Buzz
1. Bài thơ 'Sang thu' của nhà thơ Hữu Thỉnh
Bỗng cảm nhận hương ổi
Nhẹ nhàng lướt qua gió
Sương mờ ảo trên ngõ
Thu dường như đã đến
Sông đang chảy chậm rãi
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Chuyển mình sang thu
Ánh nắng vẫn còn vương
Cơn mưa đã giảm dần
Sấm cũng nhẹ hơn
Trên hàng cây đã lâu
2. Một chút về nhà thơ Hữu Thỉnh
Hữu Thỉnh, tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh, sinh năm 1942 tại Tam Dương, Vĩnh Phúc. Ông gia nhập quân đội năm 1963 và bắt đầu sáng tác thơ khi trở thành cán bộ văn hóa tuyên huấn. Ông đã tham gia Ban chấp hành Hội nhà văn Việt Nam qua các khóa III, IV và V, và được bổ nhiệm làm Tổng thư ký vào năm 2000. Năm 2005, ông trở thành Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam, và từ năm 2010, kiêm Chủ tịch Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam. Ông nổi tiếng với các tác phẩm như 'Từ chiến hào đến thành phố', 'Đường tới thành phố', 'Mưa xuân trên tháp pháo'.
3. Giới thiệu về bài thơ 'Sang thu'
- Hoàn cảnh sáng tác Bài thơ được viết vào mùa thu năm 1977 và xuất hiện trong tập 'Từ chiến hào đến thành phố' (NXB Văn học, 1991).
- Thể thơ Bài thơ 'Sang thu' thuộc thể thơ năm chữ.
- Bố cục Bài thơ được chia thành 3 phần:
Phần 1: Đoạn thơ mở đầu - Miêu tả sự chuyển giao mùa của thiên nhiên và dấu hiệu mùa thu.
Phần 2: Đoạn thơ tiếp theo - Khắc họa vẻ đẹp của thiên nhiên trong mùa thu.
Phần 3: Đoạn thơ cuối - Suy tư về cuộc sống trong giai đoạn giao mùa.
- Ý nghĩa nhan đề Bài thơ mang tên 'Sang thu' với cách diễn đạt độc đáo. Nếu theo cấu trúc ngữ pháp thông thường, tiêu đề sẽ là 'Thu sang'. Tiêu đề này nhấn mạnh sự chuyển mình của đất trời, đánh dấu mùa thu đến với những dấu hiệu đặc trưng. Đồng thời, nó còn biểu trưng cho sự chuyển tiếp từ tuổi trẻ sang trưởng thành. Tiêu đề phản ánh sự nhạy bén của Hữu Thỉnh trong việc cảm nhận sự thay đổi của thiên nhiên khi mùa thu đến.
- Mạch cảm xúc Bài thơ 'Sang thu' truyền tải thông điệp về khoảnh khắc giao mùa. Từ dấu hiệu của mùa thu đến cảnh vật đặc trưng, tác giả thể hiện những suy tư sâu sắc về cuộc sống.
- Nội dung Sự chuyển từ cuối hè sang thu được thể hiện qua những biến đổi nhẹ nhàng nhưng rõ nét. Hữu Thỉnh sử dụng cảm nhận tinh tế và hình ảnh phong phú để mô tả sự thay đổi trong bài thơ 'Sang thu'.
- Nghệ thuật Bài thơ theo thể năm chữ với ngôn từ tinh tế và hình ảnh đầy sức biểu cảm...
- Mở bài và kết bài
- Mở bài: Mùa thu luôn là nguồn cảm hứng dồi dào cho các nhà thơ. Trong bài thơ 'Sang thu', Hữu Thỉnh khắc họa khoảnh khắc chuyển giao từ hè sang thu với sự tinh tế đặc biệt. Bài thơ mang đến bức tranh thu trong sáng và đẹp đẽ của quê hương Việt Nam.
- Kết bài: Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh là một trong những tác phẩm nổi bật miêu tả sự biến đổi của cảnh vật trong thời điểm giao mùa. Trước cảnh sắc mùa thu tuyệt đẹp, tác giả không chỉ bày tỏ tình yêu thiên nhiên mà còn thể hiện những suy ngẫm về triết lý cuộc sống.
4. Đề cương phân tích bài thơ 'Sang thu'
(1) Mở bài:
Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh khắc họa tinh tế vẻ đẹp và ý nghĩa của mùa thu thông qua những hình ảnh đầy cảm xúc và nghệ thuật.
