. Phân Tích Tác Phẩm
I. Giới Thiệu
- Giới thiệu một số thông tin về tác giả Hữu Thỉnh - một nhà thơ nổi tiếng viết rất nhiều và rất sâu sắc về đời sống và con người ở vùng quê, với phong cách mộc mạc nhưng đầy tinh tế.
- Giới thiệu một số đặc điểm của bài thơ “Sang Thu”: bài thơ mô tả sự chuyển động êm đềm của thiên nhiên từ mùa hạ sang mùa thu, không chỉ có hình ảnh của tự nhiên mà còn có hình bóng của con người trước mùa thu của cuộc sống.
II. Phần Thân Bài
1. Khổ 1: Cảm Nhận Về Thiên Nhiên Lúc Giao Mùa, Dấu Hiệu Của Mùa Thu
+ Tác giả mô tả thiên nhiên qua những điều vô hình - “hương ổi”: mùi thơm giản dị của làng quê Bắc Bộ, một trải nghiệm mà ai cũng đã từng trải qua khi mùa thu đang về.
+ “Gió se”: làn gió mát nhẹ, làm cho làn da cảm nhận được sự mát lạnh và khô ráo.
+ “Phả”: mang ý nghĩa của sự trào dâng, sự hòa quyện của hương thu trong làn gió se lan tỏa khắp ngõ ngách của làng quê.
+ Sự nhân hóa của “sương chùng chình”: mô tả sự xuất hiện của làn sương mỏng nhẹ, có vẻ như làn sương đang chậm lại, đợi chờ điều gì đó.
⇒ Tác giả cảm nhận những biến đổi của không gian thông qua các giác quan tinh tế: khứu giác (hương ổi), xúc giác (gió se), thị giác (sương chùng chình) và bằng trái tim (hình như thu đã về?)
⇒ Cuộc sống bận rộn của con người chợt nhận ra mùa thu đã đến, cái ngõ mà làn sương chùng chình vẫn còn đọng lại có thể là biểu tượng của cuộc sống vào mùa thu.
2. Khổ 2: Quang Cảnh Đất Trời Vào Thu
- Không gian của đất trời vào mùa thu được miêu tả qua những dấu hiệu và hình ảnh: “sông dềnh dàng”, “chim vội vã”: Sông đã cạn nước, chảy chậm lại, đàn chim vội vàng bay đi để tránh rét.
- “Sông dềnh dàng”, “chim vội vã”, “mây vắt nửa mình”: Phép nhân hóa => từ những dấu hiệu vô hình trở thành hữu hình, không gian của đất trời mở ra nhiều khía cạnh khác nhau.
- Phép nhân hóa của “mây vắt nửa mình”: những đám mây xanh mỏng manh nhẹ nhàng trôi bản lảng như một dải lụa nửa nghiêng về mùa hạ nửa ngả về mùa thu.
⇒ Con người vừa muốn giữ lại sự rực rỡ của mùa hè, vừa cảm thấy vội vã phải hoàn thành những công việc chưa kịp khi mùa thu chưa thực sự bắt đầu.
3. Khổ 3: Sự Biến Chuyển Âm Thầm Của Tạo Vật Và Suy Ngẫm Về Cuộc Đời Lúc Chớm Thu
Dù đã bước sang mùa thu, ánh nắng vẫn ươm tươi, nhưng đã mất đi phần nhiều sức sống, mưa giảm, tiếng sấm cũng trở nên nhẹ nhàng hơn. Cây xanh đã đứng lâu năm dường như chỉ còn lại những gốc cổ thụ tuổi tác.
⇒ Tín hiệu của mùa hạ vẫn còn nhưng đã dần phai nhạt.
Nét tinh tế trong việc ẩn dụ của tác giả mang đến sự độc đáo cho bài thơ: Sấm là biểu tượng của sự thay đổi bất thường, trong khi cây xanh tuổi tác chỉ là những người đã trải qua nhiều năm tháng mới có thể vững chãi hơn.
III. Kết luận
- Tổng kết những thành tựu về mặt nghệ thuật:
+ Sử dụng từ ngữ độc đáo, cảm nhận tinh tế, và giọng thơ êm đềm thông qua các biện pháp tu từ quen thuộc.
+ Cảm nhận về sự chuyển đổi nhẹ nhàng của thời gian giao mùa từ hạ sang thu ở vùng Bắc Bộ.