Buzz
Xuân Quỳnh là một trong những nữ thi sĩ nổi tiếng của văn học Việt Nam. Bài thơ Tiếng Gà Trưa của bà thể hiện những tình cảm gần gũi trong cuộc sống: tình thân bà cháu, tình yêu quê hương và đất nước. Đây là một trong những tác phẩm được học trong chương trình Ngữ văn lớp 7.
Hôm nay, Mytour sẽ giới thiệu về tác giả Xuân Quỳnh và bài thơ Tiếng Gà Trưa. Mời quý độc giả cùng tham khảo nội dung dưới đây.
Bài thơ Tiếng Gà Trưa
- Tiếng Gà Trưa
- I. Đôi nét về tác giả Xuân Quỳnh
- II. Giới thiệu về bài thơ Tiếng Gà Trưa
- III. Dàn ý phân tích bài thơ Tiếng Gà Trưa
Tiếng Gà Trưa
Trên đường đi xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà kêu từ ổ:
“Cục... cục tác cục ta”
Nghe xao động dưới ánh nắng trưa
Nghe bàn chân nhẹ nhàng
Gọi về ký ức tuổi thơ
Tiếng Gà Trưa
Trong tổ là những quả trứng hồng
Con gà mái đang mơ màng
Khắp người hoa trắng đốm
Con gà mái lông vàng
Tiếng Gà Trưa
Bà vẫn mắng gà đẻ
- Nhìn mày lang thang sau này!
Cháu về lấy gương tự soi
Lòng dại lo lắng tuổi thơ
Tiếng Gà Trưa
Bà khum soi trứng từng quả
Cho con gà mái ấp trứng
Hàng năm, mùa đông tới
Bà lo đàn gà nhà
Mong trời không mưa gió
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới
Quần áo dài chéo go
Ống rộng quét đất xa
Áo cánh trúc bâu đẹp
Đi qua nghe lướt lách
*
Tiếng Gà Trưa
Mang bao nhiêu niềm vui
Khi cháu về nằm mơ
Giấc ngủ như đón sắc trứng
Cháu chiến đấu hôm nay
Vì tình yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân quen
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà kêu từ ổ
Trứng hồng tuổi thơ.
I. Giới thiệu về tác giả Xuân Quỳnh
- Xuân Quỳnh sinh năm 1942 và qua đời năm 1988, tên đầy đủ là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh.
- Quê quán làng An Khê, gần thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).
- Bà được coi là một trong những nhà thơ nữ vĩ đại nhất của Việt Nam, được gọi là nữ hoàng thơ tình yêu của dân tộc.
- Thơ của Xuân Quỳnh thường thể hiện những tình cảm gần gũi, giản dị, trong sáng của cuộc sống gia đình và đời sống hàng ngày, thể hiện những cảm xúc và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và sâu sắc.
- Xuân Quỳnh đã được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật vào năm 2011.
- Một số tác phẩm đáng chú ý của bà:
- Những tập thơ nổi bật: Chồi biếc (1963), Hoa dọc chiến hào (1968), Lời ru trên mặt đất (1978), Chờ trăng (1981), Tự hát (1984). Trong đó có những bài thơ nổi tiếng: Thuyền và biển, Sóng, Tiếng gà trưa, Thơ tình cuối mùa thu…
- Một số tác phẩm dành cho thiếu nhi: Mùa xuân trên cánh đồng (truyện thiếu nhi, 1981), Bầu trời trong quả trứng (thơ văn thiếu nhi, 1982)...
II. Giới thiệu về bài thơ Tiếng gà trưa
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Tiếng gà trưa được viết trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ.
- Bài thơ được xuất bản lần đầu trong tập thơ Hoa dọc chiến hào (1968) của Xuân Quỳnh.
2. Thể thơ
- Bài thơ được sáng tác theo thể thơ ngũ ngôn (mỗi câu có 5 chữ).