(2) Thân bài:
a. Dấu hiệu của mùa thu: Mùa thu hiện lên qua những dấu hiệu đặc trưng mà chúng ta có thể cảm nhận được bằng các giác quan. Hương ổi thơm lừng, gió nhẹ nhàng, và sương mờ nhạt qua ngõ, tất cả tạo nên cảm giác bất ngờ và bâng khuâng khi mùa thu đến gần.
b. Vẻ đẹp thiên nhiên vào mùa thu: Hữu Thỉnh khắc họa cảnh sắc mùa thu qua những hình ảnh và dấu hiệu đặc trưng. Sông chảy chậm rãi hơn, chim bay đi để tránh lạnh. Mây trở thành dải lụa vừa mang sắc thái mùa hạ, vừa ngả về mùa thu, tạo nên một cảm giác nhân hóa đặc biệt.
c. Suy ngẫm về cuộc sống: Hữu Thỉnh dùng hình ảnh thiên nhiên để phản ánh và miêu tả cuộc sống. Mưa, nắng, và sấm là các hiện tượng quen thuộc, nhưng khi mùa thu đến, chúng dần trở nên nhẹ nhàng hơn. Hình ảnh sấm tượng trưng cho sự thay đổi đột ngột, nhưng những cây đã trải qua mùa thu sẽ trở nên vững vàng hơn.
(3) Kết bài:
Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh, với những hình ảnh và ngôn từ tinh tế, đã khắc họa sâu sắc vẻ đẹp và giá trị của mùa thu. Qua đó, tác phẩm cũng gửi gắm một thông điệp ý nghĩa về sự thay đổi và sự ổn định trong cuộc sống.
5. Phân tích bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh
Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh được viết vào cuối năm 1977, miêu tả khoảnh khắc giao mùa từ hè sang thu. Được công bố lần đầu trên báo Văn nghệ, bài thơ sau đó được xuất bản nhiều lần trong các tập thơ. Tác phẩm ghi lại những cảm xúc và rung động sâu sắc của tác giả trước vẻ đẹp và sự chuyển mình kỳ diệu của thiên nhiên khi mùa thu đến. Đặc điểm nổi bật của bài thơ không phải là màu sắc hay hình ảnh cụ thể, mà là hương ổi quen thuộc từ vườn mẹ, đã đánh thức những giác quan nhạy cảm nhất của nhà thơ.
Bỗng cảm nhận hương ổi
Làn gió nhẹ se lạnh
Hữu Thỉnh bất ngờ nhận ra dấu hiệu chuyển mùa qua ngọn gió se lạnh, mang theo hương ổi đang chín. Đây là cảm nhận đầu tiên của nhà thơ, không phải từ màu sắc hay hình ảnh như những thi sĩ khác, mà từ sự thay đổi tinh tế của thiên nhiên. Mùa thu hiện ra qua 'hương ổi', khiến tâm hồn nhà thơ rung động và nhạy bén hơn với sự trở lại của thu. Hương ổi ngọt ngào lan tỏa trong gió, xâm nhập vào sương mù, tạo ra cảm giác bâng khuâng và lưu luyến.
'Bỗng cảm nhận' thể hiện sự nhận ra bất ngờ, như thể không được chuẩn bị trước, khiến tâm trạng như bừng tỉnh để cảm nhận sự giao mùa qua âm thanh, hương vị và màu sắc của thiên nhiên. Tác giả nhận ra dấu hiệu của mùa thu từ ngọn gió mát lạnh, mang theo hương ổi.
Động từ 'phả' mô tả sự xuất hiện của hơi thu trong không khí, tạo ra dấu ấn cho 'hương ổi' - một mùi hương nhẹ nhàng và khó nhận ra. Hương ổi không phải là một mùi hương đậm đà hay nồng nàn, mà chỉ là một nét hương thoảng qua, êm ái trong gió thu, đủ để gợi dậy những cảm xúc bên trong con người.
Nhà thơ cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên và sự chuyển mùa với sự tinh tế và sâu sắc. Qua hương, thi sĩ nhận biết sự hiện diện của gió; từ gió, nhận ra sự có mặt của sương. Trong sương, có gió, có hương, có cảm xúc. Không gian nhỏ hẹp (như vườn, ngõ) và những yếu tố vô hình (như hương, gió) mở rộng ra không gian rộng lớn hơn với các tầng bậc cụ thể (như sông, chim, mây): Sông trôi nhẹ nhàng và thanh thản; chim vội vã bay khi gió đầu tiên mang hơi lạnh đến; những đám mây mùa hạ chuyển mình từ mùa hạ sang thu...
