Buzz
Đồng chí Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà lãnh đạo tài ba mà còn là một nhà văn, nhà thơ vĩ đại. Rằm tháng giêng là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Ông. Bài thơ đã tả cảnh đêm trăng ở vùng chiến địa Việt Bắc, từ đó thể hiện tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước sâu sắc của Đại tướng Hồ Chí Minh.
Mytour sẽ cung cấp thông tin về tác giả Đại tướng Hồ Chí Minh và bài thơ Rằm tháng giêng. Mời quý độc giả cùng theo dõi.
Rằm tháng giêng
Phiên âm:
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
Dịch nghĩa:
Đêm nay, rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng tròn thuyền đầy.
Dịch thơ:
Rằm xuân trắng trăng lồng lộng chiếu sáng,
Sông xuân nước hòa quyện với màu trời thêm xuân;
Trong dòng chảy bàn bạc của công việc quân sự,
Đêm muộn trăng lung linh, thuyền đầy âm vang.
(Dịch bởi Xuân Thủy)
I. Một cái nhìn tổng quan về tác giả Hồ Chí Minh
1. Một số điều cơ bản về cuộc đời
- Hồ Chí Minh (19.5.1890 - 2.9.1969) là người lãnh đạo vĩ đại của dân tộc và cuộc cách mạng Việt Nam.
- Hồ Chí Minh được sinh ra với tên Nguyễn Sinh Cung tại làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
- Gia đình: Cha là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc - một nhà Nho yêu nước với tư tưởng tiến bộ đã ảnh hưởng đến suy nghĩ của Người. Mẹ của Người là bà Hoàng Thị Loan.
- Trong quá trình hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh đã sử dụng nhiều tên khác nhau như: Nguyễn Tất Thành, Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc... Tên “Hồ Chí Minh” được sử dụng đầu tiên vào ngày 13 tháng 8 năm 1942, khi Trung Quốc với tư cách đại diện của cả Việt Minh và Hội Quốc tế Phản Xâm lược Việt Nam để tận dụng sự hỗ trợ của Trung Hoa Dân Quốc.
- Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà cách mạng vĩ đại, mà còn là một nhà văn và nhà thơ lỗi lạc.
- Hồ Chí Minh đã được UNESCO công nhận là Danh nhân văn hóa thế giới.
2. Sự nghiệp văn chương
a. Quan điểm về việc sáng tác
- Hồ Chí Minh coi văn chương như một vũ khí mạnh mẽ hỗ trợ cho cuộc cách mạng. Nhà văn cũng cần phải có tinh thần đấu tranh như các chiến sĩ trên mặt trận.
- Bác luôn tôn trọng tính chân thành và tính dân tộc trong văn chương.
- Khi viết văn, Hồ Chí Minh luôn đặt ra câu hỏi về mục đích và đối tượng đọc để quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm. Anh ta luôn tự hỏi:
- Viết cho ai? (Đối tượng)
- Viết để làm gì? (Mục đích)
- Viết về cái gì? (Nội dung)
- Viết như thế nào? (Hình thức)
b. Di sản văn học
b.1. Văn chính trị
- Từ những thập kỷ đầu của thế kỷ XX, những bài văn chính trị được viết dưới bút danh Nguyễn Ái Quốc bằng tiếng Pháp, được đăng trên các tờ báo như Người cùng khổ, Nhân đạo, Đời sống thợ thuyền... thể hiện mạnh mẽ tinh thần chiến đấu.
- Các văn bản như Tuyên ngôn Độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến... được sáng tác trong những thời điểm quan trọng của lịch sử dân tộc.
b.2. Truyện và kí hiện đại
- Một số truyện kí viết bằng tiếng Pháp: Pa-ri (1922), Lời than vãn của bà Trưng Trắc (1922), Vi hành (1923)...