- Cách sử dụng vần rất linh hoạt.
- Hình ảnh trong bài thơ rất chân thực và giản dị.
3. Bố cục
Bài thơ được chia thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “Nghe gọi về tuổi thơ”. Cảm xúc ban đầu của cháu khi nghe tiếng gà trưa.
- Phần 2. Tiếp theo đến “Đi qua nghe sột soạt”. Tiếng gà trưa gợi nhớ về những kỷ niệm thời thơ ấu.
- Phần 3. Còn lại. Những suy nghĩ của người cháu về tiếng gà trưa.
4. Nhan đề
- Tiếng gà: là âm thanh thân quen thường nghe thấy ở mỗi ngôi làng Việt Nam.
- Tiếng gà trưa: là nguồn cảm hứng cho tác phẩm.
=> Từ hình ảnh tiếng gà, tác giả hồi tưởng về người bà đơn giản, thể hiện tình yêu thương với bà và khẳng định ý nghĩa cao cả của cuộc chiến.
5. Nội dung
Bài thơ Tiếng gà trưa đã gợi lên những kí ức đẹp của tuổi thơ và tình cảm gia đình, tăng thêm sự sâu sắc của tình yêu nước.
6. Nghệ thuật
Thể thơ sử dụng năm chữ diễn đạt tình cảm tự nhiên và tu từ phong phú như nhân hóa, điệp ngữ, ẩn dụ...
III. Dàn ý phân tích bài thơ Tiếng gà trưa
(1) Mở bài
Dẫn dắt và giới thiệu về tác giả Xuân Quỳnh cùng bài thơ Tiếng gà trưa.
(2) Thân bài
a. Cảm xúc ban đầu khi nghe tiếng gà trưa
- Tình huống: Người cháu đang trên đường hành quân, dừng chân nghỉ ngơi tại một xóm nhỏ.
- Tiếng vang: Tiếng gà kêu “Cục... cục tác... cục ta”.
- Tâm trạng: Cảm giác “nghe” kết hợp với ẩn dụ về “xao động nắng trưa”, “bàn chân đã mỏi”, “trở về tuổi thơ” gợi lên sự bồi hồi, xúc động của nhân vật trữ tình.
=> Tiếng gà đánh thức lại những ký ức tuổi thơ.
b. Tiếng gà trưa gợi nhớ những kí ức tuổi thơ
Kí ức tuổi thơ bên người bà dần hiện lên qua những hồi ức của người cháu:
- Hình ảnh “con gà mái mơ - lông trắng, con gà mái vàng - ánh nắng óng ánh”: Những hình ảnh quen thuộc, gần gũi với cuộc sống nông thôn.
- Kí ức về việc nhìn trộm gà đẻ trứng và bị bà mắng “Gà đẻ mà mày nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến đứa cháu lo lắng. Đó là những lo âu tự nhiên của tuổi thơ.
- Hình ảnh của người bà tận tụy, hy sinh:
- Bà cẩn thận soi trứng, từng quả một, để có tiền mua quần áo mới cho cháu.
- Khi mùa đông đến, trời lạnh, bà lo lắng đàn gà có thể chết đi.
=> Tuổi thơ ở bên bà, mặc dù khó khăn, nhưng luôn đầy hạnh phúc với tình yêu thương và chăm sóc của bà.
c. Những suy nghĩ của người cháu về tiếng gà trưa
- Ý nghĩa của tiếng gà trưa: mang đến bao nhiêu hạnh phúc, kỷ niệm về người bà.
- Nghệ thuật sử dụng từ “vì”:
- “lòng yêu tổ quốc”: lòng yêu nước
- “xóm làng thân thuộc”: tình yêu quê hương
- “bà ơi cũng vì bà”: tình cảm gia đình
=> Mục đích chiến đấu cao cả, thiêng liêng của người lính.
(3) Kết thúc
Khẳng định giá trị về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Tiếng gà trưa.