Màn sương như muốn tận hưởng từng giây phút mùa thu, nên vẫn cứ lảng vảng, chưa muốn tan biến.
Sương lững lờ qua ngõ
Có vẻ như mùa thu đã đến
Hình ảnh 'chùng chình' gợi cảm giác luyến lưu, mơ hồ, như thể mùa thu đang trôi chậm rãi, tĩnh lặng, đong đưa và trì hoãn. 'Chùng chình' không chỉ là sự ngắt quãng nhịp nhàng mà còn là sự rung động của tâm hồn nhà thơ, là sự ngỡ ngàng và bâng khuâng khi khám phá vẻ đẹp mùa thu.
'Hình như' phản ánh tâm trạng của tác giả khi nhận ra mùa thu đang hiện diện. Màn sương buổi sáng và hương ổi bất ngờ khiến nhà thơ giật mình. Những hình ảnh quen thuộc đã nhường chỗ cho những chi tiết mới lạ, mang đến sự bất ngờ và tươi mới trong thơ của Hữu Thỉnh.
Mùa thu mở ra trong một không gian rộng lớn và phong phú hơn:
Sông bắt đầu trở nên chậm rãi hơn
Chim bắt đầu hối hả hơn
Trên bầu trời có một đám mây mùa hạ
Chuyển mình nửa phần sang thu
Nếu như mùa thu trước đây chỉ là sự dự đoán mờ nhạt và băn khoăn, thì giờ đây tác giả khẳng định mùa thu đã đến thật sự. Mùa thu hiện diện rõ nét, không còn mơ hồ như trước, phản ánh sự chuyển biến rõ rệt trong thiên nhiên và nhận thức của tác giả.
Hữu Thỉnh tinh tế và khéo léo khi nhân hóa bức tranh giao mùa từ hạ sang thu. Sông như một thực thể có tâm trạng 'dềnh dàng' - trôi nhẹ nhàng; chim hành động như con người, 'vội vã' bay đi tìm nơi trú ẩn; đám mây trở thành dải lụa mềm mại, chuyển động nhẹ nhàng từ hạ sang thu với hình ảnh 'vắt nửa mình sang thu'.
Sự quan sát tỉ mỉ của tác giả thể hiện qua hình ảnh 'đám mây mùa hạ' như đang 'vắt sang thu'. Điều này khéo léo diễn tả sự chuyển tiếp của mùa thu một cách mềm mại và uyển chuyển. Mùa thu trong cảm nhận của Hữu Thỉnh mang nét độc đáo, tài hoa và sự duyên dáng, như thể đám mây đang hòa nhịp với nhịp đập của mùa thu. Từ 'vắt' được sử dụng một cách tinh tế để diễn tả sự chuyển biến nhẹ nhàng của mùa thu.
Bức tranh chuyển mùa qua lời thơ của Hữu Thỉnh hiện lên với vẻ đẹp mềm mại, nhẹ nhàng và uyển chuyển, thể hiện rõ tài năng của tác giả trong việc sử dụng ngôn từ để tạo ra những hình ảnh tuyệt vời. Không gian mùa thu giờ đây được mở rộng từ những góc nhỏ bé như ngõ xóm đến cả đất trời rộng lớn.
Khổ thơ thứ ba minh họa rõ nét sự thay đổi không gian và phản ánh những suy tư thoáng qua của nhà thơ trước cảnh sắc và thiên nhiên:
Nắng vẫn còn rực rỡ
Mưa đã dần ngớt
Sấm cũng bớt dồn dập
Trên những hàng cây đã đứng vững theo năm tháng.
Mùa hạ vẫn còn đọng lại với nắng, mưa, sấm chớp, nhưng chúng chỉ là dư âm của một thời đã qua khi mùa thu đã đến. Những dòng thơ còn gợi nhớ đến con người trưởng thành, đã trải qua mọi thăng trầm của cuộc sống mà không còn dễ bị ngạc nhiên. Những suy tư này đã góp phần làm cho 'Sang thu' trở nên sâu sắc hơn. Hình ảnh thơ đẹp, ngôn từ tinh tế, và cảm xúc rung động của tác giả trong khoảnh khắc giao mùa đã để lại ấn tượng mạnh mẽ, khiến ta thêm yêu quý mùa thu ấm áp của quê hương.