- Những tác phẩm này đều lên án tội ác của thực dân phong kiến và tay sai, bộ mặt xảo trá của chúng...
b.3. Thơ
- Hồ Chí Minh nổi tiếng với tập thơ Ngục trung nhật kí.
- Ngoài ra, Người còn viết một số tác phẩm ở Việt Bắc (1941 - 1945) như Tức cảnh Pác Bó, Thướng sơn, Đối nguyệt...
3. Phong cách nghệ thuật
- Văn chính luận: súc tích, lập luận chặt chẽ, giàu tính luận chiến, kết hợp nhuần nhuyễn mạch luận lí với mạch cảm xúc, giọng điệu uyển chuyển.
- Truyện và kí hiện đại: giàu tính chiến đấu, trào phúng sắc bén, nhẹ nhàng, hóm hỉnh nhưng thâm thúy, sâu cay.
- Trong lĩnh vực thơ ca, Hồ Chí Minh viết những bài thơ tuyên truyền cách mạng mộc mạc, giản dị, dễ nhớ và dễ thuộc; cũng như thơ nghệ thuật kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển và hiện đại, cô đọng, súc tích.
=> Phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh đa dạng và thống nhất, xuất hiện trong văn chính luận, truyện, kí và thơ ca.
II. Giới thiệu về bài thơ Rằm tháng giêng
1. Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ được viết khi Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc, trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp (1946 - 1954). Cuối năm 1947, quân Pháp tấn công Việt Bắc nhằm tiêu diệt cơ quan đầu não và lãnh đạo của quân ta. Nhưng với sự đoàn kết và lãnh đạo sáng suốt của Đảng, chiến dịch Việt Bắc đã làm thất bại kế hoạch của địch.
2. Thể thơ
- Thất ngôn tứ tuyệt.
- Ngôn ngữ trong sáng, giản dị.
- Biện pháp tu từ: điệp ngữ
3. Bố cục
Bài thơ được chia thành 2 phần:
- Phần 1. Miêu tả cảnh thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc trong đêm trăng.
- Phần 2. Truyền tả hình ảnh về con người trong đêm trăng.
4. Nội dung
Bài thơ “Rằm tháng giêng” đã mô tả hình ảnh thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc trong đêm rằm tháng giêng. Nhà thơ từ đó thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước và niềm tin vào chiến thắng của sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
5. Nghệ thuật
Thể thơ sử dụng hình ảnh đơn giản, biểu hiện bằng cách sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ...
III. Dàn ý phân tích Rằm tháng giêng
(1) Mở đầu
Giới thiệu về tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ “Rằm tháng giêng”.
(2) Phần chính
a. Thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc trong đêm trăng
- Hình ảnh ánh trăng: “nguyệt chính viên” - trăng đúng lúc tròn nhất.
=> Không gian bao la, tràn ngập ánh trăng.
- Sức sống của mùa xuân: “xuân giang, xuân thủy, tiếp xuân thiên”
=> Ba từ “xuân” liên tiếp nhau thể hiện sức sống và sự trẻ trung của mùa xuân đang tỏa sáng. Khung cảnh tràn đầy sức sống.
=> Hai dòng đầu đã vẽ lên bức tranh thiên nhiên đêm rằm mùa xuân tươi đẹp, rộng lớn và tràn ngập sức sống.
b. Hình ảnh con người dưới ánh trăng ở chiến khu Việt Bắc
- Công việc: “đàm quân sự” - thảo luận về công việc quân đội, thảo luận về công việc quyết định số phận của dân tộc.
- Hình ảnh “trăng ngân đầy thuyền”: gợi lên sức mạnh lan tỏa của ánh trăng trong đêm rằm, thể hiện lòng mong muốn thành công trong cuộc cách mạng.
=> Hai dòng cuối cho thấy tinh thần thoải mái, lạc quan, luôn tin tưởng vào cuộc cách mạng và lòng hòa mình với thiên nhiên của Bác Hồ.
(3) Kết bài
Tóm tắt lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Rằm tháng giêng.
